fbpx
Wikipedia

Mədəaltı vəzi xərçəngi

Avqust 06, 2021

Mədəaltı vəzi xərçəngi və ya pankreatik duktal adenokarsinoma (PDAC) - Pankreas axacağının epitelindən başlanğıc götürən Bəd-xassəli şişdir. Hər il dünyada bu xərçəng səbəbindən 200 mindən artıq insan dünyasını dəyişir. PDAC Amerika və Avropa ölkələrində əsasən 60 yaşdan yuxarı insanlarda müşahidə edilir . Bundan əlavə bu xərçəng növünün risk faktorlarına xroniki pankreatit, siqaretçəkmə də aiddir. Xəstəliyin əsas simptomlarına isə Sarılıqı, qarın və ya bel ağrılarını, istəmədən çəki itirilməsini, iştahasızlığı misal göstərmək olar. PDAC-ın müalicəsində cərrahiyyə, kimyaterapiya və şüa terapiyasından istifadə edilir. Qeyd etmək lazımdır, hansı müalicə metodunun tədbiqinə xərçəngin ölçüsündən, digər orqanlara sirayət etməsindən və ya metastaz verməsindən asılı olaraq qərar verilir.

Mədəaltı vəzi xərçəngi
XBT-10-KM C25.0, C25.1, C25.2
XBT-9-KM 157.1, 157.8, 157.0, 157.2
OMIM 260350
DiseasesDB 9510
MedlinePlus 000236
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Simptomlar

Mədəaltı vəzi xərçəngi ilkin mərhələdə əksər hallarda simptomsuz olur. Buna görə də, xəstələr həkim müraciət etdiyi hallarda artıq xəstəlik irəliləmiş mərhələdə olur. Belə PDAC-lı xəstələrin sadəcə 15-20%-i ilkin diaqnoz zamanı əməliyyat edilə bilirlər. Digər 80% isə qeyri-cərrahi müalicə üsulları ilə, kimyaterapiya və ya şüa terapiyası ilə müalicə edilirlər. Xəstəliyin əsas simptomlarına sarılıq, qarın və bel ağrıları, ürəkbulanma və qusma, çəki itirilməsini misal göstərmək olar. Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, bu simptomlar qeyri-spesifikdirlər və digər xəstəliklərdə də meydana çıxırlar.

Risk faktorları

Mədəaltı vəzi xərçəngi qadınlara nisbətən kişilərdə daha çox rast gəlinir. Bundan əlavə bu xərçəng növü 40 yaşdan aşağı insanlarda çox nadir hallarda izlənilir. Qeyd etmək lazımdır ki, mədəaltı vəzi xərçənginin yaranmasında irsi faktorlar da müəyyən rol oynayır. Belə ki, mədəaltı vəzi xərçəngi xəstələrinin 10%-ə qədərində ilə üzvlərində və ya yaxın qohumlarında da xərçəng, xüsusən mədəaltı vəzi xərçəngi müşahidə edilir. Bu da, bu xərçəng növünün yaranmasında müəyyən genetik mutasiyaların rolu olduğunu göstərir. Lakin, bu gen mutasiyaları haqda ədəbiyyatda hələ ki, tutarlı məlumatlar çox az dərəcədədir. Genetik faktorlardan əlavə, PDAC-ın risk faktorlarına xroniki pankreatiti, siqaretdən istifadəni və Şəkərli diabeti misal göstərmək olar.

Diaqnostika

Qarın boşluğunun ultrasəs müayinəsi

Mədəaltı vəzi şişlərinin ilkin diaqnostikasında qarın boşluğunun ultrasəs müayinəsi (USM) önəmli rol oynayır. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, bu müayinə metodunda müayinəni həyata keçirən həkimin təcrübəsi çox önəmlidir. Belə ki, mədəaltı vəzinin lokalizasiyası çox mürəkkəbdir və ona görə də, mədəaltı vəzinin müayinəsi zamanı ilk öncə qonşu strukturları, xüsusən də dalaq venasını (vena lienalisi) tapmaq lazımdır. Bu zaman dalaq venasına ventral şəkildə yerləşmiş pankreası görmək mümkündür. Pankreasın şişləri exogenliyinə görə bir-birindən fərqlənə bildiyindən, şişin birbaşa axtarılmasından əlavə yanaşı göstəricilərə də önəm vermək lazımdır. Misal olaraq, öd yollarının genişlənməsini qeyd etmək olar. Normal şərtlərdə öd axacağının diametri 6mm-dən, Xolesistektomiya sonrası isə 10 mm-dən yüksək olmur. Patoloji göstəricilər daha dərindən müayinə edilməlidir.

Tumor markerlər

Mədəaltı vəzi xərçənginin müayinəsi zamanı əsas CEA və CA-19-9 yoxlanılır. Qeyd etmək lazımdır ki, bu markerlər xəstəliyin ilkin diaqnozundan daha çox, gedişatında, yəni izləmə müddətində daha çox rol oynayırlar.

Endoskopik retrograd xolangiopankreatoqrafiya (ERCP)

Endoskopik retrograd xolangiopankreatoqrafiya (ERCP) kontrast maddə vasitəsilə öd yollarının və pankreas axacağının görüntülənməsi metodudur. Bu müayinə zamanı öd yollarının və ya pankreas axacağının stenoz, genişlənmə kimi patoloji dəyişikliklər aşkara çıxarıla bilər. Bundan əlavə ERCP zamanı şişin lokalizasiyasından asılı olaraq həmin törəmədən biopsiya da götürülə bilər.

Kompüter tomoqrafiyası

Kompüter tomoqrafiyası (KT) mədəaltı vəzi xərçənginin diaqnostikasında rutin şəkildə istifadə edilir. KT vasitəsilə, şişin ölçüsü, ətraf strukturlara infiltrasiya etməsi, digər orqanlara metastaz verib-vermədiyi təyin edilə bilər. Bu müayinə həmçinin şişin əməliyyatla götürülməsinin mümkünlüyü haqda da məlumat verir.

Əlavə olaraq, Maqnit rezonans tomoqrafiya, endoskopik sonoqrafiya kimi müayinə metodları şiş haqda daha ətraflı məlumatın əldə edilməsi üçün istifadə edilə bilər.

TNM Təsnifatı 8. Nüsxə

T0 - xərçəng hüceyrəsi aşkar edilmir

T1 - şişin ölçüsü 2sm-ə qədər

T2 - şişin ölçüsü 2-4 sm arası

T3 - şişin ölçüsü 4sm-dən yüksək olur

T4 - şiş arteria mesenterica-a, truncus coeliacus-a, arteria hepatica communis-ə sirayət edir

N0 - limfa düyünlərinə metastaz yoxdur

N1 - 1-3 limfa düyününə metastaz

N2 - 3-dən çox limfa düyününə metastaz

M0 - qonşu orqanlara metastaz yoxdur

M1 - qonşu orqanlara metastaz var

Qeyd etmək lazımdır ki, mədəaltı vəzi xərçəngi əsasən qaraciyərə, ağciyərə və peritona metastaz verir.

Müalicə

Mədəaltı vəzi xərçənginin əsas müalicəsi şişin cərrahi yolla çıxarılmasıdır. Ancaq qeyd etmək lazımıdır ki, cərrahi müalicə ilkin diaqnoz zamanı xəstəlik irəliləmiş mərhələdə olduğundan, xəstələrin sadəcə 20%-də mümkün olur. Xəstəliyin cərrahi müalicəsi zamanı şişin lokalizasiyasından asılı olaraq Pankreatoduodenektomiya və ya sol/distal pankreas reseksiyası həyata keçirilə bilər. Xəstələrə əməliyyatdan sonra xəstənin ümumi vəziyyətindən asılı olaraq adyuvant kimyaterapiya məsləhət görülə bilər. Son bir neçə ilədək adyuvant kimyaterapiya kimi 6 aylıq Gemcitabine təyinindən istifadə edilirdi. Bununla xəstələrin 5 illik həyat göstəricisi 10%-dən, 20%-ə qədər artırılmasına nail olunmuşdur. Pankreas xərçəngi üzrə Avropa Tədqiqat Qrupu (ESPAC) göstərmişdir ki, adyuvant kimyaterapiya kimi Gebcitabine və Capecitabin kombinasiya şəklində istifadəsi xəstələrin 5 illik həyat göstəricisini 29%-a qədər artıra bilmişdir. Bunlardan əlavə Fransada və Yaponiyada digər tədqiqat qrupları digər müxtəlif kimyaterapiya preparatları (S-1, mFOLFİRİNOX) vasitasilə daha böyük nəticələr əldə edə bilmişlər.

Xəstələrin təxminən 30%-də isə ilkin diaqnoz zamanı şiş ətraf toxumalara sirayət etdiyindən bu mərhələdə əməliyyat etmək mümkün olmur. Bu zaman isə neoadyuvant (əməliyyatdan öncə) kimyaterapiyadan istifadə edilə bilər. Belə hallarda müxtəlif kimyaterapiya taktikalarından istifadə etmək mümkündür. Hal-hazırda Gemcitabine, Gemcitabine+Capecitapine, FOLFİRİNOX kimi preparatlardan müəyyən tədqiqatlar çərçivəsində istifadə edilir. Xəstəliyin metastaz vermiş mərhələsində isə sadəcə Gemcitabine və ya Gemcitabine+nab Paclitaxel kimi kimyaterapiya taktikalarından istifadə edilir.

Mədəaltı vəzi xərçənginin müalicəsində şüa terapiyasının faydası haqda birmənalı fikir olmasa da, müəyyən ölkələrdə bu müalicə metodundan geniş şəkildə istifadə edilir.

İstinadlar

  1. ↑ Disease Ontology — 2016.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P699"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5282129"></a>
  2. Rahib L, Smith BD, Aizenberg R, et al. Projecting cancer incidence and deaths to 2030: the unexpected burden of thyroid, liver, and pancreas cancers in the United States. Cancer Res 2014;74: 2913–21.
  3. Hruban RH, Boff etta P, Hiraoka N, et al. Ductal adenocarcinoma of the pancreas. In: Hruban RH, Hiraoka N, Iacobuzio-Donahue C, et al. WHO classifi cation of tumours of the digestive system. In: Bosman FTJ, Lakhani SR, Ohgaki H, eds. WHO classifi cation of tumours, 4th edn. Lyon: International Agency for Research on Cancer, 2010: 281–91.
  4. Bond-Smith, G.; Banga, N.; Hammond, T. M.; Imber, C. J. (16 May 2012). "Pancreatic adenocarcinoma". BMJ. 344 (may16 1): e2476. doi:10.1136/bmj.e2476. PMID 22592847
  5. Adjuvant chemotherapy with gemcitabine vs observation in patients undergoing curative-intent resection of pancreatic cancer: a randomized controlled trial. Oettle H. JAMA 2007
  6. Comparison of adjuvant gemcitabine and capecitabine with gemcitabine monotherapy in patients with resected pancreatic cancer (ESPAC-4): a multicentre, open-label, randomised, phase 3 trial. Neoptolemos JP, Lancet 2017

Avqust 06, 2021
mədəaltı, vəzi, xərçəngi, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, pankreatik, duktal, adenokarsinoma, pdac, pankreas, axacağının, epitelindən, başlanğıc, götürən, bəd, xassəli, şi. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Medealti vezi xercengi ve ya pankreatik duktal adenokarsinoma PDAC Pankreas axacaginin epitelinden baslangic goturen Bed xasseli sisdir Her il dunyada bu xerceng sebebinden 200 minden artiq insan dunyasini deyisir 2 PDAC Amerika ve Avropa olkelerinde esasen 60 yasdan yuxari insanlarda musahide edilir 3 Bundan elave bu xerceng novunun risk faktorlarina xroniki pankreatit siqaretcekme de aiddir Xesteliyin esas simptomlarina ise Sariliqi qarin ve ya bel agrilarini istemeden ceki itirilmesini istahasizligi misal gostermek olar PDAC in mualicesinde cerrahiyye kimyaterapiya ve sua terapiyasindan istifade edilir Qeyd etmek lazimdir hansi mualice metodunun tedbiqine xercengin olcusunden diger orqanlara sirayet etmesinden ve ya metastaz vermesinden asili olaraq qerar verilir Medealti vezi xercengiXBT 10 KM C25 0 C25 1 C25 2XBT 9 KM 157 1 1 157 8 1 157 0 1 157 2 1 OMIM 260350DiseasesDB 9510MedlinePlus 000236 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Simptomlar 2 Risk faktorlari 3 Diaqnostika 3 1 Qarin boslugunun ultrases muayinesi 3 2 Tumor markerler 3 3 Endoskopik retrograd xolangiopankreatoqrafiya ERCP 3 4 Komputer tomoqrafiyasi 3 5 TNM Tesnifati 8 Nusxe 4 Mualice 5 IstinadlarSimptomlar RedakteMedealti vezi xercengi ilkin merhelede ekser hallarda simptomsuz olur Buna gore de xesteler hekim muraciet etdiyi hallarda artiq xestelik irelilemis merhelede olur Bele PDAC li xestelerin sadece 15 20 i ilkin diaqnoz zamani emeliyyat edile bilirler Diger 80 ise qeyri cerrahi mualice usullari ile kimyaterapiya ve ya sua terapiyasi ile mualice edilirler Xesteliyin esas simptomlarina sariliq qarin ve bel agrilari urekbulanma ve qusma ceki itirilmesini misal gostermek olar Xususile qeyd etmek lazimdir ki bu simptomlar qeyri spesifikdirler ve diger xesteliklerde de meydana cixirlar Risk faktorlari RedakteMedealti vezi xercengi qadinlara nisbeten kisilerde daha cox rast gelinir Bundan elave bu xerceng novu 40 yasdan asagi insanlarda cox nadir hallarda izlenilir Qeyd etmek lazimdir ki medealti vezi xercenginin yaranmasinda irsi faktorlar da mueyyen rol oynayir Bele ki medealti vezi xercengi xestelerinin 10 e qederinde ile uzvlerinde ve ya yaxin qohumlarinda da xerceng xususen medealti vezi xercengi musahide edilir Bu da bu xerceng novunun yaranmasinda mueyyen genetik mutasiyalarin rolu oldugunu gosterir Lakin bu gen mutasiyalari haqda edebiyyatda hele ki tutarli melumatlar cox az derecededir Genetik faktorlardan elave PDAC in risk faktorlarina xroniki pankreatiti siqaretden istifadeni ve Sekerli diabeti misal gostermek olar Diaqnostika RedakteQarin boslugunun ultrases muayinesi Redakte Medealti vezi sislerinin ilkin diaqnostikasinda qarin boslugunun ultrases muayinesi USM onemli rol oynayir Lakin qeyd etmek lazimdir ki bu muayine metodunda muayineni heyata keciren hekimin tecrubesi cox onemlidir Bele ki medealti vezinin lokalizasiyasi cox murekkebdir ve ona gore de medealti vezinin muayinesi zamani ilk once qonsu strukturlari xususen de dalaq venasini vena lienalisi tapmaq lazimdir Bu zaman dalaq venasina ventral sekilde yerlesmis pankreasi gormek mumkundur Pankreasin sisleri exogenliyine gore bir birinden ferqlene bildiyinden sisin birbasa axtarilmasindan elave yanasi gostericilere de onem vermek lazimdir Misal olaraq od yollarinin genislenmesini qeyd etmek olar Normal sertlerde od axacaginin diametri 6mm den Xolesistektomiya sonrasi ise 10 mm den yuksek olmur Patoloji gostericiler daha derinden muayine edilmelidir Tumor markerler Redakte Medealti vezi xercenginin muayinesi zamani esas CEA ve CA 19 9 yoxlanilir Qeyd etmek lazimdir ki bu markerler xesteliyin ilkin diaqnozundan daha cox gedisatinda yeni izleme muddetinde daha cox rol oynayirlar Endoskopik retrograd xolangiopankreatoqrafiya ERCP Redakte Endoskopik retrograd xolangiopankreatoqrafiya ERCP kontrast madde vasitesile od yollarinin ve pankreas axacaginin goruntulenmesi metodudur Bu muayine zamani od yollarinin ve ya pankreas axacaginin stenoz genislenme kimi patoloji deyisiklikler askara cixarila biler Bundan elave ERCP zamani sisin lokalizasiyasindan asili olaraq hemin toremeden biopsiya da goturule biler Komputer tomoqrafiyasi Redakte Komputer tomoqrafiyasi KT medealti vezi xercenginin diaqnostikasinda rutin sekilde istifade edilir KT vasitesile sisin olcusu etraf strukturlara infiltrasiya etmesi diger orqanlara metastaz verib vermediyi teyin edile biler Bu muayine hemcinin sisin emeliyyatla goturulmesinin mumkunluyu haqda da melumat verir Elave olaraq Maqnit rezonans tomoqrafiya endoskopik sonoqrafiya kimi muayine metodlari sis haqda daha etrafli melumatin elde edilmesi ucun istifade edile biler TNM Tesnifati 8 Nusxe Redakte T0 xerceng huceyresi askar edilmirT1 sisin olcusu 2sm e qederT2 sisin olcusu 2 4 sm arasiT3 sisin olcusu 4sm den yuksek olurT4 sis arteria mesenterica a truncus coeliacus a arteria hepatica communis e sirayet edirN0 limfa duyunlerine metastaz yoxdurN1 1 3 limfa duyunune metastazN2 3 den cox limfa duyunune metastazM0 qonsu orqanlara metastaz yoxdurM1 qonsu orqanlara metastaz varQeyd etmek lazimdir ki medealti vezi xercengi esasen qaraciyere agciyere ve peritona metastaz verir Mualice RedakteMedealti vezi xercenginin esas mualicesi sisin cerrahi yolla cixarilmasidir Ancaq qeyd etmek lazimidir ki cerrahi mualice ilkin diaqnoz zamani xestelik irelilemis merhelede oldugundan xestelerin sadece 20 de mumkun olur 4 Xesteliyin cerrahi mualicesi zamani sisin lokalizasiyasindan asili olaraq Pankreatoduodenektomiya ve ya sol distal pankreas reseksiyasi heyata kecirile biler Xestelere emeliyyatdan sonra xestenin umumi veziyyetinden asili olaraq adyuvant kimyaterapiya meslehet gorule biler Son bir nece iledek adyuvant kimyaterapiya kimi 6 ayliq Gemcitabine teyininden istifade edilirdi Bununla xestelerin 5 illik heyat gostericisi 10 den 20 e qeder artirilmasina nail olunmusdur 5 Pankreas xercengi uzre Avropa Tedqiqat Qrupu ESPAC gostermisdir ki adyuvant kimyaterapiya kimi Gebcitabine ve Capecitabin kombinasiya seklinde istifadesi xestelerin 5 illik heyat gostericisini 29 a qeder artira bilmisdir 6 Bunlardan elave Fransada ve Yaponiyada diger tedqiqat qruplari diger muxtelif kimyaterapiya preparatlari S 1 mFOLFIRINOX vasitasile daha boyuk neticeler elde ede bilmisler Xestelerin texminen 30 de ise ilkin diaqnoz zamani sis etraf toxumalara sirayet etdiyinden bu merhelede emeliyyat etmek mumkun olmur Bu zaman ise neoadyuvant emeliyyatdan once kimyaterapiyadan istifade edile biler Bele hallarda muxtelif kimyaterapiya taktikalarindan istifade etmek mumkundur Hal hazirda Gemcitabine Gemcitabine Capecitapine FOLFIRINOX kimi preparatlardan mueyyen tedqiqatlar cercivesinde istifade edilir Xesteliyin metastaz vermis merhelesinde ise sadece Gemcitabine ve ya Gemcitabine nab Paclitaxel kimi kimyaterapiya taktikalarindan istifade edilir Medealti vezi xercenginin mualicesinde sua terapiyasinin faydasi haqda birmenali fikir olmasa da mueyyen olkelerde bu mualice metodundan genis sekilde istifade edilir Istinadlar Redakte 1 2 3 4 Disease Ontology 2016 lt a href https wikidata org wiki Track P699 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q5282129 gt lt a gt Rahib L Smith BD Aizenberg R et al Projecting cancer incidence and deaths to 2030 the unexpected burden of thyroid liver and pancreas cancers in the United States Cancer Res 2014 74 2913 21 Hruban RH Boff etta P Hiraoka N et al Ductal adenocarcinoma of the pancreas In Hruban RH Hiraoka N Iacobuzio Donahue C et al WHO classifi cation of tumours of the digestive system In Bosman FTJ Lakhani SR Ohgaki H eds WHO classifi cation of tumours 4th edn Lyon International Agency for Research on Cancer 2010 281 91 Bond Smith G Banga N Hammond T M Imber C J 16 May 2012 Pancreatic adenocarcinoma BMJ 344 may16 1 e2476 doi 10 1136 bmj e2476 PMID 22592847 Adjuvant chemotherapy with gemcitabine vs observation in patients undergoing curative intent resection of pancreatic cancer a randomized controlled trial Oettle H JAMA 2007 Comparison of adjuvant gemcitabine and capecitabine with gemcitabine monotherapy in patients with resected pancreatic cancer ESPAC 4 a multicentre open label randomised phase 3 trial Neoptolemos JP Lancet 2017Menbe https az wikipedia org w index php title Medealti vezi xercengi amp oldid 4994510, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.