fbpx
Wikipedia

Mollahəsənli döyüşü

Avqust 05, 2021

Mollahəsənli döyüşü — Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590) zamanı 1578-ci ilin noyabr ayında Ağsu çayı sahilində Mollahəsənli adlanan ərazidə Osmanlı imperiyasının vassalı olan Krım xanlığı qoşunları ilə Səfəvi ordusu arasında baş vermiş döyüş. Səfəvi ordusunun komandanı vəliəhd şahzadə Həmzə Mirzə Osmanlının vassalı Krım xanlığı qoşunlarını məğlub etmişdir. Krım qoşunlarının komandanı Adil Gəray idi. Adil Gəray əsir götürülmüşdür.

Mollahəsənli döyüşü
Əsas münaqişə: Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)

Adil Gəray Həmzə Mirzəyə təslim olur.
Tarix 15 noyabr 1578
Yeri Ağsu çayı sahili Pirhəsənli kəndi yaxınlığında
Nəticəsi Səfəvilər qalib gəldi
Münaqişə tərəfləri
Komandan(lar)

Məhəmməd şah Xudabəndə
Həmzə Mirzə
Əmir xan Mosullu-Türkman
Səfiqulu xan Bayat
Saleh xan Qacar
Rza xan Şahsevən
Baba xəlifə Qaramanlı

III Murad
Osman Paşa
Adil xan Gəray
Səadət Gəray
Əsgər Gəray

Ölənlər və yaralananlar

Yüngül

Ağır

Arxa plan

1578-ci ilin payızında Osmanlı ordusu Tiflisi və Şirvanı ələ keçirdi. Atası çərkəz olan Özdəmiroğlu Osman paşa Şirvan bəylərbəyi təyin edildi və ona vəzifəsi ilə birlikdə, sərdar rütbəsi də verildi. Osmanlı ordusunun əsas hissəsinin qışı Ərzincanda keçirməsinə görə Şirvan bəylərbəyiliyi vəzifəsi təhlükəli vəzifə hesab edilirdi. Həmçinin, qüvvələri məhdud olan bu bəylərbəyinə tapşırılan vəzifələrdən biri də Şirvanı geri almaq üçün ola biləcək Səfəvi hücumlarının qarşısını almaq idi. Osman paşanın Şirvanda möhkəmlənə bilməsi üçün Səfəvilərin Şirvan bəylərbəyisi Araz xan Rumlunun qüvvələrini məğlub etməli idi. Araz xan Osmanlı Şamaxını tutmamış oranı tərk etmiş və Kür çayının sahillərinə geri çəkilmişdi. Hərbi əməliyyatların əvvəllərində Krım tatarlarının süvari dəstələrinin varlığı Osmanlı ordusunun döyüş manevr qabiliyyətinin xeyli yüksəlməsinə səbəb olmuşdu. Həmçinin, o da məlum idi ki, Səfəvi şahı vəliəhd oğlu Həmzə Mirzənin nominal komandanlığı altında 12 minlik ordunu Şirvanı geri almağa göndərmişdi. Bu zaman Həmzə Mirzə Peçeviyə görə azyaşlı, Rəhimizadəyə görə isə, 8 yaşlı oğlan idi.

Osman paşa Araz xana iki cinahdan hücum etməyi planlayırdı, lakin gözlənilmədən onun özü Araz xanın hücumuna məruz qaldı. Araz xan tələsirdi, çünki o, Həmzə Mirzə və Məhd-i Ülyanın komandanlığı altında əsas Səfəvi ordusunun yaxınlaşmasından xəbərdar idi. Həmçinin, Şirvan əmirləri Şirvanı döyüşsüz tərk etdikləri üçün şahın özündən düşəcəklərindən qorxurdular.

Araz xanın düşərgəsinə hücum

Osman paşa tatarları mükafatlandırdı və onların şərəfinə 3 gün qonaqlıq keçirdi. Lakin mükafatlandırma görünür Adil üçün o qədər qaneedici olmamışdır və ya yağmalama onun üçün adi bir şey idi. Adil Gəray və sancaq bəyi Areşa Piyalə bəy Araz xanın düşərgəsinə hücum etmək qərarına gəldi. Döyüşdən sağ çıxa bilən və qaçan qızılbaşlardan düşmən ordusunun yaxınlaşdığını öyrənən Həmzə Mirzə düşərgə salmağı, onu mühafizə etməyi və çay boyunca patrul gəzməyi əmr etdi. Talışlardan olan əmirlər Cavaddakı körpü üzərində Şamaxıdan geri çəkilən qızılbaşların çayı keçməsi üçünmühafizəyə başladılar (Kür və Arazın birləşdiy yerdə). Bu zaman olar Adil Gərayın yaxınlaşması barədə məlumat aldılar. Onlar tatarların çayı keçməsinin qarşısını almaq üçün körpünü uçursalar da, özlərini çatdıran tatar süvarilər çaya baş vurdular və onu keçib döyüşməyə başladılar.

Bu zaman Səfəvi əmirləri başqa bir yerdə də tatar bölməsinin olduğunu və onlara arxadan hücum etdiyini öyrəndilər. Qarışıqlıq düşdü və düşərgəni müdafiə etmək mümkün olmadı. Təlaş içində geri çəkilən səfəvilərin düşərgəsi ələ keçirildi. Düşərgədəkilərin xilas olma şansları olmadı. Qadınları və uşaqları, qənimətləri ələ keçirən Adil Gəray həmin gün çayı keçərək Şirvana geri döndü. Bütün tarixçilrə qeyd edir ki, tatarlar qəflətən düşərgəyə hücum etmiş və çox sayda qənimət ələ keçirmişdir. "Ərəş xanının 70 gözəl arvadı və qızı, təxminən 50 kənizi və gənc oğlu əsir götürüldü." Bu hadisənin müasirləri (İbrahim Rəhimizadə, Mustafa Əli Gelibolulu və Dal Mehmed Asafi) bu hücumu və soyğunu qınamışdı, çünki bu hadisə Ramazan bayramında baş vermişdi. Peçevi iddia edirdi ki, tatarlar düşərgəyə öz istəkləri ilə hücum etməmişdilər, tarixçi bildirirdi ki, tatarlar düşərgəyə Osman paşanın əmri əsasında hücum etmişdirlər.

 
Şirvanın xəritəsi

Döyüş

Səfəvilər vəliəhd şahzadə Həmzə Mirzənin rəhbərliyi altında ordu topladılar. Əsində isə orduya Şah Məhəmməd Xudabəndənin vəzir Mirzə Salman rəhbərlik edirdi. Oruc bəyə görə, bu ordu Ərəşi alan ordu ilə eyni ordu olmuşdur. Osmanlı mənbələrinə görə, ordudakı döyüşçü çayı 50-100 min arasında dəyişirdi. Mirzə Salman Kür çayını keçmiş və 26 noyabr tarixində Şamaxıya yaxınlaşıb, şəhəri 3 günlük mühasirəyə almışdır. Osman paşa Adil Gəraya məktub göndərmiş və qənimətləri ataraq Şamaxıya gəlməyi əmr etmişdir. Qoşununun bir hissəsini mühasirəni davam etdirmək üçün şəhərin yanında saxlayan Mirzə Salman tatarlarla döyüşmək üçün təxminən 20 minlik qoşunla yola düşdü. Onu müşayiət edən Səfəvi sərkərdələri arasında Məhəmməd xan Türkman, Durmuş xanın nəvəsi Məhəmməd xan Ustaclı, Şərəfəddin xan Təkəli, İmamqulu xan Qacar və digərləri var idi. Şamaxıya doğru irəliləyən Adil Gəray 28 noyabr 1578-ci ildə Ağsu çayı sahilindəki Mollahəsənli qəsəbəsində Səfəvi ordusu ilə üzləşdi.

Şərəf xan və Oruc bəyə görə, Mirzə Salman düşərgə yeri seçimində səhvə yol verən və mühafizəçitəyin etməyən Adil Gəraya hücum etdilər. Onun ordusunda ümumilikdə 12 min tatar və 4-5 min ləzgi var idi. Tatar ordusu darmadağın edildi, döyüşçülərin çoxu qaçmağa başladı və Adil Gəray 2 min nəfərlə meydanda qaldı. Rəhimizadəyə görə, əsirlərin gözəlliyi tərəfindən gözləri kor olan, başı əyləncəyə və eyş-işrətə qarışan Rəhimizadə təhlükəsiz geri çəkilmə təşkil edə bilmədi.

Tatarlara edilən ilk Səfəvi hücumuna Həmzə xan ustaclı komandanlıq edirdi.

Döyüşün təsviri mənbələrdə müxtəliflik göstərməkdədir. İsgəndər bəy Münşi və Şərəf xan tatarların cəsur formada döyüşdüyünü, döyüşün bütün gün boyunca davam etdiyini yazır, Oruc bəy isə, Səfəvi ordusunun cəld hərəkət etdiyini, tatarların hücuma məruz qaldıqlarını bildikdə artıq yarısının öldürüldüyünü və Adil Gərayın əsir düşdüyünü yazmışdır.{sfn|Печеви|1988|page=45}} İbrahim Peşevi durmaq bilməyən yağışın təsiri nəticəsində tatarların hərəkət edə bilmədiyini və Səfəvi ordusunun tez bir zamanda onların dörd bir yanını mühasirəyə aldığını bildirir. Tarixçilər tatarların məğlubiyyətinin əsas səbəbi kimi təkəbbürlülüyü və diqqətsizliyi göstərirlər.

İbrahim Rəhimizadəyə görə, Adil Gəray "qəzəbli şir kimi döyüşə atılmış"dır. Baba Xəlifə Dənkərəli adında Səfəvi döyüşçüsü tatar komandanı atından yerə salmış və onu öldürmək istəyərkən Adil Gəray ona öz adını demiş və əsir düşmüşdür. Komandansız qalan tatarlar döyüş meydanından qaçmağa başladılar, yerdə qalanları isə qətlə yetirildi. Bölgəni tanıyan şirvanlılar və ləzgilər qaçmağı bacardılar. Qəlbə qazanan Səfəvi ordusu bölgədə tatarlar tərəfindən tərk edilmiş böyük qənimətlərin qaldığını gördülər və tatarları təqib etməyi dayandırdılar. Tatarların Araz xanın düşərgəsindən ələ keçirdikləri demək olar ki, hər şey Mollahəsənli də Səfəvi ordusunun əlinə keçdi. Təxminən 30 tatar zadəganı, 2 min adi döyüşçüsü əsir düşdü. Osmanlı sancaq bəyi Areşa Piyalə bəy də əsir düşənlər arasında idi.

Nəticə

Osmanlı ordusu ümidsiz vəziyyətdə idi. Osman paşa tatarların Mollahəsənlidəki məğlubiyyət xəbərini Şamaxıdakı ordudan gizlətdi və onların qələbə qazandığını elan etdi. Uydurduğu hekayəyə inandırıclıq qazandırmaq üçün toplardan qələbə atəşləri edilməsini əmr etdi. Lakin həqiqət tez bir zamanda qaladakı döyüşçülər arasında yayıldı və əsgərlərin bir çoxu fərariliyə başladı.{{sfn|Рахимизаде|2005|page=131-133}}

Şamaxıdakı qızılbaş ordusu Ərəşə hetdi. Ərəş qalasının geri alınması və Osmanlı komandanının öldürülməsindən sonra Səfəvi ordusu Qarabağa geri döndü. Şirvanın bir çoxu yenidən Səfəvilərin hakimiyyəti altına qayıtdı. Lakin onlar sonda üstünlüklərini möhkəmlədməyi bacarmadılar.

İstinadlar

  1. Рахимизаде, 2005. səh. 116
  2. ↑ Çiçek, 2007
  3. Печеви, 1988. səh. 40
  4. ↑ Печеви, 1988. səh. 44
  5. Рахимизаде, 2005. səh. 128
  6. Печеви, 1988. səh. 42
  7. Рахимизаде, 2005. səh. 123
  8. Орудж-бек, 2007. səh. 97
  9. ↑ Eskandar Beg, 1930. səh. 354
  10. ↑ Купели, 2014. səh. 229
  11. ↑ Eskandar Beg, 1930. səh. 355
  12. Шараф-хан, 1967. səh. 237-239
  13. ↑ Печеви, 1988. səh. 43-44
  14. ↑ Орудж-бек, 2007. səh. 98
  15. Kütükoğlu, 1962. səh. 84
  16. Рахимизаде, 2005. səh. 129-130
  17. ↑ Шараф-хан, 1967. səh. 237-238
  18. ↑ Farah, 2019. səh. 974
  19. Рахимизаде, 2005. səh. 127
  20. Орудж-бек, 2007. səh. 98-99
  21. Печеви, 1988. səh. 45
  22. ↑ Печеви, 1988. səh. 44-45
  23. Рахимизаде, 2005. səh. 131
  24. Farah, 2019. səh. 974-975

Mənbə

  • {{cite book

|author = Oruc bəy Bayat |title = Россия и Европа глазами Орудж-бека Баята - Дон Жуана Персидского / Oktay Afandiyev and Farzaliyev Akif |place = Sankt-Peterburq |publisher = [[Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti |year = 2007 |url = http://www.vostlit.info/Texts/rus5/Huan_2/frametext21.htm |ref = Орудж-бек }}

  • İbrahim Peçevi (1988). История / Ziya Bunyadov. Baku: Elm.
  • Ибрахим Рахимизаде (2005). Османо-Сефевидская война 1578 - 1590 гг.: по материалам трудов османского летописца Ибрахима Рахимизаде. Baku: Nurlan.
  • İsgəndər bəy Münşi. History Of Shah Abbas The Great Vol. 1 / Roger M. Savory. — Boulder, Colorado: Westview Press, 1930. (1930). History Of Shah Abbas The Great Vol. 1 / Roger M. Savory. Colorado: Westview Press.
  • Купели Озер (2014). Походы крымских татар и турок-осман против Ирана. Золотоордынское обозрение.
  • Çiçek Kemal (2007). Osman Paşa, Özdemiroğlu // Islam ansiklopedisi.
  • Farah Hüseyn (2019). Farah Hüseyn. 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı ve Kırım Hanlığı (Османо-сефевидская война 1578-1590-х гг. и Крымское ханство). Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi.
  • Kütükoğlu Bekir (1962). Osmanli-Iran Siyâsî münâsebetleri. Edebiyat Fakültesi Matbaasi.

Avqust 05, 2021
mollahəsənli, döyüşü, səfəvi, osmanlı, müharibəsi, 1578, 1590, zamanı, 1578, ilin, noyabr, ayında, ağsu, çayı, sahilində, mollahəsənli, adlanan, ərazidə, osmanlı, imperiyasının, vassalı, olan, krım, xanlığı, qoşunları, ilə, səfəvi, ordusu, arasında, baş, vermi. Mollahesenli doyusu Sefevi Osmanli muharibesi 1578 1590 zamani 1578 ci ilin noyabr ayinda Agsu cayi sahilinde Mollahesenli adlanan erazide Osmanli imperiyasinin vassali olan Krim xanligi qosunlari ile Sefevi ordusu arasinda bas vermis doyus Sefevi ordusunun komandani veliehd sahzade Hemze Mirze Osmanlinin vassali Krim xanligi qosunlarini meglub etmisdir Krim qosunlarinin komandani Adil Geray idi Adil Geray esir goturulmusdur Mollahesenli doyusuEsas munaqise Sefevi Osmanli muharibesi 1578 1590 Adil Geray Hemze Mirzeye teslim olur Tarix 15 noyabr 1578Yeri Agsu cayi sahili Pirhesenli kendi yaxinligindaNeticesi Sefeviler qalib geldiMunaqise terefleriSefeviler Imperiyasi Osmanli Imperiyasi Krim xanligiKomandan lar Mehemmed sah Xudabende Hemze Mirze Emir xan Mosullu Turkman Sefiqulu xan Bayat Saleh xan Qacar Rza xan Sahseven Baba xelife Qaramanli III Murad Osman Pasa Adil xan Geray Seadet Geray Esger GerayOlenler ve yaralananlarYungul Agir Mundericat 1 Arxa plan 2 Araz xanin dusergesine hucum 3 Doyus 4 Netice 5 Istinadlar 6 MenbeArxa plan Redakte1578 ci ilin payizinda Osmanli ordusu Tiflisi ve Sirvani ele kecirdi Atasi cerkez olan Ozdemiroglu Osman pasa Sirvan beylerbeyi teyin edildi ve ona vezifesi ile birlikde serdar rutbesi de verildi Osmanli ordusunun esas hissesinin qisi Erzincanda kecirmesine gore Sirvan beylerbeyiliyi vezifesi tehlukeli vezife hesab edilirdi 1 2 3 Hemcinin quvveleri mehdud olan bu beylerbeyine tapsirilan vezifelerden biri de Sirvani geri almaq ucun ola bilecek Sefevi hucumlarinin qarsisini almaq idi Osman pasanin Sirvanda mohkemlene bilmesi ucun Sefevilerin Sirvan beylerbeyisi Araz xan Rumlunun quvvelerini meglub etmeli idi Araz xan Osmanli Samaxini tutmamis orani terk etmis ve Kur cayinin sahillerine geri cekilmisdi Herbi emeliyyatlarin evvellerinde Krim tatarlarinin suvari destelerinin varligi Osmanli ordusunun doyus manevr qabiliyyetinin xeyli yukselmesine sebeb olmusdu Hemcinin o da melum idi ki Sefevi sahi veliehd oglu Hemze Mirzenin nominal komandanligi altinda 12 minlik ordunu Sirvani geri almaga gondermisdi Bu zaman Hemze Mirze Peceviye gore azyasli 4 Rehimizadeye gore ise 8 yasli oglan idi 5 Osman pasa Araz xana iki cinahdan hucum etmeyi planlayirdi lakin gozlenilmeden onun ozu Araz xanin hucumuna meruz qaldi 6 7 Araz xan telesirdi cunki o Hemze Mirze ve Mehd i Ulyanin komandanligi altinda esas Sefevi ordusunun yaxinlasmasindan xeberdar idi Hemcinin Sirvan emirleri Sirvani doyussuz terk etdikleri ucun sahin ozunden duseceklerinden qorxurdular 8 9 Araz xanin dusergesine hucum RedakteOsman pasa tatarlari mukafatlandirdi ve onlarin serefine 3 gun qonaqliq kecirdi Lakin mukafatlandirma gorunur Adil ucun o qeder qaneedici olmamisdir ve ya yagmalama onun ucun adi bir sey idi 10 Adil Geray ve sancaq beyi Aresa Piyale bey Araz xanin dusergesine hucum etmek qerarina geldi 2 Doyusden sag cixa bilen ve qacan qizilbaslardan dusmen ordusunun yaxinlasdigini oyrenen Hemze Mirze duserge salmagi onu muhafize etmeyi ve cay boyunca patrul gezmeyi emr etdi Talislardan olan emirler Cavaddaki korpu uzerinde Samaxidan geri cekilen qizilbaslarin cayi kecmesi ucunmuhafizeye basladilar Kur ve Arazin birlesdiy yerde Bu zaman olar Adil Gerayin yaxinlasmasi barede melumat aldilar Onlar tatarlarin cayi kecmesinin qarsisini almaq ucun korpunu ucursalar da ozlerini catdiran tatar suvariler caya bas vurdular ve onu kecib doyusmeye basladilar 9 Bu zaman Sefevi emirleri basqa bir yerde de tatar bolmesinin oldugunu ve onlara arxadan hucum etdiyini oyrendiler Qarisiqliq dusdu ve dusergeni mudafie etmek mumkun olmadi Telas icinde geri cekilen sefevilerin dusergesi ele kecirildi Dusergedekilerin xilas olma sanslari olmadi Qadinlari ve usaqlari qenimetleri ele keciren Adil Geray hemin gun cayi kecerek Sirvana geri dondu 11 Butun tarixcilre qeyd edir ki tatarlar qefleten dusergeye hucum etmis ve cox sayda qenimet ele kecirmisdir 2 12 9 10 Eres xaninin 70 gozel arvadi ve qizi texminen 50 kenizi ve genc oglu esir goturuldu 13 Bu hadisenin muasirleri Ibrahim Rehimizade Mustafa Eli Gelibolulu ve Dal Mehmed Asafi bu hucumu ve soygunu qinamisdi cunki bu hadise Ramazan bayraminda bas vermisdi 10 Pecevi iddia edirdi ki tatarlar dusergeye oz istekleri ile hucum etmemisdiler tarixci bildirirdi ki tatarlar dusergeye Osman pasanin emri esasinda hucum etmisdirler 13 Sirvanin xeritesiDoyus RedakteSefeviler veliehd sahzade Hemze Mirzenin rehberliyi altinda ordu topladilar Esinde ise orduya Sah Mehemmed Xudabendenin vezir Mirze Salman rehberlik edirdi Oruc beye gore bu ordu Eresi alan ordu ile eyni ordu olmusdur 14 Osmanli menbelerine gore ordudaki doyuscu cayi 50 100 min arasinda deyisirdi Mirze Salman Kur cayini kecmis ve 26 noyabr tarixinde Samaxiya yaxinlasib seheri 3 gunluk muhasireye almisdir 4 15 Osman pasa Adil Geraya mektub gondermis ve qenimetleri ataraq Samaxiya gelmeyi emr etmisdir Qosununun bir hissesini muhasireni davam etdirmek ucun seherin yaninda saxlayan Mirze Salman tatarlarla doyusmek ucun texminen 20 minlik qosunla yola dusdu 4 16 Onu musayiet eden Sefevi serkerdeleri arasinda Mehemmed xan Turkman Durmus xanin nevesi Mehemmed xan Ustacli Serefeddin xan Tekeli Imamqulu xan Qacar ve digerleri var idi 11 17 Samaxiya dogru irelileyen Adil Geray 28 noyabr 1578 ci ilde Agsu cayi sahilindeki Mollahesenli qesebesinde Sefevi ordusu ile uzlesdi Seref xan ve Oruc beye gore Mirze Salman duserge yeri seciminde sehve yol veren ve muhafizeciteyin etmeyen Adil Geraya hucum etdiler 14 Onun ordusunda umumilikde 12 min tatar ve 4 5 min lezgi var idi Tatar ordusu darmadagin edildi doyusculerin coxu qacmaga basladi ve Adil Geray 2 min neferle meydanda qaldi 17 18 Rehimizadeye gore esirlerin gozelliyi terefinden gozleri kor olan basi eylenceye ve eys isrete qarisan Rehimizade tehlukesiz geri cekilme teskil ede bilmedi 19 17 Tatarlara edilen ilk Sefevi hucumuna Hemze xan ustacli komandanliq edirdi 11 Doyusun tesviri menbelerde muxteliflik gostermekdedir Isgender bey Munsi ve Seref xan tatarlarin cesur formada doyusduyunu doyusun butun gun boyunca davam etdiyini yazir 11 Oruc bey ise Sefevi ordusunun celd hereket etdiyini tatarlarin hucuma meruz qaldiqlarini bildikde artiq yarisinin oldurulduyunu ve Adil Gerayin esir dusduyunu yazmisdir sfn Pechevi 1988 page 45 20 Ibrahim Pesevi durmaq bilmeyen yagisin tesiri neticesinde tatarlarin hereket ede bilmediyini ve Sefevi ordusunun tez bir zamanda onlarin dord bir yanini muhasireye aldigini bildirir 21 Tarixciler tatarlarin meglubiyyetinin esas sebebi kimi tekebburluluyu ve diqqetsizliyi gosterirler 18 Ibrahim Rehimizadeye gore Adil Geray qezebli sir kimi doyuse atilmis dir 22 23 Baba Xelife Denkereli adinda Sefevi doyuscusu tatar komandani atindan yere salmis ve onu oldurmek isteyerken Adil Geray ona oz adini demis ve esir dusmusdur 11 24 Komandansiz qalan tatarlar doyus meydanindan qacmaga basladilar yerde qalanlari ise qetle yetirildi Bolgeni taniyan sirvanlilar ve lezgiler qacmagi bacardilar Qelbe qazanan Sefevi ordusu bolgede tatarlar terefinden terk edilmis boyuk qenimetlerin qaldigini gorduler ve tatarlari teqib etmeyi dayandirdilar Tatarlarin Araz xanin dusergesinden ele kecirdikleri demek olar ki her sey Mollahesenli de Sefevi ordusunun eline kecdi 11 Texminen 30 tatar zadegani 2 min adi doyuscusu esir dusdu Osmanli sancaq beyi Aresa Piyale bey de esir dusenler arasinda idi 2 14 17 22 Netice RedakteOsmanli ordusu umidsiz veziyyetde idi Osman pasa tatarlarin Mollahesenlideki meglubiyyet xeberini Samaxidaki ordudan gizletdi ve onlarin qelebe qazandigini elan etdi Uydurdugu hekayeye inandiricliq qazandirmaq ucun toplardan qelebe atesleri edilmesini emr etdi Lakin heqiqet tez bir zamanda qaladaki doyusculer arasinda yayildi ve esgerlerin bir coxu ferariliye basladi sfn Rahimizade 2005 page 131 133 Samaxidaki qizilbas ordusu Erese hetdi Eres qalasinin geri alinmasi ve Osmanli komandaninin oldurulmesinden sonra Sefevi ordusu Qarabaga geri dondu Sirvanin bir coxu yeniden Sefevilerin hakimiyyeti altina qayitdi Lakin onlar sonda ustunluklerini mohkemledmeyi bacarmadilar 10 Istinadlar Redakte Rahimizade 2005 seh 116 1 2 3 4 Cicek 2007 Pechevi 1988 seh 40 1 2 3 Pechevi 1988 seh 44 Rahimizade 2005 seh 128 Pechevi 1988 seh 42 Rahimizade 2005 seh 123 Orudzh bek 2007 seh 97 1 2 3 Eskandar Beg 1930 seh 354 1 2 3 4 Kupeli 2014 seh 229 1 2 3 4 5 6 Eskandar Beg 1930 seh 355 Sharaf han 1967 seh 237 239 1 2 Pechevi 1988 seh 43 44 1 2 3 Orudzh bek 2007 seh 98 Kutukoglu 1962 seh 84 Rahimizade 2005 seh 129 130 1 2 3 4 Sharaf han 1967 seh 237 238 1 2 Farah 2019 seh 974 Rahimizade 2005 seh 127 Orudzh bek 2007 seh 98 99 Pechevi 1988 seh 45 1 2 Pechevi 1988 seh 44 45 Rahimizade 2005 seh 131 Farah 2019 seh 974 975Menbe Redakte cite book author Oruc bey Bayat title Rossiya i Evropa glazami Orudzh beka Bayata Don Zhuana Persidskogo Oktay Afandiyev and Farzaliyev Akif place Sankt Peterburq publisher Sankt Peterburq Dovlet Universiteti year 2007 url http www vostlit info Texts rus5 Huan 2 frametext21 htm ref Orudzh bek Ibrahim Pecevi 1988 Istoriya Ziya Bunyadov Baku Elm Ibrahim Rahimizade 2005 Osmano Sefevidskaya vojna 1578 1590 gg po materialam trudov osmanskogo letopisca Ibrahima Rahimizade Baku Nurlan Seref xan Bitlisi 1967 Sharaf name E I Vasilyeva Moskow Nauka Isgender bey Munsi History Of Shah Abbas The Great Vol 1 Roger M Savory Boulder Colorado Westview Press 1930 1930 History Of Shah Abbas The Great Vol 1 Roger M Savory Colorado Westview Press Kupeli Ozer 2014 Pohody krymskih tatar i turok osman protiv Irana Zolotoordynskoe obozrenie Cicek Kemal 2007 Osman Pasa Ozdemiroglu Islam ansiklopedisi Farah Huseyn 2019 Farah Huseyn 1578 1590 Osmanli Safevi Savasi ve Kirim Hanligi Osmano sefevidskaya vojna 1578 1590 h gg i Krymskoe hanstvo Akademik Tarih ve Dusunce Dergisi Kutukoglu Bekir 1962 Osmanli Iran Siyasi munasebetleri Edebiyat Fakultesi Matbaasi Menbe https az wikipedia org w index php title Mollahesenli doyusu amp oldid 6086399, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.