Molla Rəcəbəli təxminən 1669-cu ildə Təbriz şəhərində dünyaya gəlmişdir. Həyatı haqqında məlumatlar çox azdır. Bağdadda ictihad dərəcəsinə çatdıqdan sonra riyazətlərə və nəfsin təzkiyəsinə başlamışdır. Onun mürşidinin kimliyi barədə məlumat yoxdur. Təhsilini bitirdikdən sonra İsfahana getmiş, ömrünün axırınadək orada yaşamışdır. Buna görə bəzən ona İsfəhani də deyilmişdir.
Molla Rəcəbəli dövrünün hökmdarları yanında böyük hörmət və izzətə malik olmuşdur. II Şah Abbas Səfəvi və Şah Süleyman Səfəvi ona xüsusi ehtiram bəsləmişlər. Nəql olunur ki, İkinci Şah Abbas daim onun yanına gəlir, ondan məsləhətlər alırdı. Molla Rəcəbəli Məhəmməd Hüseyn, Qazi Səid Qumi, Əmir Qivaməddin Məhəmməd İsfəhani, Molla Məhəmməd Şəfi İsfəhani, Məhəmməd Rəfi Pirzadə, Mir Məhəmməd Yusif Taliqani kimi alimlər yetişdirmişdir. Məhəmmədrəfi onun mənəvi övladı olmuş, yaşlı vaxtında yazmağa qüdrəti olmadığı yaşlarında onun bütün sözlərini qeyd etmiş, əsərlərini qələmə almışdır. Molla Rəcəbəli 1701-ci ildə İsfahanda vəfat etmişdir.
Nəzəriyyələri
Molla Rəcəbəli Təbrizi şiə məktəbinin tənzihi ilahiyyat nəzəriyyəçilərindən biri olmuşdur. O qeyd edirdi ki, Vacib və mümkün arasında vücud və mümkün sözləri ləfzidir, yəni söz olaraq deyilir. Belə ki, Allah haqqında deyilən "vücud" sözünün mənası mümkünata şamil olunan vücud ilə eyni olarsa, deməli Allah məxluq olmalıdır. Təbrizi əqli və nəqli dəlillərlə zat və sifətlərin eyniliyini, hətta sifətlərin özünü belə inkar etmişdir. Allaha elm, qüdrət və başqa sifətlərin aid edilməsini şirk hesab etmişdir. Sifətlərin Allaha aid edilməsini İmam Baqirdən (ə) nəql olunan bir rəvayətlə belə izah etmişdir ki, Allahın alim və qadir olması alimlərə elm, qüdrət sahiblərinə qüdrət bəxş etməsidir. Digər bir formada isə belə izah etmişdir ki, sifətlərin Allaha aid edilməsi həmin sifətlərin əksini Allah haqqında inkar etməkdir. Məsələn, Allaha ona görə alim deyilir ki, yəni O cahil deyil. Yaxud ona görə Qadir deyilir ki, o aciz deyil.
Cövhərdə hərəkətin inkarı Molla Rəcəbəlinin başlıca fikirlərindən biri olmuşdur. O, zehni vücudu da inkar etmiş və demişdir ki, nəfsin varlıqlar haqqındakı elmi həmin varlıqların zehni surətlərinə və zehni vücudlarına görə deyil. Bütün əşyaların zatı ya hiss üzvlərilə, ya da onlarsız nəfsə əyan olur. Nəfs cüzvi məsələləri, məsələn soyuq və istini, qaranlıq və işığı hiss üzvləri vasitəsilə dərk edir. Amma mövcudatın külli həqiqətlərini hiss üzvləri olmadan qavrayır. Öz zati elmi ilə onları dərk edir. Bir sözlə, nəfs əşyaların həqiqətini və zatını birbaşa təmasla və öz zati elmilə bilir. Molla Rəcəbəlinin dəlili bu olmuşdur ki, nəfs bütün maddi və mənəvi varlıqların küllü və cəmi olduğu üçün onların həqiqətlərini öz zatının güzgüsündə müşahidə edir və tanıyır. Molla Rəcəbəli nəfsin, varlıqların cüzvi və külli həqiqətlərinin elminə müxtəlif qüvvələrlə yox, vahid bir qüvvə ilə varid olduğunu söyləyirdi.
Yaradıcılığı
Zəngin irfani zövqə malik olan Molla Rəcəbəli Təbrizi şeirlər də yazmışdır. O şeirlərini "Vahid" təxəllüsü ilə qələmə almışdır. Onun dövrümüzə gəlib çatan əsərləri aşağıdakılardan ibarətdir:
"Vacib əl-vücudun İsbatı traktatı";
"Əsl-ül üsul", yaxud "Əl Üsul-ul asəfiyyə";
"Kitab fi-l hikmət";
"Təfsiri ayət-ül kürsi";
"Şeirlər divanı".
Həmçinin bax
İstinadlar
Azərbaycanlı filosof Molla Rəcəbəli Təbrizi
Azərbaycanlı filosof Molla Rəcəbəli Təbrizinin nəzəriyyələri
Xarici keçidlər
Avqust 12, 2021
rəcəbəli, təbrizi, molla, 1669, 1701, islam, alimi, müctəhid, azərbaycanlı, filosofرجبعلی, تبریزیdoğum, tarixi, 1669doğum, yeri, təbrizvəfat, tarixi, 1701vəfat, yeri, isfahanvətəndaşlığı, irandini, islamfəaliyyəti, filosof, yazıçı, mündəricat, həyatı, nəzəriyy. Molla Recebeli Tebrizi 1669 1701 islam alimi muctehid Azerbaycanli filosofRecebeli Tebriziرجبعلی تبریزیDogum tarixi 1669Dogum yeri TebrizVefat tarixi 1701Vefat yeri IsfahanVetendasligi IranDini IslamFealiyyeti filosof yazici Mundericat 1 Heyati 2 Nezeriyyeleri 3 Yaradiciligi 4 Hemcinin bax 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerHeyati RedakteMolla Recebeli texminen 1669 cu ilde Tebriz seherinde dunyaya gelmisdir Heyati haqqinda melumatlar cox azdir Bagdadda ictihad derecesine catdiqdan sonra riyazetlere ve nefsin tezkiyesine baslamisdir Onun mursidinin kimliyi barede melumat yoxdur Tehsilini bitirdikden sonra Isfahana getmis omrunun axirinadek orada yasamisdir Buna gore bezen ona Isfehani de deyilmisdir Molla Recebeli dovrunun hokmdarlari yaninda boyuk hormet ve izzete malik olmusdur II Sah Abbas Sefevi ve Sah Suleyman Sefevi ona xususi ehtiram beslemisler Neql olunur ki Ikinci Sah Abbas daim onun yanina gelir ondan meslehetler alirdi Molla Recebeli Mehemmed Huseyn Qazi Seid Qumi Emir Qivameddin Mehemmed Isfehani Molla Mehemmed Sefi Isfehani Mehemmed Refi Pirzade Mir Mehemmed Yusif Taliqani kimi alimler yetisdirmisdir Mehemmedrefi onun menevi ovladi olmus yasli vaxtinda yazmaga qudreti olmadigi yaslarinda onun butun sozlerini qeyd etmis eserlerini qeleme almisdir Molla Recebeli 1701 ci ilde Isfahanda vefat etmisdir 1 Nezeriyyeleri RedakteMolla Recebeli Tebrizi sie mektebinin tenzihi ilahiyyat nezeriyyecilerinden biri olmusdur O qeyd edirdi ki Vacib ve mumkun arasinda vucud ve mumkun sozleri lefzidir yeni soz olaraq deyilir Bele ki Allah haqqinda deyilen vucud sozunun menasi mumkunata samil olunan vucud ile eyni olarsa demeli Allah mexluq olmalidir Tebrizi eqli ve neqli delillerle zat ve sifetlerin eyniliyini hetta sifetlerin ozunu bele inkar etmisdir Allaha elm qudret ve basqa sifetlerin aid edilmesini sirk hesab etmisdir Sifetlerin Allaha aid edilmesini Imam Baqirden e neql olunan bir revayetle bele izah etmisdir ki Allahin alim ve qadir olmasi alimlere elm qudret sahiblerine qudret bexs etmesidir Diger bir formada ise bele izah etmisdir ki sifetlerin Allaha aid edilmesi hemin sifetlerin eksini Allah haqqinda inkar etmekdir Meselen Allaha ona gore alim deyilir ki yeni O cahil deyil Yaxud ona gore Qadir deyilir ki o aciz deyil Covherde hereketin inkari Molla Recebelinin baslica fikirlerinden biri olmusdur O zehni vucudu da inkar etmis ve demisdir ki nefsin varliqlar haqqindaki elmi hemin varliqlarin zehni suretlerine ve zehni vucudlarina gore deyil Butun esyalarin zati ya hiss uzvlerile ya da onlarsiz nefse eyan olur Nefs cuzvi meseleleri meselen soyuq ve istini qaranliq ve isigi hiss uzvleri vasitesile derk edir Amma movcudatin kulli heqiqetlerini hiss uzvleri olmadan qavrayir Oz zati elmi ile onlari derk edir Bir sozle nefs esyalarin heqiqetini ve zatini birbasa temasla ve oz zati elmile bilir Molla Recebelinin delili bu olmusdur ki nefs butun maddi ve menevi varliqlarin kullu ve cemi oldugu ucun onlarin heqiqetlerini oz zatinin guzgusunde musahide edir ve taniyir Molla Recebeli nefsin varliqlarin cuzvi ve kulli heqiqetlerinin elmine muxtelif quvvelerle yox vahid bir quvve ile varid oldugunu soyleyirdi 2 Yaradiciligi RedakteZengin irfani zovqe malik olan Molla Recebeli Tebrizi seirler de yazmisdir O seirlerini Vahid texellusu ile qeleme almisdir Onun dovrumuze gelib catan eserleri asagidakilardan ibaretdir Vacib el vucudun Isbati traktati Esl ul usul yaxud El Usul ul asefiyye Kitab fi l hikmet Tefsiri ayet ul kursi Seirler divani Hemcinin bax RedakteIstinadlar Redakte Azerbaycanli filosof Molla Recebeli Tebrizi Azerbaycanli filosof Molla Recebeli Tebrizinin nezeriyyeleriXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Recebeli Tebrizi amp oldid 6057908, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
