Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
İnsanlar üzərində eksperimentlər (ing. Human subject research, rus. Эксперименты над людьми) — insan fərdlərinin tədqiqat obyekti kimi iştirak etdiyi elmi araşdırmalar forması. Bu cür tədqiqatlarda insanların davranışı, fizioloji reaksiyaları, psixoloji vəziyyətləri və sosial qarşılıqlı təsirləri müşahidə olunur, ölçülür və təhlil edilir. İnsan üzərində aparılan eksperimentlər biotibbi, psixoloji, sosioloji və digər sahələrdə elmi biliklərin inkişafında mühüm rol oynayır.
Tədqiqatlarda iştirak edən insanlara adətən “tədqiqat subyekti” və ya “koordinator” (ing. participant) deyilir və bu şəxslərin hüquqlarının qorunması, təhlükəsizliyi və razılıqlarının alınması fundamental etik prinsiplərə əsaslanır.
İnsan üzərində eksperimentlərin aşağıdakı xüsusiyyətləri olur:
- tədqiqat subyektləri könüllü əsasda iştirak etməlidirlər (informasiya əsaslı razılıq)
- iştirakçının fiziki və ya psixoloji rifahına xələl yetirilməməlidir
- məxfilik və məlumatların qorunması təmin olunmalıdır
- tədqiqat etik baxımdan müvafiq nəzarət orqanları tərəfindən təsdiqlənməlidir (məsələn, bioetika komitələri)
Tarixi
İnsan üzərində aparılan eksperimentlər tarix boyu həm elmi nailiyyətlərə səbəb olmuş, həm də ciddi etik pozuntularla yadda qalmışdır. Xüsusilə, Nasist Almaniyası dövründə aparılan qeyri-insani tibbi eksperimentlər və XX əsrin ortalarındakı Taskiqidə sifilisin tədqiqatı kimi hadisələr beynəlxalq ictimaiyyətdə narahatlıq yaratmış və nəticədə və kimi mühüm etik sənədlər qəbul edilmişdir. İnsan üzərində aparılan tədqiqatlar mütləq elmi əhəmiyyət daşımalı, risklər minimal səviyyədə olmalı və iştirakçılara lazımi məlumat verilməlidir. Risk-fayda nisbəti nəzərə alınaraq eksperimentin məqsədəuyğunluğu qiymətləndirilir.
Etik prinsiplər
İnsanlar üzərində aparılan eksperimentlər ciddi etik prinsiplərlə tənzimlənir. Bu prinsiplərin məqsədi iştirakçıların hüquqlarını, təhlükəsizliyini və rifahını qorumaqdır. Əsas etik sənədlər arasında , və Belmont hesabatı yer alır. Bu sənədlərdə könüllü razılıq, məlumatlandırılmış seçim və risk-fayda dəyərləndirməsi əsas yer tutur. Tədqiqatçılar iştirakçılara eksperimentin məqsədi, proseduru, mümkün riskləri və hüquqları barədə məlumat verməlidirlər. Məlumatlandırılmış razılıq yalnız məlumatlı və könüllü şəkildə verildikdə etibarlı hesab olunur. Etik komitələrin (məsələn, İREK – İnsanlar üzərində tədqiqatların etik komitəsi) razılığı olmadan eksperiment aparılması qadağandır. Etik prinsiplər həmçinin məxfi məlumatların qorunmasını və şəxsi identifikasiya edilə bilən məlumatların yayılmamasını tələb edir. Tədqiqatçılar iştirakçıları istədikləri vaxt eksperimentdən imtina etmək hüququ ilə təmin etməlidirlər. Etik normalara əməl edilməməsi hüquqi və peşəkar məsuliyyətə səbəb ola bilər.
Etik narahatlıqlar
İnsanlar üzərində eksperimentlərin aparılması zamanla müxtəlif etik narahatlıqlara səbəb olmuşdur. Bu narahatlıqların mərkəzində insan ləyaqəti, bədən toxunulmazlığı və informasiya azadlığı durur. Zorla və ya aldatma yolu ilə cəlb edilən iştirakçılarla aparılan tədqiqatlar etik qaydalara ziddir. Uşaqlar, yaşlılar, xəstələr və psixoloji pozuntuları olan şəxslər kimi həssas qruplar üçün xüsusi qoruma tədbirləri görülməlidir. Eksperiment zamanı subyektə hər hansı zərər yetirilməsi və ya onun mənəvi rifahına xələl gəlməsi yolverilməzdir. Razılığın alınmaması və ya yalan məlumat vermək etik pozuntu hesab olunur. Etik narahatlıqlar elmi tədqiqatın ictimai etibarını azalda bilər. Tədqiqatçı ilə subyekt arasında güc balansı pozulduqda istismar ehtimalı artır. Maddi kompensasiya təklifi də subyektin qərarına təsir etdiyindən etik baxımdan diqqətlə qiymətləndirilməlidir. Bu səbəbdən bütün tədqiqatlar etik ekspertiza və ictimai nəzarətə açıq olmalıdır.
Klinik tədqiqatlar
Klinik tədqiqatlar — yeni dərmanların, vaksinlərin və müalicə üsullarının insanlar üzərində sınanması üçün aparılan tədqiqatlardır. Bu tədqiqatlar adətən bir neçə mərhələdə həyata keçirilir: əvvəlcə təhlükəsizlik, sonra effektivlik, daha sonra isə geniş yayılmış təsirləri öyrənilir. Klinik sınaqlarda iştirak könüllü xarakter daşıyır və iştirakçılar məlumatlandırılmış razılıq verməlidirlər. Bütün klinik tədqiqatlar əvvəlcədən etik komitə tərəfindən təsdiqlənməlidir. Tədqiqat zamanı ortaya çıxan mənfi təsirlər dərhal qiymətləndirilməli və lazımi müdaxilələr edilməlidir. Tədqiqatçıların maraqları ilə iştirakçının rifahı arasında konflikt yaranmamalıdır. Klinik tədqiqatların nəticələri şəffaf şəkildə dərc olunmalıdır. Ənənəvi olaraq, klinik tədqiqatlar tibbi innovasiyaların inkişafında əvəzsiz rol oynayır. Bununla belə, sınaqların etik qaydalara uyğun aparılmaması ciddi tənqidlərə səbəb ola bilər. Xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə bu tip tədqiqatlarda istismarın qarşısını almaq üçün beynəlxalq nəzarət mexanizmləri vacibdir.
Psixologiya və sosiologiyada insan subyektləri
Psixologiya və sosiologiya sahəsində aparılan tədqiqatlar tez-tez insan davranışını, düşüncələrini və sosial münasibətləri öyrənmək üçün subyektlərdən istifadə edir. Bu tədqiqatlar eksperimentlər, sorğular, müşahidələr və müsahibələr vasitəsilə həyata keçirilir. Tədqiqat zamanı şəxsi məlumatların məxfiliyi və iştirakçıların razılığı əsas şərtlərdir. Klassik nümunələr arasında Milgram itaət eksperimentləri və Stenford həbsxana eksperimenti göstərilə bilər. Bəzi hallarda bu tədqiqatlar iştirakçılarda stres və narahatlıq yaratdığı üçün etik baxımdan tənqid olunmuşdur. Psixoloji eksperimentlərdə debrifinq (yəni tədqiqatın məqsədinin izah edilməsi) əhəmiyyətlidir. Sosioloji tədqiqatlarda isə sosial identifikasiya, diskriminasiya və gender fərqləri kimi həssas mövzulara diqqət yetirilir. Azlıq qrupları və sosial baxımdan həssas iştirakçılar üçün xüsusi qorunma tədbirləri tətbiq edilməlidir. Əks halda, tədqiqat sosial ədalətsizliklərin dərinləşməsinə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən sosial elmlərdə etik prinsiplər hər bir mərhələdə nəzərə alınmalıdır.
Etik olmayan insan tədqiqatları
Etik olmayan insan üzərində eksperimentlər tarixdə çoxsaylı nümunələrlə tanınır. Bu eksperimentlərdə iştirakçılara məlumat verilmədən və razılıq alınmadan riskli prosedurlar tətbiq olunmuşdur.Taskiqidə sifilisin tədqiqatında afroamerikalı kişilərə diaqnoz qoyulmasına baxmayaraq, müalicə edilməmişdir. Nasist həkimlər tərəfindən aparılan təcrübələrdə isə məhbuslar üzərində işgəncəyə bərabər tibbi eksperimentlər edilmişdir. Bu cür eksperimentlər insan hüquqlarının pozulmasına səbəb olmuş və beynəlxalq ictimaiyyətdə qəzəb doğurmuşdur. Etik olmayan eksperimentlər bəzən "elmi maraqlar naminə" əsaslandırılsa da, bu yanaşma müasir etik standartlarla uyğun gəlmir. Uşaqlar, psixi xəstələr və azlıq qrupları bu cür tədqiqatlarda xüsusilə istismara məruz qalmışdır. Etik pozuntular nəticəsində bəzi hallarda subyektlər vəfat edib və ya ömürlük sağlamlıq problemləri ilə üzləşmişlər. Bu səbəbdən etik olmayan eksperimentlər həm hüquqi, həm də əxlaqi baxımdan qınanılır. Tarixi dərslər bu sahədə etik nəzarətin vacibliyini göstərmişdir.
İstinadlar
- "Definition of Human Subject Research". Research Administration, University of California, Irvine. 2013-04-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-01-04.
- "What is Human Subjects Research?". University of Texas at Austin. 2012-02-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-01-04.
- Zimbardo, P.G. (2007). The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil. New York: Random House.
- Perlman, David. "Ethics in Clinical Research a History Of Human Subject Protections and Practical Implementation of Ethical Standards" (PDF). Society of Clinical Research Associates. May 2004. 2022-05-26 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-30.
- Human Subject & Privacy Protection, National Institute of Justice, 2010-04-20, İstifadə tarixi: 2012-03-30
- "Federal Policy for the Protection of Human Subjects ('Common Rule". HHS.gov (ingilis). 2009-06-23. İstifadə tarixi: 2019-04-30.
- W. G. Metzger, H.-J. Ehni, P. G. Kremsner, B. G. Mordmüller, "Experimental infections in humans—historical and ethical reflections", Tropical Medicine & International Health (German), 24 (12), December 2019, pp. 1384–1390, doi:10.1111/tmi.13320, ISSN 1360-2276, PMID 31654450
- Bromley, Elizabeth; Mikesell, Lisa; Jones, Felica; Khodyakov, Dmitry. "From Subject to Participant: Ethics and the Evolving Role of Community in Health Research". American Journal of Public Health. 105 (5). May 2015: 900–908. doi:10.2105/AJPH.2014.302403. ISSN 0090-0036. PMC 4386538. PMID 25790380.
- "Federal Policy for the Protection of Human Subjects". Federal Register. 2017-01-19. İstifadə tarixi: 2019-04-30.
- "Revised Common Rule". HHS.gov (ingilis). 2017-01-17. İstifadə tarixi: 2019-04-30.
- "WMA Press Release: WMA revises the Declaration of Helsinki. 9 October 2000". September 27, 2006 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- United States, Congress, Office of the Legislative Auditor, and James Nobles. A Clinical Drug Study at the University of Minnesota Department of Psychiatry: The Dan Markingson Case. www.auditor.leg.state.mn.us/sreview/markingson.pdf.
- Snežana, Bošnjak. "The declaration of Helsinki: The cornerstone of research ethics". Archive of Oncology. 9 (3). 2001: 179–84.
- Tyebkhan G. "Declaration of Helsinki: the ethical cornerstone of human clinical research". Indian Journal of Dermatology, Venereology and Leprology. 69 (3). 2003: 245–7. PMID 17642902.
- "The Belmont Report". HHS.gov (ingilis). 2010-01-28. İstifadə tarixi: 2017-04-03.
- "MSU Authentication | Michigan State University". ovidsp.tx.ovid.com.proxy2.cl.msu.edu. İstifadə tarixi: 2017-04-03.
- "The Belmont Report | Institutional Review Board". www2.umf.maine.edu (ingilis). İstifadə tarixi: 2017-04-24.
- Milgram S. "Some conditions of obedience and disobedience to authority". International Journal of Psychiatry. 6 (4). October 1968: 259–76. PMID 5724528.
- Milgram S. "Behavioral Study of Obedience" (PDF). Journal of Abnormal Psychology. 67 (4). October 1963: 371–8. CiteSeerX 10.1.1.599.92. doi:10.1037/h0040525. PMID 14049516. June 11, 2011 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- Tsay Cynthia. "Revisiting the Ethics of Research on Human Subjects". AMA Journal of Ethics. 17 (12). 2015: 1105–107. doi:10.1001/journalofethics.2015.17.12.fred1-1512. PMID 27086370.
- Shuchman, Miriam. "Protecting Patients in Ongoing Clinical Trials." CMAJ: Canadian Medical Association Journal 182, no. 2 (2010): 124-126.
- Wolfensberger Wolf. "Ethical Issues in Research with Human Subjects". Science. 155 (3758). 1967: 47–51. Bibcode:1967Sci...155...47W. doi:10.1126/science.155.3758.47. PMID 6015562.
- Cook, Ann Freeman; Hoas, Helena. "Exploring the Potential for Moral Hazard When Clinical Trial Research is Conducted in Rural Communities: Do Traditional Ethics Concepts Apply?". HEC Forum. 27 (2). 2015-02-20: 171–187. doi:10.1007/s10730-015-9270-z. ISSN 0956-2737. PMID 25697464.
- "Clinical Trials" (PDF). Bill and Melinda Gates Foundation.
- "Learn About Studies". ClinicalTrials.gov. U.S. National Library of Medicine. İstifadə tarixi: 2025-01-27.
- "What to Know Before Participating in Clinical Trials". AllClinicalTrials.com. Curify, Inc. İstifadə tarixi: 2025-01-27.
Ədəbiyyat
- AFP. "A life haunted by WWII surgical killings". THE BRUNEI TIMES. October 31, 2007. 13 December 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 May 2014.
- AFP. "Japanese veteran haunted by WWII surgical killings". AFP. Oct 28, 2007. March 17, 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 May 2014.
Xarici keçidlər
- "Human Research Report" - a monthly newsletter on protecting human subjects
- Nuremberg Code
- Belmont Report
- Declaration of Helsinki, 6th edition
- Universal Declaration on Bioethics and Human Rights by UNESCO
- Hungry Canadian aboriginal children used in government experiments during 1940s Toronto Star, 2013
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Insanlar uzerinde eksperimentler ing Human subject research rus Eksperimenty nad lyudmi insan ferdlerinin tedqiqat obyekti kimi istirak etdiyi elmi arasdirmalar formasi Bu cur tedqiqatlarda insanlarin davranisi fizioloji reaksiyalari psixoloji veziyyetleri ve sosial qarsiliqli tesirleri musahide olunur olculur ve tehlil edilir Insan uzerinde aparilan eksperimentler biotibbi psixoloji sosioloji ve diger sahelerde elmi biliklerin inkisafinda muhum rol oynayir source source source source source source Kuleyin insanlara tesirini arasdiran insanlarin istirak etdiyi 1946 ci ilde herbi tedqiqat Tedqiqatlarda istirak eden insanlara adeten tedqiqat subyekti ve ya koordinator ing participant deyilir ve bu sexslerin huquqlarinin qorunmasi tehlukesizliyi ve raziliqlarinin alinmasi fundamental etik prinsiplere esaslanir Insan uzerinde eksperimentlerin asagidaki xususiyyetleri olur tedqiqat subyektleri konullu esasda istirak etmelidirler informasiya esasli raziliq istirakcinin fiziki ve ya psixoloji rifahina xelel yetirilmemelidir mexfilik ve melumatlarin qorunmasi temin olunmalidir tedqiqat etik baximdan muvafiq nezaret orqanlari terefinden tesdiqlenmelidir meselen bioetika komiteleri TarixiInsan uzerinde aparilan eksperimentler tarix boyu hem elmi nailiyyetlere sebeb olmus hem de ciddi etik pozuntularla yadda qalmisdir Xususile Nasist Almaniyasi dovrunde aparilan qeyri insani tibbi eksperimentler ve XX esrin ortalarindaki Taskiqide sifilisin tedqiqati kimi hadiseler beynelxalq ictimaiyyetde narahatliq yaratmis ve neticede ve kimi muhum etik senedler qebul edilmisdir Insan uzerinde aparilan tedqiqatlar mutleq elmi ehemiyyet dasimali riskler minimal seviyyede olmali ve istirakcilara lazimi melumat verilmelidir Risk fayda nisbeti nezere alinaraq eksperimentin meqsedeuygunlugu qiymetlendirilir Etik prinsiplerInsanlar uzerinde aparilan eksperimentler ciddi etik prinsiplerle tenzimlenir Bu prinsiplerin meqsedi istirakcilarin huquqlarini tehlukesizliyini ve rifahini qorumaqdir Esas etik senedler arasinda ve Belmont hesabati yer alir Bu senedlerde konullu raziliq melumatlandirilmis secim ve risk fayda deyerlendirmesi esas yer tutur Tedqiqatcilar istirakcilara eksperimentin meqsedi proseduru mumkun riskleri ve huquqlari barede melumat vermelidirler Melumatlandirilmis raziliq yalniz melumatli ve konullu sekilde verildikde etibarli hesab olunur Etik komitelerin meselen IREK Insanlar uzerinde tedqiqatlarin etik komitesi raziligi olmadan eksperiment aparilmasi qadagandir Etik prinsipler hemcinin mexfi melumatlarin qorunmasini ve sexsi identifikasiya edile bilen melumatlarin yayilmamasini teleb edir Tedqiqatcilar istirakcilari istedikleri vaxt eksperimentden imtina etmek huququ ile temin etmelidirler Etik normalara emel edilmemesi huquqi ve pesekar mesuliyyete sebeb ola biler Etik narahatliqlarInsanlar uzerinde eksperimentlerin aparilmasi zamanla muxtelif etik narahatliqlara sebeb olmusdur Bu narahatliqlarin merkezinde insan leyaqeti beden toxunulmazligi ve informasiya azadligi durur Zorla ve ya aldatma yolu ile celb edilen istirakcilarla aparilan tedqiqatlar etik qaydalara ziddir Usaqlar yaslilar xesteler ve psixoloji pozuntulari olan sexsler kimi hessas qruplar ucun xususi qoruma tedbirleri gorulmelidir Eksperiment zamani subyekte her hansi zerer yetirilmesi ve ya onun menevi rifahina xelel gelmesi yolverilmezdir Raziligin alinmamasi ve ya yalan melumat vermek etik pozuntu hesab olunur Etik narahatliqlar elmi tedqiqatin ictimai etibarini azalda biler Tedqiqatci ile subyekt arasinda guc balansi pozulduqda istismar ehtimali artir Maddi kompensasiya teklifi de subyektin qerarina tesir etdiyinden etik baximdan diqqetle qiymetlendirilmelidir Bu sebebden butun tedqiqatlar etik ekspertiza ve ictimai nezarete aciq olmalidir Klinik tedqiqatlarKlinik tedqiqatlar yeni dermanlarin vaksinlerin ve mualice usullarinin insanlar uzerinde sinanmasi ucun aparilan tedqiqatlardir Bu tedqiqatlar adeten bir nece merhelede heyata kecirilir evvelce tehlukesizlik sonra effektivlik daha sonra ise genis yayilmis tesirleri oyrenilir Klinik sinaqlarda istirak konullu xarakter dasiyir ve istirakcilar melumatlandirilmis raziliq vermelidirler Butun klinik tedqiqatlar evvelceden etik komite terefinden tesdiqlenmelidir Tedqiqat zamani ortaya cixan menfi tesirler derhal qiymetlendirilmeli ve lazimi mudaxileler edilmelidir Tedqiqatcilarin maraqlari ile istirakcinin rifahi arasinda konflikt yaranmamalidir Klinik tedqiqatlarin neticeleri seffaf sekilde derc olunmalidir Enenevi olaraq klinik tedqiqatlar tibbi innovasiyalarin inkisafinda evezsiz rol oynayir Bununla bele sinaqlarin etik qaydalara uygun aparilmamasi ciddi tenqidlere sebeb ola biler Xususile inkisaf etmekde olan olkelerde bu tip tedqiqatlarda istismarin qarsisini almaq ucun beynelxalq nezaret mexanizmleri vacibdir Psixologiya ve sosiologiyada insan subyektleriPsixologiya ve sosiologiya sahesinde aparilan tedqiqatlar tez tez insan davranisini dusuncelerini ve sosial munasibetleri oyrenmek ucun subyektlerden istifade edir Bu tedqiqatlar eksperimentler sorgular musahideler ve musahibeler vasitesile heyata kecirilir Tedqiqat zamani sexsi melumatlarin mexfiliyi ve istirakcilarin raziligi esas sertlerdir Klassik numuneler arasinda Milgram itaet eksperimentleri ve Stenford hebsxana eksperimenti gosterile biler Bezi hallarda bu tedqiqatlar istirakcilarda stres ve narahatliq yaratdigi ucun etik baximdan tenqid olunmusdur Psixoloji eksperimentlerde debrifinq yeni tedqiqatin meqsedinin izah edilmesi ehemiyyetlidir Sosioloji tedqiqatlarda ise sosial identifikasiya diskriminasiya ve gender ferqleri kimi hessas movzulara diqqet yetirilir Azliq qruplari ve sosial baximdan hessas istirakcilar ucun xususi qorunma tedbirleri tetbiq edilmelidir Eks halda tedqiqat sosial edaletsizliklerin derinlesmesine sebeb ola biler Bu sebebden sosial elmlerde etik prinsipler her bir merhelede nezere alinmalidir Etik olmayan insan tedqiqatlariEtik olmayan insan uzerinde eksperimentler tarixde coxsayli numunelerle taninir Bu eksperimentlerde istirakcilara melumat verilmeden ve raziliq alinmadan riskli prosedurlar tetbiq olunmusdur Taskiqide sifilisin tedqiqatinda afroamerikali kisilere diaqnoz qoyulmasina baxmayaraq mualice edilmemisdir Nasist hekimler terefinden aparilan tecrubelerde ise mehbuslar uzerinde isgenceye beraber tibbi eksperimentler edilmisdir Bu cur eksperimentler insan huquqlarinin pozulmasina sebeb olmus ve beynelxalq ictimaiyyetde qezeb dogurmusdur Etik olmayan eksperimentler bezen elmi maraqlar namine esaslandirilsa da bu yanasma muasir etik standartlarla uygun gelmir Usaqlar psixi xesteler ve azliq qruplari bu cur tedqiqatlarda xususile istismara meruz qalmisdir Etik pozuntular neticesinde bezi hallarda subyektler vefat edib ve ya omurluk saglamliq problemleri ile uzlesmisler Bu sebebden etik olmayan eksperimentler hem huquqi hem de exlaqi baximdan qinanilir Tarixi dersler bu sahede etik nezaretin vacibliyini gostermisdir Istinadlar Definition of Human Subject Research Research Administration University of California Irvine 2013 04 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 01 04 What is Human Subjects Research University of Texas at Austin 2012 02 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 01 04 Zimbardo P G 2007 The Lucifer Effect Understanding How Good People Turn Evil New York Random House Perlman David Ethics in Clinical Research a History Of Human Subject Protections and Practical Implementation of Ethical Standards PDF Society of Clinical Research Associates May 2004 2022 05 26 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 03 30 Human Subject amp Privacy Protection National Institute of Justice 2010 04 20 Istifade tarixi 2012 03 30 Federal Policy for the Protection of Human Subjects Common Rule HHS gov ingilis 2009 06 23 Istifade tarixi 2019 04 30 W G Metzger H J Ehni P G Kremsner B G Mordmuller Experimental infections in humans historical and ethical reflections Tropical Medicine amp International Health German 24 12 December 2019 pp 1384 1390 doi 10 1111 tmi 13320 ISSN 1360 2276 PMID 31654450 Bromley Elizabeth Mikesell Lisa Jones Felica Khodyakov Dmitry From Subject to Participant Ethics and the Evolving Role of Community in Health Research American Journal of Public Health 105 5 May 2015 900 908 doi 10 2105 AJPH 2014 302403 ISSN 0090 0036 PMC 4386538 PMID 25790380 Federal Policy for the Protection of Human Subjects Federal Register 2017 01 19 Istifade tarixi 2019 04 30 Revised Common Rule HHS gov ingilis 2017 01 17 Istifade tarixi 2019 04 30 WMA Press Release WMA revises the Declaration of Helsinki 9 October 2000 September 27 2006 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib United States Congress Office of the Legislative Auditor and James Nobles A Clinical Drug Study at the University of Minnesota Department of Psychiatry The Dan Markingson Case www auditor leg state mn us sreview markingson pdf Snezana Bosnjak The declaration of Helsinki The cornerstone of research ethics Archive of Oncology 9 3 2001 179 84 Tyebkhan G Declaration of Helsinki the ethical cornerstone of human clinical research Indian Journal of Dermatology Venereology and Leprology 69 3 2003 245 7 PMID 17642902 The Belmont Report HHS gov ingilis 2010 01 28 Istifade tarixi 2017 04 03 MSU Authentication Michigan State University ovidsp tx ovid com proxy2 cl msu edu Istifade tarixi 2017 04 03 The Belmont Report Institutional Review Board www2 umf maine edu ingilis Istifade tarixi 2017 04 24 Milgram S Some conditions of obedience and disobedience to authority International Journal of Psychiatry 6 4 October 1968 259 76 PMID 5724528 Milgram S Behavioral Study of Obedience PDF Journal of Abnormal Psychology 67 4 October 1963 371 8 CiteSeerX 10 1 1 599 92 doi 10 1037 h0040525 PMID 14049516 June 11 2011 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Tsay Cynthia Revisiting the Ethics of Research on Human Subjects AMA Journal of Ethics 17 12 2015 1105 107 doi 10 1001 journalofethics 2015 17 12 fred1 1512 PMID 27086370 Shuchman Miriam Protecting Patients in Ongoing Clinical Trials CMAJ Canadian Medical Association Journal 182 no 2 2010 124 126 Wolfensberger Wolf Ethical Issues in Research with Human Subjects Science 155 3758 1967 47 51 Bibcode 1967Sci 155 47W doi 10 1126 science 155 3758 47 PMID 6015562 Cook Ann Freeman Hoas Helena Exploring the Potential for Moral Hazard When Clinical Trial Research is Conducted in Rural Communities Do Traditional Ethics Concepts Apply HEC Forum 27 2 2015 02 20 171 187 doi 10 1007 s10730 015 9270 z ISSN 0956 2737 PMID 25697464 Clinical Trials PDF Bill and Melinda Gates Foundation Learn About Studies ClinicalTrials gov U S National Library of Medicine Istifade tarixi 2025 01 27 What to Know Before Participating in Clinical Trials AllClinicalTrials com Curify Inc Istifade tarixi 2025 01 27 EdebiyyatAFP A life haunted by WWII surgical killings THE BRUNEI TIMES October 31 2007 13 December 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 May 2014 AFP Japanese veteran haunted by WWII surgical killings AFP Oct 28 2007 March 17 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 May 2014 Xarici kecidlerVikianbarda Insanlar uzerinde eksperimentler ile elaqeli mediafayllar var Human Research Report a monthly newsletter on protecting human subjects Nuremberg Code Belmont Report Declaration of Helsinki 6th edition Universal Declaration on Bioethics and Human Rights by UNESCO Hungry Canadian aboriginal children used in government experiments during 1940s Toronto Star 2013