Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
"Metamorfozlar" (lat. Metamorphoseon) və ya "Qızıl eşşək" (Asinus aureus) - II əsrin qədim Roma yazıçısı Apuleyus tərəfindən yazılmış 11 kitabdan ibarət bir romandır. Latın dilində ən məşhur antik romanlardan biridir, dəfələrlə başqa dillərə tərcümə edilmiş və nəşr edilmişdir.
| Metamorfozalar | |
|---|---|
| lat. Metamorphoseon lat. Asinus aureus | |
 | |
| Müəllif | Apuley |
| Orijinal dili | latın dili |
| Yazılma ili | II əsr |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əlyazmaları və nəşrləri
Bir neçə ifadənin içindəki korlanmış fraqmentlər istisna olmaqla "Metamorfoz" bizə qırxa ayxın siyahıda və demək olar ki, itkisiz gəlib çatıb. Ən qədim və ən yaxşı siyahı 11-ci əsrdə yaradılmış, hazırda Florensiyada, Laurensiana kitabxanasında olan Laurentianus hesab edilir. Buraya sadalanan ardıcıllıqda Apuleyusun ({{dil-la|Apologia), Metamorfozlar və (lat. Florida), həmçinin Tasitin (lat. Annales və (lat. Historiae) əsərlərindən bir neçə fəsil daxildir. Bu gün də çap olunan ingilis dilinə klassik tərcümə 1566-cı ildə Vilyam Adlinqton tərəfindən nəşr edilən tərcümə hesab olunur. Alman dilində Avqust fon Rodenin 1783-cü il tərcüməsi, fransızca isə Viktor Betolonun 1861-ci il tərcüməsi də oxşar reputasiyaya malikdir. Filip Beroaldonun 1501-ci il latın dilində Venesiya nəşri ilə bağlı şərhləri bizim dövrümüzə qədər öz dəyərini itirməmişdir. Rus dilində "Metamorfozlar" ilk dəfə 1780-1781-ci illərdə E.İ. Kostrovun tərcüməsi ilə iki hissədə nəşr edilmişdir. M.A. Kuzmin tərəfindən şərhlər və əvvəlki biblioqrafiya ilə tərcümə edilmiş akademik nəşr 1956-cı ildə SSRİ-də "Ədəbi abidələr" seriyasında nəşr edilmişdir.
Əsərin mənbələri
Romanın dəqiq yaranma tarixi məlum deyil; tədqiqatçılar onun yazılmasını Apuleyusun yaradıcılığının ya erkən (150-ci illər) və ya son (təxminən 170 və ya 180) dövrünə aid edirlər. Metamorfozların yunan mənbələri məsələsi də uzun müddətdir müzakirə olunur: Apuleyusun "Milet hekayələri" (dövrümüzə gəlib çatmayıb; hətta qədim zamanlarda onlara erotik məzmun verilirdi) adlanan kolleksiyadan və ya tarixə naməlum şəxsiyyət olan Patraslı Lukinin bizə gəlib çatmayan əsərindən istifadə etdiyinə dair versiyalar var.
Mümkün mənbələrdən biri sayılan son yunan satirik hekayəsi "Luki, yoxsa eşşək" - bəlkə də Patraslı Lukinin təqlidi və ya onun əsərinin təkrarıdır; əsər uzun müddət səhv olaraq Samsatlı Lukiana aid edilirdi. Bu hekayə, sehrin sirlərini öyrənmək həvəsi ucbatından quşa çevrilmək əvəzinə səhvən eşşəyə çevrilən gəncin uğursuz macəralarından bəhs edir. Bir çox yerlərdə “Metamorfozlar” Psevdo-Lukianın “Eşşək”i ilə demək olar ki, əsl mənada üst-üstə düşür.
Hal-hazırda, Patraslı Lukinin Metamorfozalarının Psevdo-Lukian və Apuleyusun romanı üçün ümumi bir model kimi xidmət etdiyi daha çox ehtimal olunur. Apuleyusun Luki ilə birbaşa əlaqəsinin dolayı sübutlarından biri də Apuleyusun əsərinin Patraslı Lukinin əsəri ilə eyni adı daşımasıdır.
Süjeti
Kitabda, qadınlara və cadugərliyə vurğun olan, Romalı gənc Lusiusun inanılmaz sərgüzəştlərindən bəhs edir; hekayə onun prizmasından danışılır. O, antik dövrdə magiyanın vətəni hesab edilən və cadugərləri ilə məşhur olan Yunanıstanın Fessaliya bölgəsində öz üzərində sehrbazlığı təcrübədən keçirməyə qərar verir. Kirayə qaldığı evin sahibinin arvadı Pamfilanın cadugər olduğunu öyrənir. Onun qulluqçusu Fotida onu çardaqda gizlədir və onun gözləri qarşısında Pamfila sehrli məlhəmlərin köməyi ilə bayquşa çevrilir və sevgilisi ilə görüşə uçub gedir. Fotida onu quşa çevirmək üçün məlhəm tapır, amma qabları səhv salır və Lusius quş olmaq əvəzinə eşşəyə çevrilir. Heyvan cismində olan Lusius müxtəlif insanların əlinə düşür, əsasən ağır işlərlə əlaqəli hər cür təhqirlərə məruz qalır, bir zadəgan xanım tərəfindən cinsi təcavüzə məruz qalır və son antik cəmiyyətin bir çox təbəqələrinin həyatını görür - əkinçilərdən və quldurlardan Kibele kahinlərinə və varlı vətəndaşlara qədər, hər yerdə əxlaqın tənəzzülünü müşahidə edir. Yorulmuş və ümidsizliyə qapılan Lusius tanrılardan kömək istəyir və ilahə İsida onun duasına cavab verir. Onun göstərişi ilə Lusius çiçək açmış qızılgülləri yeyir və yenidən insana çevrilir. Keçmiş tüfeyli həyatından uzaqlaşaraq, inisiasiya mərasimindən keçir və pastofora (Osiris və İsida kahini) çevrilir.
Ədəbiyyat
- Апулей. Апология. Метаморфозы. Флориды / Отв. ред. М. Е. Грабарь-Пассек. — М.: АН СССР, 1960.
- Полякова С. В. «Метаморфозы» или «Золотой осел» Апулея. — М.: Главная редакция восточной литературы издательства «Наука», 1988.
- Псевдо-Лукиан. Лукий, или Осел // Античный плутовской роман. — Л.: СП «Смарт», 1991. — .
İstinadlar
- The golden ass of Lucius Apuleius. London. William Adlington. 1566.
- Der goldne Esel des Apuleius von Madaura. Berlin. August von Rode. 1783.
- Œuvres complètes d'Apulée. London. Victor Betolaud. 1861.
- Filippo Beroaldo. Commentarii conditi in Asinum aureum. Venetiis. 1501.
- Луция Апулея... Превращение, или Золотой осел. М.: Типография . Перевел с латинского Императорского Московского Университета бакалавр Ермил Костров. 1780 (ч. 1), 1781 (ч. 2).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Metamorfozlar lat Metamorphoseon ve ya Qizil essek Asinus aureus II esrin qedim Roma yazicisi Apuleyus terefinden yazilmis 11 kitabdan ibaret bir romandir Latin dilinde en meshur antik romanlardan biridir defelerle basqa dillere tercume edilmis ve nesr edilmisdir Metamorfozalarlat Metamorphoseon lat Asinus aureusMuellif ApuleyOrijinal dili latin diliYazilma ili II esr Vikianbarda elaqeli mediafayllarElyazmalari ve nesrleriBir nece ifadenin icindeki korlanmis fraqmentler istisna olmaqla Metamorfoz bize qirxa ayxin siyahida ve demek olar ki itkisiz gelib catib En qedim ve en yaxsi siyahi 11 ci esrde yaradilmis hazirda Florensiyada Laurensiana kitabxanasinda olan Laurentianus hesab edilir Buraya sadalanan ardicilliqda Apuleyusun dil la Apologia Metamorfozlar ve lat Florida hemcinin Tasitin lat Annales ve lat Historiae eserlerinden bir nece fesil daxildir Bu gun de cap olunan ingilis diline klassik tercume 1566 ci ilde Vilyam Adlinqton terefinden nesr edilen tercume hesab olunur Alman dilinde Avqust fon Rodenin 1783 cu il tercumesi fransizca ise Viktor Betolonun 1861 ci il tercumesi de oxsar reputasiyaya malikdir Filip Beroaldonun 1501 ci il latin dilinde Venesiya nesri ile bagli serhleri bizim dovrumuze qeder oz deyerini itirmemisdir Rus dilinde Metamorfozlar ilk defe 1780 1781 ci illerde E I Kostrovun tercumesi ile iki hissede nesr edilmisdir M A Kuzmin terefinden serhler ve evvelki biblioqrafiya ile tercume edilmis akademik nesr 1956 ci ilde SSRI de Edebi abideler seriyasinda nesr edilmisdir Eserin menbeleriRomanin deqiq yaranma tarixi melum deyil tedqiqatcilar onun yazilmasini Apuleyusun yaradiciliginin ya erken 150 ci iller ve ya son texminen 170 ve ya 180 dovrune aid edirler Metamorfozlarin yunan menbeleri meselesi de uzun muddetdir muzakire olunur Apuleyusun Milet hekayeleri dovrumuze gelib catmayib hetta qedim zamanlarda onlara erotik mezmun verilirdi adlanan kolleksiyadan ve ya tarixe namelum sexsiyyet olan Patrasli Lukinin bize gelib catmayan eserinden istifade etdiyine dair versiyalar var Mumkun menbelerden biri sayilan son yunan satirik hekayesi Luki yoxsa essek belke de Patrasli Lukinin teqlidi ve ya onun eserinin tekraridir eser uzun muddet sehv olaraq Samsatli Lukiana aid edilirdi Bu hekaye sehrin sirlerini oyrenmek hevesi ucbatindan qusa cevrilmek evezine sehven esseye cevrilen gencin ugursuz maceralarindan behs edir Bir cox yerlerde Metamorfozlar Psevdo Lukianin Essek i ile demek olar ki esl menada ust uste dusur Hal hazirda Patrasli Lukinin Metamorfozalarinin Psevdo Lukian ve Apuleyusun romani ucun umumi bir model kimi xidmet etdiyi daha cox ehtimal olunur Apuleyusun Luki ile birbasa elaqesinin dolayi subutlarindan biri de Apuleyusun eserinin Patrasli Lukinin eseri ile eyni adi dasimasidir SujetiKitabda qadinlara ve cadugerliye vurgun olan Romali genc Lusiusun inanilmaz serguzestlerinden behs edir hekaye onun prizmasindan danisilir O antik dovrde magiyanin veteni hesab edilen ve cadugerleri ile meshur olan Yunanistanin Fessaliya bolgesinde oz uzerinde sehrbazligi tecrubeden kecirmeye qerar verir Kiraye qaldigi evin sahibinin arvadi Pamfilanin caduger oldugunu oyrenir Onun qulluqcusu Fotida onu cardaqda gizledir ve onun gozleri qarsisinda Pamfila sehrli melhemlerin komeyi ile bayqusa cevrilir ve sevgilisi ile goruse ucub gedir Fotida onu qusa cevirmek ucun melhem tapir amma qablari sehv salir ve Lusius qus olmaq evezine esseye cevrilir Heyvan cisminde olan Lusius muxtelif insanlarin eline dusur esasen agir islerle elaqeli her cur tehqirlere meruz qalir bir zadegan xanim terefinden cinsi tecavuze meruz qalir ve son antik cemiyyetin bir cox tebeqelerinin heyatini gorur ekincilerden ve quldurlardan Kibele kahinlerine ve varli vetendaslara qeder her yerde exlaqin tenezzulunu musahide edir Yorulmus ve umidsizliye qapilan Lusius tanrilardan komek isteyir ve ilahe Isida onun duasina cavab verir Onun gosterisi ile Lusius cicek acmis qizilgulleri yeyir ve yeniden insana cevrilir Kecmis tufeyli heyatindan uzaqlasaraq inisiasiya merasiminden kecir ve pastofora Osiris ve Isida kahini cevrilir EdebiyyatApulej Apologiya Metamorfozy Floridy Otv red M E Grabar Passek M AN SSSR 1960 Polyakova S V Metamorfozy ili Zolotoj osel Apuleya M Glavnaya redakciya vostochnoj literatury izdatelstva Nauka 1988 Psevdo Lukian Lukij ili Osel Antichnyj plutovskoj roman L SP Smart 1991 ISBN 5 7078 0101 4 IstinadlarThe golden ass of Lucius Apuleius London William Adlington 1566 Der goldne Esel des Apuleius von Madaura Berlin August von Rode 1783 Œuvres completes d Apulee London Victor Betolaud 1861 Filippo Beroaldo Commentarii conditi in Asinum aureum Venetiis 1501 Luciya Apuleya Prevrashenie ili Zolotoj osel M Tipografiya Perevel s latinskogo Imperatorskogo Moskovskogo Universiteta bakalavr Ermil Kostrov 1780 ch 1 1781 ch 2