Malurus elegans

Malurus elegans — sərçəkimilər dəstəsinin Maluridae fəsiləsindən quş növü. Köçəri deyil və Qərbi Avstraliyanın cənub-qərb hissəsinə endemikdir. Cinsi dimorfizmin müşahidə olunduğu bu növün erkək fərdləri çoxalma dövründə parlaq gümüşü-göy təpə, qulaq örtüsü və bel lələkləri ilə qırmızı çiyin lələkləri və qara boğaz, boz-qəhvəyi quyruq, qanad ilə soluq alt lələklərdən ibarət diqqətçəkən lələklərə sahibdir. Çoxalma dövründən xaric erkək və dişi fərdlər boz-qəhvəyi lələklərə malik olurlar, amma bəzən erkəklərdə qara və göy lələklər də müşahidə olunur. Yarimnövləri yoxdur. Malurus lamberti və Malurus pulcherrimus növlərinə çox oxşar və yaxından əlaqəlidir, amma yaşadıqları yerlərdə keçid formaları tapılmadığı üçün ayrı növ kimi təsnif olunurlar. Saylarının azalmasına dair bir neçə məlumat əldə edilmişdir.

?Malurus elegans
Malurus elegans
Erkək fərd cütləşmə dövründə parlaq lələkləri ilə.
Elmi təsnifat
Aləmi: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Bölmə: İkitərəflisimmetriyalılar Yarımbölmə: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Yarımtip: Onurğalılar Sinif: Quşlar Yarımsinif: Yenidamaqlılar Dəstə: Sərçəkimilər Fəsilə: Maluridae Cins: Malurus Növ: Malurus elegans
Elmi adı
Malurus elegans Gould, 1837
Areal
Mühafizə statusu
Az qayğı tələb edənlər Least Concern (IUCN 3.1)Least Concern: 22703752
Vikinövlərdə sistematika Şəkil axtarışı ITIS   560974 NCBI   720584 EOL   918365

Dar dimdikli bir quş olan bu növ cücüləri ovlamaq üçün adaptasiya olmuş növdür və cücüyeyəndir. Əsasən Eucalyptus marginata ağaclarından ibarət mülayim və nəm meşələrdə kollarda bəslənir və yaşayır. Malurus cinsinin digər növlərinə xas olan xüsusiyyət kimi bu növün ancaq dişi fərdləri balaların qayğısına qalır. Bu növ üçün digər növlərə nəzərən daha çox köməkçi dişi quş qeydə alınmışdır. Əlaqə üçün bu növ cəh-cəh vurur. Bölgələrini göstərmək üçün oxuyurlar və quşlar digər fərdləri oxumalarından ayırd edə bilir. Erkək fərdlər çoxalma dövründə sarı tac ləçəklərini qopararaq dişilərə təqdim edirlər.

Taksonomiya

Malurus elegans növü ilk dəfə 1837-ci ildə ornitoloq Con Quld tərəfindən təsnif olunmuşdur. Quşun elmi adı latın dilində "zərif" mənasını verən elegans sözündən törənmişdir. Yayıldığı yer kimi Avstraliyanın şərq sahillərini göstərən Quld, daha sonra Con Qilbert tərəfindən cənub-qərbi Avstraliyadan gətirilmiş nümunələrə nəzər yetirdikdən sonra səhvini başa düşmüşdür. Həvəskar ornitoloq Qreqori Metyus 1916-cı ildə dişi fərdlərin lələklərinin daha tünd olduğunu əsaslandıraraq quşları uarreni irqinə mənsub olduqlarını demişdir. Amma başqa alimlər bu fərqi daha sonra müşahidə edə bilməmiş və bu növ üçün ayrı irq müəyyən edilməmişdir. Əslində populyasiyalar və fərdlər arasında ölçü və rəng baxımından çox az variasiya vardır.

Malurus elegans Avstraliya və Yeni Qvineyada yayılmış Malurus cinsinə daxil olan 12 növdən biridir. Bu cinsə mənsub olan üç növlə ortaq özəlliyi şabalıd rəngli çiyinlərə sahib olmasıdır. Bu əlavə 3 növə Keyp York yarımadasında yayılmış Malurus amabilis, qitənin böyük hissəsində müşahidə olunan Malurus lamberti və qərbi Avstraliya ilə Eyr yarımadasında yayılmış Malurus pulcherrimus növləridir. Molekulyar DNT ilə aparılmış tədqiqatlarda ən yaxın qohumunun Malurus pulcherrimus olduğu məlum olmuşdur.

Maluridae fəsiləsinə daxil olan digər quşlar kimi bu növ də gicitkən quşları fəsiləsi (Troglodytidae) ilə qohum deyil. Əvvəllər milçəkqapanlar fəsiləsi (Muscicapidae) içində, daha sonra Sylviidae fəsiləsi içində təsnif olunmuşdur. 1975-ci ildə ildə isə özünə məxsus Maluridae fəsiləsi tanınmışdır. Son dövrlərdə aparılan DNT araşdırmaları Maluridae fəsiləsinin Meliphagidae və Pardalotidae fəsilələri ilə qohum olduğunu və böyük Meliphagoidea üst fəsiləsində təsnif oluna biləcəyini göstərmişdir.

Təkamül

Ornitoloq Riçard Şodd 1982-ci ildə çiyin lələkləri şabalıd rəngli olan dörd növün şimalda müxtəlifliyi olması və qitənin cənub-şərqində bu müxtəlifliyin müşahidə olunmaması səbəbi ilə mənşələrinin şimaldan olduğunu demişdir. Quşların əcdadları cənuba və cənub-qərbə təxminən 2 milyon il əvvəl — Pliosen dövrünün sonunda və ya Buz dövrünün əvvəllərində mülayim və nəmli dövrdə yayılmış ola bilər. Davam edən daha soyuq və quru iqlim yaşayış yerlərinin azalmasına və populyasiyalarının parçalanıb ayrılmasına səbəb olmuşdur. Cənub-qərbdə qalan quşlar M. elegans növünə, şimal-qərbdə qalmış növlər isə M. lamberti növünə təkamül ediblər. İqliminin yenidən isti və nəmli olması nəticəsində quşlar cənuba yenə yayılmış və bu yeni qrup mərkəzi və cənubi Avstraliya ilə Eyr yarımadasına qədər olan bölgəyə yayılaraq M. pulcherrimus növünə çevrilmişdir. Sərin iqlim bu növü digərlərin izolyasiya etmişdir. Buz dövrünün sonunda — 12.000-13.000 il əvvəl şimaldakı quşlar yenidən cənuba köç etmişdirlər. Bu yayılma 3 növün eyni yerdə yaşamasına səbəb olmuşdur. Gələcəkdə aparılacaq molekulyar araşdırmalar daha dəqiq nəzəriyyələrin yaradılmasına kömək edəcək.

Fiziki xüsusiyyətlər

 

Dişi (solda) qara dimdiyi və qırmızı sürməsi ilə, erkək isə eklips lələkləri ilə.

Malurus elegans 15 sm boyu və 8-11 q ağırlığı ilə Maluridae fəsiləsinin ən iri növüdür. Quyruq uzunluğu 7,5 sm-dir. Uzunluğu erkəklərdə 10 mm və dişilərdə 9,3 mm olan dimdik uzun, dar və itidir; dabanı da genişdir. Yüksək olduğundan çok geniş olan dimdik ətraflarında cücü tutub qidalanmaqla yaşayan digər quş növlərindəkinə bənzəyir.

Eyni fəsiləyə daxil olan digər növlərdə olduğu kimi bu növdə müəyyən cinsi dimorfizm müşahidə olunur. Erkəklərin qara-boz rəngli lələkləri çoxalma dövründə parlaq göy və şabalıd rənginə bürünür. Çoxalma dövründə olduqca parlaq rəngli təpə, qulaq örtüsü və üst bel lələklərinə malik olurlar. Çoxalma dövründə erkəyin təpəsi, qulaq örtüsü və üst beli göy lələklərlə örtülü olur, boğazında və boğazının arxasında parlaq qırmızı-qəhvəyi lələklər peyda olur. Uzun quyruğu və qanadları boz-qəhvəyi rəngdədir, qarnı isə boz-ağ rəngdədir. Çoxalma dövründən xaric erkək və dişi fərdlər boz-qəhvəyi rəngdə olurlar, amma erkəklər bəzən göy və qara lələklərinin bəzilərini qoruya bilirlər. Bütün erkəklərin dimdikləri və sürmələri qara rənglidir. Dişilərin də dimdikləri qara rəngli olsa da, sürmələri pas rəngi və göz halqaları açıq-boz rəngdədir. Yetişkin olmayan erkəklərin sürmələri altı həftəlik ikən qaralır və yumurtadan çıxdıqdan sonraki ilk çoxalma dövründə lələkləri tam olaraq çoxalma lələklərinə çevrilmir. Bu lələklər başda göy və boz, döşdə qara və boz ləkəli və parçalı görünüşə səbəb olur. Erkəklərin çoxu ikinci illərində çoxalma lələklərinin hamısına qovuşarkən, bir qismi üçüncü illərini gözləməli olurlar. Tək bir qrup içində müxtəlif erkək fərdlərin çoxalma lələklərinə sahib olduğu müşahidə olunmuşdur, amma bunun çoxalmaya və növdaxili çəkişməyə necə təsir etdiyi bilinmir.

Həm erkək, həm dişi fərd çoxalma dövründən sonra payızda lələklərini dəyişir və erkəklər eklips lələklərə bürünür. Qışda və ya yazda yenidən çoxalma lələklərinə sahib olurlar. Gövdə lələkləri hər iki lələk dəyişdirmədə də dəyişir, amma qanad və quyruq lələkləri dəyişmir. Quyruq lələkləri aşındıqda və ya zədələndikdə hansısa vaxtda dəyişilə bilər. Erkəklərdə qulaq örtülərindəki göy lələklər olduqca parlaqdır. Bu parlaq göy lələklər ultrabənövşəyi şüaları da qaytarır. Ultrabənövşəyi görmə qabiliyyətinə malik bu cür quş növlərində belə lələklər daha parlaq olur.

Ünsiyyət

Bir Malurus elegans sosial qrupuna məxsus fərdlər bir-biriləri ilə xəbərləşmək və bölgələrini bildirib müdafiə etmək üçün səsli ünsiyyətdən istifadə edirlər. Fərdləri oxumalarından ayrıd edə bilərlər, beləcə qrup üzvləri ilə yadları ayırd edə bilirlər. Əsas oxumaları 1-4 saniyəlik və saniyədə 10-20 element daxil olan oxumadır. Həm erkəklər, həm dişilər tərəfindən, xüsusilə bölgə sərhədlərinin qorunmasında istifadə olunur. Əsasən sübh açılmazdan əvvəl və açıldıqdan sonra oxuyurlar. Qidalanmaq üçün dolaşan quşlar digərləri ilə alçaq tonlu və azalan tonda sii-sii-sii səsinin təkrarı ilə ünsiyyətdə olurlar. Yüksək və kəskin tsit səsi həyəcan siqnalıdır.

Yaşama müddətləri

Maluridae fəsiləsinə aid olan quşların bir mövsümə sağ qalma nisbəti bu qədər kiçik quş növü üçün çox yüksəkdir. Malurus elegans növbəti ilə erkəklərin 78 %-i və dişilərin 77 %-nin sağ qalması qalması nisbəti ilə fəsilə içində ən yüksək sağ qalma nisbətinə sahibdir. Əsasən 10 il yaşa bilirlər. Məlum olan ən yaşlı Malurus elegans 16 yaşına çatmışdır.

Yayılması

 

Eucalyptus diversicolor meşəsi yaşamağa üstünlük verdikləri yerdir.

Malurus elegans cənubi Avstraliyanın cənub-qərbində, Pertin şimalında Mur çayından cənubda Marqaret River şəhərinə və şərqdə də Albaniyə qədər olan bölgədə yaşayır. Yaşadığı yerlərdə geniş yayılmış növdür, amma bataqlıqların qurudulması nəticəsində populyasiyalarının azaldığına dair faktlar vardır. Eucalyptus diversicolor və Eucalyptus marginata ağaclarından ibarət meşələrin aşağı qatlarında yaşayırlar. Qədim meşələrdə yaşamağa daha az üstünlük verirlər, amma quşların ağac kəsilən bölgələrə gəlməsi diqqət çəkir. Meşədə baş vermiş yanğın nəticəsində populyasiya uzaqlaşır və meşəyə azı iki il dönmür. Altında kolluq olmayan Pinus cinsi şam meşələri yaşamaları üçün uyğun deyil.

Meşə içində daha nəmli olan Lepidosperma effusum qamışlıqlarına üstünlük verirlər. Yaşadıqları bölgə şimaldan Malurus lamberti, şərqdən də Malurus pulcherrimus növlərinin yaşadıqları bölgə ilə qonşudur. Digər iki növ quru kolluqları sevsə də, Malurus elegans nəm kolluqlarda yaşayır. Keçid formaları olmadığı üçün bu üç quş ayrı növ kimi qeydə alınmışdır.

BirdLife International Malurus elegans növünün yaşadığı ən əhəmiyyətli qoruq əraziləri kimi Araluen-Vunqonq, Calbarraqup, Mundarinq-Kalamunda, Şimali Dandalup, Stirlinq silsiləsi, İki xalq körfəzi və Menipiks dağını göstərmişdir.

Davranış

Normal hərəkət şəkli iki ayağını da eyni anda yerdən kəsilib təkrar yerə basdığı yerdən hoppanaraq irəliləməkdir, amma qaçdıqları müşahidə oluna bilər. Tarazlığını uzun quyruğu təmin edir. Quyruqları yuxarı doğru dik durur və nadir hallarda hərəkətsiz qalırlar. Qısa, yumruvari qanadlar ilk qalxışın yaxşı olmasını təmin edir və qısa uçuşlar üçün yararlıdır, amma uzun uçuşlar üçün yararsızdır.

Malurus elegans az sayda fərdlərdən ibarət qruplar şəklində yaşayan və balalarını birlikdə böyüdən bir növdür və bölgələrini bütün il boyunca müdafiə edirlər. Bu bölgələr yaşadıqları ekosistemi təşkil edən meşələrdə 0,4-2,4 hektar sahəni əhatə edir, amma daha az üstünlük verilən yerlərdə daha kiçik ola bilir. Yaşadıqları yer yaxşı keçən çoxalma dövründən sonra qrupa yeni qoşulan fərdləri də dəstəkləyəcək qədər genişdir. Qruplarda adətən 2-9 quş olur və orta hesabla 4 quşdan ibarətdir. Öz fəsiləsində ən böyük qrupa sahib növdür. Bunun səbəbi yüksək illik həyatda qalma nisbəti və uyğun bölgələrdə yaşamalarıdır. Çoxalma nisbətləri kiçik olsa da, gənc fərdlərin doldura biləcəyi boşluqlar vardır. Cütlüklərdə sosial cəhətdən monoqamiya müşahidə olur, cütlükdən biri ölənə qədər bir-birilərindən ayrılmırlar. Həyatda qalan quş qrupdakı köməkçi quşlardan birini özünə cüt seçir. Üzərində çox araşdırma aparılmasa da, bu növün cütləşərkən bir neçə fərdlə cütləşdiyi məlumdur. Bu növdə digərlərinə nisbətən daha çox dişi köməkçi quş vardır. Qrupların yarısından çoxunda əsasən dişi olan iki və ya da daha çox köməkçi quş var. Köməkçi quşlar balaları bəsləyərək çoxalma dövründə cütləşən dişilərin yükünü azaldır. Köməkçi quşların ildə uğurla böyüdülən bala kuş nisbətini 1,3-dən 2 quşa artırdığı və bununla da populyasiyalarının daha sürətlə artdığı göstərilmişdir. Erkək köməkçisi olan dişi köməkçilərin biri ilə yeni bir cütlük yaradıb bölgəni genişlətdirdikləri müşahidə olunmuşdur.

Yuvalarına hücum edən əsas yırtıcılara Avstraliya sağsağanı (Cracticus tibicen), digər Cracticus cinsi quşlar, Dacelo novaeguineae, Strepera cinsi kuşlar, qarğalar və quzğunlar (Corvus cinsi quşlar), Colluricincla cinsi quşlar ilə qırmızı tülkü (Vulpes vulpes), pişik və siçovul (Rattus rattus) kimi məməlilər aiddir. Həm erkək, həm də dişi yetişkin fərdlər təhlükə qarşısında bala quşların olduğu yuvadan uzaqlaşmaq üçün qaçaraq yırtıcıları özlərinə çəkirlər. Qaçış zamanı baş, boyun və quyruq aşağı enikdir, qanadlar açıq tutulur və lələklər qabardılır. Quş bu zaman durmadan qaçarkən həyəcan siqnalı da verir.

Bu növdə dişilər erkəklərin cütləşmə istəklərinə cavab verərkən, balalar qidalanmaq istəyərkən, köməkçilərin daha yaşlı quşlara və gənclərin özündən böyüklərə qarşı etdikləri xüsusi "qanad çırpma" davranışı müşahidə olunmuşdur. Bu davranışda quş başını və dimdiyini əyir, qanadlarını gərərək sürətlə çırpır və dimdiyini səs çıxartmadan açıq saxlayır.

Qidalanma

Malurus cinsinə mənsub digər növlər kimi Malurus elegans da hərəkətli və aktiv qida ovçusudur. Qıjı (Pteridium esculentum), erika kolları və meşə döşəməsindəki yarpaq örtüsü içində daima qida axtarır. Xüsusilə yay və payız aylarında tökülən evkalipt qabıqlarının buğumayaqlılarla zəngin olduğu dövrdə meşənin altındakı qoruyucu otlardan çıxıp 5 metr qədər yüksəklikdəki ağac gövdələrinə çıxırlar. Amma yırtıcılara görünə biləcəkləri üçün bu çıxışları qısa çəkir. Çoxu cücü olmaqla kiçik heyvanlarla bəslənirlər. İl boyunca qarışqaları, müxtəlif cücüləri və çoxalma dövründə hörümçəkləri, tırtılları da ovlayır. Yaz və yay aylarında quşlar gün içində aktiv olurlar və qida axtarışı zamanı cəh-cəh vurduqları müşahidə olunur. Günün istiliyində qrup birlikdə gizlənərək dincəlir. Qışda qida tapmaq çətin olduğu üçün bütün günü qida axtarırlar. Xüsusilə qarışqalar qış aylarında ən çox ovladıqları cücülərdir.

Çoxalma

 

Malurus elegansın yuvasında parazitlik edən Cacomantis flabelliformis.

Maluridae fəsiləsindəki digər növlər kimi Malurus elegans erkəkləri də çoxalma dövründə dişilərin diqqətini cəlb etmək üçün onlara çiçəyin sarı tac ləçəklərini təqdim edirlər. Bu növün sarı və nadir hallarda ağ tac ləçəkləri daşıdığı müşahidə olunmuşdur. Tac ləçəkləri erkəyin öz bölgəsində və ya başqa bölgədə yaşayan dişiyə verilir. "Üz yelpiyi" davranışı təcavüzkar və ya da cəzbetmə davranışı kimi qiymətləndirilir. Bu davranış zamanı göy qulaq örtüsü lələkləri qabardılır. Gümüşü göy bel lələkləri də bu tərz davranışlarda digər lələklərə nisbətən daha çox qabardılır.

Çoxalma mövsümü fəsilədəki digər növlərə nisbətən qısa çəkir və oktyabr ayından (nadir hallarda sentyabr ayından) dekabr ayına qədər davam edir. Yuva tamamilə dişi tərəfindən yerdən 20 sm yüksəklikdə sıx bitki örtüyü içərisində qurulur. Yumru və qübbəli yuvadır; bir yanında giriş yerləşir və quru otlar ilə hörümçək torundan hazırlanır. İç tərəfi daha incə otlar və ya Clematis pubescens və Banksia grandis ilə döşənir. Çoxalma mövsümündə nadir hallarda 2 dəfə kürt yata bilirlər. İkinci kürt yatma dövrü birincidən orta hesabla 51 gün sonradır. Bir dəfəyə 2-3 yumurta yumurtalayırlar. Yumurtalar krem-ağ rəngində, qırmızı-qəhvəyi ləkəli olub oval formasındadır. Ölçüsü 12x16 mm-dir. Dişi 1 saatlıq yuvada kürt yatır, sonra erkəyin çağırışı ilə 15-30 dəqiqəliyinə qida axtarışına çıxıb geri dönür. Uzun quyruğu əsasən dar yuvadan qıvrılmışdır və onun kürt yatdığının müşahidə edilməsinə kömək edir. Kürt yatma 14-15 gün davam edir və ikinci kürt yatma 1 gün daha az çəkir. Yumurtadan bala çıxma nisbəti 94 %-dir. Yumurtadan yeni çıxan balalar ciy qırmızı rəngdə, lələksiz və gözləri bağlıdır; qidalanmaya ehtiyacları vardır. Bir gün içində dəriləri göy-boz rəngə çevrilir və lələklər peyda olmağa başlayır. Üçüncü gündə primer lələkləri çıxmağa başlayır. Beşinci gün açılmaya başlayan gözlər bir gün içində tamamilə açılır. Bütün qrup üzvləri tərəfindən bəslənilən balaların nəcis topaları 11-12 gün boyunca daşınır. Bu dövrdə balaların quyruqları və qanadları tam inkişaf etməmişdir və yaxşı uça bilmirlər. Qanadlarının tam inkişaf etməsi üçün 10 gün lazımdır və bu müddətdə yuvanın yaxınlığında gizlənirlər. Pərvazladıqdan sonra 1 ay boyunca qrupun bütün üzvləri tərəfindən bəslənilirlər. Başqa qrupa keçməzdən qabaq balalar köməkçi kimi 1 il boyunca qrupla yaşayır. Quşlar cinsi yetişkənliyə 1 yaşlarında çatırlar, amma dişilər 3 yaşına qədər cütləşə bilmirlər. Malurus elegansın yuvasında nadir hallarda olsa da, yuva parazitlərinə (Chrysococcyx basalis və Cacomantis flabelliformis) rast gəlinir.

İstinadlar

1. Gould J (1837). The Birds of Australia and the adjacent islands, Part 1. London: J. Gould.
2. Rowley & Russell, p. 173
3. Mathews GM (1916). "List of additions of new subspecies to, and changes to, my list of the birds of Australia". Austral Avian Record. 3: 25–68.
4. Schodde R (1982) The fairy-wrens: a monograph of the Maluridae. Lansdowne Editions, Melbourne.
5. Rowley & Russell, p. 40–41
6. Rowley & Russell, p. 143
7. Rowley & Russell, p. 159
8. Christidis L, Schodde R (1997). "Relationships within the Australo-Papuan Fairy-wrens (Aves: Malurinae): an evaluation of the utility of allozyme data". Australian Journal of Zoology. 45 (2): 113–129. doi:10.1071/ZO96068.
9. Schodde R (1975). "Interim List of Australian Songbirds". Melbourne: RAOU.
10. Barker, FK; Barrowclough G. F.; Groth J. G. (2002). "A phylogenetic hypothesis for passerine birds; Taxonomic and biogeographic implications of an analysis of nuclear DNA sequence data". Proc. R. Soc. Lond. B. 269: 295–308. doi:10.1098/rspb.2001.1883. PMC 1690884. PMID 11839199.
11. Barker, F. K.; Cibois A.; Schikler P.; Feinstein J.; Cracraft J. (2004). (PDF). Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 101 (30): 11040–11045. doi:10.1073/pnas.0401892101. PMC 503738. PMID 15263073. 2007-10-25 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-10-12.
12. Simpson K, Day N, Trusler P (1993). Field Guide to the Birds of Australia. Ringwood, Victoria: Viking O'Neil. səh. 392. ISBN 0-670-90478-3.
13. Rowley & Russell, p. 36
14. Wooller RD (1984). "Bill size and shape in honeyeaters and other small insectivorous birds in Western Australia". Australian Journal of Zoology. 32: 657–62. doi:10.1071/ZO9840657.
15. Rowley & Russell, p. 43–44
16. Rowley & Russell, p. 172–73
17. Russell EM, Rowley I, Brown RJ, Brown MN (1991). "Acquisition of nuptial plumage in the Red-winged Fairywren Malurus elegans". Corella. 15: 125–33.
18. Rowley & Russell, p. 46
19. Rowley & Russell, p. 45
20. Rowley & Russell, p. 44
21. Bennett ATD, Cuthill IC (1994). "Ultraviolet vision in birds: what is its function?". Vision Research. 34 (11): 1471–78. doi:10.1016/0042-6989(94)90149-X. PMID 8023459.
22. Rowley & Russell, p. 63
23. Payne R. B., Payne L. L., Rowley I., Russell E. M. (1991). "Social recognition and response to song in cooperative Red-winged Fairy-wrens". Auk. 108: 811–19.
24. Rowley & Russell, p. 65–66
25. Rowley & Russell, p. 66
26. Rowley & Russell, s. 128-29
27. Rowley & Russell, s. 130
28. Flegg J., Madge S. (1995). Birds of Australia. Kenthurst, NSW: New Holland Press. ISBN 1-85368-353-1.
29. Higgins P. J., Peter J. M., Steele W. K. (Eds.) (2001). Handbook of Australian, New Zealand & Antarctic Birds: Volume 5 (Tyrant-flycatchers to Chats). Oxford University Press, Victoria. ISBN 0-19-553258-9
30. Wade P. (ed.) (1977). Every Australian Bird Illustrated. Rigby. səh. 191. ISBN 0-7270-0009-8.
31. Williams M. R., Abbott I., Liddelow G. L., Vellios C., Wheeler I. B., Mellican A. F. (2001). "Recovery of bird populations after clearfelling of tall open eucalypt forest in Western Australia" (PDF). Journal of Applied Ecology. 38: 910–20. doi:10.1046/j.1365-2664.2001.00645.x. İstifadə tarixi: 2007-12-25.
32. Christensen P. E., Kimber P. C. (1975). "Effects of prescribed burning on the flora and fauna of south-west Australian forest". Proceedings of the Ecological Society of Australia. 9: 85–106.
33. Rowley & Russell, p. 134
34. Rowley & Russell, p. 175
35. Rowley & Russell, p. 164
36. "Red-winged Fairywren". Important Bird Areas. BirdLife International. 2012. İstifadə tarixi: 2012-10-30.
37. Rowley & Russell, p. 42
38. Rowley & Russell, p. 41
39. Rowley & Russell, p. 58
40. Rowley & Russell, p. 56
41. Rowley I., Russell E. M., Payne R. B., Payne L. L. (1988). "The ecology and breeding biology of the Red-winged Fairy-wren Malurus elegans". Emu. 88: 161–76. doi:10.1071/MU9880161.
42. Rowley & Russell, p. 93
43. Rowley & Russell, p. 94
44. Rowley & Russell, p. 99
45. Rowley & Russell, p. 121
46. Rowley & Russell, p. 77
47. Wooller R. D., Calver M. C. (1981). "Feeding segregation within an assemblage of small birds in the karri forest understorey". Australian Wildlife Research. 8: 401–10. doi:10.1071/WR9810401.
48. Rowley & Russell, p. 61–62
49. Rowley & Russell, p. 49–52
50. Rowley I. (1991). "Petal Carrying by Fairy-wrens of the genus Malurus". Australian Bird Watcher. 14: 75–81.
51. Rowley & Russell, p. 75
52. Rowley & Russell, p. 76
53. Rowley & Russell, p. 91
54. Beruldsen, G (2003). Australian Birds: Their Nests and Eggs. Kenmore Hills, Qld: self. 279–80. ISBN 0-646-42798-9.
55. Rowley & Russell, p. 116
56. Rowley & Russell, p. 117
57. Rowley & Russell, p. 175–76
58. Rowley & Russell, p. 176

Ədəbiyyat

• Rowley, Ian; Russell, Eleanor (1997). Bird Families of the World:Fairy-wrens and Grasswrens. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-854690-4.

Xarici keçidlər

 

   

Vikianbarda Malurus elegans ilə əlaqəli mediafayllar var.

 

   

Vikinövlərdə Malurus elegans ilə əlaqəli məlumatlar var.

• Malurus elegans videoları Internet Bird Collection-da.
• BirdLife Species Factsheet-da