fbpx
Wikipedia

Müqəddəs Ailə kilsəsi

Noyabr 15, 2021

Müqəddəs Ailə kilsəsi (kat. Temple Expiatori de la Sagrada Família) - Barselona şəhərində yerləşən memarlıq abidəsi

Müqəddəs Ailə kilsəsi
kat. Temple Expiatori de la Sagrada Família
isp. Templo Expiatorio de la Sagrada Familia
41°24′13″ şm. e. 2°10′27″ ş. u.
Ölkə  İspaniya
Şəhər Barselona
Yerləşir Kataloniya
Aidiyyatı Roma-Katolik kilsəsinin Barselona arxidiosezi
Memar Antonio Qaudi
Tikilmə tarixi 1882—bu günə kimi
Üslubu neoqotika və modern
Uzunluğu 90 m (300 ft)
Eni 60 m (200 ft), nefin eni:45 m (150 ft)
Qüllələri 18 (8-i artıq tikilib)
Material beton, Daş[d]
Vəziyyəti inşa olunur
Rəsmi sayt sagradafamilia.org​ (ing.)​ (kat.)​ (isp.)
TipiMədəni
Kriteriyai,ii,v
Təyin edilib1984
İstinad nöm.320
Dövlətİspaniya
RegionAvropa
İspaniyanın qeydiyyata alınmış tarixi abidələri
İstinad nöm.(R.I.)-51-0003813-00000
Kataloniyanın qeydiyyata alınmış tarixi abidələri
İstinad nöm.57
Müqəddəs Ailə kilsəsi
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

İspaniyanın Barselona şəhərində yerləşən bu kilsənin inşası haqqında ilk fikirlər 1874-cü ildə yaranmışdır. Yeddi ildən sonra toplanmış ianələr hesabına o zaman şəhərin bir neçə kilometrliyindəki Eşample adlı ərazidə böyük torpaq sahəsi alınmış, 1882-ci ildə isə məbədin inşasına başlanmışdır. İlk layihəçisi memar Fransisko del Vilyar latın xaçı formasında, lakin qotik üslubda olmayan plan hazırlamışdı. İdeya müəlliflərinin fikrincə, kilsənin tikintisi ianələr hesabına reallaşmalı idi. Buna görə də onun inşası dövrümüzədək davam edir.

1883-cü ildə Fransisko del Vilyar işdən uzaqlaşmış, bundan sonra kilsənin tikintisinə digər məşhur memar Antonio Qaudi rəhbərlik etmişdir. Tamamilə gözlənilmədən kilsənin inşası üçün çox böyük məbləğdə ianə toplanılmışdır. Qaudi bundan sonra əsas layihəni xeyli dəyişdirmək qərarına gəlmişdir. Onun fikrincə, kilsə çoxsaylı nəhəng qüllələrdən ibarət olmalı, bütün dekorasiyalar isə İncil və ya kilsə mərasimlərilə bağlı rəmzləri xatırlatmalı idi.

İnşası

1892-ci ildə Qaudi Mövlud fasadı üzərində işə başlamışdır. 1910-cu ildə gələcəkdə inşa olunacaq mərkəzi fasadın yerində müvəqqəti kilsə məktəbinin binası tikilmişdir. Bu tikili nadir konstruksiyaya malikdir.

1911-ci ildə memar İsa peyğəmbərin edamından bəhs edən fasadın planını hazırlamışdır. Lakin onun tikintisinə yalnız Qaudinin ölümündən sonra başlanılmışdır. 1925-ci ildə isə 100 metrlik zəng qülləsi inşa edilmişdir. Bu, dahi memarın yaşadığı müddətdə inşa edilmiş yeganə zəng qülləsi olmuşdur.

Qaudinin ölümündən sonra inşaata onun tələbəsi Domenek Suqranes rəhbərlik etmişdir. O, üç yeni zəng qülləsi tikmiş, habelə bir sıra yeni layihələr də tərtib etmişdir. Məbədin inşasına İspaniyada baş vermiş vətəndaş müharibəsi maneçilik törətmişdir. Müharibə zamanı şəhərdə yanğın baş vermiş, nəticədə, məbədin planlarının əksəriyyəti məhv olmuşdur.

 
Kilsənin maketi

Məbədin tikintisi XX əsr boyu davam etmiş, bu dövrdə bir sıra tikililər başa çatdırılmış, o cümlədən İsanın (ə) edamına həsr edilmiş fasadın inşası sona yetmişdir. Planlara əsasən, yaxın illərdə iki qüllə inşa edilməli, 170 metr hündürlüyündəki qüllələrdən birinin üzərinə nəhəng xaç yerləşdirilməlidir. Bunlardan əlavə, daha dörd qüllə də ucaldılacaqdır. Layihəyə əsasən, məbədin inşası 2035-ci ildə tamamilə başa çatdırılacaqdır.

Quruluşu

 
Kilsənin fasadı

Məbəd beşnefli abidədir. Son layihəyə əsasən, kilsənin on səkkiz qülləsi olmalıdır. Bu qüllələrin on ikisi həvarilərə həsr edilmişdir. Hündürlükləri 110 metrədək olacaqdır. Qalan dörd 120 metrlik qüllə İncil müəlliflərinə həsr edilmişdir. Onlar Həzrət İsanın (ə) adını daşıyan ən hündür və ondan bir qədər alçaq olan Həzrət Məryəm qülləsinin ətrafında ucalmışdır. İncil müəlliflərinin qüllələri, onların simvolları olan heykəllərlə (Matvey-mələk, Luka-buzov, Mark-şir, Yəhya-qartal) bəzədiləcəkdir. Həzrət İsanın (ə) qülləsi nəhəng xaçla tamamlanacaqdır. Memar Qaudinin planına əsasən, kilsə Barselona yaxınlarındakı Monjuik dağından alçaqda olmalıdır. Digər qüllələr isə Yevxaristiyanın simvolu sayılan sünbül və üzüm tənəyinin heykəlləri ilə bəzədiləcəkdir.

Qaudinin sağlığında inşa edilmiş Mövlud fasadı Xristianlığın üç əsasını: iman, ümid və mərhəməti xatırladan üç portaldan ibarətdir. Bu portallar Həzrət İsanın (ə) həyat səhnələrini canlandıran müxtəlif heykəllərlə bəzədilmişdir. Məsələn, ümid portalında "Həzrət Məryəm və Yusifin nişanlanması", "Misirə qaçış", iman portalında "Yelizavetanın Həzrət Məryəmlə görüşü", "Həzrət İsa fariseylərin əhatəsində", "Qüds məbədinə giriş", "Həzrət İsa dülgər emalatxanasında çalışarkən", digər portalda isə "İsanın (ə) doğulması", "Sehrbazlar və çobanların iman gətirməsi", onlardan aşağıda isə Həzrət İsanın dünyaya gəlişini elan edən mələklərin şeypur çalması mövzularında heykəllər ucaldılmışdır.

Qum təpələrinə bənzəyən zəng qüllələrinin hərəsi bir həvariyə həsr edilmişdir. Onların heykəlləri bu qüllələrdə ucaldılmışdır. Qaudi bu qüllələrin yuxarı hissəsində zəngləri yerləşdirməyi nəzərdə tutmuşdu. Hər qüllədə yuxarıdan aşağıya doğru latın dilində "Allaha həmd olsun" (Hosanna Excelsis) sözü yazılmışdır. Burada habelə üzərində yepiskopluq simvolları üzük, mitra , əsa və xaç təsvir olan şpillər ucalır. Kilsənin bir çox yerində Bibliya mətnlərindən istifadə edilmişdir, məsələn, Həzrət İsanın edamına həsr edilmiş fasadın qapısında bir Bibliya mətni bir çox dildə, o cümlədən də katalan dilində həkk edilmişdir.

Qaudi hələ öz sağlığında məbədin daxili hissələrinə dair planlar hazırlamışdır. Məhz onun layihəsinə əsasən, kilsənin daxilində düz xətlərə deyil, hiperboloid, ellipsoid, paraboloid kimi həndəsi fiqurlara üstünlük verilmişdir. Bu fiqurlar ilk dəfə təqribən Qaudinin həyatının sonlarına doğru peyda olmağa başlamışdır. Memar sütunları düz deyil, müəyyən əyilmiş variantda inşa etməyi nəzərdə tutmuşdur.

İnteryerin ən əsas detallarından biri uca sütunlardır. Onlar qübbənin əsas ağırlığını özündə daşıyır. Qaudinin memarlıq yeniliklərindən biri də həmin sütunların qübbəyə yaxınlaşdıqca "parçalanması" olmuşdur. Bu novator düşüncə qübbənin ağırlığını daşımaq zərurətindən doğmuşdur. Bundan başqa, məbədin daxilində xeyli sayda rəngbərəng şüşələrdən hazırlanmış vitrajlar da mövcuddur.

Maraqlı faktlar

Bir maraqlı faktı da qeyd edək, 2008-ci ildə İspaniyanın 400-dən çox məşhur ziyalısı məbədin inşasının əleyhinə çıxmışlar. Onların fikrincə, tikinti prosesi zamanı Qaudinin düşüncələrinə zidd olaraq bir çox dəyişikliklər baş verməkdədir. Lakin məlum olmuşdur ki, bütün bunlar turistlərin marağını cəlb etmək üçün təşkil edilmişdir.

Əlavə oxu

  • Zerbst, Rainer. Antoni Gaudi — A Life Devoted to Architecture. Trans. from German by Doris Jones and Jeremy Gaines. Hamburg, Germany: Taschen. 1988. ISBN 3-8228-0074-0.
  • Nonell, Juan Bassegoda. Antonio Gaudi: Master Architect. New York: Abbeville Press. 2004. ISBN 0-7892-0220-4.
  • Crippa, Maria Antonietta. Peter Gossel (ed.). Antoni Gaudi, 1852–1926: From Nature to Architecture. Trans. Jeremy Carden. Hamburg, Germany: Taschen. 2003. ISBN 3-8228-2518-2.
  • Schneider, Rolf. Manfred Leier (ed.). 100 most beautiful cathedrals of the world: A journey through five continents. Trans. from German by Susan Ghyearuni and Rae Walter. Edison, New Jersey: Chartwell Books. 2004. səh. 33. ISBN 978-0-7858-1888-5.
  • AA.VV. Lunwerg, Barcelona (ed.). Modernisme i Modernistes. 2001. ISBN 84-7782-776-1.
  • Barral i Altet, Javier. L'isard, Barcelona (ed.). Art de Catalunya. Arquitectura religiosa moderna i contemporània. 2001. ISBN 84-89931-14-3.
  • Bassegoda i Nonell, Joan. Ed. Ausa, Sabadell (ed.). El gran Gaudí. 1989. ISBN 84-86329-44-2.
  • Bassegoda i Nonell, Joan. Criterio, Madrid (ed.). Gaudí o espacio, luz y equilibrio. 2002. ISBN 84-95437-10-4.
  • Bergós i Massó, Joan. Ed. Lunwerg, Barcelona (ed.). Gaudí, l'home i l'obra. 1999. ISBN 84-7782-617-X.
  • Bonet i Armengol, Jordi. Ed. Pòrtic, Barcelona (ed.). L'últim Gaudí. 2001. ISBN 84-7306-727-4.
  • Crippa, Maria Antonietta. Taschen, Köln (ed.). Gaudí. 2007. ISBN 978-3-8228-2519-8.
  • Flores, Carlos. Ed. Empúries, Barcelona (ed.). Les lliçons de Gaudí. 2002. ISBN 84-7596-949-6.
  • Fontbona, Francesc y Miralles, Francesc. Ed. 62, Barcelona (ed.). Història de l’Art Català. Del modernisme al noucentisme (1888-1917). 1985. ISBN 84-297-2282-3.
  • Giralt-Miracle, Daniel. Lunwerg (ed.). Gaudí, la busqueda de la forma. 2002. ISBN 84-7782-724-9.
  • Gómez Gimeno, María José. Mundo Flip Ediciones (ed.). La Sagrada Familia. 2006. ISBN 84-933983-4-9.
  • Lacuesta, Raquele. Diputació de Barcelona, Barcelona (ed.). Modernisme a l’entorn de Barcelona. 2006. ISBN 84-9803-158-3.
  • Navascués Palácio, Pedro. Espasa Calpe, Madrid (ed.). Summa Artis. Arquitectura española (1808-1914). 2000. ISBN 84-239-5477-3.
  • Permanyer, Lluis. Ed. Polígrafa, Barcelona (ed.). Barcelona modernista. 1993. ISBN 84-343-0723-5.
  • Puig i Boada, Isidre. Ed. Nou Art Thor, Barcelona (ed.). El temple de la Sagrada Família. 1986. ISBN 84-7327-135-1.
  • Tarragona, Josep Maria. Ed. Proa, Barcelona (ed.). Gaudí, biografia de l’artista. 1999. ISBN 84-8256-726-8.
  • Van Zandt, Eleyearr. Asppan (ed.). La vida y obras de Gaudí. 1997. ISBN 0-7525-1106-8.
  • Zerbst, Rainer. Taschen (ed.). Gaudí. 1989. ISBN 3-8228-0216-6.

Xarici keçidlər

  • Rəsmi saytı

Noyabr 15, 2021
müqəddəs, ailə, kilsəsi, temple, expiatori, sagrada, família, barselona, şəhərində, yerləşən, memarlıq, abidəsikat, temple, expiatori, sagrada, família, templo, expiatorio, sagrada, familia41, ölkə, ispaniyaşəhər, barselonayerləşir, kataloniyaaidiyyatı, roma, . Muqeddes Aile kilsesi kat Temple Expiatori de la Sagrada Familia Barselona seherinde yerlesen memarliq abidesiMuqeddes Aile kilsesikat Temple Expiatori de la Sagrada Familia isp Templo Expiatorio de la Sagrada Familia41 24 13 sm e 2 10 27 s u Olke IspaniyaSeher BarselonaYerlesir KataloniyaAidiyyati Roma Katolik kilsesinin Barselona arxidioseziMemar Antonio QaudiTikilme tarixi 1882 bu gune kimiUslubu neoqotika ve modernUzunlugu 90 m 300 ft Eni 60 m 200 ft nefin eni 45 m 150 ft Qulleleri 18 8 i artiq tikilib Material beton Das d Veziyyeti insa olunurResmi sayt sagradafamilia org ing kat isp UNESCO Umumdunya IrsiTipiMedeniKriteriyai ii vTeyin edilib1984Istinad nom 320DovletIspaniyaRegionAvropaIspaniyanin qeydiyyata alinmis tarixi abideleriIstinad nom R I 51 0003813 00000Kataloniyanin qeydiyyata alinmis tarixi abideleriIstinad nom 57Muqeddes Aile kilsesi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Insasi 3 Qurulusu 4 Maraqli faktlar 5 Elave oxu 6 Xarici kecidlerTarixi RedakteIspaniyanin Barselona seherinde yerlesen bu kilsenin insasi haqqinda ilk fikirler 1874 cu ilde yaranmisdir Yeddi ilden sonra toplanmis ianeler hesabina o zaman seherin bir nece kilometrliyindeki Esample adli erazide boyuk torpaq sahesi alinmis 1882 ci ilde ise mebedin insasina baslanmisdir Ilk layihecisi memar Fransisko del Vilyar latin xaci formasinda lakin qotik uslubda olmayan plan hazirlamisdi Ideya muelliflerinin fikrince kilsenin tikintisi ianeler hesabina reallasmali idi Buna gore de onun insasi dovrumuzedek davam edir 1883 cu ilde Fransisko del Vilyar isden uzaqlasmis bundan sonra kilsenin tikintisine diger meshur memar Antonio Qaudi rehberlik etmisdir Tamamile gozlenilmeden kilsenin insasi ucun cox boyuk meblegde iane toplanilmisdir Qaudi bundan sonra esas layiheni xeyli deyisdirmek qerarina gelmisdir Onun fikrince kilse coxsayli neheng qullelerden ibaret olmali butun dekorasiyalar ise Incil ve ya kilse merasimlerile bagli remzleri xatirlatmali idi Insasi Redakte1892 ci ilde Qaudi Movlud fasadi uzerinde ise baslamisdir 1910 cu ilde gelecekde insa olunacaq merkezi fasadin yerinde muveqqeti kilse mektebinin binasi tikilmisdir Bu tikili nadir konstruksiyaya malikdir 1911 ci ilde memar Isa peygemberin edamindan behs eden fasadin planini hazirlamisdir Lakin onun tikintisine yalniz Qaudinin olumunden sonra baslanilmisdir 1925 ci ilde ise 100 metrlik zeng qullesi insa edilmisdir Bu dahi memarin yasadigi muddetde insa edilmis yegane zeng qullesi olmusdur Qaudinin olumunden sonra insaata onun telebesi Domenek Suqranes rehberlik etmisdir O uc yeni zeng qullesi tikmis habele bir sira yeni layiheler de tertib etmisdir Mebedin insasina Ispaniyada bas vermis vetendas muharibesi manecilik toretmisdir Muharibe zamani seherde yangin bas vermis neticede mebedin planlarinin ekseriyyeti mehv olmusdur Kilsenin maketi Mebedin tikintisi XX esr boyu davam etmis bu dovrde bir sira tikililer basa catdirilmis o cumleden Isanin e edamina hesr edilmis fasadin insasi sona yetmisdir Planlara esasen yaxin illerde iki qulle insa edilmeli 170 metr hundurluyundeki qullelerden birinin uzerine neheng xac yerlesdirilmelidir Bunlardan elave daha dord qulle de ucaldilacaqdir Layiheye esasen mebedin insasi 2035 ci ilde tamamile basa catdirilacaqdir Qurulusu Redakte Kilsenin fasadi Mebed besnefli abidedir Son layiheye esasen kilsenin on sekkiz qullesi olmalidir Bu qullelerin on ikisi hevarilere hesr edilmisdir Hundurlukleri 110 metredek olacaqdir Qalan dord 120 metrlik qulle Incil muelliflerine hesr edilmisdir Onlar Hezret Isanin e adini dasiyan en hundur ve ondan bir qeder alcaq olan Hezret Meryem qullesinin etrafinda ucalmisdir Incil muelliflerinin qulleleri onlarin simvollari olan heykellerle Matvey melek Luka buzov Mark sir Yehya qartal bezedilecekdir Hezret Isanin e qullesi neheng xacla tamamlanacaqdir Memar Qaudinin planina esasen kilse Barselona yaxinlarindaki Monjuik dagindan alcaqda olmalidir Diger qulleler ise Yevxaristiyanin simvolu sayilan sunbul ve uzum teneyinin heykelleri ile bezedilecekdir Qaudinin sagliginda insa edilmis Movlud fasadi Xristianligin uc esasini iman umid ve merhemeti xatirladan uc portaldan ibaretdir Bu portallar Hezret Isanin e heyat sehnelerini canlandiran muxtelif heykellerle bezedilmisdir Meselen umid portalinda Hezret Meryem ve Yusifin nisanlanmasi Misire qacis iman portalinda Yelizavetanin Hezret Meryemle gorusu Hezret Isa fariseylerin ehatesinde Quds mebedine giris Hezret Isa dulger emalatxanasinda calisarken diger portalda ise Isanin e dogulmasi Sehrbazlar ve cobanlarin iman getirmesi onlardan asagida ise Hezret Isanin dunyaya gelisini elan eden meleklerin seypur calmasi movzularinda heykeller ucaldilmisdir Qum tepelerine benzeyen zeng qullelerinin heresi bir hevariye hesr edilmisdir Onlarin heykelleri bu qullelerde ucaldilmisdir Qaudi bu qullelerin yuxari hissesinde zengleri yerlesdirmeyi nezerde tutmusdu Her qullede yuxaridan asagiya dogru latin dilinde Allaha hemd olsun Hosanna Excelsis sozu yazilmisdir Burada habele uzerinde yepiskopluq simvollari uzuk mitra esa ve xac tesvir olan spiller ucalir Kilsenin bir cox yerinde Bibliya metnlerinden istifade edilmisdir meselen Hezret Isanin edamina hesr edilmis fasadin qapisinda bir Bibliya metni bir cox dilde o cumleden de katalan dilinde hekk edilmisdir Qaudi hele oz sagliginda mebedin daxili hisselerine dair planlar hazirlamisdir Mehz onun layihesine esasen kilsenin daxilinde duz xetlere deyil hiperboloid ellipsoid paraboloid kimi hendesi fiqurlara ustunluk verilmisdir Bu fiqurlar ilk defe teqriben Qaudinin heyatinin sonlarina dogru peyda olmaga baslamisdir Memar sutunlari duz deyil mueyyen eyilmis variantda insa etmeyi nezerde tutmusdur Interyerin en esas detallarindan biri uca sutunlardir Onlar qubbenin esas agirligini ozunde dasiyir Qaudinin memarliq yeniliklerinden biri de hemin sutunlarin qubbeye yaxinlasdiqca parcalanmasi olmusdur Bu novator dusunce qubbenin agirligini dasimaq zeruretinden dogmusdur Bundan basqa mebedin daxilinde xeyli sayda rengbereng suselerden hazirlanmis vitrajlar da movcuddur Maraqli faktlar RedakteBir maraqli fakti da qeyd edek 2008 ci ilde Ispaniyanin 400 den cox meshur ziyalisi mebedin insasinin eleyhine cixmislar Onlarin fikrince tikinti prosesi zamani Qaudinin dusuncelerine zidd olaraq bir cox deyisiklikler bas vermekdedir Lakin melum olmusdur ki butun bunlar turistlerin maragini celb etmek ucun teskil edilmisdir Elave oxu RedakteZerbst Rainer Antoni Gaudi A Life Devoted to Architecture Trans from German by Doris Jones and Jeremy Gaines Hamburg Germany Taschen 1988 ISBN 3 8228 0074 0 Nonell Juan Bassegoda Antonio Gaudi Master Architect New York Abbeville Press 2004 ISBN 0 7892 0220 4 Crippa Maria Antonietta Peter Gossel ed Antoni Gaudi 1852 1926 From Nature to Architecture Trans Jeremy Carden Hamburg Germany Taschen 2003 ISBN 3 8228 2518 2 Schneider Rolf Manfred Leier ed 100 most beautiful cathedrals of the world A journey through five continents Trans from German by Susan Ghyearuni and Rae Walter Edison New Jersey Chartwell Books 2004 seh 33 ISBN 978 0 7858 1888 5 AA VV Lunwerg Barcelona ed Modernisme i Modernistes 2001 ISBN 84 7782 776 1 Barral i Altet Javier L isard Barcelona ed Art de Catalunya Arquitectura religiosa moderna i contemporania 2001 ISBN 84 89931 14 3 Bassegoda i Nonell Joan Ed Ausa Sabadell ed El gran Gaudi 1989 ISBN 84 86329 44 2 Bassegoda i Nonell Joan Criterio Madrid ed Gaudi o espacio luz y equilibrio 2002 ISBN 84 95437 10 4 Bergos i Masso Joan Ed Lunwerg Barcelona ed Gaudi l home i l obra 1999 ISBN 84 7782 617 X Bonet i Armengol Jordi Ed Portic Barcelona ed L ultim Gaudi 2001 ISBN 84 7306 727 4 Crippa Maria Antonietta Taschen Koln ed Gaudi 2007 ISBN 978 3 8228 2519 8 Flores Carlos Ed Empuries Barcelona ed Les llicons de Gaudi 2002 ISBN 84 7596 949 6 Fontbona Francesc y Miralles Francesc Ed 62 Barcelona ed Historia de l Art Catala Del modernisme al noucentisme 1888 1917 1985 ISBN 84 297 2282 3 Giralt Miracle Daniel Lunwerg ed Gaudi la busqueda de la forma 2002 ISBN 84 7782 724 9 Gomez Gimeno Maria Jose Mundo Flip Ediciones ed La Sagrada Familia 2006 ISBN 84 933983 4 9 Lacuesta Raquele Diputacio de Barcelona Barcelona ed Modernisme a l entorn de Barcelona 2006 ISBN 84 9803 158 3 Navascues Palacio Pedro Espasa Calpe Madrid ed Summa Artis Arquitectura espanola 1808 1914 2000 ISBN 84 239 5477 3 Permanyer Lluis Ed Poligrafa Barcelona ed Barcelona modernista 1993 ISBN 84 343 0723 5 Puig i Boada Isidre Ed Nou Art Thor Barcelona ed El temple de la Sagrada Familia 1986 ISBN 84 7327 135 1 Tarragona Josep Maria Ed Proa Barcelona ed Gaudi biografia de l artista 1999 ISBN 84 8256 726 8 Van Zandt Eleyearr Asppan ed La vida y obras de Gaudi 1997 ISBN 0 7525 1106 8 Zerbst Rainer Taschen ed Gaudi 1989 ISBN 3 8228 0216 6 Xarici kecidler RedakteResmi sayti Menbe https az wikipedia org w index php title Muqeddes Aile kilsesi amp oldid 6042965, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.