Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lineamentlər — Yer səthində qırılmalar, tektonik pozulmalar və bir çox xətti geoloji elementlər şəklində müşahidə olunur.
"Lineament" anlayışı
"Lineament" anlayışını geoloji ədəbiyyata XX əsrin əvvəllərində amerikalı alim V. Hobbs gətirmişdir. Bu anlayış altında Yer səthinin bütün düzxətli elementləri nəzərdə tutulurdu. Buraya çay sahillərinin düzxətli hissələri, dağ silsilələrinin düzxətli sərhədləri aid edilirdi. Bir qədər sonra bu anlayış öz müstəqil mənasını itirdi və yalnız dərinlik çaylarının yer səthindəki təzahürlərinə aid edildi. Kosmik fəzadan çəkilən şəkillərin meydana çıxmasından sonra "lineament" anlayışına olan maraq yenidən aktuallaşdı.
Lineamentlər kosmik fotoşəkillərdə
Kosmik şəkillərdə qırılmalar və dərinlik yarıqları müxtəlif formalarda düzxətli, əyrixətli, at quyruğuna bənzər və s. formalarda əks olunur. Çat zonaları və gizli çatlar kosmik şəkillərdə ya ensiz xətlərlə və ya çox enli (bir neçə yüz kilometr) qurşaqlar şəklində əks olunur ki, bunları yerüstü tədqiqatlar və ya aeroşəkillər aşkar edə bilmir. Kosmik fotoşəkillərdə belə xətlər asanlıqla aşkar olunur. Bu xətlərin dəqiq görünmə səviyyəsi yarıqların dərinliyindən və aktivlik dərəcəsindən asılıdır. Yer səthinə yaxın və tektonik cəhətdən aktiv yarıqlar şəkildə daha aydın görünür. Platforma sahələrində bu çatlara müvafiq xətlər yayğın, dağ qırışıqlıq ərazilərdə isə dəqiq əks olunur. Dərinlik çatlarının kosmik şəkillərdə qeyd olunması onunla əlaqədardır ki, litosferdə cərəyan edən proseslər yuxarıda yatan laylara təsir göstərir, bununla da geoloji quruluşun formalaşmasına deyil, həmçinin relyefin və torpaq-bitki örtüyünün də formalaşmasına şərait yaradır.
Möhtəşəm lineamentlər
Ən möhtəşəm lineamentlər çatlar sistemi şəklində əks olunur: Aralıq dənizi lineamenti, Ural-Monqol lineamenti, Ural-Oman superlineamenti, Palmir-Abşeron-Manqışlaq superlineamenti, San Andreas lineamenti. Bunlar qırışıqlıq zonalarının möhtəşəm lineamentləridir. Buna platforma ərazilərdə Şərqi Avropa və Sibir platforması lineamentlərini misal göstərmək olar. Qırmızı dənizin Akaba körfəzi dərinlik çatıdır.
İstinadlar
- Geologiya. Uşaqlar üçün Ensiklopediya
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lineamentler Yer sethinde qirilmalar tektonik pozulmalar ve bir cox xetti geoloji elementler seklinde musahide olunur Mundericat 1 Lineament anlayisi 2 Lineamentler kosmik fotosekillerde 3 Mohtesem lineamentler 4 Istinadlar Lineament anlayisiredakte Lineament anlayisini geoloji edebiyyata XX esrin evvellerinde amerikali alim V Hobbs getirmisdir Bu anlayis altinda Yer sethinin butun duzxetli elementleri nezerde tutulurdu Buraya cay sahillerinin duzxetli hisseleri dag silsilelerinin duzxetli serhedleri aid edilirdi Bir qeder sonra bu anlayis oz musteqil menasini itirdi ve yalniz derinlik caylarinin yer sethindeki tezahurlerine aid edildi Kosmik fezadan cekilen sekillerin meydana cixmasindan sonra lineament anlayisina olan maraq yeniden aktuallasdi 1 Lineamentler kosmik fotosekillerderedakteKosmik sekillerde qirilmalar ve derinlik yariqlari muxtelif formalarda duzxetli eyrixetli at quyruguna benzer ve s formalarda eks olunur Cat zonalari ve gizli catlar kosmik sekillerde ya ensiz xetlerle ve ya cox enli bir nece yuz kilometr qursaqlar seklinde eks olunur ki bunlari yerustu tedqiqatlar ve ya aerosekiller askar ede bilmir Kosmik fotosekillerde bele xetler asanliqla askar olunur Bu xetlerin deqiq gorunme seviyyesi yariqlarin derinliyinden ve aktivlik derecesinden asilidir Yer sethine yaxin ve tektonik cehetden aktiv yariqlar sekilde daha aydin gorunur Platforma sahelerinde bu catlara muvafiq xetler yaygin dag qirisiqliq erazilerde ise deqiq eks olunur Derinlik catlarinin kosmik sekillerde qeyd olunmasi onunla elaqedardir ki litosferde cereyan eden prosesler yuxarida yatan laylara tesir gosterir bununla da geoloji qurulusun formalasmasina deyil hemcinin relyefin ve torpaq bitki ortuyunun de formalasmasina serait yaradir Mohtesem lineamentlerredakteEn mohtesem lineamentler catlar sistemi seklinde eks olunur Araliq denizi lineamenti Ural Monqol lineamenti Ural Oman superlineamenti Palmir Abseron Manqislaq superlineamenti San Andreas lineamenti Bunlar qirisiqliq zonalarinin mohtesem lineamentleridir Buna platforma erazilerde Serqi Avropa ve Sibir platformasi lineamentlerini misal gostermek olar Qirmizi denizin Akaba korfezi derinlik catidir Istinadlarredakte Geologiya Usaqlar ucun Ensiklopediya Menbe https az wikipedia org w index php title Lineamentler amp oldid 6973589