Kordova əmirliyi (isp.Emirato de Córdoba, ərəb.إمارة قرطبة ) — Orta əsrlərdə İspaniyadaİslam dövləti (756-929). Əsası Əməvilərin sülaləsindən olan 756-cı ildə Əmir titulunu qəbul edən I Əbdürrəhman tərəfindən qoyulmuşdur.
711-718-ci illərdə müsəlmanlar sürətli bir şəkildə Pireney yarımadasını fəth etdikdən sonra burda Əməvilər xilafətinin tərkibində vilayət yaradıldı. Kordova şəhəri, "vali" və ya "əmir" titulu daşıyan hökmdarların iqamətgahına çevrildi. İlk dövrlər İspan əmiri xəlifəyə birbaşa tabe olan Afrika valisi tərəfindən təyin edilirdi.
Bütün Pireney müsəlmanları şəhərlərdə yaşayan ərəblərə, kənddə yaşayan bərbərlərə və qoşunlarda üstünlük təşkil edən suriyalılara bölünürdü. Bu xalqlar I Əbdürrəhmanın yarımadaya gəlişinə qədər hakimiyyət uğrunda öz aralarında mübarizə aparırdılar.
Əmirliyin yaranması
750-ci ildə Abbasilər Əməviləri devirdikdən sonra sülalənin bütün üzvləri qətl edildi. Sülalənin sağ qalan yeganə nümayəndəsi əvvəlcə Misirə, daha sonra Məğribə qaçdı. Ancaq onun bu torpaqlarda möhkəmlənmək cəhdləri uğursuz oldu. 755-ci ilin sonunda Əbdürrəhman Pireney sahillərinə çıxdı, Kordovanı tutdu və özünü əmir elan etdi. İlk dövrlər Pireneydə Abbasi hökmranlığını rəsmi olaraq tanıdı, ancaq 765-ci il münaqişəsindən sonra məscidlərdə cümə xütbələrində Abbasilərin xatırlanması qadağan edildi. Hakimiyyətinin çox hissəsini xristianlarla mübarizəyə sərf etmişdi. I Əbdürrəhman müxtəlif müstəqil kimik əmirlikləri öz dövlətinə birləşdirdi. Üstəlik o, 896-cı ildə Korsika adasını da fəth etməyə müvəffəq oldu.
Bununla belə, müstəqil əmirliyin əsl yaradıcısı, vəzirlərin səlahiyyətlərini asanlaşdıran və müsəlman torpaqlarında xristianların sayını əhəmiyyətli dərəcədə azaldaraq yarımadanın çox sürətli bir şəkildə İslamlaşmasına nail olan II Əbdürrəhman idi.
Ərəblər və bərbərlər arasında hakimiyyət uğrunda mübarizə müstəqil əmirlik qurulduqdan sonra da səngimədi. Bu daxili çəkişmələr xristian krallıqlarına geniş imkanlar açdı və sonradan rekonkistanın yayılmasına münbit şərait yaratdı.
912-ci ildə III Əbdürrəhmanın taxta çıxması dövründə əmirliyin siyasi tənəzzülü aşkar idi. III Əbdürrəhman üsyanlara son verdi, xristian torpaqlarına yürüşlər etdi. Əmirliyin siyasi birliyini bərpa edən III Əbdürrəhman, Qahirə də yerləşmiş Fatimilər xilafətini qurmuş rəqib İslam sülaləsi Fatimilərin işğalı təhlükəsi ilə qarşılaşdı. Çünki Fatimilər xəlifə titulunu daşıyırdılar və bütün keçmiş Ərəb xilafəti ərazilərinə iddia edirlər. Bu səbəbdən 929-cu ildə III Əbdürrəhan özünü xəlifə elan etdi. Beləliklə 929-cu ildə Kordova xilafəti yarandı.
Jayyusi, Salma Khadra; Marín, Manuela. The Political History of Al-Andalus // The Legacy of Muslim Spain (ingilis). BRILL. 1994. 19. ISBN978-90-04-09599-1.
Али-заде А. А. Хроника мусульманских государств I-VII вв. Хиджры (2-е, испр. и доп 5000 nüs.). М.: Умма. 2004 [е]. 233–236. ISBN5-94824-111-4.
Рыжов К. Все монархи мира. Мусульманский Восток VII-XV вв (3.000 nüs.). М.: Вече. 2004. 330–333. ISBN5-94538-301-5.
Xarici keçidlər
Кордовский эмират на сайте «Руниверс»
Анонимные авторы. "Испанские средневековые хроники: Хроника Карденьи I. Хроника Карденьи II. Анналы Толедо I. Анналы Толедо II. Анналы Толедо III". www.kuprienko.info (А. Скромницкий). 2012-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-11-17. (#parameter_ignored)
Fevral 05, 2022
kordova, əmirliyi, emirato, córdoba, ərəb, إمارة, قرطبة, orta, əsrlərdə, ispaniyada, islam, dövləti, əsası, əməvilərin, sülaləsindən, olan, ildə, əmir, titulunu, qəbul, edən, əbdürrəhman, tərəfindən, qoyulmuşdur, emirato, córdoba, ərəb, إمارة, قرطبة, yanvar, 9. Kordova emirliyi isp Emirato de Cordoba ereb إمارة قرطبة Orta esrlerde Ispaniyada Islam dovleti 756 929 Esasi Emevilerin sulalesinden olan 756 ci ilde Emir titulunu qebul eden I Ebdurrehman terefinden qoyulmusdur 1 isp Emirato de Cordoba ereb إمارة قرطبة Kordova emirliyi15 may 756 16 yanvar 929Kordova emirliyinin erazisiStatusuEmirlikPaytaxtiKordovaResmi dilleriEreb dili mosarabDiniIslamIdareetme formasiMonarxiyaSulaleEmevilerEmir Tarixi Yaranmasi15 may 756 Suqutu16 yanvar 929Erazisi UmumiPireney yarimadasinin simali qerb hissesi istisna olmaqla diger erazileriEhalisi Texminierebler berberler Pireney xalqlariSelefi XelefiEmeviler xilafeti Kordova xilafeti Mundericat 1 Tarixi 2 Emirliyin yaranmasi 3 Emirler 4 Istinadlar 5 Edebiyyat 6 Xarici kecidlerTarixi Redakte711 718 ci illerde muselmanlar suretli bir sekilde Pireney yarimadasini feth etdikden sonra burda Emeviler xilafetinin terkibinde vilayet yaradildi Kordova seheri vali ve ya emir titulu dasiyan hokmdarlarin iqametgahina cevrildi Ilk dovrler Ispan emiri xelifeye birbasa tabe olan Afrika valisi terefinden teyin edilirdi Butun Pireney muselmanlari seherlerde yasayan ereblere kendde yasayan berberlere ve qosunlarda ustunluk teskil eden suriyalilara bolunurdu Bu xalqlar I Ebdurrehmanin yarimadaya gelisine qeder hakimiyyet ugrunda oz aralarinda mubarize aparirdilar Emirliyin yaranmasi Redakte750 ci ilde Abbasiler Emevileri devirdikden sonra sulalenin butun uzvleri qetl edildi Sulalenin sag qalan yegane numayendesi evvelce Misire daha sonra Megribe qacdi Ancaq onun bu torpaqlarda mohkemlenmek cehdleri ugursuz oldu 755 ci ilin sonunda Ebdurrehman Pireney sahillerine cixdi Kordovani tutdu ve ozunu emir elan etdi 2 Ilk dovrler Pireneyde Abbasi hokmranligini resmi olaraq tanidi ancaq 765 ci il munaqisesinden sonra mescidlerde cume xutbelerinde Abbasilerin xatirlanmasi qadagan edildi Hakimiyyetinin cox hissesini xristianlarla mubarizeye serf etmisdi I Ebdurrehman muxtelif musteqil kimik emirlikleri oz dovletine birlesdirdi 3 Ustelik o 896 ci ilde Korsika adasini da feth etmeye muveffeq oldu 4 Bununla bele musteqil emirliyin esl yaradicisi vezirlerin selahiyyetlerini asanlasdiran ve muselman torpaqlarinda xristianlarin sayini ehemiyyetli derecede azaldaraq yarimadanin cox suretli bir sekilde Islamlasmasina nail olan II Ebdurrehman idi Erebler ve berberler arasinda hakimiyyet ugrunda mubarize musteqil emirlik qurulduqdan sonra da sengimedi Bu daxili cekismeler xristian kralliqlarina genis imkanlar acdi ve sonradan rekonkistanin yayilmasina munbit serait yaratdi 912 ci ilde III Ebdurrehmanin taxta cixmasi dovrunde emirliyin siyasi tenezzulu askar idi III Ebdurrehman usyanlara son verdi xristian torpaqlarina yurusler etdi Emirliyin siyasi birliyini berpa eden III Ebdurrehman Qahire de yerlesmis Fatimiler xilafetini qurmus reqib Islam sulalesi Fatimilerin isgali tehlukesi ile qarsilasdi Cunki Fatimiler xelife titulunu dasiyirdilar ve butun kecmis Ereb xilafeti erazilerine iddia edirler Bu sebebden 929 cu ilde III Ebdurrehan ozunu xelife elan etdi 3 Belelikle 929 cu ilde Kordova xilafeti yarandi 5 Emirler RedakteI Ebdurrehman 756 788 I Hisam 788 796 I El Hekem 796 822 II Ebdurrehman El Mehemmed 852 886 El Munzir 886 888 Abdulla ibn Mehemmed 888 912 III Ebdurrehman 912 929Istinadlar Redakte Jayyusi Salma Khadra Marin Manuela The Political History of Al Andalus The Legacy of Muslim Spain ingilis BRILL 1994 19 ISBN 978 90 04 09599 1 Hughes 1968 seh 108 1 2 Barton 2004 seh 37 Stanton 2015 seh 111 Barton 2004 seh 38Edebiyyat RedakteAli zade A A Hronika musulmanskih gosudarstv I VII vv Hidzhry 2 e ispr i dop 5000 nus M Umma 2004 e 233 236 ISBN 5 94824 111 4 Ryzhov K Vse monarhi mira Musulmanskij Vostok VII XV vv 3 000 nus M Veche 2004 330 333 ISBN 5 94538 301 5 Xarici kecidler RedakteKordovskij emirat na sajte Runivers Anonimnye avtory Ispanskie srednevekovye hroniki Hronika Kardeni I Hronika Kardeni II Annaly Toledo I Annaly Toledo II Annaly Toledo III www kuprienko info A Skromnickij 2012 12 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 11 17 parameter ignored Menbe https az wikipedia org w index php title Kordova emirliyi amp oldid 6279246, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
