fbpx
Wikipedia

Komor adaları

Komor adaları, Qəmər adaları, rəsmi adı Komor Adaları İttifaqı, daha çox Komor adaları adı işlədilir (2002-ci ilədəkFederativ İslam Komor Adaları Respublikası) — Hind okeanında dövlət. Mozambik körfəzində Madaqaskar adasının şimalı ilə Mozambikin şimalı arasında yerləşir. Ərazisi — 1862 km²( Mayotta (Maore) adası ilə 2235 km²).Federativ Respublika olan Komor adaları 3 muxtar vilayətdən (adadan) ibaretdir: Nqazidja (Qrand Komor), Ndzvani (Anjuan)Mvali (Moheli)

Komor Adaları İttifaqı

komor Udzima wa Komori
fr. Union des Comores
ərəb. الاتحاد القمري‎‎
Komor
Gerbi
Şüarı: Unité  — Justice — Progrès
(fr. "Birlik, Ədalət, İnkişaf")
Himni: KomorcaUdzima wa ya Masiwa
Adalar İttifaqı
Paytaxtı
və ən böyük şəhəri
Moroni
11°41′ c. e. 43°16′ ş. u.
Rəsmi dillərikomor, fransız, ərəb
Etnik qrupları
Komrorlular
Dini
İslam
İdarəetmə formasıFederativ Respublika
• Prezident
Əzəli Əssumani
• Vitse Prezident
Nourdine Bourhane
Yaranması6 iyul 1975
Tarixi 
• Yaranması
23 dekabr 2001
Ərazisi
• Ümumi
1862
Əhalisi
• 2015 təxmini
780,971 (165-ci yer)
• 15.IX.2003 siyahıya alma
575 660
• Sıxlıq
355/km2 (919.4/kv. mil)
ÜDM (AQP)2014 təxmini
• Ümumi
1 211 million (201-ci)
• Adam başına
1 700 (213-cü)
İİİ (2013)0.429
aşağı · 169-cu yer
ValyutasıKomor frankı
Saat qurşağı+3
Telefon kodu+269

Paytaxtı — Moroni şəhərinin 54 min sakin (2011-ci il) var.

Ölkənin adı ərəb sözü olan əl-qəmər (al-kamr)dən yaranıb, «ay» deməkdir. Ayın təsviri bayrağında da vardır.

6.VII.1975-ci il tarixindən Komor adaları - müstəqil dövlətdir. Ölkənin prezidenti 26.V.2016 başlayaraq - Azali Assoumani, eyni zamanda o, həm baş nazirdir.

Tarix

Komor Adalarının doğru adı Qəmər adalarıdır. Osmanlı qeydlərində və Ərəbcədə bu adla keçər. Qəmər sözü Ərəbcədə "ay" deməkdir. Ancaq Fransızlar bu adı "Komor (Comores)" olaraq oxuyublar və rəsmi olaraq da bu ad istifadə edilmişdir.

Komor Adalarına İslam xıv əsdə gətirilib ve əhali tamamilə Müsəlman olub.Tarixi mənbələrə görə bu adalarda Müsəlmanların gəlməsinə qədər məskunlaşma nəzərə çarpaçaq dərəcədə az olub. Müsəlmanlar bu adalara gəldikdən sonra burada ayrı bir sultanlıq qurdular. Sonralar bu adaların hər birində ayrı-ayrı sultanlıqlar yaradıldı və onlar arasında bəzən müharibələr olurdu.

xvııı əsrdə Tanqanika sahilindən gələrək Böyük Komor adasına yerləşən Şeyx Ngome də Pate adanın xanım sultanının bacısıyla evləndi. Bu evlilikdən doğulan Mwinye Mku adlı şəxs Sultan Əhməd adını alaraq xalasının taxtına keçdi və digər adaları da özünə birləşdirdi. Sultan Əhmədin Böyük Komor Adasındakı rəhbərliyi 1875-ci ilə qədər davam etdi. Ancaq onun sultanlığı dövründə Fransız müstəmləkəçilər Komor adalarına hücumlara başladılar və 1841-ci ildə Mayotta adasını ələ keçirdilər.

Böyük Komorda 1875-ci ildə Sultan Əhmədin yerinə keçən nəvəsi Seyyid Əli fransızlara yanaşmaq və onların himayədarlığı qəbul etmək məcburiyyətində qaldı. Fransızlar Anjuan adasını da 1886-cı ildə Sultan III Abdullahın hakimiyyətidə oldu vaxt özdərinə tabe etdilər. Beləcə , bütün Komor Adaları Fransız hakimiyyətinə keçmiş oldu.

Adalardakı ənənəvi sultanlıq (əmirlik) Fransız hakimiyyəti altında 1912-ci ildə qədər davam etdi. Fransızlar 1912-ci ildə bütün yerli rəhbərlikləri və İslami tətbiqləri ortadan qaldırdılar və Komor adalarını yenə öz hakimiyyətlərində olan Madagaskara tabe etdilər. II Dünya Müharibəsindən sonra Kamor adaları Müsəlmanları müstəqillik uğrunda mübarizələrini sürətləndirdilər və bu məqsədlə Tanzaniyada bəzi təşkilatlar yaratdılar. Bu təşkilatlar sonra Kamor adaları Milli Qurtuluş Hərəkatında birləşərək güclü fəaliyyət başladılar.

Fransa 1974-cü ildə adaların gələcəyi ilə bağlı referendum keçirmək məcburiyyətində qaldı. Açıqlanan nəticələrə görə Mayotte Adası xalqının 65%-i Fransız idarəsinin davamını , digər adalardakı xalqın isə 95%-i müstəqilliyi istəmişdi. Fransa 1 yanvar 1976-ci ildə Mayotta Adasından başqa adaların müstəqilliyini qəbul etdi. Ancaq maraqlıdır ki, qurulan müstəqil respublikanın başçılığına bir qərb heyranı olan Əli Suveylih keçirildi.

Ali Suveylih ölkəsini müasirləşdirmə iddiası ilə İslami sıxışdıraraq aradan qaldırmaq kimi bəzi islahatlar həyata keçirmək surətilə Fransız işğalçılarının bacara bilmədiklərini həyata keçirməyə səy göstərdi. Ancaq 1978-ci ildə Əhməd Abdullah tərəfindən çevriliş etdilərək Ali Suveylih vəzifədən uzaqlaşdırıldı. Yeni başçı oktyabr 1978-ci ildə konstitusiyanı dəyişdirərək dövlətin rəsmi adını Komor Federativ İslam Respublikası etdi. Əhməd Abdullah da Fransa ilə yaxşı dolanmağa diqqət göstərməsinə və İslamlaşdırma fəaliyyətini yalnız xalqı özünə bağlamaq üçün istifadə etməsinə baxmayaraq qərblilərin dəstəklədiyi muzdlu əsgərlər tərəfindən özünə qarşı bir neçə dəfə uğursuz çevriliş cəhti edildi. Qərb Əhməd Abdullahın ölkənin İslamlaşdırılmasına əhəmiyyət verməsindən narahat olurdular. Əhməd Abdullah noyabr 1989-cu ildə bir sui-qəsd nəticəsində öldürüldü və yerinə Səid Məhəmməd Cuhar keçirildi.

Dövlət quruluşu

Respublika. 2001-ci ilin konstitusiyasina görə prezident 5 il müddəətinə seçilir, namizədlər növbə ilə 3 adadan birindən seçilir. 26.05.2001-26.05.2006 illərdə və 26.05.2016 tarixindən Nqazidja (Qrand Komor) adasından Azali Assoumani, 26.05.2006-26.05.2011 illərdə Ndzvani (Anjuan) adasından Ahmed Abdallah Mohamed Sambi, 26.05.2011-26.05.2016 illərdə Mvali (Moheli) adasından Ikililou Dhoinine olub.

Parlamen (Assambleya) 33 deputatdan ibarət olub bunun 18-i ümumi səsvermə yolu ilə, 15-i adaların Assambleyası tərəfindən seçilir.

Komor Adalarının ordusu 500 nəfərdən ibarət daimi ordu və polisdən və həmçinin 500 nəfərdən təşkil onunmuş Silahlı Qüvvələrdən ibarətdir. Su və Hava təhlükəsizliyinə müqavilə əsasında Fransa məhsuliyyət daşıyır.

Əhalisi

Əhalisi 806 153 nəfərdir. (iyul 2016-ci il) (Mayotta (Maore) adası ilə birlikdə 1 050 000 nəfərdən çoxdur.)

2012-ci il siyahıyaalmasina görə 724 294 nəfərdir. (Mayotta (Maore) adası ilə birlikdə təxmini 936 900 nəfər)

İllik artım tempi - 2.7%-dir.

Uzun ömürlülük - kişilərdə 61, qadınlar üçün 66 ildir.

Etnik tərkibi - antaloatra (metis Afro Ərəb Malaqas mənşəli) - 95%-də çoxu, Makua (Zənci Bantu) - 1.5%, Ərəblər - 0,5%, Malagaslar - 0,5% və həmçinin: farslar, fransızlar və hindistanlilardan - (0,2%) ibarətdir.

Rəsmi dövlət dili Ərəb və Fransizdir. Əhalinin böyük əksəriyyəti Komor dilində danişir(suaxili və ərəb dilini qarışığı olan dildir.)

Din - əsasən sünni müsəlmanlar, az sayda şiə müsəlmanlar, fransız və Malagas əhali - xristian katolikdir.

Kişilərin 63%-i, qadınların 39%-i oxuyub yaza bilir.(2003)

Əhalini 28% şəhərlərdə yaşayır.

İqtisadiyyat

Komor inkişaf etməkdə olan bir iqtisadiyyata malikdir. Ölkədə həyat standartları yüksək olan insanlar çox deyil . Heyvandarlıqla yanaşı taxıl , kartof və ədviyyat da istehsal edilir.

İstinadlar

  1. İlham Əliyev Astanada İƏT-in elm və texnologiya üzrə birinci Sammitində iştirak edib. president.az, 10.09.2017  (azərb.)
  2. Атлас мира. ред. Поздняк Г. В.; Омск: Роскартография, ФГУП «ОКФ», 2007 ISBN 5-9523-0164-9

komor, adaları, qəmər, adaları, rəsmi, adı, komor, adaları, ittifaqı, daha, çox, adı, işlədilir, 2002, ilədək, federativ, islam, komor, adaları, respublikası, hind, okeanında, dövlət, mozambik, körfəzində, madaqaskar, adasının, şimalı, ilə, mozambikin, şimalı,. Komor adalari Qemer adalari resmi adi Komor Adalari Ittifaqi 1 2 daha cox Komor adalari adi isledilir 2002 ci iledek Federativ Islam Komor Adalari Respublikasi Hind okeaninda dovlet Mozambik korfezinde Madaqaskar adasinin simali ile Mozambikin simali arasinda yerlesir Erazisi 1862 km Mayotta Maore adasi ile 2235 km Federativ Respublika olan Komor adalari 3 muxtar vilayetden adadan ibaretdir Nqazidja Qrand Komor Ndzvani Anjuan ve Mvali Moheli Komor Adalari Ittifaqikomor Udzima wa Komorifr Union des Comores ereb الاتحاد القمري KomorBayragi GerbiSuari Unite Justice Progres fr Birlik Edalet Inkisaf Himni KomorcaUdzima wa ya MasiwaAdalar Ittifaqi source track Paytaxtive en boyuk seheriMoroni 11 41 c e 43 16 s u Resmi dillerikomor fransiz erebEtnik qruplariKomrorlularDiniIslamIdareetme formasiFederativ Respublika PrezidentEzeli Essumani Vitse PrezidentNourdine BourhaneYaranmasi6 iyul 1975Tarixi Yaranmasi23 dekabr 2001Erazisi Umumi1862Ehalisi 2015 texmini780 971 165 ci yer 15 IX 2003 siyahiya alma575 660 Sixliq355 km2 919 4 kv mil UDM AQP 2014 texmini Umumi1 211 million 201 ci Adam basina1 700 213 cu III 2013 0 429asagi 169 cu yerValyutasiKomor frankiSaat qursagi 3Telefon kodu 269Paytaxti Moroni seherinin 54 min sakin 2011 ci il var Olkenin adi ereb sozu olan el qemer al kamr den yaranib ay demekdir Ayin tesviri bayraginda da vardir 6 VII 1975 ci il tarixinden Komor adalari musteqil dovletdir Olkenin prezidenti 26 V 2016 baslayaraq Azali Assoumani eyni zamanda o hem bas nazirdir Mundericat 1 Tarix 2 Dovlet qurulusu 3 Ehalisi 4 Iqtisadiyyat 5 IstinadlarTarix RedakteKomor Adalarinin dogru adi Qemer adalaridir Osmanli qeydlerinde ve Erebcede bu adla kecer Qemer sozu Erebcede ay demekdir Ancaq Fransizlar bu adi Komor Comores olaraq oxuyublar ve resmi olaraq da bu ad istifade edilmisdir Komor Adalarina Islam xiv esde getirilib ve ehali tamamile Muselman olub Tarixi menbelere gore bu adalarda Muselmanlarin gelmesine qeder meskunlasma nezere carpacaq derecede az olub Muselmanlar bu adalara geldikden sonra burada ayri bir sultanliq qurdular Sonralar bu adalarin her birinde ayri ayri sultanliqlar yaradildi ve onlar arasinda bezen muharibeler olurdu xviii esrde Tanqanika sahilinden gelerek Boyuk Komor adasina yerlesen Seyx Ngome de Pate adanin xanim sultaninin bacisiyla evlendi Bu evlilikden dogulan Mwinye Mku adli sexs Sultan Ehmed adini alaraq xalasinin taxtina kecdi ve diger adalari da ozune birlesdirdi Sultan Ehmedin Boyuk Komor Adasindaki rehberliyi 1875 ci ile qeder davam etdi Ancaq onun sultanligi dovrunde Fransiz mustemlekeciler Komor adalarina hucumlara basladilar ve 1841 ci ilde Mayotta adasini ele kecirdiler Boyuk Komorda 1875 ci ilde Sultan Ehmedin yerine kecen nevesi Seyyid Eli fransizlara yanasmaq ve onlarin himayedarligi qebul etmek mecburiyyetinde qaldi Fransizlar Anjuan adasini da 1886 ci ilde Sultan III Abdullahin hakimiyyetide oldu vaxt ozderine tabe etdiler Belece butun Komor Adalari Fransiz hakimiyyetine kecmis oldu Adalardaki enenevi sultanliq emirlik Fransiz hakimiyyeti altinda 1912 ci ilde qeder davam etdi Fransizlar 1912 ci ilde butun yerli rehberlikleri ve Islami tetbiqleri ortadan qaldirdilar ve Komor adalarini yene oz hakimiyyetlerinde olan Madagaskara tabe etdiler II Dunya Muharibesinden sonra Kamor adalari Muselmanlari musteqillik ugrunda mubarizelerini suretlendirdiler ve bu meqsedle Tanzaniyada bezi teskilatlar yaratdilar Bu teskilatlar sonra Kamor adalari Milli Qurtulus Herekatinda birleserek guclu fealiyyet basladilar Fransa 1974 cu ilde adalarin geleceyi ile bagli referendum kecirmek mecburiyyetinde qaldi Aciqlanan neticelere gore Mayotte Adasi xalqinin 65 i Fransiz idaresinin davamini diger adalardaki xalqin ise 95 i musteqilliyi istemisdi Fransa 1 yanvar 1976 ci ilde Mayotta Adasindan basqa adalarin musteqilliyini qebul etdi Ancaq maraqlidir ki qurulan musteqil respublikanin basciligina bir qerb heyrani olan Eli Suveylih kecirildi Ali Suveylih olkesini muasirlesdirme iddiasi ile Islami sixisdiraraq aradan qaldirmaq kimi bezi islahatlar heyata kecirmek suretile Fransiz isgalcilarinin bacara bilmediklerini heyata kecirmeye sey gosterdi Ancaq 1978 ci ilde Ehmed Abdullah terefinden cevrilis etdilerek Ali Suveylih vezifeden uzaqlasdirildi Yeni basci oktyabr 1978 ci ilde konstitusiyani deyisdirerek dovletin resmi adini Komor Federativ Islam Respublikasi etdi Ehmed Abdullah da Fransa ile yaxsi dolanmaga diqqet gostermesine ve Islamlasdirma fealiyyetini yalniz xalqi ozune baglamaq ucun istifade etmesine baxmayaraq qerblilerin desteklediyi muzdlu esgerler terefinden ozune qarsi bir nece defe ugursuz cevrilis cehti edildi Qerb Ehmed Abdullahin olkenin Islamlasdirilmasina ehemiyyet vermesinden narahat olurdular Ehmed Abdullah noyabr 1989 cu ilde bir sui qesd neticesinde olduruldu ve yerine Seid Mehemmed Cuhar kecirildi Dovlet qurulusu RedakteRespublika 2001 ci ilin konstitusiyasina gore prezident 5 il muddeetine secilir namizedler novbe ile 3 adadan birinden secilir 26 05 2001 26 05 2006 illerde ve 26 05 2016 tarixinden Nqazidja Qrand Komor adasindan Azali Assoumani 26 05 2006 26 05 2011 illerde Ndzvani Anjuan adasindan Ahmed Abdallah Mohamed Sambi 26 05 2011 26 05 2016 illerde Mvali Moheli adasindan Ikililou Dhoinine olub Parlamen Assambleya 33 deputatdan ibaret olub bunun 18 i umumi sesverme yolu ile 15 i adalarin Assambleyasi terefinden secilir Komor Adalarinin ordusu 500 neferden ibaret daimi ordu ve polisden ve hemcinin 500 neferden teskil onunmus Silahli Quvvelerden ibaretdir Su ve Hava tehlukesizliyine muqavile esasinda Fransa mehsuliyyet dasiyir Ehalisi RedakteEhalisi 806 153 neferdir iyul 2016 ci il Mayotta Maore adasi ile birlikde 1 050 000 neferden coxdur 2012 ci il siyahiyaalmasina gore 724 294 neferdir Mayotta Maore adasi ile birlikde texmini 936 900 nefer Illik artim tempi 2 7 dir Uzun omurluluk kisilerde 61 qadinlar ucun 66 ildir Etnik terkibi antaloatra metis Afro Ereb Malaqas menseli 95 de coxu Makua Zenci Bantu 1 5 Erebler 0 5 Malagaslar 0 5 ve hemcinin farslar fransizlar ve hindistanlilardan 0 2 ibaretdir Resmi dovlet dili Ereb ve Fransizdir Ehalinin boyuk ekseriyyeti Komor dilinde danisir suaxili ve ereb dilini qarisigi olan dildir Din esasen sunni muselmanlar az sayda sie muselmanlar fransiz ve Malagas ehali xristian katolikdir Kisilerin 63 i qadinlarin 39 i oxuyub yaza bilir 2003 Ehalini 28 seherlerde yasayir Iqtisadiyyat RedakteKomor inkisaf etmekde olan bir iqtisadiyyata malikdir Olkede heyat standartlari yuksek olan insanlar cox deyil Heyvandarliqla yanasi taxil kartof ve edviyyat da istehsal edilir Istinadlar Redakte Ilham Eliyev Astanada IET in elm ve texnologiya uzre birinci Sammitinde istirak edib president az 10 09 2017 azerb Atlas mira red Pozdnyak G V Omsk Roskartografiya FGUP OKF 2007 ISBN 5 9523 0164 9 Komor adalari ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Komor adalari amp oldid 6053195, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.