Kakutsa Çolokaşvili (gürcücə: ქაიხოსრო [ქაქუცა] ჩოლოყაშვილი, d. 14 iyul 1888 - ö. 27 iyun 1930) — gürcü hərbi xadimi və Gürcüstandakı antisovet üsyanının komandanı. Gürcüstanın milli qəhrəmanı olaraq qəbul edilir.
Zadəgan ailəsindən çıxan Çolokaşvili Birinci Dünya müharibəsi zamanı Rusiya imperiyası ordusunda rütbəli zabit idi. 1917-ci il Rus inqilabından sonra Gürcüstan Demokratik Respublikasının ordusuna qoşuldu. Respublikanın 1921-ci ildə Sovet işğalı ilə süqut etməsindən sonra Çolakaşvili bir qrup tərəfdarı ilə dağlara çəkildi və Kaxetiya əyalətində Sovet hökumətinə qarşı gerilla kompaniyası yürütdü. Çolakaşvilinin ən böyük üsyan qrupuna rəhbərliyi 1924-cü ildə uğursuz olduqdan sonra Fransaya qaçdı. Elə orada da vərəm xəstəliyindən vəfat etdi. Nəşi 2005-ci ildə dəfn edildiyi Paris yaxınlığındakı Leuville məzarlığından çıxarılaraq Gürcüstana gətirildi və Tiflis şəhəri yaxınlığındakı Mtatsminda panteonunda dəfn edildi.
Həyatının erkən dövrü
Kakutsa Çolakaşvili şərqi Gürcüstanın kaxetiya əyalətindəki Matanidəki ailə mülkündə aristokrat Oseb Çolokaşvili ailəsində anadan olmuşdur. O dövrki rus idarələrində soyadı Çelokayev deyə yazılmışdır. Təhsilini gimnaziyada almışdır. 1909-cu ildə rus ordusuna qatılmışdır. Tver Draqon alayında xidmət etmiş və 1912-ci ildə podporuçik rütbəsi ilə Gürcüstana geri dönmüşdür.
1914-cü ildə Birinci Dünya müharibəsinin başlaması ilə Çolakaşvili xidmətə çağırıldı və Avstriya-Macarıstan cəbhəsində süvari bölüyünə komandanlıq etməyə başladı. Müharibə zamanı yaralandı və Qafqaz cəbhəsinə transfer edildi. 1914-cü ilin dekabr ayında Sarıqamiş döyüşündə general Vasili Qabaşvili komandanlığındakı süvari alayında xidmət etdi. Bu döyüş zamanı Qartal yuvası adı verilən istehkamı ələ keçirib müdafiə etdi. Elə bununla da məşhurlaşdı. Döyüşdə ağır yaralandı və göstərdiyi şücaətə görə 1916-cı ildə Qızıl Qılınc ilə mükafatlandırıldı. Tiflisdəki Müqəddəs Nino xəstəxanasında müalicə aldıqdan sonra general Baratovun 1915-1917-ci il səfərinin bir hissəsi olaraq İrana yürüş etdi. O, bu yürüş zamanı yenicə yaradılan Gürcü Süvari Legionunda xidmət etdi. Qısa müddət sonra podpolkovnik rütbəsinə yüksəldildi.
Müstəqil Gürcüstan
1917-ci il inqilabından sonra Çolokaşvili Gürcüstana geri döndü və Gürcüstanın müstəqillik hərəkatına daxil oldu. Gürcüstan Milli Demokratik Partiyasına qatıldı və 1918-ci ilin əvvəllərində milli süvari bölmələrin təşkilatlandırılmasına kömək etdi. Gürcüstan 1918-ci ilin may ayında müstəqilliyini elan etdikdən sonra Çolokaşvili polkovnik Georgi Himşiaşvili komandanlığındakı Gürcüstan Xalq Mühafizəçiləri Süvari tümənində bir bölüyün komandanı oldu. Bu bölmə ilə o, Ermənistanla ( dekabr 1918- yanvar 1919), Ağ qvardiyaçı ruslarla ( fevral-oktyabr 1919), Qoridəki bolşevik üsyançılara (noyabr-dekabr 1919) və Batumdakı (fevral-mart 1920) hərbi həərəkatlara qoşuldu. 1920-ci ilin aprelində Çolokaşvili və bir neçə məmur həmkarlarının ittiham edilməsinə və haqsız yerə işdən çıxarılmalarına etiraz etdiklərinə görə vəzifələrindən azad edildilər.
Sovet ordusu 1921-ci ilin fevralında Gürcüstanı işğal etdiyində Çolokaşvili hələ orduya dönüşünü fikirləşirdi. General David Çavçavadzeni gürcü süvariləri üçün könüllülər toplamaq üçün qərbi Gürcüstana olan səfərdə müşayiət etdi. İki süvari alayı qurub meydana çıxdıqda Tiflis əldən çıxmış və Gürcüstanda sovet respublikası elan edilmişdi. 1921-ci ilin mart ayında gürcü hökuməti və hərbi rəhbərliyi sürgün üçün Avropaya qaçdı, Çolokaşvili isə Gürcüstanda qaldı.
Partizan lider
Sovetlər Gürcüstanda güclərini yerləşdirmək cəhdləri için təzyiq edərkən yeraltı müxalifət hərəkatı meydana çıxdı. 1922-ci ilin fevralında Çolokaşvili Sovet təhlükəsizlik agentləri tərəfindən vətəni Kaxetiyada Sığnağidə əks-inqilabı fəaliyyət ittihamları ilə əhəbs edildi., lakin o, qaçdı və dağlıq Pankisi vilayətinə getdi və orada Band olaraq bilinən qrup formalaşdırdı. Üsyankar Xevsur dağlılarına qatıldı. Bolşeviklər üsyanı yatırmaq üçün hava qüvələri və topdan istifadə etdi. Çeçenistana da gedən Çolokaşvili iki il müqavimət göstərdi. Sovet gizli polislərinə qarşı həyatakeçirdiyi intiqam hücumları onu xalq qəhrəmanı etdi.
Xarici diplomatlar "Çelokayev məsələsi"nin bolşevik hərbi liderləri üçün böyük problem meydana çıxardığını bildirirdilər. Sovet hakimiyyət nümayəndələri və tarixçiləri bu hərəkata "siyasi quldurluq" adını vermişdi. Rus tarixçisi Trifonov 1976-cı ildə gürcü üsyanı barədə etdiyi araşdırmada "ən çox saylı və təhlükəli qrup Çelokayevinki idi. 1922-ci ilin payızında təxminə 500 nəfərdən ibarət idi", - deyə qeyd etmişdi.
1924-cü ilin avqustunda Gürcüstandakı daha böyük antisovet üsyana qatılmaq üçün sığınacağından bir kəs daha ayrıldı. Gürcüstanın şərqində fəaliyyət göstərən ən böyük üsyançı birliyinin komandanlığını aldı. Çolokaşvili 29 avqustda Manqlisi qəsəbəsinə basqın təşkil etdi, lakin Tiflisə yaxınlaşa bilmədi, geri çəkildi və Düşetidəki bolşeviklərə hücum etdi. Sovet qüvvələri tərəfindən təqib edilən Çolokaşvili məğlubiyyəti qəbul etmədən əvvəl bir neçə dəfə qaçdı. Sentyabr 1924-cü ildə Türkiyə sərhədini keçib, Gürcüstandan qaçdı. Həyat yoldaşı və iki kiçik qızı həbs edildi, qayınatası edam edildi. Kakutsanın kiçik qardaşı Simon daha əvvəllər Kaxetiyadakı üsyan zamanı qətlə yetirilmişdi.
Mühacirət
Gürcüstanı tərk etdikdən sonra Türkiyədən Fransaya köçdü və buraya bir çox gürcü siyasi mühacir sığınmışdı. O və yanındakılar Viroflaya yerləşdilər, ancaq sosial-demokratların hakim olduğu sürgündəki Leuville-sur-Orge mərkəzli gürcü hökumətindən soyuq qarşılama aldılar. Menşeviklər köhnə zadəgan olan Çolokaşviliyə şübhə ilə yanaşdılar, ancaq onun gürcü millətçiləri arasındakı mövqeyini siyasi məqsədləri üçün istifadə etməyə istəkli idilər. Digər tərəfdən, Kakutsa (və general Georgi Kvinitadze kimi hərbçi dostlarının çoxu) menşevikləri milli maraqları heçə saydıqları və orduya diqqət etmədikləri iddiası ilə tənqid edirdi.
Sovet kəşfiyyat liderliyi, xüsusilə gürcü olan Lavrenti Beriya gürcü mühacirlər arasında daha çox bölünmədən yararlanaraq və qatqı göstərərək, mühacir gürcü icmasına sızmağı bacardı. Beriya həyat yoldaşı və uşaqlarını həbs etdiyi Çolokaşvilini hədəf aldı. Hətta sovetpərəst çıxış etmək üçün ona rüşvət belə verməyə çalışdı. Lakin Çolokaşvili təklifi rəd etdi. Beriya sonra da onu saxta ittihamlarla həbs etdirməyə çalışdı, Çolokaşvili fransız polisi tərəfindən həbs edilsə də, günahsız olduğu ortaya çıxdı. Çolokaşvili dah asonra Fransa müharibə nazirliyi fondlarını oğurlamaqda ittiham edildi. Sovet agentləri Kakutsanın sürgündəki menşevik liderlər Noy Jordaniya və Noe Ramişviliyə sui-qəsd təşkil etməyi planladığına dair şayiələr də yaydılar. Kakutsanın səhhəti sürətlə pisləşdiyi üçün Beriyanın planları pozuldu. 1930-cu ildə o, Plaz-Koutant sanatoriyasında vərəmdan vəfat etdi.
Çolokaşvili ilk əvvəl Cimetière de Saint-Quendə dəfn edildi. Daha sonra 2005-ci ildə gürcü mühacirlərin Leuville məzarlığına və son olaraq Gürcüstanın paytaxtı Tiflisdəki Mtatsminda panteonunda dəfn edildi.
Mirası
Sovet hakimiyyəti altında Çolokaşvilinin adı bir neçə on il boyunca gürcü tarixindən silindi. 1980-ci illərdə millətçi və iqtiqlaliyyət tərəfdarı hərəkatların yüksəlişi ilə Çolokaşvili gürcü millətçiliyinin və sovet hakimiyyətinə müqavimətin mühüm simvolu olaraq yenidən ortaya çıxdı. 1990-cı ilin oktyabrında ən yaxın dostu və silahdaşı olan 94 yaşındakı mühacir Aleksandr Sulxanişvili 66 illik sürgündən Tiflisə geri döndü və Kakutsanın bayrağını Gürcüstana gətirdi. Sulxanişvili dönüşündən bir ay sonra oldü və vətənində dəfn edildi.
20-21 noyabr 2005-ci il tarixində Çolokaşvilinin qalıntıları Gürcüstana gətirildi və Mtatsminda panteonunda dəfn edildi. Onun dəfnində yüksək rütbəli dövlət məmurları və kilsə nümayəndələri ilə yanaşı, minlərlə sadə gürcü də iştirak etmişdir. Onun portreti 200 larilik banknotların üzərində yer alır. Elə həmin ildəcə Tiflisin Marcanişvili teatrı Quram Kartvelişvilinin millətçilik barədə dram əsəri olan və baş qəhrəmanın Kakutsa Çolokaşvilini prototipi olan Levan Tsuladzeni səhnələşdirdi.
Toria, Malkhaz (2014). "The Soviet occupation of Georgia in 1921 and the Russian-Georgian war of August 2008: historical analogy as a memory project". In Jones, Stephen F. (ed.). The Making of Modern Georgia, 1918–2012: The First Georgian Republic and Its Successors. Routledge. səh. 329. ISBN1317815939.
Silakadze, Dimitri (2012). "უცნობი ფურცელი ქაიხოსრო (ქაქუცა) ჩოლოყაშვილის სამხედრო მოღვაწეობიდან [Unknown paper from the military activity of Kaikhosro (Kakutsa) Cholokashvili]". საქართველოს ისტორიის ინსტიტუტი: შრომები, № 5 [Proceedings of the Institute of History of Georgia, No. 5] (Georgian və English). Tbilisi: Meridiani. 293–306.
Urushadze, Levan Z. (2006). [For the biography of Kaikhosro (Kakutsa) Cholokashvili]. Amirani (Georgian və English). 14: 151–160. ISSN 1512-0449. 2019-08-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-18.
Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires: A History of Georgia. London: Reaktion Books. 343–347. ISBN1780230303.
Woodward, Ernest Llewellyn, ed. (1984). Documents on British Foreign Policy, 1919-1939. Her Majesty's Stationery Office. səh. 148.
Trifonov, I. Ia. (1977). "The Smashing of the Menshevik-Kulak Revolt in Georgia in 1924". Soviet Studies in History. 16 (2): 11.
Suny, Ronald Grigor (1994). The Making of the Georgian Nation (2nd). Indiana University Press. səh. 223. ISBN978-0-253-20915-3.
"L'inauguration du tombeau de K. Tcholokachvili" [Inauguration of the tomb of K. Cholokashvili]. Prométhée (French). 7–8: 31. 1932.
Tsamalashvili, Eka. . დამოუკიდებლობის გაკვეთილები [Lessons of Independence] (Georgian). Saakashvili Presidential Library. 29 June 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 May 2016.
Avqust 12, 2021
kakutsa, çolokaşvili, gürcücə, ქაიხოსრო, ქაქუცა, ჩოლოყაშვილი, iyul, 1888, iyun, 1930, gürcü, hərbi, xadimi, gürcüstandakı, antisovet, üsyanının, komandanı, gürcüstanın, milli, qəhrəmanı, olaraq, qəbul, edilir, gürc, ქაიხოსრო, იოსების, ძე, ჩოლოყაშვილიdoğum, tar. Kakutsa Colokasvili gurcuce ქაიხოსრო ქაქუცა ჩოლოყაშვილი d 14 iyul 1888 o 27 iyun 1930 gurcu herbi xadimi ve Gurcustandaki antisovet usyaninin komandani Gurcustanin milli qehremani olaraq qebul edilir Kakutsa Colokasviligurc ქაიხოსრო იოსების ძე ჩოლოყაშვილიDogum tarixi 14 iyul 1888 1888 07 14 Dogum yeri Matani d Qafqaz canisinliyi Kaxetiya Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 27 iyun 1930 1930 06 27 41 yasinda Vefat yeri Passy d Vefat sebebi veremDefn yeri Mtatsminda panteonu d Leuville Cemetery d Saint Ouen Cemetery d Vetendasligi GurcustanFealiyyeti zabit Vikianbarda elaqeli mediafayllarZadegan ailesinden cixan Colokasvili Birinci Dunya muharibesi zamani Rusiya imperiyasi ordusunda rutbeli zabit idi 1917 ci il Rus inqilabindan sonra Gurcustan Demokratik Respublikasinin ordusuna qosuldu Respublikanin 1921 ci ilde Sovet isgali ile suqut etmesinden sonra Colakasvili bir qrup terefdari ile daglara cekildi ve Kaxetiya eyaletinde Sovet hokumetine qarsi gerilla kompaniyasi yurutdu Colakasvilinin en boyuk usyan qrupuna rehberliyi 1924 cu ilde ugursuz olduqdan sonra Fransaya qacdi Ele orada da verem xesteliyinden vefat etdi Nesi 2005 ci ilde defn edildiyi Paris yaxinligindaki Leuville mezarligindan cixarilaraq Gurcustana getirildi ve Tiflis seheri yaxinligindaki Mtatsminda panteonunda defn edildi 1 Mundericat 1 Heyatinin erken dovru 2 Musteqil Gurcustan 3 Partizan lider 4 Muhaciret 5 Mirasi 6 Hemcinin bax 7 IstinadlarHeyatinin erken dovru RedakteKakutsa Colakasvili serqi Gurcustanin kaxetiya eyaletindeki Matanideki aile mulkunde aristokrat Oseb Colokasvili ailesinde anadan olmusdur O dovrki rus idarelerinde soyadi Celokayev deye yazilmisdir Tehsilini gimnaziyada almisdir 1909 cu ilde rus ordusuna qatilmisdir Tver Draqon alayinda xidmet etmis ve 1912 ci ilde podporucik rutbesi ile Gurcustana geri donmusdur 2 1914 cu ilde Birinci Dunya muharibesinin baslamasi ile Colakasvili xidmete cagirildi ve Avstriya Macaristan cebhesinde suvari boluyune komandanliq etmeye basladi Muharibe zamani yaralandi ve Qafqaz cebhesine transfer edildi 1914 cu ilin dekabr ayinda Sariqamis doyusunde general Vasili Qabasvili komandanligindaki suvari alayinda xidmet etdi Bu doyus zamani Qartal yuvasi adi verilen istehkami ele kecirib mudafie etdi Ele bununla da meshurlasdi Doyusde agir yaralandi ve gosterdiyi sucaete gore 1916 ci ilde Qizil Qilinc ile mukafatlandirildi Tiflisdeki Muqeddes Nino xestexanasinda mualice aldiqdan sonra general Baratovun 1915 1917 ci il seferinin bir hissesi olaraq Irana yurus etdi O bu yurus zamani yenice yaradilan Gurcu Suvari Legionunda xidmet etdi Qisa muddet sonra podpolkovnik rutbesine yukseldildi 3 Musteqil Gurcustan Redakte1917 ci il inqilabindan sonra Colokasvili Gurcustana geri dondu ve Gurcustanin musteqillik herekatina daxil oldu Gurcustan Milli Demokratik Partiyasina qatildi ve 1918 ci ilin evvellerinde milli suvari bolmelerin teskilatlandirilmasina komek etdi Gurcustan 1918 ci ilin may ayinda musteqilliyini elan etdikden sonra Colokasvili polkovnik Georgi Himsiasvili komandanligindaki Gurcustan Xalq Muhafizecileri Suvari tumeninde bir boluyun komandani oldu Bu bolme ile o Ermenistanla dekabr 1918 yanvar 1919 Ag qvardiyaci ruslarla fevral oktyabr 1919 Qorideki bolsevik usyancilara noyabr dekabr 1919 ve Batumdaki fevral mart 1920 herbi heerekatlara qosuldu 1920 ci ilin aprelinde Colokasvili ve bir nece memur hemkarlarinin ittiham edilmesine ve haqsiz yere isden cixarilmalarina etiraz etdiklerine gore vezifelerinden azad edildiler Sovet ordusu 1921 ci ilin fevralinda Gurcustani isgal etdiyinde Colokasvili hele orduya donusunu fikirlesirdi General David Cavcavadzeni gurcu suvarileri ucun konulluler toplamaq ucun qerbi Gurcustana olan seferde musayiet etdi Iki suvari alayi qurub meydana cixdiqda Tiflis elden cixmis ve Gurcustanda sovet respublikasi elan edilmisdi 1921 ci ilin mart ayinda gurcu hokumeti ve herbi rehberliyi surgun ucun Avropaya qacdi Colokasvili ise Gurcustanda qaldi Partizan lider RedakteSovetler Gurcustanda guclerini yerlesdirmek cehdleri icin tezyiq ederken yeralti muxalifet herekati meydana cixdi 1922 ci ilin fevralinda Colokasvili Sovet tehlukesizlik agentleri terefinden veteni Kaxetiyada Signagide eks inqilabi fealiyyet ittihamlari ile ehebs edildi lakin o qacdi ve dagliq Pankisi vilayetine getdi ve orada Band olaraq bilinen qrup formalasdirdi Usyankar Xevsur daglilarina qatildi Bolsevikler usyani yatirmaq ucun hava quveleri ve topdan istifade etdi Cecenistana da geden Colokasvili iki il muqavimet gosterdi Sovet gizli polislerine qarsi heyatakecirdiyi intiqam hucumlari onu xalq qehremani etdi 4 Xarici diplomatlar Celokayev meselesi nin bolsevik herbi liderleri ucun boyuk problem meydana cixardigini bildirirdiler 5 Sovet hakimiyyet numayendeleri ve tarixcileri bu herekata siyasi quldurluq adini vermisdi Rus tarixcisi Trifonov 1976 ci ilde gurcu usyani barede etdiyi arasdirmada en cox sayli ve tehlukeli qrup Celokayevinki idi 1922 ci ilin payizinda texmine 500 neferden ibaret idi deye qeyd etmisdi 6 1924 cu ilin avqustunda Gurcustandaki daha boyuk antisovet usyana qatilmaq ucun siginacagindan bir kes daha ayrildi 7 Gurcustanin serqinde fealiyyet gosteren en boyuk usyanci birliyinin komandanligini aldi Colokasvili 29 avqustda Manqlisi qesebesine basqin teskil etdi lakin Tiflise yaxinlasa bilmedi geri cekildi ve Dusetideki bolseviklere hucum etdi Sovet quvveleri terefinden teqib edilen Colokasvili meglubiyyeti qebul etmeden evvel bir nece defe qacdi Sentyabr 1924 cu ilde Turkiye serhedini kecib Gurcustandan qacdi Heyat yoldasi ve iki kicik qizi hebs edildi qayinatasi edam edildi Kakutsanin kicik qardasi Simon daha evveller Kaxetiyadaki usyan zamani qetle yetirilmisdi Muhaciret RedakteGurcustani terk etdikden sonra Turkiyeden Fransaya kocdu ve buraya bir cox gurcu siyasi muhacir siginmisdi O ve yanindakilar Viroflaya yerlesdiler ancaq sosial demokratlarin hakim oldugu surgundeki Leuville sur Orge merkezli gurcu hokumetinden soyuq qarsilama aldilar Mensevikler kohne zadegan olan Colokasviliye subhe ile yanasdilar ancaq onun gurcu milletcileri arasindaki movqeyini siyasi meqsedleri ucun istifade etmeye istekli idiler Diger terefden Kakutsa ve general Georgi Kvinitadze kimi herbci dostlarinin coxu mensevikleri milli maraqlari hece saydiqlari ve orduya diqqet etmedikleri iddiasi ile tenqid edirdi 8 Sovet kesfiyyat liderliyi xususile gurcu olan Lavrenti Beriya gurcu muhacirler arasinda daha cox bolunmeden yararlanaraq ve qatqi gostererek muhacir gurcu icmasina sizmagi bacardi Beriya heyat yoldasi ve usaqlarini hebs etdiyi Colokasvilini hedef aldi Hetta sovetperest cixis etmek ucun ona rusvet bele vermeye calisdi Lakin Colokasvili teklifi red etdi Beriya sonra da onu saxta ittihamlarla hebs etdirmeye calisdi Colokasvili fransiz polisi terefinden hebs edilse de gunahsiz oldugu ortaya cixdi Colokasvili dah asonra Fransa muharibe nazirliyi fondlarini ogurlamaqda ittiham edildi Sovet agentleri Kakutsanin surgundeki mensevik liderler Noy Jordaniya ve Noe Ramisviliye sui qesd teskil etmeyi planladigina dair sayieler de yaydilar Kakutsanin sehheti suretle pislesdiyi ucun Beriyanin planlari pozuldu 1930 cu ilde o Plaz Koutant sanatoriyasinda veremdan vefat etdi Colokasvili ilk evvel Cimetiere de Saint Quende defn edildi 9 Daha sonra 2005 ci ilde gurcu muhacirlerin Leuville mezarligina ve son olaraq Gurcustanin paytaxti Tiflisdeki Mtatsminda panteonunda defn edildi Mirasi RedakteSovet hakimiyyeti altinda Colokasvilinin adi bir nece on il boyunca gurcu tarixinden silindi 1980 ci illerde milletci ve iqtiqlaliyyet terefdari herekatlarin yukselisi ile Colokasvili gurcu milletciliyinin ve sovet hakimiyyetine muqavimetin muhum simvolu olaraq yeniden ortaya cixdi 1990 ci ilin oktyabrinda en yaxin dostu ve silahdasi olan 94 yasindaki muhacir Aleksandr Sulxanisvili 66 illik surgunden Tiflise geri dondu ve Kakutsanin bayragini Gurcustana getirdi Sulxanisvili donusunden bir ay sonra oldu ve veteninde defn edildi 10 20 21 noyabr 2005 ci il tarixinde Colokasvilinin qalintilari Gurcustana getirildi ve Mtatsminda panteonunda defn edildi Onun defninde yuksek rutbeli dovlet memurlari ve kilse numayendeleri ile yanasi minlerle sade gurcu de istirak etmisdir Onun portreti 200 larilik banknotlarin uzerinde yer alir Ele hemin ildece Tiflisin Marcanisvili teatri Quram Kartvelisvilinin milletcilik barede dram eseri olan ve bas qehremanin Kakutsa Colokasvilini prototipi olan Levan Tsuladzeni sehnelesdirdi Hemcinin bax RedakteAvqust usyaniIstinadlar Redakte Toria Malkhaz 2014 The Soviet occupation of Georgia in 1921 and the Russian Georgian war of August 2008 historical analogy as a memory project In Jones Stephen F ed The Making of Modern Georgia 1918 2012 The First Georgian Republic and Its Successors Routledge seh 329 ISBN 1317815939 Silakadze Dimitri 2012 უცნობი ფურცელი ქაიხოსრო ქაქუცა ჩოლოყაშვილის სამხედრო მოღვაწეობიდან Unknown paper from the military activity of Kaikhosro Kakutsa Cholokashvili საქართველოს ისტორიის ინსტიტუტი შრომები 5 Proceedings of the Institute of History of Georgia No 5 Georgian ve English Tbilisi Meridiani 293 306 Urushadze Levan Z 2006 ქაიხოსრო ქაქუცა ჩოლოყაშვილის ბიოგრაფიისათვის For the biography of Kaikhosro Kakutsa Cholokashvili Amirani Georgian ve English 14 151 160 ISSN 1512 0449 2019 08 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 11 18 Rayfield Donald 2012 Edge of Empires A History of Georgia London Reaktion Books 343 347 ISBN 1780230303 Woodward Ernest Llewellyn ed 1984 Documents on British Foreign Policy 1919 1939 Her Majesty s Stationery Office seh 148 Trifonov I Ia 1977 The Smashing of the Menshevik Kulak Revolt in Georgia in 1924 Soviet Studies in History 16 2 11 Suny Ronald Grigor 1994 The Making of the Georgian Nation 2nd Indiana University Press seh 223 ISBN 978 0 253 20915 3 Kakoutsa Tcholokachvili 1888 1930 Promethee French 4 6 2 5 1930 L inauguration du tombeau de K Tcholokachvili Inauguration of the tomb of K Cholokashvili Promethee French 7 8 31 1932 Tsamalashvili Eka ნამდვილი გმირის სამშობლოში დაბრუნება ალექსანდრე სულხანიშვილი Return of a true hero Aleksandre Sulkhanishvili დამოუკიდებლობის გაკვეთილები Lessons of Independence Georgian Saakashvili Presidential Library 29 June 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 May 2016 Menbe https az wikipedia org w index php title Kakutsa Colokasvili amp oldid 5774510, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
