fbpx
Wikipedia

Kafur ağacı

Avqust 16, 2021

Kafur ağacı (lat. Cinnamomum camphora) - darçın ağacı cinsinə aid bitki növü. Kamfora ağacı dəfnəkimilər (Lauraceae) fəsiləsinin darçın (cin-namomum) cinsinə daxil olan həmişəyaşıl ağacdır. Kamfora sözü ərəbcə kamhour sözündən götürülmüşdür.

?Kafur ağacı
Cinnamomum camphora
Elmi təsnifat
Aləmi:Bitkilər
Şöbə:Örtülütoxumlular
Sinif:İkiləpəlilər
Yarımsinif:Maqnolid
Sıra:Dəfnəçiçəklilər
Fəsilə:Dəfnəkimilər
Cins:Darçın ağacı
Növ: Kafur ağacı
Elmi adı
Cinnamomum camphora

Vikinövlərdə
sistematika
Şəkil
axtarışı
ITIS  18175
NCBI  13429
EOL  596902
GRIN  10578
IPNI  463336-1
TPL  kew-2721183

Tarixi və yayılması

Kamforanın vətəni Şərqi Asiya, Çinin cənub və cənub-qərb rayonları, Tayvan, Yapon adaları - Ryukyu, Kyu-syu, Sikoku, Xansyu və Koreyanın Çedjuda adası hesab olunur. Tayvanda dəniz səviyyəsindən 500-2000 metr, Xondo adasında isə 850 metrə qədər yüksəklikdə bitir. Cənubi Afrikada, Kanar adalarında, Madaqaskarda, Avstraliyada, Avropanın cənub rayonlarında və Şimali Amerikanın cənub şərq rayonlarında təbii şəkildə yayılmışdır.

Kamfora ağacından kamfora yağı və kamfora Çində və Yaponiyada bizim eranın doqquzuncu yüzilliyində alınmışdır. Asiyada isə ondan hələ qədim zamanlardan həvəsə gətirici vasitə kimi istifadə edilirdi. Ərəblər isə artıq on birinci yüzillikdə kamforadan müxtəlif tibbi məqsədlər üçün istifadə edirdilər.Kamfora yağı birinci dəfə Avropaya 1676-cı ildə gətirilib və Hollandiyada əkilmişdir.1910-cu ildən başlayaraq Almaniya qeyri-təbii yolla kamfora istehsal etməyə başladı. 1920-ci illərdə kamfora kefləndirici vasitə kimi istifadə olunurdu.

Kamforanın sənaye plantasiyaları Hindistanda, Malay arxipelaqı adalarında, cənubi - şərqi Asiya ölkələrində, Avstraliyada, Yaponiyada, cənubi və şimali Afrikada, Cənubi Avropada (Fransa, İtaliya) Cənubi Amerikada (Braziliya) Filippin, Antil və Qərbi Hind adalarında salınmışdır.Kommersiya məqsədli kamfora plantasiyaları isə Tayvanda, Hindistanda və Gürcüstanda daha çoxdur.Kamfora ağacı Rusiyaya Qafqazın Qara dəniz sahillərinə XVIII əsrin 60-cı illərində gətirilmişdir. Sonrakı bir neçə onilliklər ərzin- də sahil boyu park və bağlarda həmişəyaşıl dekorativ ağac kimi əkilib - becərilmişdir. Sənaye miqyasında çoxaldılmasına isə XIX əsrin 20-ci illərindən başlanılmışdır. Gən cə şəhərindəki “xan bağı”nın ərazisində 70-ci illərin ortalarına qədər 2 ədəd kamfora ağacı mömcud olmuş, sonralar isə baxımsızlıq ucundan quruyub məhv olmuşdur.

Əhəmiyyəti və istifadəsi

Kamfora ağacının xırdalanmış oduncağı, kökü və budaqlarından su baxarı vasitəsilə (distillə yolu ilə) efir yağı çıxarılır. Bu yağ bir qədər qaldıqdan və soyuduqdan sonra 90%-ə yaxın kamfora ayrılır. Distillə üsulu ilə alınmış xam efir yağı müxtəlif tərkib hissələrinə (fraksiyalara) ayrılır. Bunlardan tərkibində safrol olan qəhvəyi, kamfora yağı texnikada, təbii tibbi kamfora tibdə, ağ kamfora yağı isə aromaterepiyada işlədilir. Kamfora yağı (tibbi preparat) təbii kamforalı efir yağından çox kəskin fərqlənir.Kamfora ağacının yarpaqları, meyvəsi və kamfora yağı onun psixoaktiv hissələri (orqanları) hesab edilir. Kamfora yağının daxilə qəbulu və dozası müxtəlifdir. Hesab olunur ki, 10 qr-a qədər kamfora yaxşı məstedici effekt verir. Lakin, hər bir fərd üçün bu norma müxtəlif təsirə malik ola bilər.10-20 qram arasında kamfora qəbul etmək ciddi zəhərlən məyə səbəb ola bilər.Hindistanda və Nepalda kamfora yağı daha çox beteldən (qara bibər) və badamdan (buxur) hazırlanan saqqızların tərkibinə stimullaşdırıcı kimi əla və edilir.Yaponiyada və Cənubi Hindistanda kamfora ağacı dini ayinlər zamanı yandırılan ətirli qatranın (buxurun, ladanın) əsas komponenti hesab edilir. Kamfora və kamfora yağı bu gün Amazon samanlarının dini mərasimlərində də işlədilir. Yaponiyada kamfora dəfnəsindən ənənəvi rəqs festivallarında ayin maskaları kəsilib düzəldilir.

Təbii yayılması:

Tayvan adası daxil olmaqla Cənubi və Cənubi-Qərbi Çində, Koreyada-Kvelpart, Yaponiyada-Xando, Sikoku və Kyusyu adalarında bitir.

Botaniki təsviri:

Hündürlüyü 20 m-ə çatan, böyük, gözəl, həmişəyaşıl ağacdır. Vətənində 1000 ilə qədər yaşayır. Qabığı açıq və ya tünd boz rəngdə olub, çatlıdır. Cavan budaqları yaşıl, çılpaq və hamardır. Yarpaqları yumurtavari, bəzən ellipsşəklində, 7-10 sm uzunluqda və 4-5 sm enində, ucu sivri, tamkənarlı, dərivari, üstdən parlaq yaşıl, altdan açıq yaşıl və ya göyümtül, 3 damarlı, 2-3 sm uzunluqda saplağa malikdir. Çiçəkləri ikicinsli, xırda olub, iri olmayan, süpürgəvari çiçək qrupuna toplanmışdır. Erkəkcikləri 9 ədəd olub, 3 dairə üzrə yerləşmişdir, staminodilər isə 3 ədəd olub, dördüncü dairəni təşkil edir. Tozcuğu 4 yuvalı, yumurtacığı biryuvalıdır. May-iyul aylarda çiçəkləyir. Meyvəsi şar formalı, tünd göy və ya qaramtıl rəngdə, 7-12 mm enində, qoxulu, ətli-şirəli hissəsi olan çəyirdəkdir. Toxumların endospermi yoxdur. Meyvəsi noyabr ayında yetişir.

Ekologiyası:

Günəşli və rütubətli ərazilərdə, gillicə və qumluca torpaqlarda yaxşı bitir. Qış sərt keçdikdə ağacların torpaqüstü hissəsi məhv olur, yazda isə kötükdən yenidən pöhrə verir.

Azərbaycanda yayılması:

Lənkəran və Astarada park və bağlarda dekorativ bitki kimi əkilə bilər.

İstifadəsi:

Kafur ağacının bütün hissələrində kafur yağı vardır. Bitkinin bütün hissələri yoluxucu xəstəliklərin müalicəsi, Çində və Yaponiyada kafur yağının alınması üçün istifadə edilir.

İstinadlar

  1. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  2. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
  3. ↑ H. S. HÜMBƏTOV, V. V. BƏŞİROV V. R. MOHUMAYEV " YAĞLI VƏ EFİR YAĞLI BİTKİLƏR" BAKI 2016

Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. 2019-11-17 at the Wayback Machine T.S.Məmmədov

İstinad

  • Флoрa Aзeрбaйджaнa. т.5. 1954; Флoрa Kaвkaзa. т.5. 1954;
  • Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
  • Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
  • Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh

Avqust 16, 2021
kafur, ağacı, cinnamomum, camphora, darçın, ağacı, cinsinə, bitki, növü, kamfora, ağacı, dəfnəkimilər, lauraceae, fəsiləsinin, darçın, namomum, cinsinə, daxil, olan, həmişəyaşıl, ağacdır, kamfora, sözü, ərəbcə, kamhour, sözündən, götürülmüşdür, cinnamomum, cam. Kafur agaci lat Cinnamomum camphora 1 darcin agaci cinsine aid bitki novu 2 Kamfora agaci defnekimiler Lauraceae fesilesinin darcin cin namomum cinsine daxil olan hemiseyasil agacdir Kamfora sozu erebce kamhour sozunden goturulmusdur Kafur agaciCinnamomum camphoraElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif MaqnolidSira DefneciceklilerFesile DefnekimilerCins Darcin agaciNov Kafur agaciElmi adiCinnamomum camphoraVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 18175NCBI 13429EOL 596902GRIN 10578IPNI 463336 1TPL kew 2721183 Mundericat 1 Tarixi ve yayilmasi 2 Ehemiyyeti ve istifadesi 3 Tebii yayilmasi 4 Botaniki tesviri 5 Ekologiyasi 6 Azerbaycanda yayilmasi 7 Istifadesi 8 Istinadlar 9 IstinadTarixi ve yayilmasi RedakteKamforanin veteni Serqi Asiya Cinin cenub ve cenub qerb rayonlari Tayvan Yapon adalari Ryukyu Kyu syu Sikoku Xansyu ve Koreyanin Cedjuda adasi hesab olunur Tayvanda deniz seviyyesinden 500 2000 metr Xondo adasinda ise 850 metre qeder yukseklikde bitir Cenubi Afrikada Kanar adalarinda Madaqaskarda Avstraliyada Avropanin cenub rayonlarinda ve Simali Amerikanin cenub serq rayonlarinda tebii sekilde yayilmisdir Kamfora agacindan kamfora yagi ve kamfora Cinde ve Yaponiyada bizim eranin doqquzuncu yuzilliyinde alinmisdir Asiyada ise ondan hele qedim zamanlardan hevese getirici vasite kimi istifade edilirdi Erebler ise artiq on birinci yuzillikde kamforadan muxtelif tibbi meqsedler ucun istifade edirdiler Kamfora yagi birinci defe Avropaya 1676 ci ilde getirilib ve Hollandiyada ekilmisdir 1910 cu ilden baslayaraq Almaniya qeyri tebii yolla kamfora istehsal etmeye basladi 1920 ci illerde kamfora keflendirici vasite kimi istifade olunurdu Kamforanin senaye plantasiyalari Hindistanda Malay arxipelaqi adalarinda cenubi serqi Asiya olkelerinde Avstraliyada Yaponiyada cenubi ve simali Afrikada Cenubi Avropada Fransa Italiya Cenubi Amerikada Braziliya Filippin Antil ve Qerbi Hind adalarinda salinmisdir Kommersiya meqsedli kamfora plantasiyalari ise Tayvanda Hindistanda ve Gurcustanda daha coxdur Kamfora agaci Rusiyaya Qafqazin Qara deniz sahillerine XVIII esrin 60 ci illerinde getirilmisdir Sonraki bir nece onillikler erzin de sahil boyu park ve baglarda hemiseyasil dekorativ agac kimi ekilib becerilmisdir Senaye miqyasinda coxaldilmasina ise XIX esrin 20 ci illerinden baslanilmisdir Gen ce seherindeki xan bagi nin erazisinde 70 ci illerin ortalarina qeder 2 eded kamfora agaci momcud olmus sonralar ise baximsizliq ucundan quruyub mehv olmusdur 3 Ehemiyyeti ve istifadesi RedakteKamfora agacinin xirdalanmis oduncagi koku ve budaqlarindan su baxari vasitesile distille yolu ile efir yagi cixarilir Bu yag bir qeder qaldiqdan ve soyuduqdan sonra 90 e yaxin kamfora ayrilir Distille usulu ile alinmis xam efir yagi muxtelif terkib hisselerine fraksiyalara ayrilir Bunlardan terkibinde safrol olan qehveyi kamfora yagi texnikada tebii tibbi kamfora tibde ag kamfora yagi ise aromaterepiyada isledilir Kamfora yagi tibbi preparat tebii kamforali efir yagindan cox keskin ferqlenir Kamfora agacinin yarpaqlari meyvesi ve kamfora yagi onun psixoaktiv hisseleri orqanlari hesab edilir Kamfora yaginin daxile qebulu ve dozasi muxtelifdir Hesab olunur ki 10 qr a qeder kamfora yaxsi mestedici effekt verir Lakin her bir ferd ucun bu norma muxtelif tesire malik ola biler 10 20 qram arasinda kamfora qebul etmek ciddi zeherlen meye sebeb ola biler Hindistanda ve Nepalda kamfora yagi daha cox betelden qara biber ve badamdan buxur hazirlanan saqqizlarin terkibine stimullasdirici kimi ela ve edilir Yaponiyada ve Cenubi Hindistanda kamfora agaci dini ayinler zamani yandirilan etirli qatranin buxurun ladanin esas komponenti hesab edilir Kamfora ve kamfora yagi bu gun Amazon samanlarinin dini merasimlerinde de isledilir Yaponiyada kamfora defnesinden enenevi reqs festivallarinda ayin maskalari kesilib duzeldilir 3 Tebii yayilmasi RedakteTayvan adasi daxil olmaqla Cenubi ve Cenubi Qerbi Cinde Koreyada Kvelpart Yaponiyada Xando Sikoku ve Kyusyu adalarinda bitir Botaniki tesviri RedakteHundurluyu 20 m e catan boyuk gozel hemiseyasil agacdir Veteninde 1000 ile qeder yasayir Qabigi aciq ve ya tund boz rengde olub catlidir Cavan budaqlari yasil cilpaq ve hamardir Yarpaqlari yumurtavari bezen ellipsseklinde 7 10 sm uzunluqda ve 4 5 sm eninde ucu sivri tamkenarli derivari ustden parlaq yasil altdan aciq yasil ve ya goyumtul 3 damarli 2 3 sm uzunluqda saplaga malikdir Cicekleri ikicinsli xirda olub iri olmayan supurgevari cicek qrupuna toplanmisdir Erkekcikleri 9 eded olub 3 daire uzre yerlesmisdir staminodiler ise 3 eded olub dorduncu daireni teskil edir Tozcugu 4 yuvali yumurtacigi biryuvalidir May iyul aylarda cicekleyir Meyvesi sar formali tund goy ve ya qaramtil rengde 7 12 mm eninde qoxulu etli sireli hissesi olan ceyirdekdir Toxumlarin endospermi yoxdur Meyvesi noyabr ayinda yetisir Ekologiyasi RedakteGunesli ve rutubetli erazilerde gillice ve qumluca torpaqlarda yaxsi bitir Qis sert kecdikde agaclarin torpaqustu hissesi mehv olur yazda ise kotukden yeniden pohre verir Azerbaycanda yayilmasi RedakteLenkeran ve Astarada park ve baglarda dekorativ bitki kimi ekile biler Istifadesi RedakteKafur agacinin butun hisselerinde kafur yagi vardir Bitkinin butun hisseleri yoluxucu xesteliklerin mualicesi Cinde ve Yaponiyada kafur yaginin alinmasi ucun istifade edilir Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 1 2 H S HUMBETOV V V BESIROV V R MOHUMAYEV YAGLI VE EFIR YAGLI BITKILER BAKI 2016 Azerbaycan Dendroflorasi III cild Baki Elm 2016 400 seh Arxivlesdirilib 2019 11 17 at the Wayback Machine T S MemmedovIstinad RedakteFlora Azerbajdzhana t 5 1954 Flora Kavkaza t 5 1954 Azerbaycanin agac ve kollari I cild 1961 Azerbaycan flora sinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Tofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin nadir agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 sehMenbe https az wikipedia org w index php title Kafur agaci amp oldid 6021540, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.