Bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyaya kömək edə bilərsiniz. Əgər mümkündürsə, daha dəqiq bir şablondan istifadə edin. Bu məqalə sonuncu dəfə 26 gün əvvəl Solavirum tərəfindən redaktə olunub. (Yenilə)
20 oktyabr 1891-ci ildə Naxçıvan şəhərində anadan olub. 19 oktyabr 1909-cu ildə 18 yaşlı Kəlbəli xan kadet korpusunu bitirib və Qafqaz hərbi məktəbinin Nikolayevski eskadronuna sıravi yunker kimi təhsilini davam etdirmək üçün qəbul edilib. 6 avqust 1911-ci ildə Əlahəzrətin saray qvardiyasında kornet rütbəsində hərbi xidmətə göndərilib. Qeyd edək ki, o, Qafqaz hərbi məktəbinin Nikolayevski eskadronunda da tam kurs (iki illik) keçmiş və onun təhsili 1-ci dərəcəyə layiq görülüb. Sonralar o, ulan polkunun tərkibində Varşavaya göndərilib. Varşavaya gələn kimi beşinci eskadronun kiçik zabiti rütbəsində polkda hərbi xidmətdə olub. Birinci Dünya müharibəsi başlayanda III Kalbalı xanı da müharibəyə göndərirlər. Bu zaman o, 23 yaşında idi. Ondan 3 yaş kiçik olan qardaşı III Ehsan xan da müharibədə vuruşurdu. Yeri gəlmişkən, I Dünya müharibəsində III Kalbalı xanın yaşı 20-ni ötməyən digər qohumları da iştirak edirdi. Müharibəyə aid sənədlərdə onların da hünər və şücaətlərindən ürəkdolusu söhbət açılır. Kalbalı xan 30 iyul 1915-ci ildə poruçik, 5 avqust 1916-cı ildə isə ştabs-rotmistr hərbi rütbələrini alıb. Müharibədə çox hünərlər göstərən Kalbalı xan bir neçə ordenlə təltif edilib. Üçüncü dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni qılıncla və bantla birlikdə (1914-cü ildə), həmin ordenin 2-ci dərəcəlisini qılıncla birgə (1915-ci ildə), üzərində “İgidliyə görə” yazılmış 4-cü dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni (1914-cü ildə), 1915-ci ildə həmin ordenin 3-cü dərəcəlisini (qılıncla və bantla) alıb. Avstriya qoşunlarına qarşı cəsurluqda döyüşən Kalbalı xan 2 may 1915-ci ildə Qızıl Georgi Silahının sahibi, hərbi dillə desək, kavaleri olub. Sənədlərdə onun bu müharibədə yaralandığı haqda da məlumat var. 1917-ci ildə Rusiya imperiyasında baş verən hadisələr Qafqazdan olan döyüşçüləri öz doğma ocaqlarına qayıtmağa məcbur edir. Çünki qafqazlı döyüşçülər Müvəqqəti Hökumətə inanmır və onun uğrunda döyüşmək istəmirdilər. Kalbalı xan və qardaşı Ehsan xan, eyni nəsildən, həm də bibisi oğlu Murad xan, dayısı Kərim xan İrəvanski, əmisi oğlu İskəndər xan və Naxçıvanskilərin oğulluğa götürdükləri Məhəmməd xan Təkinski Naxçıvana qayıdırlar. 1918-ci ilin əvvəlindən Şərqi Anadoluda və cənubi, həm də qərbi Qafqazda erməni daşnakları qanlı cinayətlərə başlayırlar. Tarixə nəzər salaq. Erməni daşnaklarının Naxçıvana və Şərur-Dərələyəz qəzasına qanlı hücumları başlamışdı. Rusların və ingilislərin gizlicə möhkəm silahlandırdıqları erməni quldur dəstələri 400-dən çox müsəlman kəndini qılıncdan keçirib yandırmışdılar. Belə bir vəziyyəti görən Naxçıvanın başbilənləri çar ordusunda bir vaxtlar Kabardin polkunun məşhur döyüşçüsü olan rotmistr Kərim xan Abbasqulu xan oğlu İrəvanskini seçilmiş bir heyətlə türk paşası Mehmet Vahibin yanına göndərdilər. Naxçıvandan göndərilən xüsusi nümayəndə xahiş etdi ki, Naxçıvana qoşun yeritsinlər. 1918-ci ildə iyun ayının əvvəlində 9-cu və 11-ci türk diviziyaları İrəvan yaxınlığındakı Uluxanlıdan Naxçıvana tərəf hərəkət etdilər. Arxiv sənədlərinə əsasən 1918-ci il iyunun 4-də türk qoşunları Naxçıvana kömək üçün daxil oldu. Türk qoşunları və Naxçıvanın könüllü qoşunları birlikdə azğın düşmənə qarşı qəhrəmanlıqla döyüşdülər və quldur daşnak dəstələrini qəzadan qovdular. 1918-ci il noyabrın sonunda naxçıvanlılar Qafqazda altıncı müstəqil respublika olan Müvəqqəti Müstəqil Araz Respublikasını yaratdılar. Çünki bu respublikanın əsas məqsədi erməniləri məğlub etmək və Naxçıvanı Azərbaycanla birləşdirmək idi. Burada heç də məqsədimiz Araz Türk Respublikasının yaranması və fəaliyyəti haqqında danışmaq deyildir. Bu, çox dərindən, özü də həssaslıqla incələnməyə ehtiyacı olan bir tədqiqat mövzusudur. Amma III Kalbalı xanın 1918-1920-ci illərdə Naxçıvandakı fəaliyyəti elə Araz-Türk Demokratik Respublikasının fəaliyyəti ilə sıx bağlı olduğundan bəzi mətləblərə toxunmağı vacib bilirik. Ona görə ki, yazılan bəzi monoqrafiyalarda III Kalbalı xanın fəaliyyətinə “mənfi don” geyindirilir. Qeyri-hərbçilər qəhrəman səviyyəsinə qaldırılır, Rusiya ordusunda döyüş manevrləri ilə hamını heyran edən Naxçıvanskilər isə İranın tərəfdarları kimi təqdim edilir. Bəs, həqiqətdə bu belədirmi? Gəlin o illərin arxiv sənədlərindən bəzilərinə nəzər yetirək. Onda hər şey aydınlaşar. Bəzi elmi nəşrlərdə türklərin əleyhdarı kimi göstərilən Cəfərqulu xanın arxiv sənədlərindəki məlumatı onu istəməyənlərin böhtanını təkzib edir. O yazır: “Türklər getdilər, yenə bizdə müsəlman kənd və qəsəbələrinin məhv edilməsi, heç bir günahı olmayan müsəlman qadın və uşaqlarının döyülməsi və öldürülməsinin qanlı səhnələri təkrar olunmağa başladı. Yenə də İrəvan quberniyasında ermənilər tərəfindən qəddar ölümə məhkum edilmiş on minlərlə müsəlmanın ürək parçalayan qışqırıq və nalələri göyə yüksəldi”. Bir tərəfdən həmin dövrü tədqiq edən bəzi tədqiqatçılar Naxçıvanskilərin qəhrəmanlığından arxiv sənədlərinin dili ilə fəxrlə söhbət açır, digər tərəfdən isə təkzib edirlər. Əmir bəy hökumətinin süqutunda onları günahkar bilirlər. Əslində belə deyil. Sadəcə, Naxçıvanskilər mükəmməl hərbi təhsil görmüşdülər. Dünya müharibəsində, hərbi yürüşlərdə vuruşmuşdular. Hərbi taktikanı və strategiyanı əla bilirdilər. Naxçıvanın daşnaklardan müdafiə olunmasında o hərbiçilərə çox böyük ehtiyac vardı. Ona görə də istər-istəməz respublika silahlı dəstələrinin komandiri III Kalbalı xan təyin edildi. 7 yaşından ciddi hərbi məktəblərdə təhsil alan, I Dünya müharibəsində gənc ikən çox yüksək hərbi mükafatların sahibi olan III Kalbalı xan hər yerdə, o cümlədən döyüşlərdə olduqca qətiyyətli idi. Onun ötkəm, dəmir iradəli olması isə bəzilərinə “kobudluq” kimi görünürdü. Amma nəinki Naxçıvanskilər, onların çox ulu əcdadları olan Kəngərli xanları Naxçıvanın müstəqilliyi üçün özlərini belə qurban verməyi ar bilməmişdilər. Bu haqda artıq xeyli sənədlər əlimizdədir. Daşnak erməni quldurları ilə qəhrəmancasına vuruşan könüllü naxçıvanlı döyüşçülərin önündə podpolkovnik Kalbalı xan gedirdi. Onun qorxmazlığı və cəsurluğu, düzlüyü, vətən təəssübü hamını Naxçıvanı müdafiəyə səsləyirdi. Arxiv sənədlərində Kalbalı xanın təşkil etdiyi hərbi dəstələrin sayı da göstərilib. 1919-cu ildə ADR-in hərbi naziri qəhrəman hərbiçini döyüş hünərinə görə polkovnik hərbi rütbəsi ilə təltif edir. Aşıqlar onun hünərini vəsf edən qoşmaları son illərə qədər oxuyurdular. Erməni daşnakları ilə döyüşlərdə üç yara alan Kalbalı xanın Əlixan məhəlləsindən yuxarıda onlara necə divan tutduğundan bizim tarix müəllimimiz Fərzəliyev ürəkdolusu danışardı. Yaralarından qan axsa da, Naxçıvan torpağı uğrunda döyüşən Kalbalı xanı xalq ürəkdən sevirdi, ona xilaskarı kimi baxırdı. Kalbalı xan isə təpədən-dırnağa əsl döyüşçü idi. Onu maraqlandırmırdı ki, salnaməçilər gizlində gələcək üçün nə yazıb qoyurlar. Onun üçün təslimolunmaz, məğlubedilməz Naxçıvan diyarı var idi. Elə bu amalla da axıradək qəhrəmancasına döyüşdü. Ermənilərin bütün məkrlərinə döyüşlə cavab verən Kalbalı xanın haqqında arxiv sənədlərində “Xalqın sevimlisi Kalbalı xan” yazılıb. Türk hərbi dəstələri Naxçıvana gəldikdən sonra Kalbalı xanın qəhrəmanlığı və vətənpərvərliyi onları da valeh etdi. Türkiyə III Kalbalı xanı özünün ən yüksək ordeni “Məcidiyyə” ilə təltif etdi. ADR hərbi nazirliyi isə daşnaklarla döyüşlərdə göstərdiyi igidliyə görə ona general-mayor rütbəsi verdi. Kalbalı xanın Şərur, Ordubad döyüşləri hər zaman adamda qürur doğurur. III Kalbalı xan üçün Naxçıvan hər şeydən, hətta əziz qohumlardan belə müqəddəs idi. Qaldı bəzi müəlliflərin onun Kalba Muxtarla, Cəmillinski və Xəlil bəy (Xəlil bəy naxçıvanlı Məhəmmədəli xan Naxçıvanskinin (Nəzərəli xanın varislərindəndir) qızı ilə evlənmişdi. İndi Türkiyədə varisləri yaşayır) ilə sözlərinin düz gəlməməsini ayrı mənada qiymətləndirmələri ağlabatan deyil. Çünki Makı xanlığında yaşayan qohumları qədim türk tayfası Bayatlar idi. Və hələ ulu əcdadları I Kalbalı xanın vaxtında Makı xanlığı onların ən yaxın hərbi müttəfiqi və çoxşaxəli qohumluqları olan bir xanlıq idi. Elə Azərbaycan tarixində adları fəxrlə çəkilən diplomat Makınskilər də onların yaxın qohumlarıdır. I Kalbalı xanın qızı Gülşənbəyim Makı sərdarının nənəsidir. Belə misallardan çox gətirmək olar. Bu səbəbdən Cəfərqulu xanın tez-tez Makıya getməsi heç də onun Naxçıvanı o tərəfə birləşdirməsi demək fikri qətiyyən qəbul ediləsi deyil. Çünki o da babaları kimi Naxçıvanı çiçəklənən, gözəl bir diyar kimi görmək arzusu ilə yaşayırdı. Edilən bütün manevrlər Naxçıvanı daşnaklara verməmək məqsədini güdürdü. Azərbaycandan təcrid edilən, üç tərəfdən daşnaklarla mühasirə olunan Naxçıvanı müdafiə etmək üçün döyüş silahı Makıdan alınırdı. Əvəzində isə sement və ağ neft verilirdi. III Kalbalı xanın nə varlanmaq həvəsi, nə də satılacaq sementə ehtiyacı vardı. Çünki o, döyüşçü idi. Sadəcə onun hünərinin həsədini çəkənlər ADR rəhbərliyinə belə raportlar ünvanlayırdılar. Əgər onlar haqqında yazılan məlumatlar “doğrudursa”, onda həmin illərin cəsur insanlarından biri olan Əli Səbri Qasımov niyə Naxçıvanskilər haqqında bunları demirdi, yazmırdı? Əksinə, onlara kömək edirdi ki, bolşeviklər nahaqdan Naxçıvanskilərin sağ qalanlarını məhv etməsinlər. O, öz yazdığı gündəlikdə Kəngərli hərbiçilərini–Naxçıvanskiləri yüksək qiymətləndirib. Elə Ə.Qarayev Əli Səbriyə görə axıradək Naxçıvanskilərə kömək edirdi. General-mayor Kalbalı xan Naxçıvanskinin qardaşı, Kəngərlilərin IV generalı cəmşid Naxçıvanskinin həyatı və hərbi fəaliyyəti tariximiz üçün çox qiymətlidir. Onun haqqında ən irihəcmli monoqrafiyanı rus qafqazşünası Rudolf İvanov yazmışdır. 1920-ci ilin iyulunda III Kalbalı xan Naxçıvana gələn bolşeviklərə xidmət etmək istəmədi və çıxıb İrana mühacirətə getdi. O vaxtlar İranda onun ulu nənəsinin qohumları–Qacarlar hakimiyyətdə olduqlarından onlara maneə yaradılmırdı. Lakin 1925-ci ildən sonra hakimiyyəti ələ keçirən Pəhləvilər bu qəhrəman sərkərdəyə və onun qardaşına qənim kəsildilər. Bəzi sənədlərdə III Kalbalı xanın 1931, bəzilərində isə 1934-cü ildə Rza şahın tapşırığı ilə öldürüldüyü haqqında məlumat var. Əkbər xan Naxçıvanskinin 68 səhifəlik istintaq işində olan məlumat 1934-cü ilə aiddir və bizcə, bu tarix dürüstdür. Rusiyanın hərbiçi şərqşünası Smirnov yazır ki, III Kalbalı xanın ulu babası kimi əvvəlcə gözlərini çıxarıb, sonra öldürüblər. Bununla ürəyi soyumayan Rza şah Cəfərqulu xanın oğlu Davud xanı da məhv etdirdi. Hətta, Naxçıvanskilərə çox rəğbət göstərən və qohumları olan Makı sərdarı Mürtəzaqulu xanı (o da Rusiyanın hərbi mükafatlarının sahibi olub) zəhərlədib öldürtdü . Cəfərqulu xanın oğlanları – general-mayor III Kalbalı xan (yeri gəlmişkən o, bu hərbi rütbəni Azərbaycanda alıb, İranda yox) podpolkovnik III Ehsan xan, general-mayor Cəmşid xan və zabit Davud xan Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi Naxçıvan torpağı uğrunda özlərini qurban verdilər. Onların arzuladığı bugünkü Naxçıvan öz qəhrəman döyüşçü oğulları ilə hər zaman fəxr edir.
Şəxs haqqında olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 05, 2021
kəlbəli, naxçıvanski, general, mayor, məqalə, qaralama, halındadır, məqaləni, redaktə, edərək, vikipediyaya, kömək, edə, bilərsiniz, əgər, mümkündürsə, daha, dəqiq, şablondan, istifadə, edin, məqalə, sonuncu, dəfə, gün, əvvəl, solavirum, tərəfindən, redaktə, o. Bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyaya komek ede bilersiniz Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bu meqale sonuncu defe 26 gun evvel Solavirum terefinden redakte olunub Yenile Bu sehifenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirler oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar muzakirelerde istirak edesiniz Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Kelbeli xan Naxcivanski bey Kelbeli xan NaxcivanskiBeySexsi melumatlarTehsili Nikolayev Suvari Mektebi d Dogum tarixi 20 oktyabr 1891Dogum yeri Naxcivan Naxcivan qezasi Irevan quberniyasi Qafqaz canisinliyi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1931Vefat yeri Naxcivan Naxcivan MSSR Azerbaycan SSR ZSFSR SSRISulale NaxcivanskilerHerbi xidmetMensubiyyeti Rusiya Imperiyasi Rusiya ImperiyasiQosun novu SuvariRutbesi General mayorDoyusler Birinci Dunya muharibesiRusiyada vetendas muharibesi Mundericat 1 Heyati 2 Seceresi 3 Istinadlar 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidlerHeyati Redakte20 oktyabr 1891 ci ilde Naxcivan seherinde anadan olub 19 oktyabr 1909 cu ilde 18 yasli Kelbeli xan kadet korpusunu bitirib ve Qafqaz herbi mektebinin Nikolayevski eskadronuna siravi yunker kimi tehsilini davam etdirmek ucun qebul edilib 6 avqust 1911 ci ilde Elahezretin saray qvardiyasinda kornet rutbesinde herbi xidmete gonderilib Qeyd edek ki o Qafqaz herbi mektebinin Nikolayevski eskadronunda da tam kurs iki illik kecmis ve onun tehsili 1 ci dereceye layiq gorulub Sonralar o ulan polkunun terkibinde Varsavaya gonderilib Varsavaya gelen kimi besinci eskadronun kicik zabiti rutbesinde polkda herbi xidmetde olub Birinci Dunya muharibesi baslayanda III Kalbali xani da muharibeye gonderirler Bu zaman o 23 yasinda idi Ondan 3 yas kicik olan qardasi III Ehsan xan da muharibede vurusurdu Yeri gelmisken I Dunya muharibesinde III Kalbali xanin yasi 20 ni otmeyen diger qohumlari da istirak edirdi Muharibeye aid senedlerde onlarin da huner ve sucaetlerinden urekdolusu sohbet acilir Kalbali xan 30 iyul 1915 ci ilde porucik 5 avqust 1916 ci ilde ise stabs rotmistr herbi rutbelerini alib Muharibede cox hunerler gosteren Kalbali xan bir nece ordenle teltif edilib Ucuncu dereceli Muqeddes Stanislav ordeni qilincla ve bantla birlikde 1914 cu ilde hemin ordenin 2 ci derecelisini qilincla birge 1915 ci ilde uzerinde Igidliye gore yazilmis 4 cu dereceli Muqeddes Anna ordeni 1914 cu ilde 1915 ci ilde hemin ordenin 3 cu derecelisini qilincla ve bantla alib Avstriya qosunlarina qarsi cesurluqda doyusen Kalbali xan 2 may 1915 ci ilde Qizil Georgi Silahinin sahibi herbi dille desek kavaleri olub Senedlerde onun bu muharibede yaralandigi haqda da melumat var 1917 ci ilde Rusiya imperiyasinda bas veren hadiseler Qafqazdan olan doyusculeri oz dogma ocaqlarina qayitmaga mecbur edir Cunki qafqazli doyusculer Muveqqeti Hokumete inanmir ve onun ugrunda doyusmek istemirdiler Kalbali xan ve qardasi Ehsan xan eyni nesilden hem de bibisi oglu Murad xan dayisi Kerim xan Irevanski emisi oglu Iskender xan ve Naxcivanskilerin ogulluga goturdukleri Mehemmed xan Tekinski Naxcivana qayidirlar 1918 ci ilin evvelinden Serqi Anadoluda ve cenubi hem de qerbi Qafqazda ermeni dasnaklari qanli cinayetlere baslayirlar Tarixe nezer salaq Ermeni dasnaklarinin Naxcivana ve Serur Dereleyez qezasina qanli hucumlari baslamisdi Ruslarin ve ingilislerin gizlice mohkem silahlandirdiqlari ermeni quldur desteleri 400 den cox muselman kendini qilincdan kecirib yandirmisdilar Bele bir veziyyeti goren Naxcivanin basbilenleri car ordusunda bir vaxtlar Kabardin polkunun meshur doyuscusu olan rotmistr Kerim xan Abbasqulu xan oglu Irevanskini secilmis bir heyetle turk pasasi Mehmet Vahibin yanina gonderdiler Naxcivandan gonderilen xususi numayende xahis etdi ki Naxcivana qosun yeritsinler 1918 ci ilde iyun ayinin evvelinde 9 cu ve 11 ci turk diviziyalari Irevan yaxinligindaki Uluxanlidan Naxcivana teref hereket etdiler Arxiv senedlerine esasen 1918 ci il iyunun 4 de turk qosunlari Naxcivana komek ucun daxil oldu Turk qosunlari ve Naxcivanin konullu qosunlari birlikde azgin dusmene qarsi qehremanliqla doyusduler ve quldur dasnak destelerini qezadan qovdular 1918 ci il noyabrin sonunda naxcivanlilar Qafqazda altinci musteqil respublika olan Muveqqeti Musteqil Araz Respublikasini yaratdilar Cunki bu respublikanin esas meqsedi ermenileri meglub etmek ve Naxcivani Azerbaycanla birlesdirmek idi Burada hec de meqsedimiz Araz Turk Respublikasinin yaranmasi ve fealiyyeti haqqinda danismaq deyildir Bu cox derinden ozu de hessasliqla incelenmeye ehtiyaci olan bir tedqiqat movzusudur Amma III Kalbali xanin 1918 1920 ci illerde Naxcivandaki fealiyyeti ele Araz Turk Demokratik Respublikasinin fealiyyeti ile six bagli oldugundan bezi metleblere toxunmagi vacib bilirik Ona gore ki yazilan bezi monoqrafiyalarda III Kalbali xanin fealiyyetine menfi don geyindirilir Qeyri herbciler qehreman seviyyesine qaldirilir Rusiya ordusunda doyus manevrleri ile hamini heyran eden Naxcivanskiler ise Iranin terefdarlari kimi teqdim edilir Bes heqiqetde bu beledirmi Gelin o illerin arxiv senedlerinden bezilerine nezer yetirek Onda her sey aydinlasar Bezi elmi nesrlerde turklerin eleyhdari kimi gosterilen Ceferqulu xanin arxiv senedlerindeki melumati onu istemeyenlerin bohtanini tekzib edir O yazir Turkler getdiler yene bizde muselman kend ve qesebelerinin mehv edilmesi hec bir gunahi olmayan muselman qadin ve usaqlarinin doyulmesi ve oldurulmesinin qanli sehneleri tekrar olunmaga basladi Yene de Irevan quberniyasinda ermeniler terefinden qeddar olume mehkum edilmis on minlerle muselmanin urek parcalayan qisqiriq ve naleleri goye yukseldi Bir terefden hemin dovru tedqiq eden bezi tedqiqatcilar Naxcivanskilerin qehremanligindan arxiv senedlerinin dili ile fexrle sohbet acir diger terefden ise tekzib edirler Emir bey hokumetinin suqutunda onlari gunahkar bilirler Eslinde bele deyil Sadece Naxcivanskiler mukemmel herbi tehsil gormusduler Dunya muharibesinde herbi yuruslerde vurusmusdular Herbi taktikani ve strategiyani ela bilirdiler Naxcivanin dasnaklardan mudafie olunmasinda o herbicilere cox boyuk ehtiyac vardi Ona gore de ister istemez respublika silahli destelerinin komandiri III Kalbali xan teyin edildi 7 yasindan ciddi herbi mekteblerde tehsil alan I Dunya muharibesinde genc iken cox yuksek herbi mukafatlarin sahibi olan III Kalbali xan her yerde o cumleden doyuslerde olduqca qetiyyetli idi Onun otkem demir iradeli olmasi ise bezilerine kobudluq kimi gorunurdu Amma neinki Naxcivanskiler onlarin cox ulu ecdadlari olan Kengerli xanlari Naxcivanin musteqilliyi ucun ozlerini bele qurban vermeyi ar bilmemisdiler Bu haqda artiq xeyli senedler elimizdedir Dasnak ermeni quldurlari ile qehremancasina vurusan konullu naxcivanli doyusculerin onunde podpolkovnik Kalbali xan gedirdi Onun qorxmazligi ve cesurlugu duzluyu veten teessubu hamini Naxcivani mudafieye sesleyirdi Arxiv senedlerinde Kalbali xanin teskil etdiyi herbi destelerin sayi da gosterilib 1919 cu ilde ADR in herbi naziri qehreman herbicini doyus hunerine gore polkovnik herbi rutbesi ile teltif edir Asiqlar onun hunerini vesf eden qosmalari son illere qeder oxuyurdular Ermeni dasnaklari ile doyuslerde uc yara alan Kalbali xanin Elixan mehellesinden yuxarida onlara nece divan tutdugundan bizim tarix muellimimiz Ferzeliyev urekdolusu danisardi Yaralarindan qan axsa da Naxcivan torpagi ugrunda doyusen Kalbali xani xalq urekden sevirdi ona xilaskari kimi baxirdi Kalbali xan ise tepeden dirnaga esl doyuscu idi Onu maraqlandirmirdi ki salnameciler gizlinde gelecek ucun ne yazib qoyurlar Onun ucun teslimolunmaz meglubedilmez Naxcivan diyari var idi Ele bu amalla da axiradek qehremancasina doyusdu Ermenilerin butun mekrlerine doyusle cavab veren Kalbali xanin haqqinda arxiv senedlerinde Xalqin sevimlisi Kalbali xan yazilib Turk herbi desteleri Naxcivana geldikden sonra Kalbali xanin qehremanligi ve vetenperverliyi onlari da valeh etdi Turkiye III Kalbali xani ozunun en yuksek ordeni Mecidiyye ile teltif etdi ADR herbi nazirliyi ise dasnaklarla doyuslerde gosterdiyi igidliye gore ona general mayor rutbesi verdi Kalbali xanin Serur Ordubad doyusleri her zaman adamda qurur dogurur III Kalbali xan ucun Naxcivan her seyden hetta eziz qohumlardan bele muqeddes idi Qaldi bezi muelliflerin onun Kalba Muxtarla Cemillinski ve Xelil bey Xelil bey naxcivanli Mehemmedeli xan Naxcivanskinin Nezereli xanin varislerindendir qizi ile evlenmisdi Indi Turkiyede varisleri yasayir ile sozlerinin duz gelmemesini ayri menada qiymetlendirmeleri aglabatan deyil Cunki Maki xanliginda yasayan qohumlari qedim turk tayfasi Bayatlar idi Ve hele ulu ecdadlari I Kalbali xanin vaxtinda Maki xanligi onlarin en yaxin herbi muttefiqi ve coxsaxeli qohumluqlari olan bir xanliq idi Ele Azerbaycan tarixinde adlari fexrle cekilen diplomat Makinskiler de onlarin yaxin qohumlaridir I Kalbali xanin qizi Gulsenbeyim Maki serdarinin nenesidir Bele misallardan cox getirmek olar Bu sebebden Ceferqulu xanin tez tez Makiya getmesi hec de onun Naxcivani o terefe birlesdirmesi demek fikri qetiyyen qebul edilesi deyil Cunki o da babalari kimi Naxcivani ciceklenen gozel bir diyar kimi gormek arzusu ile yasayirdi Edilen butun manevrler Naxcivani dasnaklara vermemek meqsedini gudurdu Azerbaycandan tecrid edilen uc terefden dasnaklarla muhasire olunan Naxcivani mudafie etmek ucun doyus silahi Makidan alinirdi Evezinde ise sement ve ag neft verilirdi III Kalbali xanin ne varlanmaq hevesi ne de satilacaq semente ehtiyaci vardi Cunki o doyuscu idi Sadece onun hunerinin hesedini cekenler ADR rehberliyine bele raportlar unvanlayirdilar Eger onlar haqqinda yazilan melumatlar dogrudursa onda hemin illerin cesur insanlarindan biri olan Eli Sebri Qasimov niye Naxcivanskiler haqqinda bunlari demirdi yazmirdi Eksine onlara komek edirdi ki bolsevikler nahaqdan Naxcivanskilerin sag qalanlarini mehv etmesinler O oz yazdigi gundelikde Kengerli herbicilerini Naxcivanskileri yuksek qiymetlendirib Ele E Qarayev Eli Sebriye gore axiradek Naxcivanskilere komek edirdi General mayor Kalbali xan Naxcivanskinin qardasi Kengerlilerin IV generali cemsid Naxcivanskinin heyati ve herbi fealiyyeti tariximiz ucun cox qiymetlidir Onun haqqinda en irihecmli monoqrafiyani rus qafqazsunasi Rudolf Ivanov yazmisdir 1920 ci ilin iyulunda III Kalbali xan Naxcivana gelen bolseviklere xidmet etmek istemedi ve cixib Irana muhacirete getdi O vaxtlar Iranda onun ulu nenesinin qohumlari Qacarlar hakimiyyetde olduqlarindan onlara manee yaradilmirdi Lakin 1925 ci ilden sonra hakimiyyeti ele keciren Pehleviler bu qehreman serkerdeye ve onun qardasina qenim kesildiler Bezi senedlerde III Kalbali xanin 1931 bezilerinde ise 1934 cu ilde Rza sahin tapsirigi ile oldurulduyu haqqinda melumat var Ekber xan Naxcivanskinin 68 sehifelik istintaq isinde olan melumat 1934 cu ile aiddir ve bizce bu tarix durustdur Rusiyanin herbici serqsunasi Smirnov yazir ki III Kalbali xanin ulu babasi kimi evvelce gozlerini cixarib sonra oldurubler Bununla ureyi soyumayan Rza sah Ceferqulu xanin oglu Davud xani da mehv etdirdi Hetta Naxcivanskilere cox regbet gosteren ve qohumlari olan Maki serdari Murtezaqulu xani o da Rusiyanin herbi mukafatlarinin sahibi olub zeherledib oldurtdu Ceferqulu xanin oglanlari general mayor III Kalbali xan yeri gelmisken o bu herbi rutbeni Azerbaycanda alib Iranda yox podpolkovnik III Ehsan xan general mayor Cemsid xan ve zabit Davud xan Azerbaycanin ayrilmaz hissesi Naxcivan torpagi ugrunda ozlerini qurban verdiler Onlarin arzuladigi bugunku Naxcivan oz qehreman doyuscu ogullari ile her zaman fexr edir Seceresi RedakteKelbeli xan Kengerli Ehsan xan Kengerli 1789 1846 Ismayil xanNaxcivanski 1819 1909 Kelbeli xanNaxcivanski 1824 1883 Qoncebeyim 1827 Ehsan xanNaxcivanski 1855 1894 Ceferqulu xanNaxcivanski 1859 1929 Huseyn xanNaxcivanski 1858 1919 Kelbeli xanNaxcivanski 1891 1931 CemsidNaxcivanski 1895 1938 Davud xanNaxcivanski 1934 Istinadlar RedakteHemcinin bax RedakteXarici kecidler Redakte Sexs haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Kelbeli xan Naxcivanski general mayor amp oldid 6045268, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
