fbpx
Wikipedia

Hökumə Billuri

Avqust 30, 2021

Billuri Hökumə (Həkimə) İbrahim qızı (3 mart 1926(1926-03-03), Zəncan – 22 noyabr 2000(2000-11-22), Bakı) — Azərbaycan şairi, ədəbiyyatşünas, filolologiya elmləri namizədi (1963), Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1984). Azərbaycan EA-nın Yaxın və Orta Şərq Xalqları İnstitutunda baş elmi işçi olmuşdur.

Hökümə Billuri
Doğum tarixi 3 mart 1926(1926-03-03)
Doğum yeri Zəncan, Cənubi Azərbaycan
Vəfat tarixi 22 noyabr 2000(2000-11-22) (74 yaşında)
Vəfat yeri
Milliyyəti azərbaycanlı
Elm sahəsi Filologiya
Elmi dərəcəsi Filologiya elmləri namizədi[d]
İş yeri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Təhsili Bakı Dövlət Universiteti Filologiya fakültəsi;
Moskvada İctimai Elmlər Akademiyası
Mükafatları

Həyatı

Hökumə İbrahim qızı Billuri Cənubi Azərbaycanın Zəncan şəhərində dünyaya göz açmışdı. Bütün uşaqlar kimi, o da qayğısız, xoşbəxt böyümüşdü. Yeniyetmə yaşına çatanda isə hissləri, duyğuları onun düşüncəsini dəyişər, təfəkküründə haqqa, ədalətə tapınmaq kimi fikirlər oyanardı. Əlbəttə, bunlar hələ tam formalaşmamışdı. 10-15 yaşında qız bilmirdi ki, nə üçün Təbrizdən, Zəncandan qohumları, qonşuları, qardaşları Araz çayının o biri səmtinə can atır, Cənubdan Şimala baş götürüb gedirlər. Hökumə orta məktəbi yüksək qiymətlərlə bitirdiyi üçün ona təklif etdilər ki, elə orada qalıb müəllim işləsin. O bu təklifdən fərəhləndi. İlk gündən etimadı doğrultmağa çalışdı. Lakin duyub, anlayıb görəndə ki, qohum-əqrəbaları pərən-pərən düşüb, bəlkə də özündən asılı olmayaraq gileyləndi: "Dağlar, ox olub gözümə batırsan. Araz, mənim qanım kimi niyə bulanıq axırsan? Üzün dönsün, ay xan Araz, niyə qardaşı qardaşdan ayırırsan?" Gənc Hökumə sevincini, kədər və intizarını poetik formada bildirməyi bacarırdı. Düzdür, o, hələ gələcək qismətini, necə həyat tərzi yaşayacağını bilmirdi. Yalnız xəyalında bu hisslər dolaşırdı: "Zaman, dövran ən ədalətli hökmdar, adil hakimdir. Bu, mütləq qanunlar qarşısında niyə haqsızlıq qalib gəlir?" Nəhayət, Hökumə də Arazın bəri səmtinə təşrif gətirdi. 20 yaşında qız üçün bu, ola bilsin, arzuolunmaz səfər idi. Ancaq o gəlməliydi, başqa əlacı yox idi. Çəkişmələrdən, didişmələrdən can qurtarmalıydı. Qəlbinin kövrəkliyi az keçmiş dil açıb danışdı: Kaş Təbriz olaydı, bir də o günlər, Qalib gəldiyimiz o aydın səhər, Azadlıq olaydı, bir də ki zəfər, Qəlblərdə min ümid yandıran atəş, Üfüqdən bayraq tək enəydi Günəş... Yurd həsrəti insanın dincliyini ərşə çəkir. Elə hey gözləri yolda, qulağı səsdə qalır. Doğrudur, gənc Hökumə sovet Azərbaycanına gəlməyindən peşman deyildi. O, Səməd Vurğundan, Mirzə İbrahimovdan, Süleyman Rüstəmdən daim qayğı görürdü. 1947-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə qəbul olundu. Amma ürəyindən nisgil çəkilmədi. 1952-ci ildə Hökumə Billuri Şərq dünyasının söz, sənət, poeziya korifeylərindən olan Şəhriyara müraciətlə yazmışdı: Qoy zaman dolansın, sənsə belə qal! Şair dəyişməyə tapmasın macal. Təbrizi, Zəncanı sən yadına sal, Gəl öpüm mübarək, odlu sətrini, Səndən Təbrizimin alım ətrini... Zəmanəsinin tanınmış ədəbiyyatşünas alimi, son dərəcə həssas, diqqətçil insan Əli Sultanlı Hökumə xanımla universitetin auditoriyasında tanış olub, onun şeirlərindən məmnun qaldığını bildirib. "Qızım, sənin yaradıcılığından zövq alıram. Getdiyin yol çətindir, amma şərəflidir. Sənə ürəyincə uğurlar arzulayıram" deyib. Eyni zamanda Əli Sultanlı gənc şairin ilk "Mənim arzum" və "Ölməz qəhrəman" kitabları haqqında "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzetində geniş məqalə də dərc etdirib. Tələbəlik illərini uğurla başa vuran Hökumə Billuri "Azərnəşr"in Bədii ədəbiyyat şöbəsində işə qəbul olundu. Yaradıcılığı məhsuldar oldu. "Şairin yadigarı", "Məndən uzaqlarda" şeirlər toplusu işıq üzü gördü. Çox keçmədi ictimai-siyasi fəaliyyətini nəzərə alıb onu Azərbaycan Demokrat Partiyası Mərkəzi Komitəsinin orqanı olan "Azərbaycan" qəzetinin Baş redaktoru vəzifəsinə təyin etdilər. Təxminən dörd il orada işlədi, ürəyindəki arzuları poetik misralarla, publisistik qeydlər vasitəsilə də oxuculara çatdırdı. Lakin poeziya onun varlığından, damarlarından, qanından süzülüb gəlirdi. İstəsə də, ondan ayrıla bilmirdi. Bəzən düşünərdi: "Nə yaxşı əlim qələm tutur, könlümdən keçənləri yazıb azacıq da olsa, sakitləşə bilirəm. Yoxsa ürəyim qüssədən çərləyərdi". Yazı üzərində işləyərkən xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə ilə görüşdük. Hal-əhval tutub məqsədimizi ona bildirdik. O, çox məmnun oldu: - Hökumə xanım kövrək şeirlər müəllifi olduğu kimi, həm də son dərəcə mədəni, alicənab insan idi. Onun 20-yə yaxın kitabı yadigar qalıb. Əsl ziyalı əvvəl mənsub olduğu xalqını, sonra özünü düşünməlidir. Billuri məhz belə qələm sahiblərindən idi. Bəxtiyar müəllim Hökumə Billuri ilə bağlı bir xatirəsini də danışdı: "1958-ci ildə "Gülüstan" poemam "Şəki" qəzetində dərc olunmuşdu. Qara qüvvələrin təzyiqinə, təqibinə məruz qalmışdım. Belə dar məqamda qayğıkeş insanlar məni müdafiə etdilər, onlardan biri də Hökumə xanım idi. O, istedadlı şair, geniş bilikli elm xadimi, həssas qəlbli insan kimi hələ də yaddaşımda yaşayır". Hökumə Billuri 1963-cü ildə "İran Azərbaycanının realist-demokratik ədəbiyyatı" mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək filologiya elmləri namizədi elmi dərəcə almışdır. Bir il sonra Azərbaycan EA-nın Yaxın və Orta Şərq Xalqları İnstitutunda baş elmi işçi vəzifəsinə dəvət olunmuş, ömrünün sonuna qədər orada çalışmışdır. Hökumə Billuri əməkdar incəsənət xadimi fəxri adına, müxtəlif fərmanlara, diplomlara layiq görülmüşdür. "Ürək dustaq oldu dərdə, fərağa" desə də, onun ömründən bugünümüzə daim anılan unudulmaz xatirələr yadigar qalmışdır. Hökumə Billuri 22 noyabr 2000-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir.

Vətən həsrəti ilə qəlbi döyünən şairənin el arasında məşhur şeirlərindən biridə "Təbriz" şeridir. Səksəninci illərin sonuna yaxın Azərbaycan milli hərəkatının genişləndiyi dövürdə məşhur SSRİ miliyounçusu Cənnət Əliyev tərəfindən həmçinin bu şer əsasında "Təbriz" müsiqisi bəstələnmişdir.

Qollarım dolana boynuna bir gün
Yenə baş qoyaram dizinə Təbriz
Həsrətdən hicrandan cana doymuşam
Doyunca baxaram gözünə Təbriz

Bulanıq suların axsın durulsun,
Təzə güllərindən büsat qurulsun
O gül camalına birdə vurulsun
Bir qubar qonmasın üzünə Təbriz

Gülüstan bağının seyrinə gəlim
Lalə yamacında birdə dincəlim
Ötən günlərimə yetişməz əlim
Düşüm heç olmasa izinə Təbriz

Bulanıq suların axsın durulsun
Təzə güllərindən büsat qurulsun
Ö gül camalına birdə vurulusun
Bir qubar qonmasın üzünə Təbriz

Fəaliyyəti

Azərb. Dövlət Un-tinin filol. fakültəsini (1952) və Moskvada İctimai Elmlər Akademiyasını (1963) bitirmişdir.. Cənubi Azərb.-da milli azadlıq və demokratik hərəkatın (1941-45) fəal iştirakçısı olmuşdur. Əsərləri: "Mənim arzum" (1949), "Mübarizə illərində" (1951), "Şairin yadigarı" (1957), "Səndən uzaqlarda" (1961), "Səhər günəşi" (1964), "İstərəm" (1969), "Çinar gözləyir məni" (1975), "Şerlər" (1980), "Bir də bahar gəlsə" (1984) və s. kitabları, "Səriyyə" ("Ölməz qəhrəman"), "Sənin həyatın", "Məhin", "O göylərin altında" poemaları. M. Şəhriyarın farsca şerlərini Azərb., Səməd Vurğunun "Zəncinin arzuları" poemasını, C.Cabbarlı. M.Dilbazi, Nəbi Xəzri və b.-nın şerlərini isə fars dilinə tərcümə etmişdir. Müasir Cənubi Azərb. əd-tına, o cümlədən M.Şəhriyarın həyat və yaradıcılığına dair tədqiqatların müəllifidir. Azərbaycan Demokrat Firqəsi MK orqanı "Azərbaycan" qəzetinin baş redaktoru (1956-60), Azərb. EA Şərqşünaslıq İn-tunun baş elmi işçisi (1964 ildən) olmuşdur.


Mənbə

  • Telman MEHDİXANLI. Hökumə Billuri-80[ölü keçid]

İstinadlar

  1. Hökumə Billuri

Avqust 30, 2021
hökumə, billuri, billuri, hökumə, həkimə, ibrahim, qızı, mart, 1926, 1926, zəncan, noyabr, 2000, 2000, bakı, azərbaycan, şairi, ədəbiyyatşünas, filolologiya, elmləri, namizədi, 1963, azərbaycan, əməkdar, incəsənət, xadimi, 1984, azərbaycan, nın, yaxın, orta, ş. Billuri Hokume Hekime Ibrahim qizi 3 mart 1926 1926 03 03 Zencan 22 noyabr 2000 2000 11 22 Baki Azerbaycan sairi edebiyyatsunas filolologiya elmleri namizedi 1963 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1984 Azerbaycan EA nin Yaxin ve Orta Serq Xalqlari Institutunda bas elmi isci olmusdur Hokume BilluriDogum tarixi 3 mart 1926 1926 03 03 Dogum yeri Zencan Cenubi AzerbaycanVefat tarixi 22 noyabr 2000 2000 11 22 74 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi FilologiyaElmi derecesi Filologiya elmleri namizedi d Is yeri Azerbaycan Milli Elmler AkademiyasiTehsili Baki Dovlet Universiteti Filologiya fakultesi Moskvada Ictimai Elmler AkademiyasiMukafatlari Mundericat 1 Heyati 2 Fealiyyeti 3 Menbe 4 IstinadlarHeyati RedakteHokume Ibrahim qizi Billuri Cenubi Azerbaycanin Zencan seherinde dunyaya goz acmisdi Butun usaqlar kimi o da qaygisiz xosbext boyumusdu Yeniyetme yasina catanda ise hissleri duygulari onun dusuncesini deyiser tefekkurunde haqqa edalete tapinmaq kimi fikirler oyanardi Elbette bunlar hele tam formalasmamisdi 10 15 yasinda qiz bilmirdi ki ne ucun Tebrizden Zencandan qohumlari qonsulari qardaslari Araz cayinin o biri semtine can atir Cenubdan Simala bas goturub gedirler Hokume orta mektebi yuksek qiymetlerle bitirdiyi ucun ona teklif etdiler ki ele orada qalib muellim islesin O bu teklifden ferehlendi Ilk gunden etimadi dogrultmaga calisdi Lakin duyub anlayib gorende ki qohum eqrebalari peren peren dusub belke de ozunden asili olmayaraq gileylendi Daglar ox olub gozume batirsan Araz menim qanim kimi niye bulaniq axirsan Uzun donsun ay xan Araz niye qardasi qardasdan ayirirsan Genc Hokume sevincini keder ve intizarini poetik formada bildirmeyi bacarirdi Duzdur o hele gelecek qismetini nece heyat terzi yasayacagini bilmirdi Yalniz xeyalinda bu hissler dolasirdi Zaman dovran en edaletli hokmdar adil hakimdir Bu mutleq qanunlar qarsisinda niye haqsizliq qalib gelir Nehayet Hokume de Arazin beri semtine tesrif getirdi 20 yasinda qiz ucun bu ola bilsin arzuolunmaz sefer idi Ancaq o gelmeliydi basqa elaci yox idi Cekismelerden didismelerden can qurtarmaliydi Qelbinin kovrekliyi az kecmis dil acib danisdi Kas Tebriz olaydi bir de o gunler Qalib geldiyimiz o aydin seher Azadliq olaydi bir de ki zefer Qelblerde min umid yandiran ates Ufuqden bayraq tek eneydi Gunes Yurd hesreti insanin dincliyini erse cekir Ele hey gozleri yolda qulagi sesde qalir Dogrudur genc Hokume sovet Azerbaycanina gelmeyinden pesman deyildi O Semed Vurgundan Mirze Ibrahimovdan Suleyman Rustemden daim qaygi gorurdu 1947 ci ilde Baki Dovlet Universitetinin filologiya fakultesine qebul olundu Amma ureyinden nisgil cekilmedi 1952 ci ilde Hokume Billuri Serq dunyasinin soz senet poeziya korifeylerinden olan Sehriyara muracietle yazmisdi Qoy zaman dolansin sense bele qal Sair deyismeye tapmasin macal Tebrizi Zencani sen yadina sal Gel opum mubarek odlu setrini Senden Tebrizimin alim etrini Zemanesinin taninmis edebiyyatsunas alimi son derece hessas diqqetcil insan Eli Sultanli Hokume xanimla universitetin auditoriyasinda tanis olub onun seirlerinden memnun qaldigini bildirib Qizim senin yaradiciligindan zovq aliram Getdiyin yol cetindir amma sereflidir Sene ureyince ugurlar arzulayiram deyib Eyni zamanda Eli Sultanli genc sairin ilk Menim arzum ve Olmez qehreman kitablari haqqinda Edebiyyat ve incesenet qezetinde genis meqale de derc etdirib Telebelik illerini ugurla basa vuran Hokume Billuri Azernesr in Bedii edebiyyat sobesinde ise qebul olundu Yaradiciligi mehsuldar oldu Sairin yadigari Menden uzaqlarda seirler toplusu isiq uzu gordu Cox kecmedi ictimai siyasi fealiyyetini nezere alib onu Azerbaycan Demokrat Partiyasi Merkezi Komitesinin orqani olan Azerbaycan qezetinin Bas redaktoru vezifesine teyin etdiler Texminen dord il orada isledi ureyindeki arzulari poetik misralarla publisistik qeydler vasitesile de oxuculara catdirdi Lakin poeziya onun varligindan damarlarindan qanindan suzulub gelirdi Istese de ondan ayrila bilmirdi Bezen dusunerdi Ne yaxsi elim qelem tutur konlumden kecenleri yazib azaciq da olsa sakitlese bilirem Yoxsa ureyim qusseden cerleyerdi Yazi uzerinde isleyerken xalq sairi Bextiyar Vahabzade ile gorusduk Hal ehval tutub meqsedimizi ona bildirdik O cox memnun oldu Hokume xanim kovrek seirler muellifi oldugu kimi hem de son derece medeni alicenab insan idi Onun 20 ye yaxin kitabi yadigar qalib Esl ziyali evvel mensub oldugu xalqini sonra ozunu dusunmelidir Billuri mehz bele qelem sahiblerinden idi Bextiyar muellim Hokume Billuri ile bagli bir xatiresini de danisdi 1958 ci ilde Gulustan poemam Seki qezetinde derc olunmusdu Qara quvvelerin tezyiqine teqibine meruz qalmisdim Bele dar meqamda qaygikes insanlar meni mudafie etdiler onlardan biri de Hokume xanim idi O istedadli sair genis bilikli elm xadimi hessas qelbli insan kimi hele de yaddasimda yasayir Hokume Billuri 1963 cu ilde Iran Azerbaycaninin realist demokratik edebiyyati movzusunda dissertasiya mudafie ederek filologiya elmleri namizedi elmi derece almisdir Bir il sonra Azerbaycan EA nin Yaxin ve Orta Serq Xalqlari Institutunda bas elmi isci vezifesine devet olunmus omrunun sonuna qeder orada calismisdir Hokume Billuri emekdar incesenet xadimi fexri adina muxtelif fermanlara diplomlara layiq gorulmusdur Urek dustaq oldu derde feraga dese de onun omrunden bugunumuze daim anilan unudulmaz xatireler yadigar qalmisdir Hokume Billuri 22 noyabr 2000 ci ilde Bakida vefat etmisdir Veten hesreti ile qelbi doyunen sairenin el arasinda meshur seirlerinden biride Tebriz seridir Sekseninci illerin sonuna yaxin Azerbaycan milli herekatinin genislendiyi dovurde meshur SSRI miliyouncusu Cennet Eliyev terefinden hemcinin bu ser esasinda Tebriz musiqisi bestelenmisdir Qollarim dolana boynuna bir gun Yene bas qoyaram dizine Tebriz Hesretden hicrandan cana doymusam Doyunca baxaram gozune Tebriz Bulaniq sularin axsin durulsun Teze gullerinden busat qurulsun O gul camalina birde vurulsun Bir qubar qonmasin uzune Tebriz Gulustan baginin seyrine gelim Lale yamacinda birde dincelim Oten gunlerime yetismez elim Dusum hec olmasa izine Tebriz Bulaniq sularin axsin durulsun Teze gullerinden busat qurulsun O gul camalina birde vurulusun Bir qubar qonmasin uzune TebrizFealiyyeti RedakteAzerb Dovlet Un tinin filol fakultesini 1952 ve Moskvada Ictimai Elmler Akademiyasini 1963 bitirmisdir 1 Cenubi Azerb da milli azadliq ve demokratik herekatin 1941 45 feal istirakcisi olmusdur Eserleri Menim arzum 1949 Mubarize illerinde 1951 Sairin yadigari 1957 Senden uzaqlarda 1961 Seher gunesi 1964 Isterem 1969 Cinar gozleyir meni 1975 Serler 1980 Bir de bahar gelse 1984 ve s kitablari Seriyye Olmez qehreman Senin heyatin Mehin O goylerin altinda poemalari M Sehriyarin farsca serlerini Azerb Semed Vurgunun Zencinin arzulari poemasini C Cabbarli M Dilbazi Nebi Xezri ve b nin serlerini ise fars diline tercume etmisdir Muasir Cenubi Azerb ed tina o cumleden M Sehriyarin heyat ve yaradiciligina dair tedqiqatlarin muellifidir Azerbaycan Demokrat Firqesi MK orqani Azerbaycan qezetinin bas redaktoru 1956 60 Azerb EA Serqsunasliq In tunun bas elmi iscisi 1964 ilden olmusdur Menbe RedakteTelman MEHDIXANLI Hokume Billuri 80 olu kecid Istinadlar Redakte Hokume BilluriMenbe https az wikipedia org w index php title Hokume Billuri amp oldid 5730202, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.