Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Qəşəng qayışləçək (lat. Himantoglossum formosum) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin qayışləçək cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir –EN A2acd + 3bc; C1. Bitki aləmində nadir, relikt Qafqaz üçün endemik növdür. Cinsi formalaşmasında mərkəzi rol oynayan növdür.
| Qəşəng qayışləçək | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Qəşəng qayışləçək | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi 30-70 sm hündürlükdədir. Aşağı hissədən uzunsov-neştərşəkilli, küt-itiləşmiş yarpaqlıdır. Çiçəkqrupu salxıma bənzərdir, seyrək, çoxçiçəklidir, 30 sm uzunluqğunadır. Çiçəkləri fır-fır, yana əyilmiş, 12-25 ədəddir. Dodaqcıq uzunluğundadır, tərs-pazşəkillidir, fır-fır rənglidir. Yan dodaqcığın pərləri qısadır, uzunsov, küt, ortada yerləşən dilcikşəkilli, yuxarı tərəfdən enliləşmiş, 10- uzunluğundadır. Mahmızı əyilmiş, silindrik, 2 dəfə yumurtalıqdan qısadır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə may-iyun aylarına təsadüf edir. Aşağı dağ qurşağından başlayaraq yuxarı dağ qurşağına kimi, meşə və meşə kənarlarında, kolluqlar arasında, bozqır yaylalarda rast gəlinir.
Yayılması
Böyük Qafqazın Quba hissəsi (Qusar rayonu), Lənkəranın dağlıq ərazilərində rast gəlinir
Ehtiyatının dəyişilmə səbəbləri
Kök yumrularının səhləb almaq üçün istifadə edilir.
Sayı və tendensiyası
Populyasiyası çox nadirdir. İtmə təhlükəsi altındadır.
Becərilməsi
Azərbaycanın Botanika İnstitutunun Botanika bağında (Bakı) becərilir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Yaşayış ərazisinin deqradasiyası, otarılma, tapdalanma müşahidə olunur.
Mühafizə tədbirləri
Bəzək bitkisi kimi becərilməli və təbii populyasiyası mühafizə olunmalıdır.
Yayılması
BQ Quba sahəsi, Xəzər sahili ovalığının rayonlarında aşağı dağ qurşağından yuxarı dağ qurşağına kimi yayılmışdır. Meşə və meşə kənarlarında, kolluqlar arasında, bozqır yaylalarda rast gəlinir.
Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabına daxil edilmiş nadir növdür.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qeseng qayislecek lat Himantoglossum formosum bitkiler aleminin qulancarcicekliler destesinin sehlebkimiler fesilesinin qayislecek cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmeye hessas olanlar kateqoriyasina aiddir EN A2acd 3bc C1 Bitki aleminde nadir relikt Qafqaz ucun endemik novdur Cinsi formalasmasinda merkezi rol oynayan novdur Qeseng qayislecekElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile SehlebkimilerYarimfesile Triba Yarimtriba Cins QayislecekNov Qeseng qayislecekBeynelxalq elmi adiHimantoglossum formosum K Koch 1849Sekil axtarisiNCBI 1561013EOL 1099831Qisa morfoloji tesviriCoxillik ot bitkisidir Govdesi 30 70 sm hundurlukdedir Asagi hisseden uzunsov nestersekilli kut itilesmis yarpaqlidir Cicekqrupu salxima benzerdir seyrek coxciceklidir 30 sm uzunluqgunadir Cicekleri fir fir yana eyilmis 12 25 ededdir Dodaqciq uzunlugundadir ters pazsekillidir fir fir renglidir Yan dodaqcigin perleri qisadir uzunsov kut ortada yerlesen dilciksekilli yuxari terefden enlilesmis 10 uzunlugundadir Mahmizi eyilmis silindrik 2 defe yumurtaliqdan qisadir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCicekleme may iyun aylarina tesaduf edir Asagi dag qursagindan baslayaraq yuxari dag qursagina kimi mese ve mese kenarlarinda kolluqlar arasinda bozqir yaylalarda rast gelinir YayilmasiBoyuk Qafqazin Quba hissesi Qusar rayonu Lenkeranin dagliq erazilerinde rast gelinir Ehtiyatinin deyisilme sebebleriKok yumrularinin sehleb almaq ucun istifade edilir Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyasi cox nadirdir Itme tehlukesi altindadir BecerilmesiAzerbaycanin Botanika Institutunun Botanika baginda Baki becerilir Mehdudlasdirici amillerYasayis erazisinin deqradasiyasi otarilma tapdalanma musahide olunur Muhafize tedbirleriBezek bitkisi kimi becerilmeli ve tebii populyasiyasi muhafize olunmalidir YayilmasiBQ Quba sahesi Xezer sahili ovaliginin rayonlarinda asagi dag qursagindan yuxari dag qursagina kimi yayilmisdir Mese ve mese kenarlarinda kolluqlar arasinda bozqir yaylalarda rast gelinir Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitabina daxil edilmis nadir novdur IstinadlarHemcinin bax