fbpx
Wikipedia

Havay adaları yaponları

Avqust 12, 2021

Havay adaları yaponları (ハワイの日本人 Hawai no nihonjin?) və ya nadir hallarda Kepani (ケパニ?) – Havay adalarında ikinci ən böyük etnik qrup. Yaponlar ilk dəfə Havay adalarına 5 may 1806-cı il tarixində İnavaka-maru gəmisinin göyərtəsində gəlmişdirlər. İlk yapon imiqrant qrup isə 1866-cı ildə amerikalı Yucin Miller Van Ridin başçılığı altında Havay adalarına şəhər plantasiyalarında işləmək məqsədilə yerləşmişdir. 1869-1885-ci illərdə Havay adalarına immiqrasiya qadağan olunmuşdur. Qadağandan sonra 153 nəfər yapondan ibarət ilk qrup 8 fevral 1885-ci ildə Havay adalarına gəlmişdir.

Havay adaları yaponları
Yaponların Havay adalarına 1885-ci ildəki gəlişinin 100 illiyi münasibətilə 1985-ci ildə bürüncdən hazırlanan yapon plantasiya işçiləri heykəli.
Özünüadlandırma
Kepani (ケパニ?)
Ümumi sayı
312,292 (2010)
Yaşadığı ərazilər
Dili

yapon, ingilis, picin, okinava

Dini

buddizm, xristianlıq, şintoizm, ateizm

Daxildir
ABŞ yaponları
Mənşəyi
yaponlar

1920-ci ildə onlar Havay əhalisinin 43%-ni təşkil edirdilər. 2000-ci ilin statistikasına görə isə indi bu rəqəm 16,7% təşkil edir. ABŞ qarışıq milliyətə malik insanları ayrıca saydığından, yapon mənşəli insanların əsl sayının daha çox olduğu güman olunur. Hazırda Havay adalarındakı yapon məktəbləri dövlət tərəfindən tələb olunan məcburi təhsilin ən yüksək pilləsi olan tamamlayıcı təhsili də verir. Havay Yapon Məktəbi "Rainbow Gakuen" həftəsonu tamamlayıcı yapon məktəbidir. Honoluludakı Kaymuki orta məktəbində sinifləri və Honoluludakı başqa bir binada ofisləri var.

Yapon dili Havay adalarının əsas dillərindən biridir, buradakı müxtəlif etnik qruplar tərəfindən istifadə olunur və öyrənilir. Özəl yapon dili məktəblərinin 2-ci sinfində yapon dili öyrədilməyə başlanır. Gələn bir çox yapon turistə asan olsun deyə ictimai nəqliyyatda, yer nişanlarında və mülki binalarda yapon dilindən də istifadə olunur. Havay adalarında yerli yapondilli qəzet və jurnallar azdır, lakin onlara olan maraq getdikcə azalır. Turistlərin gəldiyi dükanlarda tez-tez yapondilli personel olur. ABŞ-la olan müttəfiqliklərini nümayiş etdirmək üçün bir çox nisey və sansey bilərəkdən yapon dilini öyrənməkdən yayınır.

İlk gəliş

Yaponların Havay Krallığına ilk gəlişi 5 may 1806-cı il tarixində İnavaka-maru gəmisinin sıradan çıxmasından sonra 70 gün boyunca gəminin göyərtəsində sağ qalmağa çalışan yaponlarla bağlıdır.

Mansuke Motoyaya məxsus olan balaca ticarət gəmisi İnavaka-maru 1798-ci ildə Osakada tikilmişdir. İnavaka-maru sonuncu səyahətinə 7 noyabr 1805-ci ildə Hiroşimadan Edoya (müasir Tokio) doğru başlamışdır. Gəmisi Kikkava klanı tərəfindən döşək, at yemi və iki sərnişinin çatdırılması üçün tutulmuşdu. Gəmi heyəti kapitan Niinaya Qinzo, usta İçiko Sadaqoro, dənizçilər Hirahara Zenmatsu, Akzaki Matsuciro, Yumori Kasoci və Vasazodan ibarət idi. İnavaka-maru yenidən qayıtmalı idi və səyahətinə 27 noyabrda yenidən başlamışdır. Gəmi 21 dekabrda Edoya çatmış, evə çatmaq üçün Kanaqava, Uraqa və Şimodada dayanmışdır. 6 yanvar 1806-cı ildə Enşunada dənizi boyunca Şimodadan yola düşmüşdür.

 
Şəkər fabrikində işləyən yaponlar (1910).

Gəmi qar fırtınası ilə üzləşmiş, yağış və külək gəmini Sakit okeanın şərqinə doğru aparmışdır. 7 yanvarda gəmi heyəti güclü küləyə görə dorağacını kəsmişdir. 11 yanvarda iki qayalı ada görülmüş, lakin onlara çatmaq üçün cəhd edilməmişdir. Bu, Havay adalarından öncə heyətin gördüyü son torpaqlar idi. 20 yanvarda su ehtiyatı bitsə də, yağış suyunu toplamağa başladılar. 28 fevralda düyü ehtiyatı da bitmişdir. 15 martda bir uçan balıq gəminin göyərtəsinə enmiş, heyət sağ qalmaq üçün balıq ovlamağa başlamışdır. 20 martda Kornelius Solun kapitanı olduğu ABŞ gəmisi Tabour gəmi heyətini xilas etmişdir. O, onların ağızlarını və qarınlarını işarə edərək ondan yemək yalvardıqlarını görmüş, gəminin yemək ehtiyatının bitdiyini öyrənəndən sonra onların vəziyyətini dərk etmişdir. Kapitan Sol onları əvvəlki normal gündəlik yeməyə yenidən öyrəşdirmək üçün 5 gün boyunca onlara yeməyi kiçik porsiyalarda vermişdir. 5 may 1806-cı ildə Tabour Havay adalarının Oahu adasına çatmışdır. Kapitan Sol 8 yaponu da kral I Kamehamehanın öhdəsinə vermişdir. Kapitan Sol kralın qonaqpərvərliyinin qarşılığında ona İnavaka-marunun lövbərini, 40 baltanı və digər əşyaları vermişdir.

Kral 6 mayda Kalanimokuya 50 adam yığıb yaponlar üçün ev tikdirməsini əmr etmişdir. Evin tikilməsi 4 gün çəkmiş, ev üçün bir aşbaz və iki mühafizəçi ayrılmışdır. Yerli əhali fərqli millətdən olan bu şəxsləri görmək üçün evin ətrafına axışmışdır. 17 avqustda yaponlar Perseverance gəmisi ilə Makaoya yola düşmüş, 17 oktyabrda ora çatmışdırlar. Burdan onları bir Çin gəmisi 25 dekabrda Cakartaya gətirmişdir. Cakartada onlar xəstələnmiş, 5-i burda və ya Naqasakiyə gedən yolda ölmüşdür. Gəmi 17 iyun 1807-ci ildə Naqasakiyə çatanda yenə biri ölmüşdür. Sakoku dövrü olduğu üçün Yaponiyanı tərk etmək qadağan idi. Buna görə də sağ qalan son iki nəfər həbs olunmuş və sorğulanmışdır. Biri intihar etmiş, son sağ qalan Hirahara Zenmatsu nəhayət 29 noyabr 1807-ci ildə evinə çatmışdır. Hiroşima daymyosu Asano Narikata onu çağırmış, hekayəsini "Iban Hyoryu Kikokuroku Zenmatsu" adı altında qeyd etmişdir. Hirahara Zenmatsu 6 ay sonra ölmüşdür.

İlk immiqrasiyalar

 
Cozef Duayt Stronqun "Yapon işçilər Sprekelsvill plantasiyasında" (1885) əsəri.

1866-cı ildə holland əsilli amerikalı Yucin Miller Van Rid Havay krallığının nümayəndəsi kimi Yaponiyaya gəlmişdir. O, rəsmi Havay-Yaponiya münasibətlərinin qurulmasına nail ola bilməsə də, tacir kimi burada qalmağa davam etmiş və Edo şoqunluğundan yaponların immiqrasiyası üçün icazə almışdır. İmmiqrasiya üçün insan toplamağa başlayandan 1867-ci ildə Meyci hökuməti qurulmuş və Meyci dövrünün ilk ilində Edo şoqunluğunun bütün müqavilələri ləğv olunmuşdur (yeni hökumətin Ridin immiqrasiya icazəsini ləğv etməsinin səbəblərindən biri də adının kölə ticarəti ilə hallanması idi. Misal üçün, ABŞ-dakı təhsili Van Rid tərəfindən təşkil olunan Korekiyo Takahaşi sonda qonaq olduğu ailə tərəfindən kölə kimi satılmışdır. Lakin o, Yaponiyaya qayıda bilmiş, ölkənin 20-ci baş naziri olmuşdur). Lakin Van Rid yeni hökumətin icazəsi olmadan 153 yaponu Havay adalarına şəkər plantasiyalarında işləməyə göndərmişdir. Onlar Scioto adlı gəmi ilə 17 may 1868-ci ildə Yohohamadan Honoluluya yolda düşmüş, 19 iyunda hədəfə çatmışdırlar. Yapon immiqrantların ilk rəsmi qrupu Qannenmono (元年者?), yəni "ilk ilin insanları" (Meyci dövrünün) adlanır. 2018-ci ildə Havay adalarında onların gəlişinin 150 illiyi qeyd olunmuşdur.

Bu ilk qrupda 142 kişi, 6 qadın var idi. Buna görə də onların çoxu Havay adalarına çatandan sonra havaylılarla evlənmişdirlər. Onlar Oahu, Mauy, Kauay və Lanaydakı şəkər plantasiyalarında işləyirdirlər. İki və ay üç ay sonra onların çoxu iş şəraitindən və vəd olunan ödənişin edilməməsindən şikayət etməyə başlamışdırlar. Qadınlardan 4-ü, kişilərdən isə 50-si 1870-ci ildə Yaponiyaya qayıtmışdır. Yeddisi müqavilələri başa çatmamış ölmüşdür. Lakin onların arasında bəzi insanlar Havay adalarındakı ABŞ yaponları arasında məşhurlaşmışdır: qrupun lideri miyaqili Tomitaro Makino, qrupun ən gənc üzvü, 13 yaşlı İçiqoro İşimura, okayamalı samuray, Mauyda ölərkən 102 yaşında olan Sentaro İşii, Vaypio dərəsində havaylı həyat yoldaşı Klara ilə yaşayan tokiolu Tokuciro "Toko" Sato və Yaponiyanın Havay Krallığındakı ilk konsul generalı olan Taro Ando.

1869-1885-ci illərdə Yaponiya hökuməti Havay adalarına immiqrasiyanı qadağan etmişdi, çünki hökumət düşünür ki, yapon işçilər yapon irqinin nüfuzunu aşağı salacaqlar. 1881-ci ildə Havay kralı Kral David Kalakaua iki ölkə arasındakı münasibətləri gücləndirmək üçün Yaponiyanı ziyarət etmişdir. Kral Yaponiyadan eksterritoriallığı tələb etməməyi təklif etmişdir. 10 martda Kalakau İmperator Meyci ilə görüşmüş, Şahzadə Viktoriya ilə Şahzadə Hiqaşifuşimi Yorihito arasında evlilik təklif etmişdir. Bir neçə gün sonra təklif rədd edilmiş, lakin 1885-ci ildə immiqrasiya qadağası ləğv olunmuşdur. 153 yapon miqrantdan ibarət ilk qrup şəkər və ananas plantasiyalarında işləmək üçün 8 fevral 1885-ci ildə Havay adalarına çatmışdır.

Monarxiyanın ləğvi dövrü

 
1900-cü illərdə Liliuokalani park və bağçalarında salınmış yapon bağları.

XIX əsrin sonlarında Havay adalarında yeni inqilablar başlamışdır. 1887-ci ildə sakinlər kralın mütləq hakimiyyətinə son vermiş, onu Beyonet kontitusiyasını və güclü parlamentdə malik konstitusiyalı hökumət təşkil etməyə məcbur etmişdirlər. Yeni konstitusiya ancaq havaylılara, amerikalılara, avropalılara səsvermə hüququ vermiş, yaponlar və digər asiyalar bu hüquqdan məhrum olmuşdurlar. Yapon komissarlığı kontitusiyada dəyişiklik edərək yaponların hüquqlarının bərpa edilməsi üçün cəhdlər etmişdir. 1893-cü ildə Havay adalarında monarxiya ləğv edilmişdir. Tokio buna kapitan Toqo Heyhaçironu Havay adalarındakı Yaponiya donanma fəaliyyətlərinə komandirlik etməklə vəzifələndirmişdir. HIJMS Naniwa gəmisi təlimdə olan HIJMS Kongo ilə görüşmək üçün dərhal Havay adalarına göndərilmişdir.

Kapitan Toqo daha öncə Kalakauanın qonağı olmuşdu, buna görə sonuncu kralın bacısı və xələfi olan Kraliça Lidiya Liliuokalaninin taxtdan imtina etməsinə qarşı gəlmək və "kanoner diplomatiyası"ndan istifadə etmək üçün Havay adalarına qayıtmışdır. O, respublikanın bayrağını dalğalandırmamaqla müvəqqəti hökuməti salamaqdan imtina etmişdir. O, yeni rejimi tanımamış, Britaniya gəmisi HMS Garneti də eynisi edib etiraz etməyə təşviq etmişdir. Yapon komissarlığı sonda Toqonun etirazını dayandırmışdır, çünki bunun yaponların hüquqlarının bərpa edilməsinə mane olmasından ehtiyat etmişdir. Daha sonra Kato Kanci daha sərt etiraz etmədiyinə, hətta etiraza britaniyalıları da cəlb etmədiyi üçün peşman olduğunu yazmışdır.

Yaponiya donanmasının təzyiqi və Yaponiya hökumətinin taxtdan imtinaya qarşı olması Yaponiyanın hərbi gücdən istifadə edərək monarxiyanı bərpa etməyə və ölkəni Yaponiya kuklasına çevirməyə cəhd etməsi barədə narahatçılıq yaratmışdır. Havay adalarındakı antiyapon hərəkat daha da güclənmişdir.

30 aprel 1900-cü il tarixindən sonra Havay adalarında doğulan uşaqların hamısı doğuşdan ABŞ vətəndaşı olmuşdur. Yapon uşaqların çoxunun ikili vətəndaşlığı var idi. ABŞ-dakı ilk yapon məktəblər Havay adalarında açılmışdır. 1920-ci ilə kimi Havay adalarındakı yapon uşaqların 98%-i yapon məktəblərində oxumuşdur. 1934-cü ilin statistikasına görə 183 məktəbdə 41.192 şagird oxuyurdu.

Həmçinin bax

  • Çinlilərin Havay adalarına immiqrasiyası
  • Koreyalıların Havay adalarına immiqrasiyası

İstinadlar

  1. U.S. Census Bureau: QT-P8: Race Reporting for the Asian Population by Selected Categories: 2010
  2. Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups 1980, p.562
  3. US Census 2000: [1] Arxivləşdirilib 2020-02-12 at Archive.today.
  4. "Home page." Hawaii Japanese School - Rainbow Gakuen. Retrieved on April 16, 2015. "事務所住所： 2454 South Beretania St., #202 Honolulu, HI 96826" and "授業実施校： Kaimuki Middle School"
  5. Morimoto, (1997)
  6. ↑ Kono, Sinoto, 2000
  7. Takahashi Korekiyo Memorial Park in Yokohama
  8. "Gannenmono" in the October-November, 2018, issue of Wasabi, published by Japanese Daily Sun of Honolulu
  9. ↑ Goto, Y. Baron (1968). Children of the Gannenmono: the First-Year Men. Honolulu, HI: Bishop Museum Press.
  10. Park, Denise (2018-01-22). . Japanese Cultural Center of Hawai‘i (ingilis). 2018-04-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-21. (#invalid_param_val)
  11. Yamashita, Souen (1968). 元年者のおもかげ：ハワイ日本人移民百年祭記念. Tokyo: Nihon Hawai Kyokai.
  12. "About | 150th GANNENMONO Celebration". 150th GANNENMONO Celebration (ingilis). İstifadə tarixi: 2018-04-21.
  13. 在ホノルル日本国総領事館協賛 主婦ソサエティー・オブ・ハワイ総会開催（三澤康総領事のスピーチ、2016年） (in Japanese)
  14. Jan ken po by Dennis M. Ogawa, p. 94
  15. Kuykendall, Ralph S. (1967): The Hawaiian Kingdom: Volume 3 - The Kalakaua Dynasty, 1874-1893, University of Hawaii Press, pp. 164-165, ISBN 978-0-87022-433-1.
  16. . Consulate General of Japan in Honolulu. 30 June 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 February 2012.
  17. William Morgan (2011). Pacific Gibraltar: U.S.-Japanese Rivalry over the Annexation of Hawai'i, 1885-1898. Naval Institute Press. 213–16.
  18. Harada 1934: 43
  19. M. Takagi 1987: 18
  20. Asato 2005

Ədəbiyyat

  • Asato, Noriko (September 2005). Teaching Mikadoism: The Attack on Japanese Language Schools in Hawaii, California, and Washington, 1919-1927. Honolulu: University of Hawaii.
  • Harada, Koichi Glenn (1934). A Survey of the Japanese Language Schools in Hawaii. Honolulu: University of Hawaii.
  • Kono, Hideto; Sinoto, Kazuko (2000). "Observations of the first Japanese to Land in Hawai'i" (PDF). The Hawaiian Journal of History. 34: 49–62.
  • Hosokawa, Bill. Nisei, the Quiet Americans (1969).
  • Kawakami, Barbara F. Japanese immigrant clothing in Hawaii, 1885-1941 (University of Hawaii Press, 1995).
  • Liu, John M. "Race, ethnicity and the sugar plantation system: Asian labor in Hawaii, 1850–1900." in Lucie Cheng and Edna Bonacich, eds. Labor immigration under capitalism: Asian workers in the United States before WWII (1984) pp: 186-201.
  • Miyakawa, Tetsuo Scott. East across the Pacific: historical & sociological studies of Japanese immigration & assimilation (ABC-CLIO, 1972).
  • Morgan, William. Pacific Gibraltar: U.S.-Japanese Rivalry over the Annexation of Hawai'i, 1885-1898 (Naval Institute Press, 2011).
  • Morimoto, Toyotomi (1997). Japanese Americans and Cultural Continuity: Maintaining Language through Heritage. United Kingdom: Routledge.
  • Nordyke, Eleanor C., and Y. Scott Matsumoto. "Japanese in Hawaii: a Historical and Demographic Perspective." (1977). online
  • Stephan, John J. (2002). Hawaii Under the Rising Sun: Japan's Plans for Conquest After Pearl Harbor. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-2550-0.
  • Takagi, Mariko (1987). Moral Education in Pre-War Japanese Language Schools in Hawaii. Honolulu: University of Hawaii.
  • Thernstrom, Stephan; Ann Orlov; Oscar Handlin (1980). "Japanese". Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups (2). Harvard University Press. 561–562. ISBN 0-674-37512-2.
  • "United States Census 2000". United States Census Bureau. April 2000. İstifadə tarixi: 2007-03-16.

Avqust 12, 2021
havay, adaları, yaponları, ハワイの日本人, hawai, nihonjin, nadir, hallarda, kepani, ケパニ, havay, adalarında, ikinci, böyük, etnik, qrup, yaponlar, dəfə, havay, adalarına, 1806, tarixində, inavaka, maru, gəmisinin, göyərtəsində, gəlmişdirlər, yapon, imiqrant, qrup, is. Havay adalari yaponlari ハワイの日本人 Hawai no nihonjin ve ya nadir hallarda Kepani ケパニ Havay adalarinda ikinci en boyuk etnik qrup Yaponlar ilk defe Havay adalarina 5 may 1806 ci il tarixinde Inavaka maru gemisinin goyertesinde gelmisdirler Ilk yapon imiqrant qrup ise 1866 ci ilde amerikali Yucin Miller Van Ridin basciligi altinda Havay adalarina seher plantasiyalarinda islemek meqsedile yerlesmisdir 1869 1885 ci illerde Havay adalarina immiqrasiya qadagan olunmusdur Qadagandan sonra 153 nefer yapondan ibaret ilk qrup 8 fevral 1885 ci ilde Havay adalarina gelmisdir Havay adalari yaponlari Yaponlarin Havay adalarina 1885 ci ildeki gelisinin 100 illiyi munasibetile 1985 ci ilde buruncden hazirlanan yapon plantasiya iscileri heykeli OzunuadlandirmaKepani ケパニ Umumi sayi312 292 2010 1 Yasadigi erazilerHavay adalariDiliyapon ingilis picin okinavaDinibuddizm xristianliq sintoizm ateizmDaxildirABS yaponlariMenseyiyaponlar1920 ci ilde onlar Havay ehalisinin 43 ni teskil edirdiler 2 2000 ci ilin statistikasina gore ise indi bu reqem 16 7 teskil edir ABS qarisiq milliyete malik insanlari ayrica saydigindan yapon menseli insanlarin esl sayinin daha cox oldugu guman olunur 3 Hazirda Havay adalarindaki yapon mektebleri dovlet terefinden teleb olunan mecburi tehsilin en yuksek pillesi olan tamamlayici tehsili de verir Havay Yapon Mektebi Rainbow Gakuen heftesonu tamamlayici yapon mektebidir Honoluludaki Kaymuki orta mektebinde sinifleri ve Honoluludaki basqa bir binada ofisleri var 4 Yapon dili Havay adalarinin esas dillerinden biridir buradaki muxtelif etnik qruplar terefinden istifade olunur ve oyrenilir Ozel yapon dili mekteblerinin 2 ci sinfinde yapon dili oyredilmeye baslanir Gelen bir cox yapon turiste asan olsun deye ictimai neqliyyatda yer nisanlarinda ve mulki binalarda yapon dilinden de istifade olunur Havay adalarinda yerli yapondilli qezet ve jurnallar azdir lakin onlara olan maraq getdikce azalir Turistlerin geldiyi dukanlarda tez tez yapondilli personel olur ABS la olan muttefiqliklerini numayis etdirmek ucun bir cox nisey ve sansey bilerekden yapon dilini oyrenmekden yayinir 5 Mundericat 1 Ilk gelis 2 Ilk immiqrasiyalar 3 Monarxiyanin legvi dovru 4 Hemcinin bax 5 Istinadlar 6 EdebiyyatIlk gelis RedakteYaponlarin Havay Kralligina ilk gelisi 5 may 1806 ci il tarixinde Inavaka maru gemisinin siradan cixmasindan sonra 70 gun boyunca geminin goyertesinde sag qalmaga calisan yaponlarla baglidir Mansuke Motoyaya mexsus olan balaca ticaret gemisi Inavaka maru 1798 ci ilde Osakada tikilmisdir Inavaka maru sonuncu seyahetine 7 noyabr 1805 ci ilde Hirosimadan Edoya muasir Tokio dogru baslamisdir Gemisi Kikkava klani terefinden dosek at yemi ve iki sernisinin catdirilmasi ucun tutulmusdu Gemi heyeti kapitan Niinaya Qinzo usta Iciko Sadaqoro denizciler Hirahara Zenmatsu Akzaki Matsuciro Yumori Kasoci ve Vasazodan ibaret idi Inavaka maru yeniden qayitmali idi ve seyahetine 27 noyabrda yeniden baslamisdir Gemi 21 dekabrda Edoya catmis eve catmaq ucun Kanaqava Uraqa ve Simodada dayanmisdir 6 yanvar 1806 ci ilde Ensunada denizi boyunca Simodadan yola dusmusdur 6 Seker fabrikinde isleyen yaponlar 1910 Gemi qar firtinasi ile uzlesmis yagis ve kulek gemini Sakit okeanin serqine dogru aparmisdir 7 yanvarda gemi heyeti guclu kuleye gore doragacini kesmisdir 11 yanvarda iki qayali ada gorulmus lakin onlara catmaq ucun cehd edilmemisdir Bu Havay adalarindan once heyetin gorduyu son torpaqlar idi 20 yanvarda su ehtiyati bitse de yagis suyunu toplamaga basladilar 28 fevralda duyu ehtiyati da bitmisdir 15 martda bir ucan baliq geminin goyertesine enmis heyet sag qalmaq ucun baliq ovlamaga baslamisdir 20 martda Kornelius Solun kapitani oldugu ABS gemisi Tabour gemi heyetini xilas etmisdir O onlarin agizlarini ve qarinlarini isare ederek ondan yemek yalvardiqlarini gormus geminin yemek ehtiyatinin bitdiyini oyrenenden sonra onlarin veziyyetini derk etmisdir Kapitan Sol onlari evvelki normal gundelik yemeye yeniden oyresdirmek ucun 5 gun boyunca onlara yemeyi kicik porsiyalarda vermisdir 5 may 1806 ci ilde Tabour Havay adalarinin Oahu adasina catmisdir Kapitan Sol 8 yaponu da kral I Kamehamehanin ohdesine vermisdir Kapitan Sol kralin qonaqperverliyinin qarsiliginda ona Inavaka marunun lovberini 40 baltani ve diger esyalari vermisdir 6 Kral 6 mayda Kalanimokuya 50 adam yigib yaponlar ucun ev tikdirmesini emr etmisdir Evin tikilmesi 4 gun cekmis ev ucun bir asbaz ve iki muhafizeci ayrilmisdir Yerli ehali ferqli milletden olan bu sexsleri gormek ucun evin etrafina axismisdir 17 avqustda yaponlar Perseverance gemisi ile Makaoya yola dusmus 17 oktyabrda ora catmisdirlar Burdan onlari bir Cin gemisi 25 dekabrda Cakartaya getirmisdir Cakartada onlar xestelenmis 5 i burda ve ya Naqasakiye geden yolda olmusdur Gemi 17 iyun 1807 ci ilde Naqasakiye catanda yene biri olmusdur Sakoku dovru oldugu ucun Yaponiyani terk etmek qadagan idi Buna gore de sag qalan son iki nefer hebs olunmus ve sorgulanmisdir Biri intihar etmis son sag qalan Hirahara Zenmatsu nehayet 29 noyabr 1807 ci ilde evine catmisdir Hirosima daymyosu Asano Narikata onu cagirmis hekayesini Iban Hyoryu Kikokuroku Zenmatsu adi altinda qeyd etmisdir Hirahara Zenmatsu 6 ay sonra olmusdur 6 Ilk immiqrasiyalar Redakte Cozef Duayt Stronqun Yapon isciler Sprekelsvill plantasiyasinda 1885 eseri 1866 ci ilde holland esilli amerikali Yucin Miller Van Rid Havay kralliginin numayendesi kimi Yaponiyaya gelmisdir O resmi Havay Yaponiya munasibetlerinin qurulmasina nail ola bilmese de tacir kimi burada qalmaga davam etmis ve Edo soqunlugundan yaponlarin immiqrasiyasi ucun icaze almisdir Immiqrasiya ucun insan toplamaga baslayandan 1867 ci ilde Meyci hokumeti qurulmus ve Meyci dovrunun ilk ilinde Edo soqunlugunun butun muqavileleri legv olunmusdur yeni hokumetin Ridin immiqrasiya icazesini legv etmesinin sebeblerinden biri de adinin kole ticareti ile hallanmasi idi Misal ucun ABS daki tehsili Van Rid terefinden teskil olunan Korekiyo Takahasi sonda qonaq oldugu aile terefinden kole kimi satilmisdir 7 8 Lakin o Yaponiyaya qayida bilmis olkenin 20 ci bas naziri olmusdur Lakin Van Rid yeni hokumetin icazesi olmadan 153 yaponu Havay adalarina seker plantasiyalarinda islemeye gondermisdir Onlar Scioto adli gemi ile 17 may 1868 ci ilde Yohohamadan Honoluluya yolda dusmus 19 iyunda hedefe catmisdirlar 9 Yapon immiqrantlarin ilk resmi qrupu Qannenmono 元年者 yeni ilk ilin insanlari Meyci dovrunun adlanir 2018 ci ilde Havay adalarinda onlarin gelisinin 150 illiyi qeyd olunmusdur 10 Bu ilk qrupda 142 kisi 6 qadin var idi Buna gore de onlarin coxu Havay adalarina catandan sonra havaylilarla evlenmisdirler 9 Onlar Oahu Mauy Kauay ve Lanaydaki seker plantasiyalarinda isleyirdirler Iki ve ay uc ay sonra onlarin coxu is seraitinden ve ved olunan odenisin edilmemesinden sikayet etmeye baslamisdirlar Qadinlardan 4 u kisilerden ise 50 si 1870 ci ilde Yaponiyaya qayitmisdir 11 Yeddisi muqavileleri basa catmamis olmusdur 12 Lakin onlarin arasinda bezi insanlar Havay adalarindaki ABS yaponlari arasinda meshurlasmisdir qrupun lideri miyaqili Tomitaro Makino qrupun en genc uzvu 13 yasli Iciqoro Isimura okayamali samuray Mauyda olerken 102 yasinda olan Sentaro Isii Vaypio deresinde havayli heyat yoldasi Klara ile yasayan tokiolu Tokuciro Toko Sato ve Yaponiyanin Havay Kralligindaki ilk konsul generali olan Taro Ando 13 1869 1885 ci illerde Yaponiya hokumeti Havay adalarina immiqrasiyani qadagan etmisdi cunki hokumet dusunur ki yapon isciler yapon irqinin nufuzunu asagi salacaqlar 1881 ci ilde Havay krali Kral David Kalakaua iki olke arasindaki munasibetleri guclendirmek ucun Yaponiyani ziyaret etmisdir Kral Yaponiyadan eksterritorialligi teleb etmemeyi teklif etmisdir 10 martda Kalakau Imperator Meyci ile gorusmus Sahzade Viktoriya ile Sahzade Hiqasifusimi Yorihito arasinda evlilik teklif etmisdir Bir nece gun sonra teklif redd edilmis lakin 1885 ci ilde immiqrasiya qadagasi legv olunmusdur 14 153 yapon miqrantdan ibaret ilk qrup seker ve ananas plantasiyalarinda islemek ucun 8 fevral 1885 ci ilde Havay adalarina catmisdir 15 16 Monarxiyanin legvi dovru Redakte 1900 cu illerde Liliuokalani park ve bagcalarinda salinmis yapon baglari XIX esrin sonlarinda Havay adalarinda yeni inqilablar baslamisdir 1887 ci ilde sakinler kralin mutleq hakimiyyetine son vermis onu Beyonet kontitusiyasini ve guclu parlamentde malik konstitusiyali hokumet teskil etmeye mecbur etmisdirler Yeni konstitusiya ancaq havaylilara amerikalilara avropalilara sesverme huququ vermis yaponlar ve diger asiyalar bu huquqdan mehrum olmusdurlar Yapon komissarligi kontitusiyada deyisiklik ederek yaponlarin huquqlarinin berpa edilmesi ucun cehdler etmisdir 1893 cu ilde Havay adalarinda monarxiya legv edilmisdir Tokio buna kapitan Toqo Heyhacironu Havay adalarindaki Yaponiya donanma fealiyyetlerine komandirlik etmekle vezifelendirmisdir HIJMS Naniwa gemisi telimde olan HIJMS Kongo ile gorusmek ucun derhal Havay adalarina gonderilmisdir 17 Kapitan Toqo daha once Kalakauanin qonagi olmusdu buna gore sonuncu kralin bacisi ve xelefi olan Kralica Lidiya Liliuokalaninin taxtdan imtina etmesine qarsi gelmek ve kanoner diplomatiyasi ndan istifade etmek ucun Havay adalarina qayitmisdir O respublikanin bayragini dalgalandirmamaqla muveqqeti hokumeti salamaqdan imtina etmisdir O yeni rejimi tanimamis Britaniya gemisi HMS Garneti de eynisi edib etiraz etmeye tesviq etmisdir Yapon komissarligi sonda Toqonun etirazini dayandirmisdir cunki bunun yaponlarin huquqlarinin berpa edilmesine mane olmasindan ehtiyat etmisdir Daha sonra Kato Kanci daha sert etiraz etmediyine hetta etiraza britaniyalilari da celb etmediyi ucun pesman oldugunu yazmisdir Yaponiya donanmasinin tezyiqi ve Yaponiya hokumetinin taxtdan imtinaya qarsi olmasi Yaponiyanin herbi gucden istifade ederek monarxiyani berpa etmeye ve olkeni Yaponiya kuklasina cevirmeye cehd etmesi barede narahatciliq yaratmisdir Havay adalarindaki antiyapon herekat daha da guclenmisdir 30 aprel 1900 cu il tarixinden sonra Havay adalarinda dogulan usaqlarin hamisi dogusdan ABS vetendasi olmusdur Yapon usaqlarin coxunun ikili vetendasligi var idi ABS daki ilk yapon mektebler Havay adalarinda acilmisdir 1920 ci ile kimi Havay adalarindaki yapon usaqlarin 98 i yapon mekteblerinde oxumusdur 1934 cu ilin statistikasina gore 183 mektebde 41 192 sagird oxuyurdu 18 19 20 Hemcinin bax RedakteCinlilerin Havay adalarina immiqrasiyasi Koreyalilarin Havay adalarina immiqrasiyasiIstinadlar Redakte U S Census Bureau QT P8 Race Reporting for the Asian Population by Selected Categories 2010 Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups 1980 p 562 US Census 2000 1 Arxivlesdirilib 2020 02 12 at Archive today Home page Hawaii Japanese School Rainbow Gakuen Retrieved on April 16 2015 事務所住所 2454 South Beretania St 202 Honolulu HI 96826 and 授業実施校 Kaimuki Middle School Morimoto 1997 1 2 3 Kono Sinoto 2000 Takahashi Korekiyo Memorial Park in Yokohama Gannenmono in the October November 2018 issue of Wasabi published by Japanese Daily Sun of Honolulu 1 2 Goto Y Baron 1968 Children of the Gannenmono the First Year Men Honolulu HI Bishop Museum Press Park Denise 2018 01 22 Gannenmono Celebrating 150 Years Japanese Cultural Center of Hawai i ingilis 2018 04 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 04 21 invalid param val Yamashita Souen 1968 元年者のおもかげ ハワイ日本人移民百年祭記念 Tokyo Nihon Hawai Kyokai About 150th GANNENMONO Celebration 150th GANNENMONO Celebration ingilis Istifade tarixi 2018 04 21 在ホノルル日本国総領事館協賛 主婦ソサエティー オブ ハワイ総会開催 三澤康総領事のスピーチ 2016年 in Japanese Jan ken po by Dennis M Ogawa p 94 Kuykendall Ralph S 1967 The Hawaiian Kingdom Volume 3 The Kalakaua Dynasty 1874 1893 University of Hawaii Press pp 164 165 ISBN 978 0 87022 433 1 About Us Brief History Consulate General of Japan in Honolulu 30 June 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 February 2012 William Morgan 2011 Pacific Gibraltar U S Japanese Rivalry over the Annexation of Hawai i 1885 1898 Naval Institute Press 213 16 Harada 1934 43 M Takagi 1987 18 Asato 2005Edebiyyat RedakteAsato Noriko September 2005 Teaching Mikadoism The Attack on Japanese Language Schools in Hawaii California and Washington 1919 1927 Honolulu University of Hawaii Harada Koichi Glenn 1934 A Survey of the Japanese Language Schools in Hawaii Honolulu University of Hawaii Kono Hideto Sinoto Kazuko 2000 Observations of the first Japanese to Land in Hawai i PDF The Hawaiian Journal of History 34 49 62 Hosokawa Bill Nisei the Quiet Americans 1969 Kawakami Barbara F Japanese immigrant clothing in Hawaii 1885 1941 University of Hawaii Press 1995 Liu John M Race ethnicity and the sugar plantation system Asian labor in Hawaii 1850 1900 in Lucie Cheng and Edna Bonacich eds Labor immigration under capitalism Asian workers in the United States before WWII 1984 pp 186 201 Miyakawa Tetsuo Scott East across the Pacific historical amp sociological studies of Japanese immigration amp assimilation ABC CLIO 1972 Morgan William Pacific Gibraltar U S Japanese Rivalry over the Annexation of Hawai i 1885 1898 Naval Institute Press 2011 Morimoto Toyotomi 1997 Japanese Americans and Cultural Continuity Maintaining Language through Heritage United Kingdom Routledge Nordyke Eleanor C and Y Scott Matsumoto Japanese in Hawaii a Historical and Demographic Perspective 1977 online Stephan John J 2002 Hawaii Under the Rising Sun Japan s Plans for Conquest After Pearl Harbor Honolulu University of Hawaii Press ISBN 0 8248 2550 0 Takagi Mariko 1987 Moral Education in Pre War Japanese Language Schools in Hawaii Honolulu University of Hawaii Thernstrom Stephan Ann Orlov Oscar Handlin 1980 Japanese Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups 2 Harvard University Press 561 562 ISBN 0 674 37512 2 United States Census 2000 United States Census Bureau April 2000 Istifade tarixi 2007 03 16 Menbe https az wikipedia org w index php title Havay adalari yaponlari amp oldid 5729761, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.