Harri Potter və Alov Qədəhi (film, 2005)

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Harri Potter və Alov Qədəhi (dəqiqləşdirmə).

Herri Potter və Alov Qədəhi (ing. Harry Potter and the Goblet of Fire) — 2005-ci ildə Mayk Nyuelin rejissorluğu ilə çəkilmiş və Warner Bros.-in distribyutorluğu ilə çıxarılmış ABŞ və Böyük Britaniya fentezi filmidir. Film Coan Roulinqin eyni adlı romanı əsasında çəkilmişdir. Harri Potter filmlər seriyasından dördüncü film olan “Alov Qədəhi”nin ssenarisi Stiv Klovz tərəfindən yazılmış, prodüsserliyini isə Devid Heyman etmişdir. Filmdə Harri Potterin Hoqvartsda dördüncü tədris ili, Alov Qədəhi tərəfindən seçilərək "Üç Sehrbaz turniri"ndə iştirakı və daha sonra baş verən hadisələr təsvir olunur.

Harri Potter və Alov Qədəhi
ing. Harry Potter and the Chamber of Secrets
Janr	fentezi macəra dram
Rejissor	Mayk Nyuel
Prodüser	Devid Heyman
Əsərin müəllifləri	Coan Roulinqin Harri Potter və Alov Qədəhi romanı əsasında
Ssenari müəllifi	Stiven Klovs
Baş rollarda	Deniel Redkliff Rupert Qrint Emma Uotson Miranda Riçardson Ralf Fayns Qari Oldmen Alan Rikman Robert Pettinson
Operator	Rocer Pratt
Bəstəkarlar	Patrik Doyl (Harri Potter mövzusu Con Vilyams tərəfindən bəstələnib)
İstehsalçılar	Heyday Films Patalex IV Productions Distribyutor: Warner Bros.
İlk baxış tarixi	6 noyabr 2005 (Odeon Leyçester meydanı) 18 noyabr 2005 (BK və ABŞ)
Rəng	rəngli
Müddət	157 dəq.
Büdcə	$150 milyon
Gəlir	$896.9 milyon
Ölkələr	ABŞ Böyük Britaniya
Dil	İngilis
İl	2005
Əvvəlki film	Harri Potter və Azkaban məhbusu
Sonrakı film	Harri Potter və Simurq Ordeni
IMDb	ID 0330373
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

"Alov Qədəhi", Harri Potter filmlər seriyasından olan ilk filmdir ki, ABŞ-da PG-13, Birləşmiş Krallıqda isə 12A yaş məhdudiyyət sertifikatı almışdır. Filmdə Deniel Redkliff Harri Potter, Rupert Qrint və Emma Uotson isə Harrinin ən yaxın dostları olan Ron Uizli və Hermiona Qreynceri canlandırırlar. Filmdə ikinci dərəcəli rollarda Qari Oldmen, Robbi Koltreyn, Maykl Qembon, Ralf Fayns, Alan Rikman və Robert Pettinson kimi ulduz aktyorlar da rol almışlar. “Harri Potter və Azkaban Məhbusu” filminin sikveli olan filmdəki hadisələr “Harri Potter və Simurq Ordeni” filmində davam etdirilir.

Filmin çəkilişlərinə 2004-cü ildə başlanılmışdır. Hoqvarts səhnələri Leavesden Film Studiolarında çəkilmişdir. Çıxarılmasından beş gün sonra filmin Şimali Amerika gəlirləri $102 milyonu keçmiş, bu nəticə ilə “Alov Qədəhi” “Ölüm Hədiyyələri. I hissə” və “II hissə”dən sonra, Harri Potter filmləri arasında ilk həftəsonu gəlirlərinə görə üçüncü yerdə qərarlaşmışdır. Uğurlu kassa nəticələri göstərən “Alov Qədəhi” ümumilikdə $896 milyon gəlirlə 2005-ci ilin ən böyük gəlirli filmi, həmçinin həmin dövr üçün bütün zamanların səkkizinci ən böyük gəlirli filmi olmuşdur. 2017-ci il aprel ayının nəticələrinə görə “Alov Qədəhi” bütün zamanların ən böyük gəlirli filmləri sırasında 44-cü, Harri Potter filmləri arasında isə altıncı yeri tutmuşdur.

Film, Quruluşçu rejissor işinə görə Oskar mükafatına nominant göstərilmiş, həmin nominasiyada BAFTA mükafatını qazanmışdır. “Alov Qədəhi” Harri Potter filmlər seriyasına aid olan filmlər arasında IMAX formatda çıxarılmış ikinci filmdir. Həmçinin Harri Potter filmlər seriyasına aid olan filmlər tənqidçilər tərəfindən ən yaxşı qəbul edilmiş filmlərdən biri olan “Alov Qədəhi” aktyor oyunu, ssenari, mövzuların işlənməsi və təqdimatına görə təriflənmişdir.

Məzmunu

Heç kim yaşamayan iqamətgahın (təxminən əlli il əvvəl həmin iqamətgahda Reddllar ailəsi yaşayırdı. Onlar naməlum şəraitdə, naməlum şəxs tərəfindən öldürülmüşdülər) bağbanı Frenk Brays gecə iqamətgahın otaqlarından birində işıq yandığını görür. Evə girən bağban Lord Voldemort və Piter Pettiqryunun söhbətinə şahid olur. Lord Voldemort bağbanı öldürür. Baş verən bu real hadisələri Harri Potter yuxuda görür.

Harri yay tətilini Durslilərin evində keçirir. Ona Molli Uizli tərəfindən məktub gəlir və Potter Qviddiç üzrə Dünya Çempionatının finalına dəvət edilir. Finalda İrlandiya və Bolqarıstan (komandanın ulduzu gənc tutucu Viktor Kramdır) komandaları qarşılaşır və İrlandiya komandası qalib gəlir. Çempionat axşamı qonaqların çadır düşərgəsinə Ölüm yeyənlər hücum edirlər. Harri görür ki, sehrli çubuğunu itirib. Harri, Ron və Hermiona meşəyə qaçırlar. Qəfildən kimsə onların yaxınlığında havada Ölüm yeyənlərin simvolunu canlandırır.

Harri dostları ilə Hoqvartsa yola düşür. Məşhur qara maq ovçusu “Qəddar göz” Qryum qara magiyadan mühafizə üzrə yeni müəllim kimi işə başlayır. Məlum olur ki, bu il Hoqvartsda uzun illər təxirə salınmış Üç Sehrbaz Turniri baş tutacaq. Turnirdə üç məşhur sehrbazlıq məktəbinin tələbələri bir-biri ilə mübarizə aparırlar və buna görə də Şarmbaton və Durmstranq məktəblərinin təmsilçiləri də Hoqvartsa təşrif gətirirlər. 17 yaşına çatmış istənilən şagird yarışmada iştirak edə bilər, bunun üçün yalnız adını perqamentə yazıb qədəhin içinə atmaq lazım idi. Yarış iştirakçılarının keçirilməsi günü Durmstranqı Viktor Kramın, Şarmbatonu Flör Delakurun, Hoqvartsı isə Sedrik Diqqorinin (Puffenduy fakultəsindən) təmsil edəcəyi müəyyənləşir. Lakin gözlənilmədən qədəhdən Harri Potterin də adı çıxış buna görə, o, yarışda iştirak etməyə məcbur olur. Sirius Blek bildirir ki, Harrinin atını qədəhə adat şəxs onun ölümünü arzulayır.

Birinci sınağa əsasən tələbələr qadın əjdahadan qızıl yumurtanı oğurlamalı idilər. Plana görə, tələbələr sınaq haqqında əvvəlcədən məlumat tutmalı deyildilər. Lakin, məlumat sızması baş verir. Harri əjdaha, həmçinin Flör və Kramın onun haqqında bilməsini öyrəndikdən sonra əjdaha haqqında Sedriki də məlumatlandırır. Bütün iştirakçılar birinci mərhələdən keçə bilirlər. Harri sehrli süpürgəsi ilə əjdahanı aldada bilir.

 

Alov Qədəhi

İkinci sınağın tələbini öyrənmək üçün qızıl yumurtanın sirrini açmaq lazımdır. Bu dəfə Diqqori Potterə kömək edərək deyir ki, yumurtanı suyun dibində açaraq onun nəğməsinə qulaq assın. Diqqərinin sözünə əməl edən Harri Potter ikinci mərhələnin su altında keçəcəyini və su pəriləri ilə əlaqəli olacağını öyrənə bilir. Lakin, üzməyi yaxşı bacarmayan Harri, su altında bir saatlıq yarış müddətində necə qala duracağını bilmir. Nevil Uzunətək onun köməyinə gələrək müvəqqəti qəlsəmə əldə etməyin yolunu öyrədir. Tapşırığa əsasən yarış iştirakçıları bir saat ərzində su pərilərinin əsiri olan yaxınlarını azad etməli idilər. Harri əsirləri hamıdan əvvəl tapsa da, digər iştirakçıları da gözlədiyinə görə axıra qalır və Ronla yanaşı Flörün kiçik bacısını da azad edir, buna görə ona ikinci yer verilir.

Üçüncü sınaqda iştirakçılar təhlükələrlə dolu labirintdən keçərək Üç Sehrbaz Qədəhini tapmalı idilər və qədəhə ilk toxunan iştirakçı turnirin qalibi olmalı idi. Sedrik və Harri demək olar ki, eyni vaxtda qədəhə çatrlar. Lakin, Sedrik Harrinin onu xilas etməsini nəzərə alaraq qalibiyyətdən imtina edir. Qəhrəmanlar qədəhi eyni vaxtda götürməyə razılaşırlar.

Qədəhə toxunduqda onlar qəbirsanlığa düşürlər (qədəh portal imiş). Onlara yaxınlaşan Piter Pettiqryu əlində Lord Voldemortun zəif vücudunu tutur. Piter “Avada Kedavra” cadusu ilə Sedriki öldürür. Lord Voldemortun yenidən canlandırılması üçün sadiq xidmətçinin canı, atasının sümüyü və düşməninin qanı lazımdır. Öz bədənində yenidən doğulan Voldemort Ölüm yeyənləri çağırır. Onların qarşısında Harri ilə duelə başlayarkən hər ikisinin çubuğunda eyni simurq quşunun lələyi istifadə olunduğuna görə Voldemort Potteri öldürə bilmir. Qədəhi istifadə edən Potter yenidən Hoqvartsa qayıdır və özü ilə Sedrikin cəsədini də götürür. O, hamıya Lord Voldemortun qayıtmasını danışır. Professor Qryum onu öz otağına aparır.

Otaqda Qryum əslində Ölüm yeyənlərdən biri olmasını deyir. Aydın olur ki, Potterin adını qədəhə ataraq yarışa qatılmasına səbəb olmuş, sonradan isə qədəhi portala çevirərək Potterin Voldemortla görüşünü təşkil etmişdir. Qısa zamanda Dambldor, Sneyp və Makqonaqal özlərini Qryumun otağına yetirirlər. Məlum olur ki, Qryumun maskası altında gizlənmiş şəxs əslində Barti Krauçdur. O, atasının köçəyi ilə Azkabandan qaçmağı bacarmış və Voldemortun qulluğuna qayıtmışdır.

Sehr Nazirliyi, başda nazir Kornelius Fadc olmaqla Voldemortun qayıtmasına inanmaqdan imtina edir. Barti sorğulanmaq əvəzinə ona dementor öpüşü tətbiq edilir. Dambldor Sehr Nazirliyinin köməyi olmadan fəaliyyət göstərməyə qərar verir. Ölüm yeyənlərlə mübarizə üçün tərəfdaşlar toplamağa başlayan Dambldorun köməyinə Sirius Blek, Uizli ailəsi, Rimus Lüpin, Arabella Fiqq, Nazemnikus Fletçer və başqaları gəlir.

Rollarda

Həmçinin bax: Harri Potter filmlərinin aktyor heyəti

Deniel Redkliff — Harri Potter Rupert Qrint — Ron Uizli Emma Uotson — Hermiona Qreyncer Robbi Koltreyn — Rubeus Haqrid Ralf Fayns — Lord Voldemort

Maykl Qembon — Albus Dambldor Brendan Qlison — “Qəddar göz” Qryum Ceyson Ayzeks — Lusius Malfoy Qari Oldmen — Sirius Blek Miranda Riçardson — Rita Skiter

Alan Rikman — Severus Sneyp Meqqi Smit — Minerva MakQonaqall Timothi Spall — Piter Pettiqryu Frensis de la Tur — Olimp Maksim

“Harri Potter və Azkaban Məhbusu” filmində Sedrik Diqqori rolunu canlandırmış aktyor Co Livermor “Alov Qədəhi” filmində Robert Pettinsonla əvəzlənmişdir. “Azkaban Məhbusu”nda Diqqori ilk dəfə Puffenduy komandasının axtarıcısı kimi təsvir edilir və dementorlar Harriyə hücum edənə kimi onunla yarışır. Devid Tennant filmdə uzun müddət özünü Qəddar göz Qryum kimi təqdim edən Kiçik Barti Krauç rolunu canlandırmışdır. Ceff Rovl isə Sedrikin atası Amod Diqqori rolunu oynayır. Böyük Barti Krauç rolunu isə Rocer Lloyd-Pak canlandırır.

İstehsal

“Azkaban Məhbusu” filmindən sonra Alfonso Kuaronun yalnız bir Potter filminin rejissoru olacağı elan edilmiş, Britaniya rejissoru Mayk Nyuelə isə “Alov Qədəhi” filminin çəkilməsi təklif olunmuşdur. Harri Potter seriyasının prodüsseri olan Devid Heyman rejissorların dəyişdirilməsini belə izah edir:

Alfonso “Azkaban Məhbusu” filmi üzərində işləri tamamlayarkən, bizim qarşımızda, “Alov Qədəhi” üzərində işləyərkən Kolombus və Kuaronun işini davam etdirəcək rejissor tapmaq kimi çətin bir vəzifə dururdu. Maykın zəngin və müxtəlif işləri onun bu iş üçün ən yaxşı namizəd olduğunu göstərir. O, uşaqlarnan işləmiş, bzi külməyə və oturacağın kənarına sıxılmağa məcbur etmişdir. O, aktyorlarla işləməyi yaxşı bacarır, bütün personajları və filmlərini insanlıqla zənginləşdirir. Mən həyəcanlanıram.

“Alov Qədəhi”nin əsas şəkilişlərinə 4 may 2004-cü ildə start verilmişdir. Əsas aktyorların iştirakı ilə çəkilişlərə isə 25 iyun 2004-cü ildə İngiltərənin “Leavesden Film Studiyaları”nda başlanmışdır.

Əvvəlki filmlərin ssenari müəllifi olmuş Stiv Klovs bu filmdə də ssenari üzərində işləmişdir. 734 səhifəlik kitabı ssenariyə uyğunlaşdıran Klovs qeyd edir ki, “biz kitab əsasında iki film çəkiləcəyini düşünsək də, onu necə iki yerə bölməyi bilmirdik. Ona görə də film, kitabdan fərqli bir təcrübə olacaq.”

Dizayn

Həqiqi göldə çəkilişlər aparılması çox çətin və qeyri-praktik olardı. “Biz 'yaşlar üçün quru' adlandırılan çəkiliş prosesini öyrəndik. Bu zaman aktyorun hərəkətini dayandıraraq illüziya yaratmaq üçün onların üzərinə hava axını yönləndirmək lazımdı.

— Heyman, sualtı səhnələrin çəkilişi haqqında

Əvvəlki filmlərdə Stüart Kreyq və Stefani MakMillan sənət və dizayn işlərini uğurla həyata keçirə bilmişdi. Yeni filmdə bir çox yeni çəkiliş yerlərii yaradlmasına və köhnə çəkiliş yerlərinin yenidən formalaşdırılmasına ehtiyac var idi. MakMillan daha çox, Hoqvartsın Böyük zalının bal keçirilməsi üçün yenidən dizayn edilməsi fikrindən həyəcanlanırdı. “Əvvəlcə biz gümüşü pərdələr, gümüşü stol örtükləri və buz kimi şəffaf döşəmə haqqında fikirləşmişdik” deyən MakMillan bildirir ki, “lakin, iş davam etdikcə bitmək bilmirdi. Bu zaman təklif edildi ki, niyə də, parçaları sadəcə divarlara yapıdırmayaq?” Üç Sehrbaz Turnirinin hər mərhələsi böyük çəkiliş meydanları qurmağı tələb edirdi. Harrinin Macar Buynuzquyruq əjdahası ilə qarşılaşdığı qayalıq yer “Leavesden Film Studiyaları”nın iki hissəsində qurulmuşdu. Kreyq qeyd edir ki, “həmin məkan nə zamansa filmlər üçün işlədiyi ən böyük çəkiliş yerlərindən biridir.” İkinci mərhələ üçün filmin sualtı səhnələrini çəkmək məqsədi ilə yaradıcı heyət yarım milyon tondan çox suyu saxlayan mavi ekran dizayn edərək qurmuşdur. Labirintdə baş tutan üçüncü mərhələ üçün 20-40 fut hündürlüklü divarlar inşa edilmiş və CGI texnologiyası vasitəsiylə genişləndirilmişdir.

Film musiqisi

Əsas məqalə: Harri Potter və Alov Qədəhi (film musiqisi)

İlk üç Harri Potter filminin musiqisini yazmış Con Vilyams 2005-ci il iş cədvəlinin məşğulluğu səbəbiylə dördüncü filmin musiqi tərtibatını öz öhdəsinə götürə bilməmişdir. “Qərbə” və “Donni Brasko” filmlərində rejissor Nyuellə birlikdə çalışmış Patrik Doyl bəstəkar kürsüsündə Vilyamsı əvəz etmişdir. İlkin olaraq Doyla Vilyamsın əvvəlki filmlər üçün yazdığı musiqi materialı ilə işləmək təklif edilsə də, yekun nəticədə o, əvvəlki filmlərdən, yalnız seriyanın leytmotivi olan "Hedwig's Theme" musiqisini saxlamışdır. Doyl “Böyük ümidlər” filminin musiqisini yazarkən birgə işlədiyi “Pulp” rok qrupunun solisti Carvis Kokeri yenidən işbirliyinə dəvət etmişdir. Kokerin musiqisini seçən Doyl, uydurma qrupda ifa etmək və filmdə kameo rolda çəkilmək üçün Conni Qrinvud və “Radiohead” qrupundan Fil Selvey kimi musiqiçiləri dəvət etmişdir.

Kitab və film arasında fərqlər

 

Rejissor Mayk Nyuel filmi "böyük evin bir kərpici" kimi təsvir edir.

“Azkaban Məhbusu”ndan iki dəfə uzun olan “Alov Qədəhi”nin ekranlaşdırılması üçün yazarlar və prodüsserlər müxtəlif səhnələr və nəzəriyyələri ixtisar etməyə məcbur olmuşlar. Rejissor Mayk Nyuel bu problemi “iri kitabın film kompasında sıxışdırılması” kimi təsvir edir. Harri və onun macəraları ilə birbaşa əlaqəsi olmayan hissələrin “kənara qoyulması” ilə buna nail olunmuşdur.

“Alov Qədəhi” Harri Potter filmləri arasında Durslilərin yaşadığı Prayvet-Drayv küçəsində başlamayan ilk filmdir: açılış titrlərindən sonra Harri Durslilərin evində, Qviddiç üzrə Dünya Çempionatı günü oyanır. Çempionatın oyunları da qısaldılmışdır ki, bu da qəfil zaman sıçrayışlarına səbəb olmuş, tənqidçilər bu halı mənfi dəyərləndirmişlər. Romanda Harri və Uizlilər İrlandiyanı dəstəkləsələr də, filmdə Harri və Ron Bolqarıstanı dəstəkləyirlər. Həmçinin onların hər ikisinin də Bolqarıstan komandasının oyunçusu Viktor Kramı sevməsi göstərilir.

Başqa səhnələr isə yalnız vacib detalların əks etdirilməsi üçün qısaldılmış və birləşdirilmişdir: Ölüm yeyənlərin Harri üçün təşkil etdikləri üç sınaq bir sınaqla əvəzlənir; Bill Uizli, Çarli Uizli, Lüdo Beqman, Vinki, Narçissa Malfoy və Berta Corkins kimi personajlar tamamilə ixtisar edilmiş, Dobbinin ikinci tapşırıqda Harriyə kömək etməsi göstərilməmiş və bu iş Nevil Uzunətəyə həvalə edilmişdir. Filmin sonunda qatar səhnəsi yoxdur: bu səhnədə Hermiona Rita Skiterin qeydiyyatdan keçməmiş animaq olmasını bildirir; Harri qalib üçün elan edilmiş 1.000 qallionu görmür və almır. Sirius Blekin bütün xəttləri bir kamin söhbətində birləşdirilmişdir. Kiçik Krouçun Azkabana aparılması səhnəsi fərqlidir, kitabda o, Kornelius Fadcın göndərdiyi dementorlardan “öpüş” alır. Fadcın Voldemortun qayıtmasına inanmaqdan imtina etdiyi səhnə də filmdə yoxdur, bu səhnə növbəti filmdə göstərilmişdir.

Çıxarılması

Marketinq

7 may 2005-ci ildə “Harri Potter və Sirlər Otağı” filminin televiziya premyerası zamanı ABC telekanalında “Alov Qədəhi” filmindən ilk eksklüziv kadrlar da təqdim edilmişdir. 8 may 2005-ci ildə filmin ilk treyleri çıxarılmışdır. Beynəlxalq treyler isə 23 avqust 2005-ci ildə çıxarılmışdır.

EA UK tərəfindən dizayn edilmiş video oyun versiyası 8 noyabr 2005-ci ildə çıxarılmışdır. Mattel film personajları və artefaktlarını oyuncaqlar şəklində satışa çıxarmışdır. “Harry Potter Scene It?” ilk nəşrinə dördüncü filmə aid minə yaxın sual əlavə edilmişdir.

Reytinq

“Alov Qədəhi” Harri Potter filmləri arasında “fentezi zorakılığı və qorxuducu personajlara görə” ABŞ-da PG-13, Avstraliyada isə M reytinqi almış ilk filmdir. Qaranlıq mövzuları, fentezi zorakılığı, hədələyici və qorxuducu səhnələrinə görə film Böyük Britaniyada 12 A reytinqi ilə yayımlanmışdır.

“Wyrd Sisters” məhkəmə iddiası

Filmin çıxarılmasına az qalmış Warner Bros. “Wyrd Sisters” adlı Kanada folk qrupuna müraciət edərək filmdəki uydurma qrup üçün “THE WEIRD SISTERS ” adının istifadəsinə icazə istəyir. Razılaşma əldə edilmədiyinə görə, qrup filmin Şimali Amerika distribyutorunu və uydurma qrupun üzvlərinə (Radiohead və Pulp qrupunun musiqiçiləri) qarşı $40 milyon dollarlıq məhkəmə iddiası başlayır (ixtisar edilmiş səhnədə onlar “təqdimata ehtiyacı olmayan məşhur qrup” kimi təqdim edilirlər). Kanada qrupu identik adlı uydurma qrupun ifasının yer almasına görə filmin öz ölkələrində yayımlanmasının da qarşısını almaq üçün məhkəmə iddiası başlayır. Ontario məhkəməsi iddianı rədd edir, Warner Bros. İsə gələcək problemlərdən qaçmaq üçün qrupun adını filmdən və əlaqəli bütün məhsullardan ixtisar edir. Lakin, qrup iddianı davam etdirir, qrupun solisti Kim Baryluk isə qeyd edir ki, “məlumatsız dinləyicilər elə biləcəklər ki, az tanınmış qrup Harri Potter filmindəki qrupun adını istifadə edi ki, məşhurlaşa bilsin, lakin, əslində hər şey tamamilə əksinədir.” İddia ləğv edilmiş və qrupdan məhkəmə xərclərini ödəmək tələb olunmuşdur. 2010-cu ilin mart ayında iddia həll edilmiş və detalları nəşr olunmuşdur.

Kinoteatr çıxışı

“Alov Qədəhi” paralel olaraq həm adi, həm də IMAX kinoteatrlarda çıxarılmış ikinci Harri Potter filmidir. IMAX və Warner Bros. arasında yaradılmış “strateji kommersiya artımı” layihəsində iştirak etmək üçün film, “Harri Potter və Alov Qədəhi: IMAX Təcrübəsi” adı ilə 35 mm IMAX formasında çıxarılmışdır.

18 noyabr 2005-ci ildə Birləşmiş Krallıq və ABŞ-da çıxarılmış film, sonrakı iki həftə ərzində əksər ölkələrdə, 1 dekabr 2005-ci ildə isə Avstraliyada çıxarılmışdır. ABŞ-da bir neçə IMAX ekranı da daxil olmaqla, film maksimum 3.858 ekranda açılış etmişdir.

Filmin dünya premyerası 6 noyabr 2005-ci ildə London, İngiltərədə baş tutmuşdur. Premyeranın xüsusiyyətlərindən biri animatronik alovla nəfəs alan Macar Buynuzquyruq əjdahası olmuşdur. Haqridin Harrini yarışdan bir gün əvvəl meşəyə apardığı səhnədə istifadə olunmuş əjdaha filmin xüsusi effektlər üzrə supervayzeri Cin Riçardson və varlıq effektləri və makiyaj supervayzeri Nik Dyudmen tərəfindən hazırlanmışdır.

Ev üçün buraxılış

Şimali Amerikada film 7 mart 2006-cı ildə DVD formatında çıxrılmışdır. Film bir və iki disk nəşrində, həmçinin o zamana kimi çıxarılmış digər filmlərin diskləri ilə birlikdə dəst şəklində təqdim edilmişdir. Bonus diskə üç interaktiv oyun, həmçinin yeddi səhnə arxası kadr əlavə olunmuşdur. Film həm də PSP üçün UMD formatında çıxarılmışdır.

Şimali Amerikada satışa çıxarılmasının ilk günündə 5 milyon nüsxə ilə satılmış film franşizanın ilk gün satış rekordunu qırmışdır. İlk satış həftəsində geniş və tam ekran DVD formatlarında film 9 milyon nüsxədən çox satılmışdır.

20 mart 2006-cı ildə satışa çıxarılmış Böyük Britaniya versiyası, ilk gündə hər saniyədə 6 nüsxə satılmaqla, bütün zamanların ən çox satılmış Birləşmiş Krallıq DVD-si olmuşdur. “Official Charts Company”nin məlumatına görə birinci həftəssində film 1.4 milyon nüsxə satılmışdır. Şimali Amerika iki diskli nəşri kimi Böyük Britaniyada da film əlavə materiallarla birlikdə iki diskli formada da satışa çıxarılmışdır.

Hazırda DVD bütün zamanların ən sürətli satılan DVD-si kimi Ginnesin Rekordlar Kitabında salınmışdır. Bu göstərici 2007-ci ildə kitabın nəşr variantına əlavə edilmiş, 2006-cı ilin aprel ayında “Leavesden Film Studiyaları”nda “Simurq Ordeni”nin çəkilişi zamanı mükafatın Den Redkliffə təqdim edilməsini əks etdirən foto da göstərilmişdir.

Birləşmiş Ştatlarda ilk beş Harri Potter filmi birlikdə HD DVD və Blu-ray formatlarında 11 dekabr 2007-ci ildə satışa çıxarılmışdır. Bundan sonra dördüncü film, “Harry Potter: Complete 8-Film Collection and Harry Potter Wizard's Collection” dəsti də daxil olmaqla, digər Harri Potter filmlərinin satışa çıxarıldığı müxtəlif dəstlərdə dəfələrlə atışa çıxarılmışdır. “Alov Qədəhi”nin yekun variantı səhnə arxası çəkilişlər, treylerlər, əlavə səhnələr və tammetrajlı “Creating the World of Harry Potter Part 4: Sound & Music” filmi ilə birlikdə 19 oktyabr 2010-cu ildə satışa çıxarılmışdır. Yekun versiyaya daxil edilməməsinə baxmayaraq, 167 dəqiqəlik genişləndirilmiş versiya dəfələrlə televiziyada yayımlanmışdır.

Qəbulu

Gəlirləri

Şimali Amerikada $40 milyon gəlirli açılış günü və üç həftə birinci yerdə qaldıqdan sonra, “Alov Qədəhi” 20 həftəlik uğurlu kinoteatr yayım müddəti keçirmiş və 6 aprel 2006-cı ilə kimi kinoteatrlarda göstərilmişdir. Film, bir neçə rekord nəticə əldə etmişdir: ABŞ-da mayda olmayan ən böyük açılış həftəsonu olmuş, Birləşmiş Krallıqda £14.9 milyon gəlirlə film, 2008-ci ilə kimi ən böyük həftəsonu göstəricisi olmuş, daha sonra isə filmin rekordu £15.4 milyon gəlirlə “Mərhəmət kvantı” filmi tərəfindən qırılmışdır.

“Alov Qədəhi” Şimali Amerikada $102.7 milyon açılış həftəsonu göstəricisi ilə franşizanın yeni açılş həftəsonu rekordunu yaratmış, həmçinin ən böyük noyabr həftəsonu olmuşdur ki, bu nəticə də 2009-cu ildə “Alatoran. Saqa. Yeni ay” filmi tərəfindən geridə qoyulmuşdur. Film, “Harri Potter və Fəlsfə Daşı” filminin açılış həftəsonu biletlərindən çox bilet sata bilmişdi. Film seriyasının rekordu 2010-cu ildə $125 milyonla açılış etmiş “Harri Potter və Ölüm Hədiyyələri (I hissə)”, daha sonra isə $169.1 milyonla açılış etmiş “Harri Potter və Ölüm Hədiyyələri (II hissə)” filmi tərəfindən geridə qoyulmuşdur. “Alov Qədəhi”nin debütü tarixdə dördüncü 100 milyonluq açılış həftəsonu kimi qeyd edilmiş, hazırda isə bütün zamanların ən böyük açılış həftəsonu siyahısında on yeddinci yerdə qərarlaşmışdır. Kontinental Çin ərazisindən filmin gəliri 93 milyon yuan olmuşdur.

“Alov Qədəhi” $897 milyon beynəlxalq gəlirlə 2005-ci ilin ən böyük beynəlxalq çıxışı olmuşdur. Yalnız IMAX ekranlardan film $20,033,758 gəlir əldə etmişdir ki, bu da ekranbaşına $188,998 məbləğ göstəricisidir.

2006-cı ilin yanvarında “Alov Qədəhi” “Sirlər Otağı”nın (2002) gəlirlərini geridə qoyaraq dünyada səkkizinci, Harri Potter seriyasında ikinci ən çox gəlirli film olaraq yalnız “Fəlsəfə Daşı”ndan geridə qalmışdır. 2011-ci ilin iyulunda “Fəlsəfə Daşı”, “Simurq Ordeni”, “Mələz Şahzadə”, “Ölüm Hədiyyələri (I hissə)” və “Ölüm Hədiyyələri (II hissə)” filmlərindən geri qalaraq Harri Potter filmləri arasında altıncı ən çox gəlirli film olmuşdur.

2005-ci ildə $290 milyon gəlirlə “Alov Qədəhi” Şimali Amerika gəlirlərinə görə yalnız “Ulduz müharibələri. Epizod III: Sithin qisası” və “Narniya salnamələri: Şir, cadugər və şkaf” filmlərindən geri qalaraq üçüncü yerdə qərarlaşsa da, beynəlxalq gəlir göstəricilərinə görə hər iki film “Alov Qədəhi”ndən geridə qalmışdır.

Tənqidçilərin mövqeyi

“Rotten Tomatoes” rəy aqqreqatorunda film, 246 rəy əsasında 88% müsbət olmaqla 7.5/10 balla dəyərləndirilmişdir. Sayt tənqidçilərin konsesusunda deyilir ki, “Personajlar yetkinləşdikcə rejissorların işində də təkmilləşmə hiss olunur; Harri Potter filmlərinin ən mürəkkəb tərəfi olan canlı xüsusi effektlər və aktyor ifası bir-birini tamamlayır.” “Metacritic”də 35 tənqidçinin rəyinə əsasən film 81/100 balla qiymətləndirilmiş və “ümumi alqış”a layiq görülmüşdür. “CinemaScore”da izləyicilər A+-dan F-ə kimi olan şkala üzrə filmi “A” dərəcəsi ilə qiymətləndirmişlər.

“New York Daily News” filmdə həm yumoru həm də tündlüyü tərifləmişdir. Gənc aktyorlar “böyük və incə hisslər diapazonunu yaxşı əks etdirdik”lərinə görə təriflənmiş , “Variety” isə Deniel Redkliffin “həcmli və incə iş” nümayiş etdirdiyini qeyd edir. Aktyor heyətinin yeni üzvlərinin də işi qiymətlədirilmişdir: Brendon Qlisonun canlandırdığı Qəddargöz Qryum obrazının “koloritli” olması bildirilmiş; Miranda Riçardsonun Rita Skiter obrazı “şən” adlandırılmış; Ralf Faynsın canlandırdığı Lord Voldemort isə “əzəmətli şər” kimi təsvir edilmişdir.

Harri, Ron, Hermiona və digər gənclərin yetkinliyi əksər tənqidçilərə təsir etmişdir. “USA Today” rəyçisinin qeyd etdiyi kimi, əvvəlki filmlərdə uşaq kimi təsvir olunan “əsas film personajları “Alov Qədəhi”ndə ehtiyyatla yeniyetməlik dövrünə keçirmiş kimi göstərilirlər”. “Washington Post”dan Desson Tompson filmi “Harri Potter filmlər seriyasının ən maraqlı hissəsi” adlandırır. “Wall Street Journal”dan Co Morqenstern qeyd edir ki, “Cəsur Harri kimi, studiya da uçan rənglərə keçir. Cənab Klovsun ssenarisi əsasında rejissor Mayk Nyuellin çəkdiyi film, daha məzmun zənginli, dramatik və tünddür. Film o qədər yaxşıdır ki, çox qorxuludur.”

Bəzi mənbələrdə filmə neqativ münasibət də göstərilmişdir. “The Arizona Republic” filmin “həddən artıq epizodik” olmaqda günahlandırmış, “CNN.com” isə onu “axsaq və əlaqəsiz” adlandırmışdır. Film həm də əksər ikinci dərəcəli qəhrəmanlara kifayət qədər ekran vaxtının ayrılmamasına görə tənqid edilmişdir. “Entertainment Weekly” tərəfindən tərtib edilmiş “50 Best High School Movies” siyahısında film 36-cı yerdə qərarlaşdırılmış, Roulinq “iki ədəbi janr olan fentezi və fantastikanı “ideal uyğunlaşdırdığına görə təriflənmişdir.

Mükafatlar

Film, 2006-cı ildə Ən Yaxşı Quruluşçu-Rəssam işinə görə Oskar mükafatına namizəd göstərilmişdir. 2006-cı ildə Seçim: Dram filmi nominasiyasında “Alov Qədəhi” Yeniyetmə Seçimi Mükafatına layiq görülmüşdür. Ən Yaxşı Quruluşçu-Rəssam işinə görə BAFTA Mükafatına layiq görülmüş film bu mükafatı almış ilk Harri Potter filmi olmuşdur.

“2006 Kids' Choice Awards” mərasimində Blimp Mükafatına layiq görülmüş film bu mükafatı almış ilk Harri Potter filmi olmuşdur.

İstinadlar

1. . British Board of Film Classification. 17 October 2005. 25 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 oktyabr 2017.
2. "Harry Potter and the Goblet of Fire (2005)". Box Office Mojo. İstifadə tarixi: 24 oktyabr 2017.
3. Rotten Tomatoes: Harry Potter and the Goblet of Fire (2005)
4. Susman, Gary (11 August 2003). . Entertainment Weekly. 14 October 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2017.
5. . Warner Bros. Entertainment Inc. 2011. 23 September 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2017.
6. Silverman, Stephen (5 August 2004). . People Magazine. 14 October 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2017.
7. . About.com. 25 June 2004. 22 September 2005 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2017.
8. "Harry Potter: The past and the future". NYTimes. 4 June 2004. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2017.
9. . The Cinematic Intelligence Agency. 6 April 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 October 2012.
10. Kennedy, Gerard (26 January 2012). "Tech Support Interview: Stuart Craig and Stephenie McMillan on a decade of designing 'Harry Potter'". HitFix.com. İstifadə tarixi: 6 oktyabr 2017.
11. John Richardson (March 7, 2006). In Too Deep: The Second Task (DVD). Warner Bros. Entertainment. (#accessdate_missing_url)
12. David Heyman (March 7, 2006). The Maze: The Third Task (DVD). Warner Bros. Entertainment. (#accessdate_missing_url)
13. "Filmtracks: Harry Potter and the Goblet of FIre (Patrick Doyle)". 18 November 2005. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2017.
14. Utichi, Joe (19 December 2007). "COMPOSER PATRICK DOYLE: THE RT INTERVIEW". Rotten Tomatoes. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2017.
15. Sung, Mark (21 October 2004). . Monsters and Critics. 12 December 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2017.
16. Lewis, John (12 February 2016). "Jarvis Cocker on Pulp, Harry Potter and life in Paris". Uncut. İstifadə tarixi: 8 September 2016.
17. "UK rockers sip from Potter's 'Goblet'". The New Zealand Herald. 25 October 2005. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2017.
18. "Harry Potter and the Goblet of Fire .... Mike Newell". November 2005. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
19. Harry Potter: Behind the Magic. Grenada Television. 19 November 2005. (#apostrophe_markup)
20. Dadds, Kimberly; Miriam Zendle (9 July 2007). "Harry Potter: books vs. films". Digital Spy. İstifadə tarixi: 7 moyabr 2017. (#apostrophe_markup)
21. Burr, Ty (17 November 2007). "Harry Potter and the Goblet of Fire Movie Review". The Boston Globe. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
22. "Exclusive First Look at 'Harry Potter and the Goblet of Fire' to Be Presented During Network Television Debut of 'Harry Potter and the Chamber of Secrets,' Airing May 7 on ABC". Business Week. 2 May 2005. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
23. "Potter four film trailer released". CBBC Newsround. 8 May 2005. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
24. Pearson, Anthony (23 August 2005). "Harry Potter and the Goblet of Fire International Trailer!". Monsters and Critics. 29 January 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
25. Castaneda, Karl (12 April 2012). "EA Announces Harry Potter and the Goblet of Fire". Nintendo World Report. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
26. Grossberg, Joshua (23 February 2005). "Toy Fair Feels the Force". E! News. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
27. Barbara Vencheri; Sharon Eberson (18 November 2005). "A 'Goblet' full of Potter movie tie-ins". Pittsburgh Post-Gazette. səh. C-5. İstifadə tarixi: 14 October 2012.
28. "Goblet of Fire Classification, Australia". Australian Classification Board. 9 November 2005. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.^{[ölü keçid]}
29. . CTV.com. 5 November 2005. 25 January 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017. (#apostrophe_markup)
30. Lambert, Steve (3 March 2008). "Wyrd Sisters still battling Potter". Toronto Star. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
31. . CBC. 4 November 2005. 27 May 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. (#apostrophe_markup)
32. . Canada.com National Post. 16 October 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. (#apostrophe_markup)
33. Lambert, Steve (2010). "Wyrd five-year court battle over Harry Potter movie ends with secret settlement". Winnipeg: Canadian Press. 2013-11-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017. (#apostrophe_markup)
34. "Potter film to get Imax release". BBC News. 3 May 2005. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
35. McCoy, Adrian (16 November 2005). "IMAX gains in popularity; 'Potter,' 'Express' due here". Post-Gazette. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
36. . About.com. 2 May 2005. 1 April 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
37. "'Harry Potter' cast attends London premiere". USA Today. 6 November 2005. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
38. Briggs, Caroline (6 November 2005). "Potter premiere casts its spell". BBC News. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
39. The World's #1 Harry Potter Site. Mugglenet.com. Retrieved 7 noyabr 2017.
40. Greg. . 8 July 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
41. Goblet fastest selling DVD ever. News.BBC.co.uk. Retrieved 7 noyabr 2017.
42. 'GoF' DVD now a Guinness World Record holder. HPANA.com. Retrieved 7 noyabr 2017.
43. Brown, Kenneth (23 October 2010). "Harry Potter and the Goblet of Fire Blu-ray Review". Blu-ray.com. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
44. Puig, Claudia (5 December 2008). "ABC Family peeks at ' Half-Blood Prince'". USA Today. İstifadə tarixi: 7 dekabr 2017.
45. Joal Ryan (23 November 2009). "New Moon Makes a Lot of Money (But Not Quite Batman Money)". E! Online. İstifadə tarixi: 7 noyabr 2017.
46. WORLDWIDE GROSSES
47. "Harry Potter and the Goblet of Fire Movie Reviews, Pictures". Rotten Tomatoes. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017. (#apostrophe_markup)
48. "Harry Potter and the Goblet of Fire". Metacritic. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017.
49. "CinemaScore". cinemascore.com.
50. . New York Daily News. 14 November 2006 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017.
51. Zacharek, Stephanie (17 November 2005). . Salon.com. 19 May 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 June 2007. (#apostrophe_markup)
52. McCarthy, Todd (9 November 2005). "Harry Potter and the Goblet of Fire". Variety. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017.
53. Dargis, Manohla (7 February 2005). "The Young Wizard Puts Away Childish Things". The New York Times. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017.
54. . The Washington Post. 2016-02-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-10.
55. Morgenstern, Joe (18 November 2005). "As a Moody Johnny Cash, Phoenix Is on the Money In Masterful 'Walk the Line' ". The Wall Street Journal.
56. Muller, Bill (18 November 2005). "Harry Potter and the Goblet of Fire". The Arizona Republic. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017. (#apostrophe_markup)
57. Clinton, Paul (21 November 2005). "Review: New Potter tries to do too much". CNN.com. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017. (#apostrophe_markup)
58. . Entertainment Weekly. 22 September 2012. 28 December 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 November 2017.
59. "The 78th Academy Awards (2006) Nominees and Winners". Academy of Motion Picture Arts and Sciences. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017.
60. "Teen Choice Awards 2006 (List of Award Winners and Nominees)". Lucy Media. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017.
61. "Bafta 2006: The winners". BBC News. 19 February 2006. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017.
62. . Nickelodeon Press Site. 1 April 2006. 21 March 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2017.

Xarici keçidlər

• Harri Potter və Alov Qədəhi (film, 2005) rəsmi saytı
• Harry Potter and the Goblet of Fire — Internet Movie Database saytında.

• Harry Potter and the Goblet of Fire AllMovie saytında
• Harry Potter and the Goblet of Fire Box Office Mojo-da
• Harry Potter and the Goblet of Fire Rotten Tomatoes saytında  (ing.)

Harri Potter portalı    ABŞ kinematoqrafı portalı