fbpx
Wikipedia

Georq de Xeveşi

September 15, 2021

Georq de Xeveşi- (alm. Georg Karl von Hevesy‎, 1 avqust 1885(1885-08-01)[…], Budapeşt, Macarıstan – 5 iyul 1966(1966-07-05)[…], Frayburq im Breisqau, Baden-Vürtemberq) Nobel mükafatı laureatı olan macar alim. Hollandiyalı alim Dirk Koster ilə birlikdə Hafnium kimyəvi elementini kəşf etmişdir.

Georq de Xeveşi
alm. Georg Karl von Hevesy‎
Doğum tarixi 1 avqust 1885(1885-08-01)[…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 5 iyul 1966(1966-07-05)[…] (80 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı
Elm sahəsi kimya
İş yeri
Təhsili
Üzvlüyü
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Georq de Xeveşi 1885-ci ilin avqustun 1-də Budapeştdə anadan olmuşdur. 1908-ci ildə Budapeşt universitetini bitirmişdir. Sonra mühəndis-kimyaçı olmaq qərarına gələn Xeveşi Berlin texnologiya universitetində təhsilini davam etdirir və bundan sonra Almaniyanın cənubunda yerləşən Frayburq universitetində oxuyur və burada fiziki kimya onun əsas fənni olur. 1908-ci ildə ərimiş natrium hidroksid ilə metallik natriumun qarşılıqlı təsirinə həsr olunmuş dissertasiya işini müdafiə edərək doktorluq dərəcəsi alır. O, 1911-1913-cü illərdə Sürix universitetində, Karlsruedə Ali texniki məktəbdə F. Qaberin laboratoriyasında, Mançester universitetində E. Rezerfordun yanında işləmişdir. 1913-cü ildə isə Vyanada Radium institutunda F.A. Panetin yanında çalışmışdır. Georq de Xeveşi Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Avstriya-Macarıstan ordusunda xidmət etmişdir. 1913-1920-ci illərdə Budapeşt universitetində çalışmışdır (1918-ci ildən professor vəzifəsində). 1920-1926 və 1934-1943-cü illərdə Kopenhagen, 1926-1934-cü illərdə Freyburq və 1943-cü ildən Stokholm universitetlərinin Georq de Xeveşi professoru olmuşdur.

Elmi fəaliyyəti

Xeveşinin əsas elmi işləri radiokimya sahəsindədir. O, birincilərdən biri kimi  belə nəticəyə gəlmişdir ki, eyni elementlərin izotopları kimyəvi olaraq eynidir. Panet ilə birlikdə 1913-cü ildə izotop indikatorları üsulunu təklif etmişdir. Radioaktiv yerdəyişmələr qanununun ifadəsinin hazırlanmasında aktiv iştirak etmişdir.

Hafnium elementinin kəşfi

Hafnium – gümüşü rəngli korroziyaya dayanıqlı plastik metaldır. 1911-ci ildə fransız kimyaçısı Jorj Urben ilk olaraq atom kütləsi 72 olan elementin kəşfi haqda xəbər vermişdir. Lakin Georq de Xeveşi hollandiyalı Dirk Koster ilə birlikdə bu elementi Danimarkada kəşf etmiş və onun rentgen şəkillərini təqdim edərək, elementi kəşf etdiklərini sübüt etmişlər. Bundan başqa onlar sübut edirlər ki, Hafnium sirkoniumun kimyəvi analoqudur. Günümüzdə Hafnium metalı nüvə reaktorlarının tənzimləyici elementlərinin hazırlanmasında istifadə olunur. Xeveşi 1923-cü ildə birinci olaraq bitkilərdə qurğuşunun paylanmasını öyrənmək üçün biologiyada radioaktiv indikator (radium D) istifadə etmişdir. 1927-ci ildə nadir torpaq elementlərini 2 sıraya (Ce-dan Eu-a qədər və Gd-dan Lu-a qədər) ayıraraq və ittriumun xüsusi mövqeyini izah edərək bu elementlərin sistematikasını təklif etmişdir. 1931-ci ildə alim kimyəvi elementlərin rentgen şüalanması zamanı ikinci şüaları buraxması hadisəsini müəyyən edir. Bu da analizin fluoresent üsulunun əsasını təşkil etmişdir. Xeveşi 1932-ci ildə izotop durulaşdırma üsulunu işləyib hazırlamış və 1934-cü ildə radioaktiv izotopları biokimyəvi prosesləri öyrənmək üçün tətbiq etmişdir. 1936-cı ildə macar kimyaçısı Q. Levi ilə birlikdə neytron aktivləşdirici analiz üsulunu işləyib hazırlamışdır. 1941-ci ildə isə canlı orqanizmlərdə su balansını müəyyən etmək üçün ağır su istifadəsi imkanını kəşf etmişdir.

Mükafatları

1944-cü ildə Xeveşi “ izatopların kimyasal proseslərin araşdırılmasında izləyici olaraq istifadəsi” ilə bağlı apardığı tədqiqatlara görə , 1943-cü il Nobel Kimya mükafatına layiq görülmüşdür. Bundan başqa macar alim 1958-ci ildə sülhyönümlü radioaktiv izatop istifadəsinə görə “Sülh üçün Atom” mükafatı almışdır

İstinadlar

  1. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması — 2011.
  2. ↑ Georg Charles von Hevesy // Encyclopædia Britannica (ing.)
  3. ↑ George Hevesy // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.)
  4. ↑ Almaniya Milli Kitabxanası, Berlin Dövlət Kitabxanası, Bavariya Dövlət Kitabxanası, Avstriya Milli Kitabxanası Record #116785179 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) — 2012—2016.
  5. http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/de_hevesy.html
  6. Georg Charles von Hevesy
  7. George de Hevesy Biographical

September 15, 2021
georq, xeveşi, georg, karl, hevesy, avqust, 1885, 1885, budapeşt, macarıstan, iyul, 1966, 1966, frayburq, breisqau, baden, vürtemberq, nobel, mükafatı, laureatı, olan, macar, alim, hollandiyalı, alim, dirk, koster, ilə, birlikdə, hafnium, kimyəvi, elementini, . Georq de Xevesi alm Georg Karl von Hevesy 1 avqust 1885 1885 08 01 1 2 3 Budapest Macaristan 4 5 iyul 1966 1966 07 05 1 2 3 Frayburq im Breisqau Baden Vurtemberq 4 Nobel mukafati laureati olan macar alim Hollandiyali alim Dirk Koster ile birlikde Hafnium kimyevi elementini kesf etmisdir 6 Georq de Xevesialm Georg Karl von Hevesy Dogum tarixi 1 avqust 1885 1885 08 01 1 2 3 Dogum yeri Budapest Macaristan 4 Vefat tarixi 5 iyul 1966 1966 07 05 1 2 3 80 yasinda Vefat yeri Frayburq im Breisqau Freiburg Government Region d Baden Vurtemberq Qerbi Almaniya 4 Defn yeri Kerepesi mezarligiVetendasligi Macaristan IsvecElm sahesi kimyaIs yeri Frayburq UniversitetiEotvos Lorand UniversitetiIsvecre Federal Texnologiya InstitutuMancester UniversitetiKopenhagen UniversitetiStokholm UniversitetiTehsili Frayburq Universiteti 1908 Eotvos Lorand Universiteti Berlin Texniki UniversitetiUzvluyu London Kral Cemiyyeti Isvec Kral Elmler Akademiyasi Macaristan Elmler Akademiyasi Papa Elmler Akademiyasi 5 Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 2 1 Hafnium elementinin kesfi 3 Mukafatlari 4 IstinadlarHeyati RedakteGeorq de Xevesi 1885 ci ilin avqustun 1 de Budapestde anadan olmusdur 1908 ci ilde Budapest universitetini bitirmisdir Sonra muhendis kimyaci olmaq qerarina gelen Xevesi Berlin texnologiya universitetinde tehsilini davam etdirir ve bundan sonra Almaniyanin cenubunda yerlesen Frayburq universitetinde oxuyur ve burada fiziki kimya onun esas fenni olur 1908 ci ilde erimis natrium hidroksid ile metallik natriumun qarsiliqli tesirine hesr olunmus dissertasiya isini mudafie ederek doktorluq derecesi alir O 1911 1913 cu illerde Surix universitetinde Karlsruede Ali texniki mektebde F Qaberin laboratoriyasinda Mancester universitetinde E Rezerfordun yaninda islemisdir 1913 cu ilde ise Vyanada Radium institutunda F A Panetin yaninda calismisdir Georq de Xevesi Birinci Dunya Muharibesi zamani Avstriya Macaristan ordusunda xidmet etmisdir 1913 1920 ci illerde Budapest universitetinde calismisdir 1918 ci ilden professor vezifesinde 1920 1926 ve 1934 1943 cu illerde Kopenhagen 1926 1934 cu illerde Freyburq ve 1943 cu ilden Stokholm universitetlerinin Georq de Xevesi professoru olmusdur Elmi fealiyyeti RedakteXevesinin esas elmi isleri radiokimya sahesindedir O birincilerden biri kimi bele neticeye gelmisdir ki eyni elementlerin izotoplari kimyevi olaraq eynidir Panet ile birlikde 1913 cu ilde izotop indikatorlari usulunu teklif etmisdir Radioaktiv yerdeyismeler qanununun ifadesinin hazirlanmasinda aktiv istirak etmisdir Hafnium elementinin kesfi Redakte Hafnium gumusu rengli korroziyaya dayaniqli plastik metaldir 1911 ci ilde fransiz kimyacisi Jorj Urben ilk olaraq atom kutlesi 72 olan elementin kesfi haqda xeber vermisdir Lakin Georq de Xevesi hollandiyali Dirk Koster ile birlikde bu elementi Danimarkada kesf etmis ve onun rentgen sekillerini teqdim ederek elementi kesf etdiklerini subut etmisler Bundan basqa onlar subut edirler ki Hafnium sirkoniumun kimyevi analoqudur Gunumuzde Hafnium metali nuve reaktorlarinin tenzimleyici elementlerinin hazirlanmasinda istifade olunur Xevesi 1923 cu ilde birinci olaraq bitkilerde qurgusunun paylanmasini oyrenmek ucun biologiyada radioaktiv indikator radium D istifade etmisdir 1927 ci ilde nadir torpaq elementlerini 2 siraya Ce dan Eu a qeder ve Gd dan Lu a qeder ayiraraq ve ittriumun xususi movqeyini izah ederek bu elementlerin sistematikasini teklif etmisdir 1931 ci ilde alim kimyevi elementlerin rentgen sualanmasi zamani ikinci sualari buraxmasi hadisesini mueyyen edir Bu da analizin fluoresent usulunun esasini teskil etmisdir Xevesi 1932 ci ilde izotop durulasdirma usulunu isleyib hazirlamis ve 1934 cu ilde radioaktiv izotoplari biokimyevi prosesleri oyrenmek ucun tetbiq etmisdir 1936 ci ilde macar kimyacisi Q Levi ile birlikde neytron aktivlesdirici analiz usulunu isleyib hazirlamisdir 1941 ci ilde ise canli orqanizmlerde su balansini mueyyen etmek ucun agir su istifadesi imkanini kesf etmisdir Mukafatlari Redakte1944 cu ilde Xevesi izatoplarin kimyasal proseslerin arasdirilmasinda izleyici olaraq istifadesi ile bagli apardigi tedqiqatlara gore 1943 cu il Nobel Kimya mukafatina layiq gorulmusdur 7 Bundan basqa macar alim 1958 ci ilde sulhyonumlu radioaktiv izatop istifadesine gore Sulh ucun Atom mukafati almisdirIstinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 1 2 3 4 5 6 Georg Charles von Hevesy Encyclopaedia Britannica ing 1 2 3 4 5 6 George Hevesy Brockhauz Ensiklopediyasi alm 1 2 3 4 Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi Avstriya Milli Kitabxanasi Record 116785179 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 http www pas va content accademia en academicians deceased de hevesy html Georg Charles von Hevesy George de Hevesy BiographicalMenbe https az wikipedia org w index php title Georq de Xevesi amp oldid 6077446, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.