Azərbaycanca AzərbaycancaDeutsch DeutschLietuvos Lietuvosසිංහල සිංහලTürkçe TürkçeУкраїнська Українська
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Yak 40 qəzası 15 may 1997 ci ildə baş vermiş aviasiya qəzası Gəncədə Yak 40 qəzasıümumi məlumatlarTarix 15 may 1997Yer G

Gəncədə Yak-40 qəzası

Gəncədə Yak-40 qəzası
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Yak-40 qəzası — 15 may 1997-ci ildə baş vermiş aviasiya qəzası.

Gəncədə Yak-40 qəzası
image
Ümumi məlumatlar
Tarix 15 may 1997
Yer
  • Gəncə Beynəlxalq Hava Limanı
Ölkə
  • image Azərbaycan
Ölü sayı
  • 6
Havayolu şirkəti
  • Azərbaycan Hava Yolları
İstiqamət Gəncə Beynəlxalq Hava Limanı
Uçuş nömrəsi Gəncə Beynəlxalq Hava Limanı
4K-87504

AZAL-ın (Azərbaycan Hava Yolları) Yak-40 təyyarəsi Milli Aviasiya Akademiyasında təhsilini başa vurmuş pilotlar üçün uçuş icazəsi almaq məqsədilə Gəncə səmasında təlim uçuşu həyata keçirirdi. Həmin gün bir qrup Azərbaycan hərbçisi atış təlimləri keçirib poliqondan magistral yol ilə kazarmaya qayıdırdı. Yol nişanlarına pulemyotlardan atəş açaraq əylənən əsgərlərdən biri həmin an peyda olan və eniş edən təyyarə istiqamətinə atəş açıb. Təyyarənin təzyiqli oksigen çənlərinə iki güllənin dəyməsi nəticəsində başlayan yanğın sürətlə sərnişin salonuna və arxa gövdəyə yayılıb. Nəticədə təyyarə idarəetməni itirib, dik eniş edərək yerə çırpıldıqdan sonra tamamilə parçalanıb və yanıb. Təyyarə hava limanının uçuş-enmə zolağından 5160 m aralıda, şəhərin yaşayış massivindəki boş sahəyə düşüb. Təyyarədə olan 6 ekipaj üzvünün hamısı (uçuş nəzarətçisi-komandiri, təyyarə komandiri, bort mühəndisi və 3 köməkçi pilot) həlak olub.

Təyyarə

Yak-40 (qeydiyyat nömrəsi 4K-87504, zavod 9510640) 1975-ci ildə istehsal edilmişdir.

Ekipaj

Təyyarənin ekipajı 6 nəfərdən (uçuş nəzarətçisi-komandiri, təyyarə komandiri, bort mühəndisi və 3 köməkçi pilot) ibarət idi:

  • Əliyev Tanrıverdi Qədir oğlu;
  • Həsənov Fərhad Ələddin oğlu;
  • Əliyev Namiq Muxtar oğlu;
  • Abbasov Rauf Faiq oğlu;
  • Cəfərov Valeh Vaqif oğlu;
  • İbrahimov Salman Nazim oğlu.

Ekipaj üzvləri Gəncə Şəhidlər Xiyabanında dəfn olunub. Onların məzarları üzərində xatirə abidəsi ucaldılıb.

Hadisələrin xronologiyası

1997-ci il mayın 15-də Milli Aviasiya Akademiyasında təhsilini başa vurmuş pilotlar üçün uçuş icazəsi almaq məqsədilə Azərbaycan Hava Yollarının Yak-40 təyyarəsinin ekipajı Gəncə səmasında təlim uçuşu həyata keçirirdi. Uçuş məqbul meteoroloji şəraitdə gün ərzində dairəvi şəkildə həyata keçirilib. Ekipaj 4 uçuş həyata keçirmişdi, onlardan üçü eniş, biri isə dolaşmaq məqsədli idi.

Həmin gün bir qrup Azərbaycan hərbçisi təyyarənin 4-cü uçuşunun ərazisində yerləşən poliqonda atış təlimləri keçirib. Magistral yol ilə poliqondan kazarmaya qayıdan əsgərlər yol nişanlarına pulemyotlardan atəş açaraq əylənməyə başlayıblar və onlardan biri həmin anda 4-cü uçuşu yerinə yetirən Yak-40 təyyarəsi istiqamətində atəş açmağa başlayıb. Güllələr oksigen çənlərinə dəyib və sürətlə yayılan yanğının başlamasına səbəb olub. Yanğın sürətlə sərnişin salonuna və gövdənin quyruq hissəsinə keçərək təyyarənin uzununa olan idarəetməni itirməsinə səbəb olub.

Bundan sonra təyyarə qəfil dik enişə keçib və yerə çırpılaraq tamamilə dağılıb və yanıb. Qəza uçuş-enmə zolağının sonundan 5160 metr məsafədə və eniş xəttindən 93 metr sola doğru baş verib. Göyərtədə olan altı ekipaj üzvünün hamısı həlak olub. Təyyarə şəhərin yaşayış olan hissəsindəki boş sahəyə çırpılan an, 70 dərəcə bucaq altında burnu aşağı vəziyyətdə idi və eniş konfiqurasiyasında (şassilər açıq, flapslar 35 dərəcə, stabilizator isə +1.2–1.5 dərəcə mövqedə) idi.

Araşdırma

Təyyarə qəzasını araşdıran komissiya aşağıdakı nəticəyə gəlib:

Nəticə
  • Qəza, enişə yaxınlaşma zamanı uzununa idarəetmənin itirilməsi və ardınca təyyarənin burun aşağı əhəmiyyətli bucaq altında yerə çırpılması nəticəsində baş vermişdir. Bu isə yanacaq, hidravlik və elektrik sistemlərinin yerləşdiyi zonada stasionar oksigen balonlarının atəş nəticəsində zədələnməsi səbəbilə bortda yüksək intensivlikli yanğının yaranması və sürətlə yayılması ilə bağlı olmuşdur.
  • Uzununa idarəetmənin itirilməsi və ardınca kəskin dalışa keçid aşağıdakı amillərdən biri və ya onların birgə təsiri ilə bağlı olmuşdur:
    • yüksək temperaturun və zəhərli yanğın məhsullarının təsiri nəticəsində ekipajın idarəetməni itirməsi;
    • ekipaj tərəfindən məcburi eniş etmək üçün həyata keçirilən qəza enişi zamanı yanğın zonasında uzununa idarəetmənin kinematik zəncirinin pozulması.

İstinadlar

  1. "Катастрофа Як-40 а/к АзАл в Гяндже". Airdisaster.ru (rus). Авиационные происшествия, инциденты и авиакатастрофы в СССР и России. 2025-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-12.
  2. Familqızı J. Qələbələrimiz kimi, faciələrimiz də keçmişi unutmağa qoymur // Hürriyyət (газета). — 2025. — 13 yanvar. 2025-02-12 tarixində arxivləşdirilib.
  3. Әкс-сәда, 1998. səh. 3

Ədəbiyyat

  • Аллаһ рәһмәт еләсин // Әкс-сәда (qəzet). — 1998. yanvar. — S. 3.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Yak 40 qezasi 15 may 1997 ci ilde bas vermis aviasiya qezasi Gencede Yak 40 qezasiUmumi melumatlarTarix 15 may 1997Yer Gence Beynelxalq Hava LimaniOlke AzerbaycanOlu sayi 6Havayolu sirketi Azerbaycan Hava YollariIstiqamet Gence Beynelxalq Hava LimaniUcus nomresi Gence Beynelxalq Hava Limani4K 87504 AZAL in Azerbaycan Hava Yollari Yak 40 teyyaresi Milli Aviasiya Akademiyasinda tehsilini basa vurmus pilotlar ucun ucus icazesi almaq meqsedile Gence semasinda telim ucusu heyata kecirirdi Hemin gun bir qrup Azerbaycan herbcisi atis telimleri kecirib poliqondan magistral yol ile kazarmaya qayidirdi Yol nisanlarina pulemyotlardan ates acaraq eylenen esgerlerden biri hemin an peyda olan ve enis eden teyyare istiqametine ates acib Teyyarenin tezyiqli oksigen cenlerine iki gullenin deymesi neticesinde baslayan yangin suretle sernisin salonuna ve arxa govdeye yayilib Neticede teyyare idareetmeni itirib dik enis ederek yere cirpildiqdan sonra tamamile parcalanib ve yanib Teyyare hava limaninin ucus enme zolagindan 5160 m aralida seherin yasayis massivindeki bos saheye dusub Teyyarede olan 6 ekipaj uzvunun hamisi ucus nezaretcisi komandiri teyyare komandiri bort muhendisi ve 3 komekci pilot helak olub TeyyareYak 40 qeydiyyat nomresi 4K 87504 zavod 9510640 1975 ci ilde istehsal edilmisdir EkipajTeyyarenin ekipaji 6 neferden ucus nezaretcisi komandiri teyyare komandiri bort muhendisi ve 3 komekci pilot ibaret idi Eliyev Tanriverdi Qedir oglu Hesenov Ferhad Eleddin oglu Eliyev Namiq Muxtar oglu Abbasov Rauf Faiq oglu Ceferov Valeh Vaqif oglu Ibrahimov Salman Nazim oglu Ekipaj uzvleri Gence Sehidler Xiyabaninda defn olunub Onlarin mezarlari uzerinde xatire abidesi ucaldilib Hadiselerin xronologiyasi1997 ci il mayin 15 de Milli Aviasiya Akademiyasinda tehsilini basa vurmus pilotlar ucun ucus icazesi almaq meqsedile Azerbaycan Hava Yollarinin Yak 40 teyyaresinin ekipaji Gence semasinda telim ucusu heyata kecirirdi Ucus meqbul meteoroloji seraitde gun erzinde dairevi sekilde heyata kecirilib Ekipaj 4 ucus heyata kecirmisdi onlardan ucu enis biri ise dolasmaq meqsedli idi Hemin gun bir qrup Azerbaycan herbcisi teyyarenin 4 cu ucusunun erazisinde yerlesen poliqonda atis telimleri kecirib Magistral yol ile poliqondan kazarmaya qayidan esgerler yol nisanlarina pulemyotlardan ates acaraq eylenmeye baslayiblar ve onlardan biri hemin anda 4 cu ucusu yerine yetiren Yak 40 teyyaresi istiqametinde ates acmaga baslayib Gulleler oksigen cenlerine deyib ve suretle yayilan yanginin baslamasina sebeb olub Yangin suretle sernisin salonuna ve govdenin quyruq hissesine kecerek teyyarenin uzununa olan idareetmeni itirmesine sebeb olub Bundan sonra teyyare qefil dik enise kecib ve yere cirpilaraq tamamile dagilib ve yanib Qeza ucus enme zolaginin sonundan 5160 metr mesafede ve enis xettinden 93 metr sola dogru bas verib Goyertede olan alti ekipaj uzvunun hamisi helak olub Teyyare seherin yasayis olan hissesindeki bos saheye cirpilan an 70 derece bucaq altinda burnu asagi veziyyetde idi ve enis konfiqurasiyasinda sassiler aciq flapslar 35 derece stabilizator ise 1 2 1 5 derece movqede idi ArasdirmaTeyyare qezasini arasdiran komissiya asagidaki neticeye gelib Netice Qeza enise yaxinlasma zamani uzununa idareetmenin itirilmesi ve ardinca teyyarenin burun asagi ehemiyyetli bucaq altinda yere cirpilmasi neticesinde bas vermisdir Bu ise yanacaq hidravlik ve elektrik sistemlerinin yerlesdiyi zonada stasionar oksigen balonlarinin ates neticesinde zedelenmesi sebebile bortda yuksek intensivlikli yanginin yaranmasi ve suretle yayilmasi ile bagli olmusdur Uzununa idareetmenin itirilmesi ve ardinca keskin dalisa kecid asagidaki amillerden biri ve ya onlarin birge tesiri ile bagli olmusdur yuksek temperaturun ve zeherli yangin mehsullarinin tesiri neticesinde ekipajin idareetmeni itirmesi ekipaj terefinden mecburi enis etmek ucun heyata kecirilen qeza enisi zamani yangin zonasinda uzununa idareetmenin kinematik zencirinin pozulmasi Istinadlar Katastrofa Yak 40 a k AzAl v Gyandzhe Airdisaster ru rus Aviacionnye proisshestviya incidenty i aviakatastrofy v SSSR i Rossii 2025 02 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 02 12 Familqizi J Qelebelerimiz kimi facielerimiz de kecmisi unutmaga qoymur Hurriyyet gazeta 2025 13 yanvar 2025 02 12 tarixinde arxivlesdirilib Әks sәda 1998 seh 3 Edebiyyat Allaһ rәһmәt elәsin Әks sәda qezet 1998 yanvar S 3

Nəşr tarixi: İyul 14, 2025, 00:49 am
Ən çox oxunan
  • İyul 14, 2025

    İsveç–Şimali Koreya münasibətləri

  • İyul 12, 2025

    İnkişaf psixologiyası

  • İyul 13, 2025

    İlkinləşdirmə vektoru

  • İyul 12, 2025

    Özgələşmə (psixologiya)

  • İyul 13, 2025

    Yad

Gündəlik
  • Azərbaycanca Vikipediya

  • Vyaçeslav Çernovol

  • Leonid Kravçuk

  • Rusiya

  • ABŞ dolları

  • Ukrayna Milli Elmlər Akademiyası

  • Ukraynada elm

  • Nəsibə Hüseynova

  • Fransa

  • Türkiyə

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı