IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və status / National IUCN Status: “Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar” kateqoriyasına aiddir –EN B1ab (i, iii, iv) + 2ab(iv). Azərbaycanın nadir növüdür.
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Kökyumrusu uzunsov və ya uzunsov- yumurtavaridir. Gövdəsi 30-80 sm hündürlükdədir. Yarpaqları enli-oval və ya lansetli, ellipsşəkilli, küt, 3-6 sm enində, 20 sm-dək uzunluqdadır. Çiçəkləri iri, vanil iylidir. Çiçək qrupu sıx, uzunsov-yumurtavaridir. Çiçəkyanlığının xarici yarpaqları ellipsşəkilli, yumurtavari, iti, üç damarcıqlı, tünd-bənövşəyi rəngdə; daxili yarpaqları isə xətvari, 9 mm-dək uzunluqda; dоdaqcığı 15 mm-dək uzunluqda, ağ və ya ağ-çəhrayı rəngli, tünd nöqtə şəklində ləkəlidir. Mahmızı küt, bükülmüş, bir neçə dəfə yumurtalıqdan qısadır.
Kök yumrularının uzunluğu 4 sm-ə qədər olub, uzunsov və ya uzunsov-yumurtaşə-killidir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə-meyvə əmələgətirmə dövrü may-iyun aylarına təsadüf edir. Orta dağ qurşağına kimi kolluqlarda, meşələrdə, meşə talalarında rast gəlinir, toxumla çoxalır, işıqsevən, quraqlığa az davamlı, dekorativ bitkidir.
Yayılması
Böyük Qafqazın Quba hissəsi (Quba rayonu - Quba şəhəri ətrafında, Qonaqkənd qəsəbəsində, Qusar rayonu -Qusar şəhəri ətrafında), Böyük Qafqazın şərqi (İsmayıllı rayonu -İvanovka kəndi, Şamaxı rayonu - Astraxanka, Xilmilli kəndləri ətrafında), Bozqır yaylası (Şəki şəhəri ətrafında), Kiçik Qafqazin şimalı (Daşkəsən rayonu-Bayan kəndi ətrafında), Abşeronda (Puta qəsəbəsi ətrafında) rast gəlinir.
Çiçəkləməsi - Aprel
Meyvə verməsi - Aprel-May
Sayı və tendensiyası
Fraqmentləşmiş sahənin və yaşayış mühitinin keyfiyyətinin davam edən azalması müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Əhali tərəfindən geniş istifadə edilməsi populyasiyanın azalma tendensiyasını yaradır.
Mühafizə tədbirləri
AMEA-nın Botanika bağında becərilir. Hal-hazırda xüsusi qorunma tədbirləri həyata keçirilmir. Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədi ilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanılması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.
Becərilməsi
Azərbaycanın Botanika İnstitutunun Botanika bağında becərilir.
Azərbaycan Respublikasının Qırmızı kitabı.Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr. Bakı 2013
↑ . Гроссгейм А.А., 1940
↑ Флора Азербайджана, 1952
↑ Eldar Şükürov.İsmayıllı rayonu meşə bitkilərinin bələdçi kitabı,Bakı 2016
↑ Azərbaycan SSR-in Qırmızı kitabı
Əsgərov A.M.
↑ AMEA-nın Botanika İnstitutunun Herbari Fondunun məlumatı.
Флора СССР, 1935
Mənbə
Azərbaycan SSR-in Qırmızı kitabı, 1989
Xarici keçidlər
Fır-fır səhləb
Birləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 04, 2021
purpur, səhləb, fır, fır, səhləb, orchis, purpurea, huds, səhləbkimilər, orchidaceae, juss, fəsiləsindən, dərman, bitkisi, növü, orchis, purpureaelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, birləpəlilərsıra, quşqonmazçiçəklilərfəsilə, səhləbkimilə. Purpur sehleb Fir fir sehleb lat Orchis purpurea Huds Sehlebkimiler Orchidaceae Juss fesilesinden derman bitkisi novu Purpur sehlebOrchis purpureaElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif BirlepelilerSira QusqonmazciceklilerFesile SehlebkimilerCins SehlebNov Purpur sehlebElmi adiOrchis purpurea HudsonVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiNCBI 59346EOL 1136330IPNI 649036 1TPL kew 143136IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve status National IUCN Status Nesli kesilmek tehlukesinde olanlar kateqoriyasina aiddir EN B1ab i iii iv 2ab iv Azerbaycanin nadir novudur 1 Mundericat 1 Qisa morfoloji tesviri 2 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri 3 Yayilmasi 3 1 Sayi ve tendensiyasi 3 2 Mehdudlasdirici amiller 3 3 Muhafize tedbirleri 3 4 Becerilmesi 4 Sinonimleri 5 Istinadlar 6 Menbe 7 Xarici kecidlerQisa morfoloji tesviri RedakteCoxillik ot bitkisidir Kokyumrusu uzunsov ve ya uzunsov yumurtavaridir Govdesi 30 80 sm hundurlukdedir Yarpaqlari enli oval ve ya lansetli ellipssekilli kut 3 6 sm eninde 20 sm dek uzunluqdadir Cicekleri iri vanil iylidir Cicek qrupu six uzunsov yumurtavaridir Cicekyanliginin xarici yarpaqlari ellipssekilli yumurtavari iti uc damarciqli tund benovseyi rengde daxili yarpaqlari ise xetvari 9 mm dek uzunluqda dodaqcigi 15 mm dek uzunluqda ag ve ya ag cehrayi rengli tund noqte seklinde lekelidir Mahmizi kut bukulmus bir nece defe yumurtaliqdan qisadir 2 3 4 Kok yumrularinin uzunlugu 4 sm e qeder olub uzunsov ve ya uzunsov yumurtase killidir 5 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri RedakteCicekleme meyve emelegetirme dovru may iyun aylarina tesaduf edir Orta dag qursagina kimi kolluqlarda meselerde mese talalarinda rast gelinir toxumla coxalir isiqseven 6 quraqliga az davamli dekorativ bitkidir 1 7 8 Yayilmasi RedakteBoyuk Qafqazin Quba hissesi Quba rayonu Quba seheri etrafinda Qonaqkend qesebesinde Qusar rayonu Qusar seheri etrafinda Boyuk Qafqazin serqi Ismayilli rayonu Ivanovka kendi Samaxi rayonu Astraxanka Xilmilli kendleri etrafinda Bozqir yaylasi Seki seheri etrafinda Kicik Qafqazin simali Daskesen rayonu Bayan kendi etrafinda Abseronda Puta qesebesi etrafinda rast gelinir 3 4 6 8 9 Ciceklemesi Aprel 5 Meyve vermesi Aprel May 5 Sayi ve tendensiyasi Redakte Fraqmentlesmis sahenin ve yasayis muhitinin keyfiyyetinin davam eden azalmasi musahide olunur Mehdudlasdirici amiller Redakte Ehali terefinden genis istifade edilmesi populyasiyanin azalma tendensiyasini yaradir Muhafize tedbirleri Redakte AMEA nin Botanika baginda becerilir Hal hazirda xususi qorunma tedbirleri heyata kecirilmir Yayilma yerlerinde antropogen tesiri azaltmaq meqsedi ile yasaqliqlarin teskili populyasiya seviyyesinde genetik tedqiqi toxumlarinin toxum bankinda saxlanilmasi berpasinin temin edilmesi yeni yayilma yerlerinin axtarilmasi teklif olunur Becerilmesi Redakte Azerbaycanin Botanika Institutunun Botanika baginda becerilir Sinonimleri RedakteOrchis maxima K KochIstinadlar Redakte 1 2 http redbook az options project amp id F C4 B1rf C4 B1r 20s C9 99hl C9 99b olu kecid Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi kitabi Nadir ve nesli kesilmekde olan bitki ve gobelek novleri II nesr Baki 2013 1 2 Grossgejm A A 1940 1 2 Flora Azerbajdzhana 1952 1 2 3 Eldar Sukurov Ismayilli rayonu mese bitkilerinin beledci kitabi Baki 2016 1 2 Azerbaycan SSR in Qirmizi kitabi Esgerov A M 1 2 AMEA nin Botanika Institutunun Herbari Fondunun melumati Flora SSSR 1935Menbe RedakteAzerbaycan SSR in Qirmizi kitabi 1989Xarici kecidler RedakteFir fir sehleb Birlepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Purpur sehleb amp oldid 5781457, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
