fbpx
Wikipedia

Övsət Abdinov

Avqust 08, 2021

Övsət Bəhram oğlu Abdinov (1944-2016) — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (2014).

Övsət Abdinov
Doğum tarixi 23 fevral 1944(1944-02-23)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 29 oktyabr 2016(2016-10-29) (72 yaşında)
Elmi dərəcəsi fizika-riyaziyyat elmləri doktoru
Təhsili

Həyatı

Övsət Bəhram oğlu Abdinov 1966–cı ildə Bakı Dövlət Universitetinin fizika fakültəsini bitirib. Namizədlik dissertasiyasını 1972–ci ildə, doktorluq dissertasiyasını isə 1986 – cı ildə müdafiə etmişdir.

1975 – ci ildən indiyə kimi AMEA Fizika İnstitutunun “Yüksək enerjilər fizikası” labora toriyasının rəhbəridir. Uzun müddət Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutunda (Dubna şəh., Rusiya) çalışıb. Respublikamızın müxtəlif universitetlərində (BDU, Neft Akademiyası) pedaqoji fəaliyyət göstərib. Azərbaycan Milli Grid Seqmentinin layihəsinin və yaradılmasının müəllifidir.

Elmi fəaliyyətinin əsas istiqamətləri: yüksək enerjili adron-adron, adron-nüvə və proton – proton toqquşmalarında elementar zərrəciklərin və atom nüvələrinin xassələrinin tədqiqi. Birləşmiş Nüvə Tədgigatları İnstitutunda Azərbaycan Respublikasının tamhüquqlu nümayəndəsinin müavini, Birləşmiş Nüvə Tədgigatları İnstitutunun elmi şurasının üzvüdür. 1997 – ci ildən Avropa Nüvə Tədgigatları Mərkəzinin ATLAS kollaborasiyasında Azərbaycan Respublikasının koordinatorudur. ATLAS kollaborasiyasının üzvüdür.

Xarici və yerli elmi jurnallarda 300 – dən artiq dərc edilmiş məqalənin müəllifi və həmmüəllifidir.

2014-cü ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilib.

Bakı Dövlət Universitetinin aspiranti kimi namizədlik dissertasiyasinin  movzusu üzrə tədqiqat işlərini o,  Dubna şəhərində (Russiya), Birləşmiş Nüvə Tədqiqatlari İnstitunda,  görkəmli  sovet  alimi, nəzəriyyəci fiziki  V.S.Baraşenkovun rəhbərliyi altında  aparmışdır.  Onun tədqiqatinin əsas istiqaməti adron-nüvə qarşılıqlı təsirinin nəzəri təsvirini vermək olmuşdur. O. B. Abdinovun və həmkarlarinin təklif etdiyi  kaskad modeli indiki dövrdə adron-nüvə, nüvə-nüvə qarşiliqli təsirlərinin nəzəri izahi üçün tətbiq edilən ən əsas nəzəri modellərdəndir. Bu modelin, xüsusi ilə yüksək enerjili adronların yüngül nüvələrlə qarşılıqlı təsirinin öyrənilməsinə tədbiqində və bu istiqamətdə bir çox effektlərin nəzəri izah olunmasında O. B. Abdinovun  çox boyük xidmətləri var. O, ilk dəfə kollektiv nüvə effektlərini izah etmək üçün yüngül nüvələrdə klasterlərin əmələ gəlməsi ideyasini irəli sürmüş və bunu təcrübi faktlarla əsaslandırmışdır.

Keçən əsrin 70-ci illərində Azərbaijanda bir sira ən müasir elmi sahələrlə yanaşı Yüksək Enerjilər fizikasi da inkişaf etməyə başladı. Akademik  H. B. Abdullayev, N. A. Quliyev, A. Muxtarovun təşəbbüsü və eyni zamanda akademiklər N. N. Boqolyubovun, S. N. Vernovun və B.M. Pantekorvonın dəstəyi  ilə Azərbaycanda yaradılan ilk Yuksək Enerjilər Fizikası Laboratoriyasına rəhbərlik B. Abdinova tapşırıldı. 1975-ci ildən  Yuksək Enerjilər Fizikası Laboratoriyasına rəhbərlik etmişdir. Yarandığı ilk günlərdən bu gunə qədər laboratoriya öz fəaliyyətini əvvəlcə keçmiç Sovet İttifaqının, daha sonralar isə dünyanın aparıcı, beynəlxalq elmi  mərkəzləri ilə hamahəng aparır.  Bura ilk novbədə Birləşmiş Nüvə Tədqiqatlqrı  İnstitunda (Duban, Russiya), keçmiş SSSRİ Elmlər Akademiyasının Yüksək Enerjilər Fizikası İnstitutu (Serpuxov,  Russiya) daxildirlər.

Azərbaycan dövlət müstəqilliyini qazandığı illər ərzində O. B. Abdinovun təşəbbüsü ilə dünyanın aparıcı elm mərkəzlərindən biri sayılan Avropa Nüvə Tədqiqatları Mərkəzi (CERN, Cenevrə, Isveçrə) ilə elmi əlaqələrin  yaradılması təşəbbüsü irəli sürüldü.  Avropa Nüvə Tədqiqatları Mərkəzi ilə Azərbaycan dövləti arasında rəsmi əlaqələrin yaranması 1997 – ci ildə prezident H. Əliyevin imzaladığı iki sərəncamın nəticəsində mümkün oldu. 1997 – ci və 2007 – ci illərdə Azərbaycan Dövləti ilə CERN arasında bağlanmış müqavilələr Azərbaycan alimlərinin zəmanəmizin ən möhtəşəm təcrübələrdə  – Böyük Adron Kollyderi təcrübələrində iştirakına zamin yaratdı. Bu müqavilələr AMEA Fizika İnstitutuna dünyanın 40 ölkə və təşkilatının daxil olduğu ATLAS kollaborasiyasının işində iştirakına imkan verdi. AMEA Fizika İnstitutunun əməkdaşları Böyük Adron Kollayderinin ATLAS detektorunun həm fiziki proqramının hazırlanmasında, həm quraşdırılmasında və həm də bu qurğunun müxtəlif hissələrinin sinağında yaxından iştirak edib. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fizika İnstitutunun Böyük Adron Kollayderinin ATLAS və ALİCE kollaborasiyayalarında iştiraki Azərbaycanda da GRİD – infrastrukturunun yaradılması zərurətinə gətirdi.

2008 – ci ildə O. B. Abdinovun rəhbərliyi altında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fizika İnstitutunun “Yüksək enerjilər fizikası” laboratoroyası bazasında, Rabitə və İnformadiya Texnologiyaları Nazirliyinin, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fizika İnstitutunun dəstəyi ilə Milli GRİD – seqmenti yaradıldı. Milli GRİD – seqmentinin yaradılması Azərbaycan alimlərinin həm elmi – tətqiqat işlərinin aparılmasında və həm də müxtəlif  beynəlxalq layihələrdə iştirak etməyinə şərait yaratdı. Azərbaycanda ilk milli GRİD – seqmentinin yaradılması bir sıra ölkələrdə mövcud olan GRİD şəbəkələrinə qoşulmaga imkan verir və məsələn CERN kimi Beynəlxalq elmi mərkəzlərlə əlaqələrin genşləndirilməsinə yardım edir.

AMEA Fizika İnstitutunun  Böyük Adron Kollayderinin işində iştirakı    zəmanəmizin ən möhtəşəm təcrübəsində iştirakına, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının əməkdaşlarının beynəlxalq əlaqələrinin  genişləndirilməsinə, Respublikamızda ilk dəfə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutunda Milli  GRİD seqmentinin yaradılmasına və Respublikamızda GRİD infrastrukturunun yaradılmasına imkan verdi.

Fəxr hissi ilə bildirmək lazımdır ki, əsrimizin ən möhtəşəm kəşfində –  elektrozəif simmetriyanın spontan pozulmasına və fundamental zərrəciklərin kütlə qazanma mexanizminə cavabdeh olan Standart Model Hiqqs bozonun eksperimental aşkar edilməsinə və xassələrinin öyrənilməsinə həsr olunmuş məqalələrin həmmüəllifləri sırasında O. B. Abdinov və əməkdaşlarının da adları vardır.  Qeyd edək ki, Hiqqs sahəsinin nəzəriyyəyə daxil edilməsinə görə Piter Hiqqs və Fransua Engler 2013 – cü ilin fizika sahəsində Nobel mükafatına layıq görülmüşdürlər.

O. B. Abdinov Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutunda Azərbaycan Respublikasının tamhüquqlu nümayəndəsinin müavini, Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutunun elmi şurasının üzvüdür. 1997 – ci ildən Avropa Nüvə Tədqiqatları Mərkəzinin ATLAS kollaborasiyasında Azərbaycan Respublikasının koordinatorudur. ATLAS kollaborasiyasının üzvü. Xarici və yerli elmi jurnallarda 800 – dən artiq məqalənin müəllifi və həmmüəllifidir. 2013-cü ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir.

O. B. Abdinovun  çox boyük xidmətlərindən biri də gənc ixtisasçıların elmi – tədqiqat işlərinə cəlb edilməsidir. Bu illər ərzində o, laboratoriyaya Respublikamızın müxtəlif  Universitetlərindən 100 – dən artiq gənc mütəxəssis işə cəlb edib. Bu gənclər arasında ixtisasca həm fizik, həm də riyaziyyatcı var. Bu gənclər mutəmadi olaraq Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutuna (BNTİ), Yüksək Enerjilər Fizikası İnstitutuna (YEFİ)  və CERN – ə ezam edilirlər. Bu onlara öz bilik və təcrübələrini artırmağa, Dünyanin aparıcı alimləri ilə təmasda olmağa imkan verir.

Laboratoriyda məktəb keçmiş gənc alimlər tərəfindən 100 - lərlə elmi işlər çap olunmuş, 10 - larla dissertasiyalar müdafiə edilmişdir. Bu gənc alimlərin sədasini indi təkcə Azərbaycanin deyl Dunyanin müxtəlif elmi-tədqiqat mərkəzlərindən və universitetlərindən eşitmək olar.

Keçmiç SSRİ-nin və Azərbaycanın bir sıra qrantlarının qalibi olmuşdur. Heç də təsadüfi deyildir ki, dünyanın aparıcı informasiya və verilənlər bazası sayılan Thomson Reuter təşkilatının ən çox istinad ediomiş məqalələr sırasında Böyük Adron Kollayderinin ATLAS təcrübəsində O.B.Abdinov rəhbərlik etdiyi Azərbaycan alimləri qrupu birinci yeri tutmuşdur.

Ovsat Bəhram oğlu Abdinov uzun sürən xəstəlikdən sonra 29 oktyabr 2016-cı ildə vəfat etmişdir.

Ailəsi

Əsərləri

  • Abdinov, Övsət. Qrid gələcəyin texnologiyalarıdır // Elm və həyat. - 2011.

İstinadlar

  1. . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-04.

Avqust 08, 2021
övsət, abdinov, övsət, bəhram, oğlu, abdinov, 1944, 2016, fizika, riyaziyyat, elmləri, doktoru, azərbaycan, milli, elmlər, akademiyasının, müxbir, üzvü, 2014, doğum, tarixi, fevral, 1944, 1944, doğum, yeri, bakı, azərbaycan, ssrivəfat, tarixi, oktyabr, 2016, 2. Ovset Behram oglu Abdinov 1944 2016 fizika riyaziyyat elmleri doktoru Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 2014 1 Ovset AbdinovDogum tarixi 23 fevral 1944 1944 02 23 Dogum yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 29 oktyabr 2016 2016 10 29 72 yasinda Elmi derecesi fizika riyaziyyat elmleri doktoruTehsili BDU Mundericat 1 Heyati 2 Ailesi 3 Eserleri 4 IstinadlarHeyati RedakteOvset Behram oglu Abdinov 1966 ci ilde Baki Dovlet Universitetinin fizika fakultesini bitirib Namizedlik dissertasiyasini 1972 ci ilde doktorluq dissertasiyasini ise 1986 ci ilde mudafie etmisdir 1975 ci ilden indiye kimi AMEA Fizika Institutunun Yuksek enerjiler fizikasi labora toriyasinin rehberidir Uzun muddet Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institutunda Dubna seh Rusiya calisib Respublikamizin muxtelif universitetlerinde BDU Neft Akademiyasi pedaqoji fealiyyet gosterib Azerbaycan Milli Grid Seqmentinin layihesinin ve yaradilmasinin muellifidir Elmi fealiyyetinin esas istiqametleri yuksek enerjili adron adron adron nuve ve proton proton toqqusmalarinda elementar zerreciklerin ve atom nuvelerinin xasselerinin tedqiqi Birlesmis Nuve Tedgigatlari Institutunda Azerbaycan Respublikasinin tamhuquqlu numayendesinin muavini Birlesmis Nuve Tedgigatlari Institutunun elmi surasinin uzvudur 1997 ci ilden Avropa Nuve Tedgigatlari Merkezinin ATLAS kollaborasiyasinda Azerbaycan Respublikasinin koordinatorudur ATLAS kollaborasiyasinin uzvudur Xarici ve yerli elmi jurnallarda 300 den artiq derc edilmis meqalenin muellifi ve hemmuellifidir 2014 cu ilde Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu secilib Baki Dovlet Universitetinin aspiranti kimi namizedlik dissertasiyasinin movzusu uzre tedqiqat islerini o Dubna seherinde Russiya Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institunda gorkemli sovet alimi nezeriyyeci fiziki V S Barasenkovun rehberliyi altinda aparmisdir Onun tedqiqatinin esas istiqameti adron nuve qarsiliqli tesirinin nezeri tesvirini vermek olmusdur O B Abdinovun ve hemkarlarinin teklif etdiyi kaskad modeli indiki dovrde adron nuve nuve nuve qarsiliqli tesirlerinin nezeri izahi ucun tetbiq edilen en esas nezeri modellerdendir Bu modelin xususi ile yuksek enerjili adronlarin yungul nuvelerle qarsiliqli tesirinin oyrenilmesine tedbiqinde ve bu istiqametde bir cox effektlerin nezeri izah olunmasinda O B Abdinovun cox boyuk xidmetleri var O ilk defe kollektiv nuve effektlerini izah etmek ucun yungul nuvelerde klasterlerin emele gelmesi ideyasini ireli surmus ve bunu tecrubi faktlarla esaslandirmisdir Kecen esrin 70 ci illerinde Azerbaijanda bir sira en muasir elmi sahelerle yanasi Yuksek Enerjiler fizikasi da inkisaf etmeye basladi Akademik H B Abdullayev N A Quliyev A Muxtarovun tesebbusu ve eyni zamanda akademikler N N Boqolyubovun S N Vernovun ve B M Pantekorvonin desteyi ile Azerbaycanda yaradilan ilk Yuksek Enerjiler Fizikasi Laboratoriyasina rehberlik B Abdinova tapsirildi 1975 ci ilden Yuksek Enerjiler Fizikasi Laboratoriyasina rehberlik etmisdir Yarandigi ilk gunlerden bu gune qeder laboratoriya oz fealiyyetini evvelce kecmic Sovet Ittifaqinin daha sonralar ise dunyanin aparici beynelxalq elmi merkezleri ile hamaheng aparir Bura ilk novbede Birlesmis Nuve Tedqiqatlqri Institunda Duban Russiya kecmis SSSRI Elmler Akademiyasinin Yuksek Enerjiler Fizikasi Institutu Serpuxov Russiya daxildirler Azerbaycan dovlet musteqilliyini qazandigi iller erzinde O B Abdinovun tesebbusu ile dunyanin aparici elm merkezlerinden biri sayilan Avropa Nuve Tedqiqatlari Merkezi CERN Cenevre Isvecre ile elmi elaqelerin yaradilmasi tesebbusu ireli suruldu Avropa Nuve Tedqiqatlari Merkezi ile Azerbaycan dovleti arasinda resmi elaqelerin yaranmasi 1997 ci ilde prezident H Eliyevin imzaladigi iki serencamin neticesinde mumkun oldu 1997 ci ve 2007 ci illerde Azerbaycan Dovleti ile CERN arasinda baglanmis muqavileler Azerbaycan alimlerinin zemanemizin en mohtesem tecrubelerde Boyuk Adron Kollyderi tecrubelerinde istirakina zamin yaratdi Bu muqavileler AMEA Fizika Institutuna dunyanin 40 olke ve teskilatinin daxil oldugu ATLAS kollaborasiyasinin isinde istirakina imkan verdi AMEA Fizika Institutunun emekdaslari Boyuk Adron Kollayderinin ATLAS detektorunun hem fiziki proqraminin hazirlanmasinda hem qurasdirilmasinda ve hem de bu qurgunun muxtelif hisselerinin sinaginda yaxindan istirak edib Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Fizika Institutunun Boyuk Adron Kollayderinin ATLAS ve ALICE kollaborasiyayalarinda istiraki Azerbaycanda da GRID infrastrukturunun yaradilmasi zeruretine getirdi 2008 ci ilde O B Abdinovun rehberliyi altinda Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Fizika Institutunun Yuksek enerjiler fizikasi laboratoroyasi bazasinda Rabite ve Informadiya Texnologiyalari Nazirliyinin Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Fizika Institutunun desteyi ile Milli GRID seqmenti yaradildi Milli GRID seqmentinin yaradilmasi Azerbaycan alimlerinin hem elmi tetqiqat islerinin aparilmasinda ve hem de muxtelif beynelxalq layihelerde istirak etmeyine serait yaratdi Azerbaycanda ilk milli GRID seqmentinin yaradilmasi bir sira olkelerde movcud olan GRID sebekelerine qosulmaga imkan verir ve meselen CERN kimi Beynelxalq elmi merkezlerle elaqelerin genslendirilmesine yardim edir AMEA Fizika Institutunun Boyuk Adron Kollayderinin isinde istiraki zemanemizin en mohtesem tecrubesinde istirakina Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin emekdaslarinin beynelxalq elaqelerinin genislendirilmesine Respublikamizda ilk defe Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Fizika Institutunda Milli GRID seqmentinin yaradilmasina ve Respublikamizda GRID infrastrukturunun yaradilmasina imkan verdi Fexr hissi ile bildirmek lazimdir ki esrimizin en mohtesem kesfinde elektrozeif simmetriyanin spontan pozulmasina ve fundamental zerreciklerin kutle qazanma mexanizmine cavabdeh olan Standart Model Hiqqs bozonun eksperimental askar edilmesine ve xasselerinin oyrenilmesine hesr olunmus meqalelerin hemmuellifleri sirasinda O B Abdinov ve emekdaslarinin da adlari vardir Qeyd edek ki Hiqqs sahesinin nezeriyyeye daxil edilmesine gore Piter Hiqqs ve Fransua Engler 2013 cu ilin fizika sahesinde Nobel mukafatina layiq gorulmusdurler O B Abdinov Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institutunda Azerbaycan Respublikasinin tamhuquqlu numayendesinin muavini Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institutunun elmi surasinin uzvudur 1997 ci ilden Avropa Nuve Tedqiqatlari Merkezinin ATLAS kollaborasiyasinda Azerbaycan Respublikasinin koordinatorudur ATLAS kollaborasiyasinin uzvu Xarici ve yerli elmi jurnallarda 800 den artiq meqalenin muellifi ve hemmuellifidir 2013 cu ilde Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu secilmisdir O B Abdinovun cox boyuk xidmetlerinden biri de genc ixtisascilarin elmi tedqiqat islerine celb edilmesidir Bu iller erzinde o laboratoriyaya Respublikamizin muxtelif Universitetlerinden 100 den artiq genc mutexessis ise celb edib Bu gencler arasinda ixtisasca hem fizik hem de riyaziyyatci var Bu gencler mutemadi olaraq Birlesmis Nuve Tedqiqatlari Institutuna BNTI Yuksek Enerjiler Fizikasi Institutuna YEFI ve CERN e ezam edilirler Bu onlara oz bilik ve tecrubelerini artirmaga Dunyanin aparici alimleri ile temasda olmaga imkan verir Laboratoriyda mekteb kecmis genc alimler terefinden 100 lerle elmi isler cap olunmus 10 larla dissertasiyalar mudafie edilmisdir Bu genc alimlerin sedasini indi tekce Azerbaycanin deyl Dunyanin muxtelif elmi tedqiqat merkezlerinden ve universitetlerinden esitmek olar Kecmic SSRI nin ve Azerbaycanin bir sira qrantlarinin qalibi olmusdur Hec de tesadufi deyildir ki dunyanin aparici informasiya ve verilenler bazasi sayilan Thomson Reuter teskilatinin en cox istinad ediomis meqaleler sirasinda Boyuk Adron Kollayderinin ATLAS tecrubesinde O B Abdinov rehberlik etdiyi Azerbaycan alimleri qrupu birinci yeri tutmusdur Ovsat Behram oglu Abdinov uzun suren xestelikden sonra 29 oktyabr 2016 ci ilde vefat etmisdir Ailesi RedakteBehram Abdinovun ogludur Eserleri RedakteAbdinov Ovset Qrid geleceyin texnologiyalaridir Elm ve heyat 2011 Istinadlar Redakte Arxivlenmis suret 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 07 04 Menbe https az wikipedia org w index php title Ovset Abdinov amp oldid 5797592, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.