Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qarağat (lat. Ribes) — bitkilər aləminin daşdələnçiçəklilər dəstəsinin motmotukimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Qarağat | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Qarağat | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Ümumi
25-30 dərəcə şaxtaya və 30-40 dərəcə istiyə dözən, bol və sabit məhsul, tez bar verən qiymətli çoxbudaqlı kol bitkisidir. Qarağat üzüm kimi çoxillik meyvədir. Xəstəlik və ziyanvericilərə qarşı çox dözümlüdür. Əsasən qələm və kök vasitəsi ilə çoxalır. Qarağat mayda çiçəkləyir. Xırda yaşılımtıl çiçəkləri şivlərdə tək saplaqda yerləşir. Meyvəsi iyul-avqustda yetişir. Meyvəsi yumru və ya oval formalıdır. Meyvələrinin rəngi yaşıl, sarı, ağ, qırmızı, tünd qırmızı, qara olur. Dadı şirin, turşməzə, qabığı nazik və incətüklüdür. Çoxlu xırda toxumları vardır. Hazırda qarağatın bir çox mədəni sortları yetişdirilmişdir.
3 növə ayrılır: qara qarağat (ribes nigrum), qırmızı qarağat (ribes rubrum) və (ribes aureim). Qırmızı qarağatın yayılmış sortlarından Qırmızı Versalski, Qırmızı Hollandiya, Krasnıy krest, Məhsuldar Feya, Zamok Xautona, Qırmızı çutovka və s. göstərmək olar. Ağ qarağatın sortlarından Ağ Bulonski, Ağ versalski, Ağ Hollandiya və Yuterborq misal göstərilə bilər. 150 qram qırmızı qarağatda 40, qara qarağatda isə 79-80 milliqram "C" vitamini var. Qarağat meyvələrinin tərkibində şəkərin miqdarı 16,2-18, ümumi turşunun miqdarı isə 1,8-3 faizdir. Qarağatın tərkibində 13,5% şəkər, 2% üzvi turşu, 1% pektinli maddə, 54 mq% C, 0,25 mq% P, B qrupu vitaminləri və karotin vardır. 0,2-0,7% mineral maddə vardır ki, bunun da əsasını fosfor, mis, dəmir, kalium, natrium, kalsium və maqnezium təşkil edir.
Qırmızı və ağ qarağatın tərkibində orta hesabla 6,7-8,2% şəkər, 2,6-3,8% turşu, 20-45 mq% C vitamini, 0,19-0,26% pektin maddələri, 0,24-2,38% protopektin, 0,41% pentozan, 3,88% sellüloza, 0,11% aşı və boya maddəsi, 0,20-0,91% azotlu maddələr vardır. Azərbaycanda 2 növü yabanı halda bitir. Lənkəran, Şəki, Zaqatala rayonlarının meşəliklərində yayılmışdır. Həmçinin həyətyanı sahələrdə də kifayət qədər əkilib, becərilir.
Qarağat təzə halda yeyilir, mürəbbə, konfityur, kompot, jele, marmelad, konfet və karamel üçün içlik və şərab hazırlamaq üçün sərf edilir. Qış üçün qarağatı qurudur, sirkəyə qoyur və əzib şəkərlə 1:2 nisbətinə qarışdırırlar.
İstinadlar
- Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 94. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 200.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaragat lat Ribes bitkiler aleminin dasdelencicekliler destesinin motmotukimiler fesilesine aid bitki cinsi QaragatElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Deste DasdelenciceklilerFesile MotmotukimilerCins QaragatBeynelxalq elmi adiRibes L 1753Sekil axtarisiITIS 24448NCBI 3801EOL 38348FW 264404Umumi25 30 derece saxtaya ve 30 40 derece istiye dozen bol ve sabit mehsul tez bar veren qiymetli coxbudaqli kol bitkisidir Qaragat uzum kimi coxillik meyvedir Xestelik ve ziyanvericilere qarsi cox dozumludur Esasen qelem ve kok vasitesi ile coxalir Qaragat mayda cicekleyir Xirda yasilimtil cicekleri sivlerde tek saplaqda yerlesir Meyvesi iyul avqustda yetisir Meyvesi yumru ve ya oval formalidir Meyvelerinin rengi yasil sari ag qirmizi tund qirmizi qara olur Dadi sirin tursmeze qabigi nazik ve incetukludur Coxlu xirda toxumlari vardir Hazirda qaragatin bir cox medeni sortlari yetisdirilmisdir 3 nove ayrilir qara qaragat ribes nigrum qirmizi qaragat ribes rubrum ve ribes aureim Qirmizi qaragatin yayilmis sortlarindan Qirmizi Versalski Qirmizi Hollandiya Krasniy krest Mehsuldar Feya Zamok Xautona Qirmizi cutovka ve s gostermek olar Ag qaragatin sortlarindan Ag Bulonski Ag versalski Ag Hollandiya ve Yuterborq misal gosterile biler 150 qram qirmizi qaragatda 40 qara qaragatda ise 79 80 milliqram C vitamini var Qaragat meyvelerinin terkibinde sekerin miqdari 16 2 18 umumi tursunun miqdari ise 1 8 3 faizdir Qaragatin terkibinde 13 5 seker 2 uzvi tursu 1 pektinli madde 54 mq C 0 25 mq P B qrupu vitaminleri ve karotin vardir 0 2 0 7 mineral madde vardir ki bunun da esasini fosfor mis demir kalium natrium kalsium ve maqnezium teskil edir Qirmizi ve ag qaragatin terkibinde orta hesabla 6 7 8 2 seker 2 6 3 8 tursu 20 45 mq C vitamini 0 19 0 26 pektin maddeleri 0 24 2 38 protopektin 0 41 pentozan 3 88 selluloza 0 11 asi ve boya maddesi 0 20 0 91 azotlu maddeler vardir Azerbaycanda 2 novu yabani halda bitir Lenkeran Seki Zaqatala rayonlarinin meseliklerinde yayilmisdir Hemcinin heyetyani sahelerde de kifayet qeder ekilib becerilir Qaragat teze halda yeyilir murebbe konfityur kompot jele marmelad konfet ve karamel ucun iclik ve serab hazirlamaq ucun serf edilir Qis ucun qaragati qurudur sirkeye qoyur ve ezib sekerle 1 2 nisbetine qarisdirirlar IstinadlarLinney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 94 doi 10 5962 BHL TITLE 746 Linnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 200 Hemcinin bax