fbpx
Wikipedia

Nelson Mandela

Nelson Holilala Mandela (kosa. Nelson Rolihlahla Mandela; 18 iyul 1918(1918-07-18)[…], Mvezo[d], Cənubi Afrika Birliyi[…]5 dekabr 2013(2013-12-05)[…], Houghton Estate[d], Qautenq vilayəti) — Cənubi Afrika Respublikasının ilk qaradərili prezidenti (1994-1999). Aparteid əleyhinə apardığı mübarizəyə görə 27 il həbsxanada yatmışdır (1963-1990). 1993-cü il Nobel Sülh mükafatı laureatı.

Nelson Mandela
kosa Nelson Rolihlahla Mandela
Cənubi Afrika Respublikasının 8-ci prezidenti
10 mart 1994 — 14 iyun 1999
Vitse-prezident Frederik De Klerk
Tabo Mbeki
Sələfi Frederik De Klerk
Xələfi Tabo Mbeki
Sələfi Andres Aranqo
Xələfi Tabo Mbeki
Afrika Milli Konqresın 10-cu Prezidentı
5 iyul 1991 — 17 dekabr 1997
Sələfi Oliver Tambo
Xələfi Tabo Mbeki
Şəxsi məlumatlar
Partiya Afrika Milli Konqresı
Doğum tarixi
Doğum yeri Cənubi Afrika Birliyi, Transkey, Umtatada
Vəfat tarixi (95 yaşında)
Vəfat yeri Cənubi Afrika Respublikası, Yohannesburq
Vəfat səbəbi tənəffüs yolları xəstəliyi[d]
Dəfn yeri Mandela Qəbirstanlığı, Qunu, Şərqi Keyp
Həyat yoldaşları Evelin Ntoko Mase (e. 1944–1957; boşanıb)
Vinni Madikizela (e. 1944–1957; boşanıb)
Qrasa Maçel (e. 1998–2013; ölümünə kimi)
Uşaqları 2 oğlan və 3 qızı

Təltifləri Nobel sülh mükafatı
nelsonmandela.org​ (afrik.)​ (ing.)​ (xos.)
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

1918-ci ildə Rolihlahla Dalibhunga adı ilə Cənubi Afrikanın kiçik kəndində Madiba klanında doğulub. Cənubi Afrikada çox vaxt onu klanının adı - Madiba ilə çağırırdılar. İngilis Nelson adını isə ona məktəbdəki müəllimi vermişdi.

Onun atası Thembu kral ailəsinin məsləhətçisi olub və Nelson Mandelanın doqquz yaşı olanda ölmüşdü. Bundan sonra ona Thembu xalqının icraçı naibi Jongintaba Dalindyebo atalıq edib.

Siyasi fəaliyyəti

Mandela Afrika Milli Konqresinə (ANC) 1943-cü ildə fəal kimi qoşulub, daha sonra isə ANC-nin Gənclər Liqasının təsisçisi və prezidenti olub. Həbsdən çıxandan sonra Nelson Mandela ANC-in prezidenti olub.

1952-ci ildə Mandela vəkil oldu və şəriki Oliver Tambo ilə birlikdə Yohannesburqda hüquq məsləhətxanası açdı. Mandela və Tambo bütövlükdə ağdərili Milli Partiya tərəfindən icad edilən, qaradərili çoxluğu əzən aparteid sisteminə qarşı birgə kampaniya aparıblar. 1956-cı ildə cənab Mandela 155 digər fəalla birlikdə dövlətə xəyanətdə ittihamlanıb, amma dörd il davam edən istintaqdan sonra ittihamlar ləğv edilib. Aparteidə qarşı müqavimət, əsasən yeni Keçid Qanunlarına görə gücləndi. Bu qanunlar qaradərililərin harada işləyə və yaşaya biləcəklərini diktə edirdilər.

ANC 1960-cı ildə qanundankənar elan edildi və Mandela təşkilatın digər aparıcı üzvləri ilə birlikdə gizli fəaliyyətə başladı. 1960-cı ildə, polis Şarpevill şəhərciyində keçirilən aksiyada 69 qaradərili adamı güllələyərək öldürəndə, aparteid rejiminə qarşı müxalifət böyüməyə başladı. Bu, dinc müqavimətin sonuna çevrildi və ANC-nin vitse-prezidenti olan Mandela iqtisadi sabotaj kampaniyasını başladı. Bir müddətdən sonra Mandela, sabotaj və zorakı dövlət çevrilişi törətməyə cəhd etməkdə ittihamlanmışdı. Müttəhimlərin bir çoxunun həbs olduğu yerin adı olan Rivonia məhkəməsi kimi tanınan istintaqda Mandela demokratiya, azadlıq və bərabərlik haqqında fikirlərini müttəhimlər kürüsündən söylədi.

1964-cü ilin qış aylarında ona ömürlük həbs cəzası kəsildi. 1968-69-cu illər arasında, 12 ay ərzində onun anası öldü və ən böyük oğlu yol qəzasında öldürüldü, amma Mandelaya onların dəfn mərasiminə getməyə icazə verilmədi. Mandela və digər ANC liderləri həbsdə və ya mühacirətdə olarkən Cənubi Afrikada qaradərililərin yaşadığı hissələrdə yaşayan gənclər ağdərili azlığın hakimiyyətinə qarşı savaşmağa çalışırdılar. Yüzlərlə ölənlər və minlərlə yaralananlardan sonra üsyan dayandırıldı.

1980-ci ildə mühacirətdə olan Tambo Mandelanı azad etmək üçün beynəlxalq kampaniyaya başladı. Dünya birliyi Cənubi Afrikanın aparteid rejiminə qarşı 1967-ci ildə tətbiq olunan sanksiyaları gücləndirdi. Təzyiqə görə nəticələr əldə olundu və 1990-cu ildə Prezident F.V. de Klerk ANC-ə qarşı qadağanı ləğv etdi. Mandela həbsdən buraxıldı və Cənubi Afrikada yeni, çoxirqli demokratiyanın yaradılmasına başlandı.

1993-cü ilin dekabr ayında Mandelaya və de Klerkə Nobel Sülh Mükafatı verildi. Beş ay bundan sonra, Cənubi Afrikanın tarixində ilk dəfə olaraq bütün irqlər demokratik seçkilərdə iştirak etdilər və cənab Mandela prezident seçildi. Onun üzləşdiyi birinci problem - kasıblar üçün mənzillərin qıtlığı idi və xarabalıq şəhərcikləri əsas şəhərləri korlamağa davam edirdi. Müavini Thabo Mbeki hökuməti idarə etməklə məşğul olarkən Mandela rəhbərin tam rəsmi vəzifələrini yerinə yetirərək Cənubi Afrika üçün yeni beynəlxalq imic yaradırdı. Bu baxımdan o, ölkənin çoxmillətli şirkətlərini Cənubi Afrikada qalıb, oraya pul buraxmağa razı edə bildi.

1999-cu ildə prezidentlikdən gedəndən sonra onun ictimai çıxışlarının əksəriyyəti onun yaratdığı Mandela Fondu ilə bağlı idi, amma o, dünyanı gəzməyə, liderlərlə görüşməyə və konfranslarda iştirak etməyə davam edirdi.

Şəxsi həyatı

1944-cü ildə Mandela, birinci həyat yoldaşı Evelyn Mase ilə evlənib. Dünyaya dörd uşaq gətirəndən sonra onlar 1958-ci ildə boşandılar. 1958-ci ildə Mandela Vinni Madikizela ilə evləndi. Daha sonra xanım Madikizela həyat yoldaşının həbsdən çıxarılması üçün aktiv olaraq kampaniya aparıb. 1992-ci ildə Mandela onun həyat yoldaşı Vinninin xəyanəti əsasında ondan ayrıldı. Vinni həmçinin adam oğurlamaq və hücumda kömək etməkdə günahkar hesab edilmişdi.

1998-ci ildə, 80-ci ad günündə cənab Mandela Mozambikin keçmiş prezidentinin dul xanımı Qraça Maçel ilə evləndi. Son illərdə onun ən önəmli müdaxiləsi 2005-ci ildə, oğlu Makgathonun ölümündən sonra gəldi. QİÇS epidemiyası haqqında danışmaq tabu olan vaxtda cənab Mandela elan etdi ki, onun oğlu QİÇŞ-dən ölüb və onun "normal xəstəlik kimi görünməsi üçün" Cənubi Afrikalıları epidemiya haqqında danışmağa çağırdı.

İstinadlar

  1. Mandela N. Long Walk to Freedom: The Autobiography of Nelson Mandela — 1 — Little, Brown, 1995. — P. 3. — ISBN 978-0-316-54818-2
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q8023"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16196360"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q552959"></a>
  2. Smith D. R. Nelson Mandela, South Africa's first black president, dies aged 95The Guardian, 2013.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11148"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15637844"></a>
  3. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  4. Ex-wife challenges Nelson Mandela's will, demands homesteadLos Angeles Times, 2014.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q188515"></a>
  5. http://www.bbc.co.uk/blogs/thereporters/andrewharding/2010/06/south_africa_world_cup_mandla.html
  6. Nelson Mandela Dead: Former South African President Has Died At 95 — Business Insider, 2013.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q286707"></a>
  7. Encyclopædia Britannica
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1417"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2450"></a>
  8. Nelson Mandela 1918-2013 on BBC History
  9. Nelson Mandela - aparteidə qalib gəlmiş insan

Xarici keçidlər

nelson, mandela, nelson, holilala, mandela, kosa, nelson, rolihlahla, mandela, iyul, 1918, 1918, mvezo, cənubi, afrika, birliyi, dekabr, 2013, 2013, houghton, estate, qautenq, vilayəti, cənubi, afrika, respublikasının, qaradərili, prezidenti, 1994, 1999, apart. Nelson Holilala Mandela kosa Nelson Rolihlahla Mandela 18 iyul 1918 1918 07 18 1 2 3 Mvezo d Cenubi Afrika Birliyi 1 4 5 5 dekabr 2013 2013 12 05 3 6 7 Houghton Estate d Qautenq vilayeti Cenubi Afrika Respublikasinin ilk qaraderili prezidenti 1994 1999 Aparteid eleyhine apardigi mubarizeye gore 27 il hebsxanada yatmisdir 1963 1990 1993 cu il Nobel Sulh mukafati laureati Nelson Mandelakosa Nelson Rolihlahla MandelaCenubi Afrika Respublikasinin 8 ci prezidenti10 mart 1994 14 iyun 1999Vitse prezident Frederik De Klerk Tabo MbekiSelefi Frederik De KlerkXelefi Tabo Mbeki3 sentyabr 1998 14 iyun 1999Selefi Andres AranqoXelefi Tabo MbekiAfrika Milli Konqresin 10 cu Prezidenti5 iyul 1991 17 dekabr 1997Selefi Oliver TamboXelefi Tabo MbekiSexsi melumatlarPartiya Afrika Milli KonqresiDogum tarixi 18 iyul 1918Dogum yeri Cenubi Afrika Birliyi Transkey UmtatadaVefat tarixi 5 dekabr 2013 95 yasinda Vefat yeri Cenubi Afrika Respublikasi YohannesburqVefat sebebi teneffus yollari xesteliyi d Defn yeri Mandela Qebirstanligi Qunu Serqi KeypHeyat yoldaslari Evelin Ntoko Mase e 1944 1957 bosanib Vinni Madikizela e 1944 1957 bosanib Qrasa Macel e 1998 2013 olumune kimi Usaqlari 2 oglan ve 3 qiziTeltifleri Nobel sulh mukafatinelsonmandela org afrik ing xos Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 1 1 Siyasi fealiyyeti 1 2 Sexsi heyati 2 Istinadlar 3 Xarici kecidlerHeyati Redakte1918 ci ilde Rolihlahla Dalibhunga adi ile Cenubi Afrikanin kicik kendinde Madiba klaninda dogulub 8 Cenubi Afrikada cox vaxt onu klaninin adi Madiba ile cagirirdilar Ingilis Nelson adini ise ona mektebdeki muellimi vermisdi 8 Onun atasi Thembu kral ailesinin meslehetcisi olub ve Nelson Mandelanin doqquz yasi olanda olmusdu Bundan sonra ona Thembu xalqinin icraci naibi Jongintaba Dalindyebo ataliq edib 9 Siyasi fealiyyeti Redakte Mandela Afrika Milli Konqresine ANC 1943 cu ilde feal kimi qosulub daha sonra ise ANC nin Gencler Liqasinin tesiscisi ve prezidenti olub Hebsden cixandan sonra Nelson Mandela ANC in prezidenti olub 8 1952 ci ilde Mandela vekil oldu ve seriki Oliver Tambo ile birlikde Yohannesburqda huquq meslehetxanasi acdi 9 Mandela ve Tambo butovlukde agderili Milli Partiya terefinden icad edilen qaraderili coxlugu ezen aparteid sistemine qarsi birge kampaniya apariblar 1956 ci ilde cenab Mandela 155 diger fealla birlikde dovlete xeyanetde ittihamlanib amma dord il davam eden istintaqdan sonra ittihamlar legv edilib 9 Aparteide qarsi muqavimet esasen yeni Kecid Qanunlarina gore guclendi Bu qanunlar qaraderililerin harada isleye ve yasaya bileceklerini dikte edirdiler 9 ANC 1960 ci ilde qanundankenar elan edildi ve Mandela teskilatin diger aparici uzvleri ile birlikde gizli fealiyyete basladi 1960 ci ilde polis Sarpevill seherciyinde kecirilen aksiyada 69 qaraderili adami gulleleyerek oldurende aparteid rejimine qarsi muxalifet boyumeye basladi 9 Bu dinc muqavimetin sonuna cevrildi ve ANC nin vitse prezidenti olan Mandela iqtisadi sabotaj kampaniyasini basladi 9 Bir muddetden sonra Mandela sabotaj ve zoraki dovlet cevrilisi toretmeye cehd etmekde ittihamlanmisdi Muttehimlerin bir coxunun hebs oldugu yerin adi olan Rivonia mehkemesi kimi taninan istintaqda Mandela demokratiya azadliq ve beraberlik haqqinda fikirlerini muttehimler kurusunden soyledi 9 1964 cu ilin qis aylarinda ona omurluk hebs cezasi kesildi 9 1968 69 cu iller arasinda 12 ay erzinde onun anasi oldu ve en boyuk oglu yol qezasinda olduruldu amma Mandelaya onlarin defn merasimine getmeye icaze verilmedi 9 Mandela ve diger ANC liderleri hebsde ve ya muhaciretde olarken Cenubi Afrikada qaraderililerin yasadigi hisselerde yasayan gencler agderili azligin hakimiyyetine qarsi savasmaga calisirdilar Yuzlerle olenler ve minlerle yaralananlardan sonra usyan dayandirildi 9 1980 ci ilde muhaciretde olan Tambo Mandelani azad etmek ucun beynelxalq kampaniyaya basladi 8 Dunya birliyi Cenubi Afrikanin aparteid rejimine qarsi 1967 ci ilde tetbiq olunan sanksiyalari guclendirdi Tezyiqe gore neticeler elde olundu ve 1990 cu ilde Prezident F V de Klerk ANC e qarsi qadagani legv etdi 9 Mandela hebsden buraxildi ve Cenubi Afrikada yeni coxirqli demokratiyanin yaradilmasina baslandi 9 1993 cu ilin dekabr ayinda Mandelaya ve de Klerke Nobel Sulh Mukafati verildi Bes ay bundan sonra Cenubi Afrikanin tarixinde ilk defe olaraq butun irqler demokratik seckilerde istirak etdiler ve cenab Mandela prezident secildi Onun uzlesdiyi birinci problem kasiblar ucun menzillerin qitligi idi ve xarabaliq sehercikleri esas seherleri korlamaga davam edirdi 9 Muavini Thabo Mbeki hokumeti idare etmekle mesgul olarken Mandela rehberin tam resmi vezifelerini yerine yetirerek Cenubi Afrika ucun yeni beynelxalq imic yaradirdi Bu baximdan o olkenin coxmilletli sirketlerini Cenubi Afrikada qalib oraya pul buraxmaga razi ede bildi 8 1999 cu ilde prezidentlikden gedenden sonra onun ictimai cixislarinin ekseriyyeti onun yaratdigi Mandela Fondu ile bagli idi amma o dunyani gezmeye liderlerle gorusmeye ve konfranslarda istirak etmeye davam edirdi 9 Sexsi heyati Redakte 1944 cu ilde Mandela birinci heyat yoldasi Evelyn Mase ile evlenib Dunyaya dord usaq getirenden sonra onlar 1958 ci ilde bosandilar 1958 ci ilde Mandela Vinni Madikizela ile evlendi Daha sonra xanim Madikizela heyat yoldasinin hebsden cixarilmasi ucun aktiv olaraq kampaniya aparib 1992 ci ilde Mandela onun heyat yoldasi Vinninin xeyaneti esasinda ondan ayrildi 8 Vinni hemcinin adam ogurlamaq ve hucumda komek etmekde gunahkar hesab edilmisdi 8 1998 ci ilde 80 ci ad gununde cenab Mandela Mozambikin kecmis prezidentinin dul xanimi Qraca Macel ile evlendi Son illerde onun en onemli mudaxilesi 2005 ci ilde oglu Makgathonun olumunden sonra geldi 9 QICS epidemiyasi haqqinda danismaq tabu olan vaxtda cenab Mandela elan etdi ki onun oglu QICS den olub ve onun normal xestelik kimi gorunmesi ucun Cenubi Afrikalilari epidemiya haqqinda danismaga cagirdi 9 Istinadlar Redakte 1 2 3 Mandela N Long Walk to Freedom The Autobiography of Nelson Mandela 1 Little Brown 1995 P 3 ISBN 978 0 316 54818 2 lt a href https wikidata org wiki Track Q8023 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q16196360 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q552959 gt lt a gt 1 2 Smith D R Nelson Mandela South Africa s first black president dies aged 95 The Guardian 2013 lt a href https wikidata org wiki Track Q11148 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q15637844 gt lt a gt 1 2 3 4 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt Ex wife challenges Nelson Mandela s will demands homestead Los Angeles Times 2014 lt a href https wikidata org wiki Track Q188515 gt lt a gt http www bbc co uk blogs thereporters andrewharding 2010 06 south africa world cup mandla html 1 2 Nelson Mandela Dead Former South African President Has Died At 95 Business Insider 2013 lt a href https wikidata org wiki Track Q286707 gt lt a gt 1 2 Encyclopaedia Britannica lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1417 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2450 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 7 Nelson Mandela 1918 2013 on BBC History 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Nelson Mandela aparteide qalib gelmis insanXarici kecidler Redakte Vikisitatda Nelson Mandela ile elaqedar sitatlar var Menbe https az wikipedia org w index php title Nelson Mandela amp oldid 6012664, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.