Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Emden — Almaniyanın şimal-qərbində Aşağı Saksoniyada şəhər və dəniz limanı. Niderland sərhədinə yaxın Ems çayı üzərində yerləşir. nın əsas şəhəridir.
| Şəhər | |||||
| Emden | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Emden | |||||
 | |||||
| |||||
| HGYO | |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 1 m | ||||
| İqlimi | Dəniz iqlimi | ||||
| Saat qurşağı | | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | 04921, 04927, 04924 | ||||
| Poçt indeksi | 26721, 26723, 26725 | ||||
| Nəqliyyat kodu | EMD | ||||
| Digər | |||||
| emden.de | |||||
  Emden | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarixi
Emdenin əsasının qoyulduğu dəqiq tarix məlum deyil, lakin o, ən azı VIII əsrdən mövcuddur. Şəhərin qədim adları Setutanda, Amuton, Embda, Emda, Embden və Embderland kimi qeydə alınıb. Şəhər hüququ və gerbi – Engelke up de Muer (“Divardakı balaca mələk”) – 1495‑ci ildə imperator I Maksimilian tərəfindən verilib.
XVI əsrdə Emden qısa müddətə Protestant Reformasiyasının mühüm mərkəzinə çevrildi. Buna səbəb, lüteranlıqla katoliklik arasında dini “üçüncü yol” axtaran idi. 1542‑ci ildə o, polyak zadəganı ni Emdenə protestant kilsəsinin pastoru kimi dəvət etdi və o, yeddi il ərzində Şərqi Friziya ətrafında yeni dini yaydı. Lakin 1549‑cu ildə imperator V Karlın təzyiqi ilə qrafinya Laskini İngiltərəyə getməyə məcbur etdi və təcrübə başa çatdı. Buna baxmayaraq, onun irsi Niderlanddakı reformasiya üçün mühüm oldu.
XVI əsrin sonuna yaxın Emden böyük rifah dövrü yaşadı. Niderland üsyanının əvvəlində ispanların Fladriya və limanlarını blokadaya alması nəticəsində Emden Şimal dənizinin ən mühüm yükləmə limanına çevrildi. Minlərlə protestant qaçqın Flandriya və ndakı İspaniya hakimiyyətindən qaçaraq protestant Emdenə sığındı. Həmin dövrdə Emden əsasən kalvinist idi və Şərqi Frizyanın lüteran qrafları ilə ziddiyyətə girmişdi.
1595‑ci ildəki şəhərin müstəqil şəhər‑dövlətə çevrilməsinə səbəb oldu.Yeddi Birləşmiş Əyalət Respublikası tərəfindən dəstəklənən Emden onun himayəsi altında azad özünü idarə edən şəhəri statusu qazandı. rəsmi dil oldu. XVII əsrdə böyük sayda holland və flamand köçkünləri sayəsində Emden çox varlı şəhərə çevrildi və protestantizmin mərkəzi oldu. Siyasi nəzəriyyəçi İohann Altuzi 1604–1638‑ci illərdə şəhərin i vəzifəsini icra edirdi.
Şərqi Friziyanın son qrafı 1734‑də hakimiyyətə gəlsə də, Emden və digər əyalətlərin müqaviməti ilə üzləşdi. Emden ticarət mərkəzi statusunu bərpa etmək üçün Prussiyaya üz tutdu və əvəzində xarici qoşunların çıxarılmasını, müsadirə edilmiş əmlakın qaytarılmasını və xəzinənin Emdenə köçürülməsini tələb etdi. II Fridrix rəhbərliyindəki Prussiya isə I Leopoldun 1694‑cü il fərmanına əsaslanaraq Şərqi Friziya üzərində iddiasını təmin etmək niyyətində idi. Sebastian Anton Homfeldin başçılıq etdiyi danışıqlar nəticəsində 14 mart 1744‑də iki müqavilə imzalanaraq Emdenin statusu və iqtisadi‑inzibati imtiyazları təsdiqləndi. 25 may 1744‑də Karl Edzardın vəfatından sonra Prussiya müqavimətsiz şəkildə Şərqi Friziyanı işğal etdi.
1752‑ci ildə II Fridrix Quançjou ilə ticarət etmək üçün Emden şirkətinə icazə verdi, lakin Yeddiillik Müharibə zamanı 1757‑ci ildə fransız qoşunları Emdeni tutduqdan sonra şirkət dağıldı. Şəhər 1758‑də ingilis‑alman qüvvələri tərəfindən geri alındı və müharibə boyu Vestfaliyadakı əməliyyatları dəstəkləmək üçün Britaniyanın əsas təchizat bazasına çevrildi. Napoleon müharibələri dövründə Emden və ətraf Şərqi Friziya torpaqları qısaömürlü nın tərkibində idi.
Sənayeləşmə təxminən 1870‑dən başladı: kağız fabriki və daha böyük gəmiqayırma müəssisəsi tikildi. XIX əsrin sonunda Dortmund‑Ems kanalı inşa olundu və Emdeni Rur bölgəsi ilə birləşdirdi; bu, 1970‑ci illərə qədər Emdeni “Rurun dəniz limanı”na çevirdi. Cənubdan kömür Şimal dənizi limanına daşınır, idxal olunmuş dəmir filizi isə kanal vasitəsilə Reynə və Rura göndərilirdi. Son dəmir‑filizi daşıyan gəmi 1986‑da Emden limanına yanaşmışdı. 1903‑cü ildə təsis olunan böyük Nordseewerke (“Şimal dənizi zavodları”) gəmiqayırma müəssisəsi 2010‑a qədər fəaliyyət göstərdi.
II Dünya müharibəsi zamanı Emden dəfələrlə Müttəfiqlərin bombardmanına məruz qaldı və şəhər mərkəzinin çox hissəsi dağıldı. Kral Hərbi Hava Qüvvələri (RAF) Emden üzərində ilk bombardmanı 31 mart 1940‑da həyata keçirdi; RAF və ABŞ Ordusu Hərbi Hava Qüvvələri (USAAF) müharibə boyunca hücumları davam etdirdilər. 6 sentyabr 1944‑də RAF və USAAF‑ın ən böyük reydi nəticəsində şəhər mərkəzinin binalarının təxminən 80%‑i məhv edildi. Bununla belə, Emden gəmiqayırma zavodları əsasən zərər görmədi. Müharibədən sonra Emden müttəfiqlərin altına düşdü və bərpa işləri başladı. Hazırkı şəhər bələdiyyə binası 6 sentyabr 1962‑ci ildə, 1944‑cü il reydinin tam 18 illiyində açılıb.
Qardaş şəhərlər
İstinadlar
- ArchINFORM (alm.). 1994.
- https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/LaenderRegionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Aktuell/05Staedte.html.
- Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2018 (4. Quartal). Federal Statistical Office.
- Ralph J., Nikischer T., Mineralogy H. I. o. Mindat.org (ing.): The Mineral and Locality Database. [Keswick, VA], Coulsdon, Surrey: 2000.
- Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2023 (alm.). DESTATIS, 2024.
- "Old Germanic Toponymie | PDF". Scribd (ingilis). İstifadə tarixi: 18 March 2022.
- Carney, Frederick S. Politica:Translator's Introduction. Liberty Fund. 1995. ISBN .
- Mentzer, Raymond. Sin and the Calvinists: Morals, Control and the Consistory in Reformed Tradition. Truman State University Press. 1994. səh. 22. ISBN .
- Shepherd, Edwin Colston. "The Bomber Chief's Warning" (PDF). The Aeroplane. LXIV (1628). 7 Avqust 1942.
Şəhər haqqında olan bu məqalə bu məqalə . Məqaləni Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Almaniya haqqında olan bu məqalə bu məqalə . Məqaləni Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Emden Almaniyanin simal qerbinde Asagi Saksoniyada seher ve deniz limani Niderland serhedine yaxin Ems cayi uzerinde yerlesir Serqi Friziyanin esas seheridir SeherEmdenEmden Bayraq Gerb d 53 22 01 nbsp sm nbsp e 7 12 22 nbsp s nbsp u H G Y O Olke nbsp Almaniya Federativ Respublikasi 1 Tarixi ve cografiyasi Sahesi 112 34 nbsp km 2016 2017 2 3 Merkezin nbsp hundurluyu 1 nbsp m Iqlimi Deniz iqlimi 4 Saat qursagi UTC 01 00UTC 02 00 Ehalisi Ehalisi 50 659 nbsp nef 2023 5 Reqemsal identifikatorlar Telefon kodu 04921 04927 04924 Poct indeksi 26721 26723 26725 Neqliyyat kodu EMD Diger emden deXeriteni goster gizle Emden nbsp Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiredakteEmdenin esasinin qoyuldugu deqiq tarix melum deyil lakin o en azi VIII esrden movcuddur Seherin qedim adlari Setutanda 6 Amuton Embda Emda Embden ve Embderland kimi qeyde alinib Seher huququ ve gerbi Engelke up de Muer Divardaki balaca melek 1495 ci ilde imperator I Maksimilian terefinden verilib XVI esrde Emden qisa muddete Protestant Reformasiyasinin muhum merkezine cevrildi Buna sebeb luteranliqla katoliklik arasinda dini ucuncu yol axtaran Oldenburqlu Anna idi 1542 ci ilde o polyak zadegani Yan Laskini Emdene protestant kilsesinin pastoru kimi devet etdi ve o yeddi il erzinde Serqi Friziya etrafinda yeni dini yaydi 7 Lakin 1549 cu ilde imperator V Karlin tezyiqi ile qrafinya Laskini Ingiltereye getmeye mecbur etdi ve tecrube basa catdi Buna baxmayaraq onun irsi Niderlanddaki reformasiya ucun muhum oldu XVI esrin sonuna yaxin Emden boyuk rifah dovru yasadi Niderland usyaninin evvelinde ispanlarin Fladriya ve Brabant limanlarini blokadaya almasi neticesinde Emden Simal denizinin en muhum yukleme limanina cevrildi Minlerle protestant qacqin Flandriya ve Brabant hersoqlugundaki Ispaniya hakimiyyetinden qacaraq protestant Emdene sigindi Hemin dovrde Emden esasen kalvinist idi ve Serqi Frizyanin luteran qraflari ile ziddiyyete girmisdi 1595 ci ildeki Emden inqilabi seherin musteqil seher dovlete cevrilmesine sebeb oldu 8 Yeddi Birlesmis Eyalet Respublikasi terefinden desteklenen Emden onun himayesi altinda azad ozunu idare eden seheri statusu qazandi Brabant lehcesi resmi dil oldu XVII esrde boyuk sayda holland ve flamand kockunleri sayesinde Emden cox varli sehere cevrildi ve protestantizmin merkezi oldu Siyasi nezeriyyeci Iohann Altuzi 1604 1638 ci illerde seherin sindiki vezifesini icra edirdi 7 Serqi Friziyanin son qrafi Karl Edzard 1734 de hakimiyyete gelse de Emden ve diger eyaletlerin muqavimeti ile uzlesdi Emden ticaret merkezi statusunu berpa etmek ucun Prussiyaya uz tutdu ve evezinde xarici qosunlarin cixarilmasini musadire edilmis emlakin qaytarilmasini ve xezinenin Emdene kocurulmesini teleb etdi II Fridrix rehberliyindeki Prussiya ise I Leopoldun 1694 cu il fermanina esaslanaraq Serqi Friziya uzerinde iddiasini temin etmek niyyetinde idi Sebastian Anton Homfeldin basciliq etdiyi danisiqlar neticesinde 14 mart 1744 de iki muqavile imzalanaraq Emdenin statusu ve iqtisadi inzibati imtiyazlari tesdiqlendi 25 may 1744 de Karl Edzardin vefatindan sonra Prussiya muqavimetsiz sekilde Serqi Friziyani isgal etdi 1752 ci ilde II Fridrix Quancjou ile ticaret etmek ucun Emden sirketine icaze verdi lakin Yeddiillik Muharibe zamani 1757 ci ilde fransiz qosunlari Emdeni tutduqdan sonra sirket dagildi Seher 1758 de ingilis alman quvveleri terefinden geri alindi ve muharibe boyu Vestfaliyadaki emeliyyatlari desteklemek ucun Britaniyanin esas techizat bazasina cevrildi Napoleon muharibeleri dovrunde Emden ve etraf Serqi Friziya torpaqlari qisaomurlu Hollandiya kralliginin terkibinde idi Senayelesme texminen 1870 den basladi kagiz fabriki ve daha boyuk gemiqayirma muessisesi tikildi XIX esrin sonunda Dortmund Ems kanali insa olundu ve Emdeni Rur bolgesi ile birlesdirdi bu 1970 ci illere qeder Emdeni Rurun deniz limani na cevirdi Cenubdan komur Simal denizi limanina dasinir idxal olunmus demir filizi ise kanal vasitesile Reyne ve Rura gonderilirdi Son demir filizi dasiyan gemi 1986 da Emden limanina yanasmisdi 1903 cu ilde tesis olunan boyuk Nordseewerke Simal denizi zavodlari gemiqayirma muessisesi 2010 a qeder fealiyyet gosterdi II Dunya muharibesi zamani Emden defelerle Muttefiqlerin bombardmanina meruz qaldi ve seher merkezinin cox hissesi dagildi Kral Herbi Hava Quvveleri RAF Emden uzerinde ilk bombardmani 31 mart 1940 da heyata kecirdi RAF ve ABS Ordusu Herbi Hava Quvveleri USAAF muharibe boyunca hucumlari davam etdirdiler 9 6 sentyabr 1944 de RAF ve USAAF in en boyuk reydi neticesinde seher merkezinin binalarinin texminen 80 i mehv edildi Bununla bele Emden gemiqayirma zavodlari esasen zerer gormedi Muharibeden sonra Emden muttefiqlerin altina dusdu ve berpa isleri basladi Hazirki seher belediyye binasi 6 sentyabr 1962 ci ilde 1944 cu il reydinin tam 18 illiyinde acilib Qardas seherlerredakteArxangelsk Rusiya nbsp Hauqesund NorvecIstinadlarredakte 1 2 ArchINFORM nbsp alm 1994 https www destatis de DE ZahlenFakten LaenderRegionen Regionales Gemeindeverzeichnis Administrativ Aktuell 05Staedte html Alle politisch selbstandigen Gemeinden mit ausgewahlten Merkmalen am 31 12 2018 4 Quartal Federal Statistical Office Ralph nbsp J Nikischer nbsp T Mineralogy nbsp H nbsp I nbsp o Mindat org nbsp ing The Mineral and Locality Database Keswick VA Coulsdon Surrey 2000 Alle politisch selbstandigen Gemeinden mit ausgewahlten Merkmalen am 31 12 2023 nbsp alm DESTATIS 2024 Old Germanic Toponymie PDF Scribd ingilis Istifade tarixi 18 March 2022 1 2 Carney Frederick S Politica Translator s Introduction Liberty Fund 1995 ISBN nbsp 9780865971158 Mentzer Raymond Sin and the Calvinists Morals Control and the Consistory in Reformed Tradition Truman State University Press 1994 seh nbsp 22 ISBN nbsp 1931112185 Shepherd Edwin Colston The Bomber Chief s Warning PDF The Aeroplane LXIV 1628 7 Avqust 1942 Seher haqqinda olan bu meqale bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Almaniya haqqinda olan bu meqale bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Emden amp oldid 8211421