fbpx
Wikipedia

Dəniz səviyyəsinin yüksəlməsi

Avqust 20, 2021

Dünyada dəniz səviyyəsinin yüksəlməsi, təxminən, 20-ci əsrin əvvəllərində başladı. 1900-2016-cı illərdə dəniz səviyyəsi bütün dünyada 16-21 sm-ə qədər yüksəldi. Peyk radar ölçmələrindən əldə edilən daha dəqiq məlumatlar 1993-cü ildən 2017-ci ilə qədər dəniz səviyyəsinin 7.5 sm yüksəldiyini ortaya çıxardı,:1554 bu da hər 100 ildə 30 sm artış trendinin olduğunu göstərir. Bu yüksəlişin əsas səbəbi dəniz suyunun termik genişlənməsini artıran və örtük buzlağı və buzlaqları əridən, insanın səbəb olduğu qlobal istiləşmədir. 1993-2018-ci illərdə okeanların termik genişləməsi dəniz səviyyəsinin yüksəlməsinin 42%-ni, mülayim buzlaqların əriməsinin 21%-ni, Qrenlandiyadakı buzlaqların əriməsinin 15%-ni və Antarktidadakı buzlaqların əriməsinin 8%-ni təşkil edir. İqlimşünas alimlər 21-ci əsrdə bu rəqəmlər daha da artacağını gözləyirlər.:62

Peyk müşahidələrinə görə, 1993-cü ildən bəri dəniz səviyyəsindəki artış (NASA)

Dəniz səviyyəsinin gələcəyini layihələndirmək çətindir, buna səbəb iqlim sisteminin müxtəlif aspektlərinin kompleks olasıdır. Keçmiş və indiki dəniz səviyyəsi ilə bağlı iqlim tədqiqatları inkişaf etmiş komputer modellərini artırdıqca, proyeksiyalar da buna uyğun olaraq artmışdı. 2007-ci ildə İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panel (İDHP) 2099-cu ilin sonuna qədər dəniz səviyyəsinin ən yüksək təxmin kimi 60 sm-i qəbul etsə də, 2014-cü il hesabatında bu təxmin 90 sm-ə yüksəldi. Sonralar aparılan bir sıra araşdırmalar qlobal dəniz səviyyəsinin 200-270 sm-ə qədər yüksəlməsinin "fiziki olaraq mümkün olduğunu" göstərdi. Uzun dövrlü proyeksiyaların konservativ təxminə görə, 2000 illik periodda temperaturun hər bir Selsi dərcə artışı dəniz səviyyəsini təqribən 2.3 metr artırır, misal olaraq iqlim süstlüyü göstərilə bilər. 2021-ci ilin fevralında Ocean Science-də nəşr edilən məqalə İDHP-nin 2100-cü ilə qədər dəniz səviyyəsi ilə bağlı proyeskiyalarının xeyli konservativ oluduğunu və dəniz səviyyəsinin əvvəl təxmin ediləndən daha çox yüksələcəyini göstərdi.

Dəniz səviyyəsi bir qayda olaraq Dünya hər yerində eyni şəkildə artmayacaq və Arktika kimi bəzi yerlərdə, hətta azca da olsa düşməyəcək. Lokal faktorlara tektonik təsirlər, torpaq çökmələri, qabarma və çəkilmələr, su axınları və qasırğalar aiddir. Dəniz səviyyəsinin yüksəlməsi sahil və ada regionlardakı əhalinin yaşayışına ciddi şəkildə təsir edə bilər. Minilliklər boyu davam edən bir neçə dərəcə istiləşmə ilə sahil bölgələrdə geniş su daşqınları gözlənilir. Əlavə təsirlərə daha yüksək qasırğalı dalğalar və daha təhlükəli tsunamilər, əhalinin yerinin dəyişməsi, aqrar torpaqların itirilməsi və deqradasiyası və şəhərlərə dəyən böyük ziyan aid edilə bilər. Dəniz ekosistemləri kimi təbii mühitlər də bu yüksəlmədən təsirsiz ötüşmür: balıqlar, quşlar və bitkilər öz yaşayış sahələrini itirir.

Cəmiyyətlər dəniz səviyyəsinin yüksəlməsinə 3 yolla uyğunlaşa bilər: geri çəkilməyi bacarmaq, sahil dəyişikliyinə uyğunlaşmaq və ya dalğaqıran bəndlər kimi ağır konstruksiyalı metodlar və ya qum təpələri və sahil qidalanması kimi yüngül metodlardan istifadə edərək qorunmaq. Bəzən bu uyğunlaşma strategiyaları əl-ələ verir, lakin digər vaxtlarda fərqli strategiyalar arasında seçim edilməlidir. Batmaqda olan şəhərlər kimi bəzi insan mühitləri üçün dəniz səviyyəsinin yüksəlməsinə uyğunlaşma çökmə kimi digər ətraf mühit məsələləri ilə qarışıqlaşa bilər. Təbii ekosistemlər adətən daxili ərazilərə doğru hərəkət edərək yüksələn dəniz səviyyələrinə uyğunlaşırlar; lakin təbii və ya süni maneələr səbəbindən həmişə bunu edə bilməyəcəklər.

İstinadlar

  1. ↑ USGCRP (2017). "Climate Science Special Report. Chapter 12: Sea Level Rise". science2017.globalchange.gov. İstifadə tarixi: 2018-12-27.
  2. ↑ WCRP Global Sea Level Budget Group (2018). "Global sea-level budget 1993–present". Earth System Science Data. 10 (3): 1551–1590. Bibcode:2018ESSD...10.1551W. doi:10.5194/essd-10-1551-2018. This corresponds to a mean sea-level rise of about 7.5 cm over the whole altimetry period. More importantly, the GMSL curve shows a net acceleration, estimated to be at 0.08mm/yr2.
  3. Mengel, Matthias; Levermann, Anders; Frieler, Katja; Robinson, Alexander; Marzeion, Ben; Winkelmann, Ricarda (8 March 2016). "Future sea level rise constrained by observations and long-term commitment". Proceedings of the National Academy of Sciences. 113 (10): 2597–2602. Bibcode:2016PNAS..113.2597M. doi:10.1073/pnas.1500515113. PMC 4791025. PMID 26903648.
  4. Climate Change 2014 Synthesis Report Fifth Assessment Report, AR5 (Hesabat). Intergovernmental Panel on Climate Change. 2014. Under all RCP scenarios, the rate of sea level rise will very likely exceed the rate of 2.0 [1.7–2.3] mm/yr observed during 1971–2010
  5. IPCC, "Summary for Policymakers", Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, 2007, page 13-14"Models used to date do not include uncertainties in climate-carbon cycle feedback nor do they include the full effects of changes in ice sheet flow, because a basis in published literature is lacking."
  6. Mooney, Chris. "Scientists keep upping their projections for how much the oceans will rise this century". Washington Post.
  7. Bamber, Jonathan L.; Oppenheimer, Michael; Kopp, Robert E.; Aspinall, Willy P.; Cooke, Roger M. (June 4, 2019). "Ice sheet contributions to future sea-level rise from structured expert judgment". Proceedings of the National Academy of Sciences. 116 (23): 11195–11200. doi:10.1073/pnas.1817205116. PMID 31110015 – www.pnas.org vasitəsilə.
  8. Global and Regional Sea Level Rise Scenarios for the United States (PDF) (Hesabat) (NOAA Technical Report NOS CO-OPS 083). National Oceanic and Atmospheric Administration. January 2017. səh. vi. İstifadə tarixi: 24 August 2018."The projections and results presented in several peer-reviewed publications provide evidence to support a physically plausible GMSL rise in the range of 2.0 meters (m) to 2.7 m, and recent results regarding Antarctic ice-sheet instability indicate that such outcomes may be more likely than previously thought."
  9. Grinsted, Aslak; Christensen, Jens Hesselbjerg (2021-02-02). "The transient sensitivity of sea level rise". Ocean Science (English). 17 (1): 181–186. doi:10.5194/os-17-181-2021. ISSN 1812-0784.
  10. "The strange science of melting ice sheets: three things you didn't know". The Guardian. 12 September 2018.
  11. Bindoff, N.L.; Willebrand, J.; Artale, V.; Cazenave, A.; Gregory, J.; Gulev, S.; Hanawa, K.; Le Quéré, C.; Levitus, S.; Nojiri, Y.; Shum, C.K.; Talley L.D.; Unnikrishnan, A. (2007), "Section 5.5.1: Introductory Remarks", in IPCC AR4 WG1 (ed.), Chapter 5: Observations: Ocean Climate Change and Sea Level, ISBN 978-0-521-88009-1, İstifadə tarixi: 25 January 2017
  12. Box SYN-1: Sustained warming could lead to severe impacts, p. 5, in: Synopsis, in National Research Council, 2011
  13. IPCC TAR WG1, 2001.
  14. "Sea level to increase risk of deadly tsunamis". UPI. 2018.
  15. Holder, Josh; Kommenda, Niko; Watts, Jonathan; Holder, Josh; Kommenda, Niko; Watts, Jonathan. "The three-degree world: cities that will be drowned by global warming". The Guardian. ISSN 0261-3077. İstifadə tarixi: 2018-12-28.
  16. "Sea Level Rise". National Geographic. January 13, 2017.
  17. Thomsen, Dana C.; Smith, Timothy F.; Keys, Noni (2012). "Adaptation or Manipulation? Unpacking Climate Change Response Strategies". Ecology and Society. 17 (3). doi:10.5751/es-04953-170320. JSTOR 26269087.
  18. "Sea level rise poses a major threat to coastal ecosystems and the biota they support". birdlife.org. Birdlife International. 2015.

Avqust 20, 2021
dəniz, səviyyəsinin, yüksəlməsi, dünyada, dəniz, səviyyəsinin, yüksəlməsi, təxminən, əsrin, əvvəllərində, başladı, 1900, 2016, illərdə, dəniz, səviyyəsi, bütün, dünyada, qədər, yüksəldi, peyk, radar, ölçmələrindən, əldə, edilən, daha, dəqiq, məlumatlar, 1993, . Dunyada deniz seviyyesinin yukselmesi texminen 20 ci esrin evvellerinde basladi 1900 2016 ci illerde deniz seviyyesi butun dunyada 16 21 sm e qeder yukseldi 1 Peyk radar olcmelerinden elde edilen daha deqiq melumatlar 1993 cu ilden 2017 ci ile qeder deniz seviyyesinin 7 5 sm yukseldiyini ortaya cixardi 2 1554 bu da her 100 ilde 30 sm artis trendinin oldugunu gosterir Bu yukselisin esas sebebi deniz suyunun termik genislenmesini artiran ve ortuk buzlagi ve buzlaqlari eriden insanin sebeb oldugu qlobal istilesmedir 3 1993 2018 ci illerde okeanlarin termik genislemesi deniz seviyyesinin yukselmesinin 42 ni mulayim buzlaqlarin erimesinin 21 ni Qrenlandiyadaki buzlaqlarin erimesinin 15 ni ve Antarktidadaki buzlaqlarin erimesinin 8 ni teskil edir 2 Iqlimsunas alimler 21 ci esrde bu reqemler daha da artacagini gozleyirler 4 62Peyk musahidelerine gore 1993 cu ilden beri deniz seviyyesindeki artis NASA Deniz seviyyesinin geleceyini layihelendirmek cetindir buna sebeb iqlim sisteminin muxtelif aspektlerinin kompleks olasidir Kecmis ve indiki deniz seviyyesi ile bagli iqlim tedqiqatlari inkisaf etmis komputer modellerini artirdiqca proyeksiyalar da buna uygun olaraq artmisdi 2007 ci ilde Iqlim Deyisikliyi uzre Hokumetlerarasi Panel IDHP 2099 cu ilin sonuna qeder deniz seviyyesinin en yuksek texmin kimi 60 sm i qebul etse de 5 2014 cu il hesabatinda bu texmin 90 sm e yukseldi 6 Sonralar aparilan bir sira arasdirmalar qlobal deniz seviyyesinin 200 270 sm e qeder yukselmesinin fiziki olaraq mumkun oldugunu gosterdi 7 2 8 Uzun dovrlu proyeksiyalarin konservativ texmine gore 2000 illik periodda temperaturun her bir Selsi derce artisi deniz seviyyesini teqriben 2 3 metr artirir misal olaraq iqlim sustluyu gosterile biler 1 2021 ci ilin fevralinda Ocean Science de nesr edilen meqale IDHP nin 2100 cu ile qeder deniz seviyyesi ile bagli proyeskiyalarinin xeyli konservativ oludugunu ve deniz seviyyesinin evvel texmin edilenden daha cox yukseleceyini gosterdi 9 Deniz seviyyesi bir qayda olaraq Dunya her yerinde eyni sekilde artmayacaq ve Arktika kimi bezi yerlerde hetta azca da olsa dusmeyecek 10 Lokal faktorlara tektonik tesirler torpaq cokmeleri qabarma ve cekilmeler su axinlari ve qasirgalar aiddir Deniz seviyyesinin yukselmesi sahil ve ada regionlardaki ehalinin yasayisina ciddi sekilde tesir ede biler 11 Minillikler boyu davam eden bir nece derece istilesme ile sahil bolgelerde genis su dasqinlari gozlenilir 12 Elave tesirlere daha yuksek qasirgali dalgalar ve daha tehlukeli tsunamiler ehalinin yerinin deyismesi aqrar torpaqlarin itirilmesi ve deqradasiyasi ve seherlere deyen boyuk ziyan aid edile biler 13 14 15 Deniz ekosistemleri kimi tebii muhitler de bu yukselmeden tesirsiz otusmur baliqlar quslar ve bitkiler oz yasayis sahelerini itirir 16 Cemiyyetler deniz seviyyesinin yukselmesine 3 yolla uygunlasa biler geri cekilmeyi bacarmaq sahil deyisikliyine uygunlasmaq ve ya dalgaqiran bendler kimi agir konstruksiyali metodlar ve ya qum tepeleri ve sahil qidalanmasi kimi yungul metodlardan istifade ederek qorunmaq Bezen bu uygunlasma strategiyalari el ele verir lakin diger vaxtlarda ferqli strategiyalar arasinda secim edilmelidir 17 Batmaqda olan seherler kimi bezi insan muhitleri ucun deniz seviyyesinin yukselmesine uygunlasma cokme kimi diger etraf muhit meseleleri ile qarisiqlasa biler Tebii ekosistemler adeten daxili erazilere dogru hereket ederek yukselen deniz seviyyelerine uygunlasirlar lakin tebii ve ya suni maneeler sebebinden hemise bunu ede bilmeyecekler 18 Istinadlar Redakte 1 2 USGCRP 2017 Climate Science Special Report Chapter 12 Sea Level Rise science2017 globalchange gov Istifade tarixi 2018 12 27 1 2 3 WCRP Global Sea Level Budget Group 2018 Global sea level budget 1993 present Earth System Science Data 10 3 1551 1590 Bibcode 2018ESSD 10 1551W doi 10 5194 essd 10 1551 2018 This corresponds to a mean sea level rise of about 7 5 cm over the whole altimetry period More importantly the GMSL curve shows a net acceleration estimated to be at 0 08mm yr2 Mengel Matthias Levermann Anders Frieler Katja Robinson Alexander Marzeion Ben Winkelmann Ricarda 8 March 2016 Future sea level rise constrained by observations and long term commitment Proceedings of the National Academy of Sciences 113 10 2597 2602 Bibcode 2016PNAS 113 2597M doi 10 1073 pnas 1500515113 PMC 4791025 PMID 26903648 Climate Change 2014 Synthesis Report Fifth Assessment Report AR5 Hesabat Intergovernmental Panel on Climate Change 2014 Under all RCP scenarios the rate of sea level rise will very likely exceed the rate of 2 0 1 7 2 3 mm yr observed during 1971 2010 IPCC Summary for Policymakers Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change 2007 page 13 14 Models used to date do not include uncertainties in climate carbon cycle feedback nor do they include the full effects of changes in ice sheet flow because a basis in published literature is lacking Mooney Chris Scientists keep upping their projections for how much the oceans will rise this century Washington Post Bamber Jonathan L Oppenheimer Michael Kopp Robert E Aspinall Willy P Cooke Roger M June 4 2019 Ice sheet contributions to future sea level rise from structured expert judgment Proceedings of the National Academy of Sciences 116 23 11195 11200 doi 10 1073 pnas 1817205116 PMID 31110015 www pnas org vasitesile Global and Regional Sea Level Rise Scenarios for the United States PDF Hesabat NOAA Technical Report NOS CO OPS 083 National Oceanic and Atmospheric Administration January 2017 seh vi Istifade tarixi 24 August 2018 The projections and results presented in several peer reviewed publications provide evidence to support a physically plausible GMSL rise in the range of 2 0 meters m to 2 7 m and recent results regarding Antarctic ice sheet instability indicate that such outcomes may be more likely than previously thought Grinsted Aslak Christensen Jens Hesselbjerg 2021 02 02 The transient sensitivity of sea level rise Ocean Science English 17 1 181 186 doi 10 5194 os 17 181 2021 ISSN 1812 0784 The strange science of melting ice sheets three things you didn t know The Guardian 12 September 2018 Bindoff N L Willebrand J Artale V Cazenave A Gregory J Gulev S Hanawa K Le Quere C Levitus S Nojiri Y Shum C K Talley L D Unnikrishnan A 2007 Section 5 5 1 Introductory Remarks in IPCC AR4 WG1 ed Chapter 5 Observations Ocean Climate Change and Sea Level ISBN 978 0 521 88009 1 Istifade tarixi 25 January 2017 Box SYN 1 Sustained warming could lead to severe impacts p 5 in Synopsis in National Research Council 2011 IPCC TAR WG1 2001 Sea level to increase risk of deadly tsunamis UPI 2018 Holder Josh Kommenda Niko Watts Jonathan Holder Josh Kommenda Niko Watts Jonathan The three degree world cities that will be drowned by global warming The Guardian ISSN 0261 3077 Istifade tarixi 2018 12 28 Sea Level Rise National Geographic January 13 2017 Thomsen Dana C Smith Timothy F Keys Noni 2012 Adaptation or Manipulation Unpacking Climate Change Response Strategies Ecology and Society 17 3 doi 10 5751 es 04953 170320 JSTOR 26269087 Sea level rise poses a major threat to coastal ecosystems and the biota they support birdlife org Birdlife International 2015 Menbe https az wikipedia org w index php title Deniz seviyyesinin yukselmesi amp oldid 5803212, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.