Dumtinxu (çin洞庭湖) — Elədə dərin olmayan böyük ərazini əhatə edən göldür. Göl Çinin şimal-şərqində Xunan əyalətində yerləşir. Yanszı çayı hövzəsində yerləşən göl daşqınlar səbəbindən sahəsini genişləndirə bilir. Göl ətrafında yerləşən Xubey və Xunan əyalətlərinin adı göllə bağlıdır. Hubei çincə «gölün şimalı», Hunan isə «gölün cənubu» mənasını verir. Gölün ətrafında inkişaf etmiş İyan, Yoeyan və Çande kimi iri şəhərlər vardır.
Duntin gölü Çin mədəniyyətində əjdaha qayıqları bayramı kimi bayramın yarandığı yer kimi daxil olmuşdur. Üstəlik göldə Çin və dünyanın nadir dəniz donuzları yayılmışdır.
Coğrafiyası
Gölün xəritəsi
Hazırda Dumtinxu gölü Çinin şirinsulu gölləri arasında Poyanxu gölündən sonra ikincidir. İyun ayından sentyabr ayına qədər Yanszı çayının daşdığı dövr olur. Bu isə gölün quraq dövrdəki səviyəsindən (2820 km²) birdən-birə 20 min. km² qədər artır. Bundan əlavə gölə daha iri çaylar tökülür:Lumui, Yoan, Szi və Syanszyan. Okean gəmiləri sərbəst şəkildə Çanşa şəhərinə yan ala bilirlər. Bu şəhər Syanszyan çayında yerləşir.
İncəsənət və mifologiya
Göl ətrafı ərazilər tez-tez Çin tarixi və ədəbiyyatında adı çəkilir. Belə düşünülür ki, ilk dəfə əjdaha qayıqları ilə yarışlar bayramı gölüm şərqinfə şair Syoy Yoanın şərəfinə (340—278 b.ə) keçirilmişdir.
Gölün mərkəzində Szyoşan (çin君山) adası yerləşir. Maraqlı cəhət ondadır ki, adada Sarı çay növü yetişir.
Syo və Syan çaylarının dağ gözəllikləri Çin poeziyasında tərənnüm edilir. Sun imperiyası dönəmində bu ərazilərin peyzajları 8 rənglə təsvir edilir. Bu Syo və Syan çaylarının səkkiz növü(瀟湘八景) adı ilə məşhurdur. Bu ənənə hətta Yapon məktəbinədə öz təsirini göstərmişdir.
Ekologiya
Gölü ekologiyasında ciddi problemlər vardır. Onun ətrafında fəaliyyət göstərən 101 kağız emalı fabrikləri əsas kirlənmə mənbəyidir. Gölün ekosistemikdə baş verən güçlü kirlənmə səbəbindən onu suyunda olan minerallaşma artmış olur. İlbəil gölə yan alan quşların sayı azalır, balıqlar isə tələf olurdular.
2007-ci ildə göldə yayılmış Tüksüz dəniz donuzu və Çin çay delfininin xilaf edilməsimə başlanıldı. Səbəb isə bu canlıların nadir olması və saylarının azalması idi. Çində cəmi 1400 baş dəniz donuzu yayılıb ki, onlarında 700-900 başı Yansızı çayı hövzəsində müşahidə edilir. Yerdə qalan hissəsi 500 başı isə Poyanxu və Duntin çaylarının payına düşür. Növün sayı 2007-ci ildə iki dəfə azalmışdır. Dəniz donuzlarının azalmasının digər səbəblərindən biridə gölün gəmiçilikdə və balıq ovuna intensiv cəlb olunmasıdır
2007-ci ildə Yanszı çayında baş verən güçlü daşqın nnəticəsində gölün adalarında yaşayan 2 milyard sıçovul oranı tərk etmişdilər. Sıçovullar ətraf ərazilərdə yayılaraq kəndlər böyük zərər yerirmişdilər
2005-ci ildə gölün biosfer təbəqəsini bərpa etmək məqsədi ilə çin-norveç proqramı işə düşmüşdür. Çin hökumətinin verdiyi məlumata əsasən gölün bərpası üçün ən azı 5-10 il vaxt lazımdır
İstinadlar
. 2008-09-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-04.
. 2007-01-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-04.
Dəniz donuzlarının xolası (ing.)
www.physorg.com — 2 Billion Chinese Mice Overrun Lake Area
«Lake back to health in 5 to 10 years»[ölü keçid](ing.)
Mənbə
Dumtinxu. (ing.)
Dongting Hu
Pictures from Dongting, Yueyang 2015-06-21 at the Wayback Machine
Saving the finless porpoise
Avqust 12, 2021
dumtinxu, çin, 洞庭湖, elədə, dərin, olmayan, böyük, ərazini, əhatə, edən, göldür, göl, çinin, şimal, şərqində, xunan, əyalətində, yerləşir, yanszı, çayı, hövzəsində, yerləşən, göl, daşqınlar, səbəbindən, sahəsini, genişləndirə, bilir, göl, ətrafında, yerləşən, x. Dumtinxu cin 洞庭湖 Elede derin olmayan boyuk erazini ehate eden goldur Gol Cinin simal serqinde Xunan eyaletinde yerlesir Yanszi cayi hovzesinde yerlesen gol dasqinlar sebebinden sahesini genislendire bilir Gol etrafinda yerlesen Xubey ve Xunan eyaletlerinin adi golle baglidir Hubei cince golun simali Hunan ise golun cenubu menasini verir Golun etrafinda inkisaf etmis Iyan Yoeyan ve Cande kimi iri seherler vardir Dumtinxu golucin 洞庭湖Umumi melumatlarMutleq hundurluyu 33 mEni 40 kmUzunlugu 100 kmSahesi 2820 20000 km Hecmi 18 km Derin yeri 38 mYerlesmesi29 18 38 sm e 112 57 05 s u Olke CXR CXRDumtinxu golu Vikianbarda elaqeli mediafayllarDuntin golu Cin medeniyyetinde ejdaha qayiqlari bayrami kimi bayramin yarandigi yer kimi daxil olmusdur Ustelik golde Cin ve dunyanin nadir deniz donuzlari yayilmisdir Mundericat 1 Cografiyasi 2 Incesenet ve mifologiya 3 Ekologiya 4 Istinadlar 5 MenbeCografiyasi Redakte Golun xeritesi Hazirda Dumtinxu golu Cinin sirinsulu golleri arasinda Poyanxu golunden sonra ikincidir Iyun ayindan sentyabr ayina qeder Yanszi cayinin dasdigi dovr olur Bu ise golun quraq dovrdeki seviyesinden 2820 km birden bire 20 min km qeder artir Bundan elave gole daha iri caylar tokulur Lumui Yoan Szi ve Syanszyan Okean gemileri serbest sekilde Cansa seherine yan ala bilirler Bu seher Syanszyan cayinda yerlesir Incesenet ve mifologiya Redakte Gol etrafi eraziler tez tez Cin tarixi ve edebiyyatinda adi cekilir Bele dusunulur ki ilk defe ejdaha qayiqlari ile yarislar bayrami golum serqinfe sair Syoy Yoanin serefine 340 278 b e kecirilmisdir Golun merkezinde Szyosan cin 君山 adasi yerlesir Maraqli cehet ondadir ki adada Sari cay novu yetisir Syo ve Syan caylarinin dag gozellikleri Cin poeziyasinda terennum edilir Sun imperiyasi doneminde bu erazilerin peyzajlari 8 rengle tesvir edilir Bu Syo ve Syan caylarinin sekkiz novu 瀟湘八景 adi ile meshurdur 1 Bu enene hetta Yapon mektebinede oz tesirini gostermisdir Ekologiya RedakteGolu ekologiyasinda ciddi problemler vardir Onun etrafinda fealiyyet gosteren 101 kagiz emali fabrikleri esas kirlenme menbeyidir 2 Golun ekosistemikde bas veren guclu kirlenme sebebinden onu suyunda olan minerallasma artmis olur Ilbeil gole yan alan quslarin sayi azalir baliqlar ise telef olurdular 2007 ci ilde golde yayilmis Tuksuz deniz donuzu ve Cin cay delfininin xilaf edilmesime baslanildi Sebeb ise bu canlilarin nadir olmasi ve saylarinin azalmasi idi Cinde cemi 1400 bas deniz donuzu yayilib ki onlarinda 700 900 basi Yansizi cayi hovzesinde musahide edilir Yerde qalan hissesi 500 basi ise Poyanxu ve Duntin caylarinin payina dusur Novun sayi 2007 ci ilde iki defe azalmisdir Deniz donuzlarinin azalmasinin diger sebeblerinden biride golun gemicilikde ve baliq ovuna intensiv celb olunmasidir 3 2007 ci ilde Yanszi cayinda bas veren guclu dasqin nneticesinde golun adalarinda yasayan 2 milyard sicovul orani terk etmisdiler Sicovullar etraf erazilerde yayilaraq kendler boyuk zerer yerirmisdiler 4 2005 ci ilde golun biosfer tebeqesini berpa etmek meqsedi ile cin norvec proqrami ise dusmusdur Cin hokumetinin verdiyi melumata esasen golun berpasi ucun en azi 5 10 il vaxt lazimdir 5 Istinadlar Redakte Yaponiyanin vehsi tebiet tevirleri mektebi 2008 09 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 04 Golde bas vermis ekoloji bohran 2007 01 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 04 Deniz donuzlarinin xolasi ing www physorg com 2 Billion Chinese Mice Overrun Lake Area Lake back to health in 5 to 10 years olu kecid ing Menbe RedakteDumtinxu ing Dongting Hu Pictures from Dongting Yueyang Arxivlesdirilib 2015 06 21 at the Wayback Machine Saving the finless porpoiseMenbe https az wikipedia org w index php title Dumtinxu amp oldid 5857507, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
