Diqqət iqtisadiyyatı — insanların diqqətini məhdud bir resurs kimi görən və bu diqqəti cəlb etməyə yönəlmiş iqtisadi və texnoloji sistemləri araşdıran bir anlayışdır. Bu konsepsiya, müasir rəqəmsal dövrdə, xüsusən də sosial media, reklam və texnologiya sahələrində daha da aktuallaşmışdır.
Əsas ideya
| ]Diqqət iqtisadiyyatının təməlində duran fikir budur:
- İnsanların diqqəti məhduddur.
- Bu məhdud diqqəti cəlb etmək, saxlamaq və yönləndirmək iqtisadi dəyər yaradır.
Ənənəvi iqtisadiyyat mallar və xidmətlərin istehsalı və istehlakı ilə bağlıdırsa, diqqət iqtisadiyyatı, insanların vaxtını və diqqətini necə yönləndirdiyini və bunun necə iqtisadi faydaya çevrildiyini incələyir.
Necə işləyir?
| ]1.Diqqətin resurs kimi görülməsi: İnsanlar gündəlik olaraq məhdud miqdarda diqqət sərf edə bilər. Müasir texnologiyalar, xüsusilə sosial media və rəqəmsal platformalar, bu diqqəti cəlb etmək üçün rəqabət aparır.
2.Məhsullar və xidmətlər: Sosial media platformaları (məsələn, Facebook, Instagram, TikTok), axtarış motorları (Google), və streaming xidmətləri (YouTube, Netflix) pulsuz xidmətlər təqdim edir. Əslində bu platformalar istifadəçilərin diqqətini reklamçılara və ya digər şirkətlərə satır.
3.Alqoritmlərin rolu: Rəqəmsal platformalar, diqqətimizi mümkün qədər uzun müddət saxlamaq üçün xüsusi alqoritmlərdən istifadə edir. Məsələn:
- Sosial media istifadəçilərə maraqlı olan məzmunu göstərir.
- Reklamlar fərdiləşdirilmiş şəkildə təqdim olunur.
- Push bildirişləri və klik-başlıqlı xəbərlər (“clickbait”) diqqəti cəlb etmək üçün istifadə olunur.
4.Reklam iqtisadiyyatı: Reklamlar, diqqət iqtisadiyyatının əsas gəlir mənbəyidir. Şirkətlər məhsul və xidmətlərini təbliğ etmək üçün insanların diqqətini satın alır.
Problemləri
| ]Diqqət manipulyasiyası: Platformalar istifadəçilərin diqqətini saxlamaq üçün emosional manipulyasiya və asılılıq yaradan taktikalar tətbiq edir. Bu, istifadəçilərin daha çox vaxt sərf etməsinə səbəb olur.
Məlumat yüklənməsi (Information overload): Sonsuz miqdarda məlumat və məzmun arasında istifadəçilərin diqqətini seçmək çətinləşir, bu da fokuslanma və qərarvermə qabiliyyətini zəiflədir.
Psixoloji təsirlər: Sosial media platformalarının həddindən artıq istifadəsi narahatlıq, depressiya və özünə inamsızlıq kimi psixoloji problemlərə səbəb ola bilər.
Məlumatın keyfiyyəti: Diqqət üçün rəqabət nəticəsində daha çox sensasiya yaradan, lakin keyfiyyətsiz və ya yanlış məlumat yayıla bilər.
- Diqqət iqtisadiyyatında uğur üçün nə lazımdır?
1.Fərdiləşdirilmiş məzmun: Alqoritmlər istifadəçilərin maraqlarına uyğun məzmun təqdim etməlidir.
2.Güclü istifadəçi təcrübəsi: Platformalar, istifadəçilərin diqqətini saxlayacaq qədər rahat və intuitiv olmalıdır.
3.Sosial təsir: İnsanlar digərlərinin nə izlədiyinə və nəyi bəyəndiyinə maraq göstərir.
Alternativ yanaşmalar
| ]Diqqətə dəyər vermək: Bəzi platformalar istifadəçilərin diqqətinə hörmət edən modelləri tətbiq edir (məsələn, pullu abunə ilə reklamdan qaçınmaq).
Rəqəmsal detox: İnsanlar diqqətini daha yaxşı idarə etmək üçün sosial media və rəqəmsal texnologiyalardan fasilə götürür.
Tənzimləmə: Bəzi hökumətlər və təşkilatlar diqqət iqtisadiyyatında manipulyasiyanı məhdudlaşdırmaq üçün tənzimləmə tədbirləri təklif edir.
Yekun
| ]Diqqət iqtisadiyyatı texnologiya və rəqəmsal platformaların yüksəlişi ilə iqtisadiyyatın əsas dinamikalarından birinə çevrilmişdir. Bu konsepsiya, yalnız iqtisadi deyil, həm də sosial və psixoloji təsirlərə malikdir. Diqqət iqtisadiyyatının gələcəyi, istifadəçilərin diqqətini daha etik və balanslı bir şəkildə cəlb etmək və yönləndirmək qabiliyyətindən asılı olacaq.
Həmçinin bax
| ]İstinadlar
| ]Xarici keçidlər
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Diqqet iqtisadiyyati insanlarin diqqetini mehdud bir resurs kimi goren ve bu diqqeti celb etmeye yonelmis iqtisadi ve texnoloji sistemleri arasdiran bir anlayisdir Bu konsepsiya muasir reqemsal dovrde xususen de sosial media reklam ve texnologiya sahelerinde daha da aktuallasmisdir Esas ideya span Diqqet iqtisadiyyatinin temelinde duran fikir budur Insanlarin diqqeti mehduddur Bu mehdud diqqeti celb etmek saxlamaq ve yonlendirmek iqtisadi deyer yaradir Enenevi iqtisadiyyat mallar ve xidmetlerin istehsali ve istehlaki ile baglidirsa diqqet iqtisadiyyati insanlarin vaxtini ve diqqetini nece yonlendirdiyini ve bunun nece iqtisadi faydaya cevrildiyini inceleyir Nece isleyir span 1 Diqqetin resurs kimi gorulmesi Insanlar gundelik olaraq mehdud miqdarda diqqet serf ede biler Muasir texnologiyalar xususile sosial media ve reqemsal platformalar bu diqqeti celb etmek ucun reqabet aparir 2 Mehsullar ve xidmetler Sosial media platformalari meselen Facebook Instagram TikTok axtaris motorlari Google ve streaming xidmetleri YouTube Netflix pulsuz xidmetler teqdim edir Eslinde bu platformalar istifadecilerin diqqetini reklamcilara ve ya diger sirketlere satir 3 Alqoritmlerin rolu Reqemsal platformalar diqqetimizi mumkun qeder uzun muddet saxlamaq ucun xususi alqoritmlerden istifade edir Meselen Sosial media istifadecilere maraqli olan mezmunu gosterir Reklamlar ferdilesdirilmis sekilde teqdim olunur Push bildirisleri ve klik basliqli xeberler clickbait diqqeti celb etmek ucun istifade olunur 4 Reklam iqtisadiyyati Reklamlar diqqet iqtisadiyyatinin esas gelir menbeyidir Sirketler mehsul ve xidmetlerini teblig etmek ucun insanlarin diqqetini satin alir Problemleri span Diqqet manipulyasiyasi Platformalar istifadecilerin diqqetini saxlamaq ucun emosional manipulyasiya ve asililiq yaradan taktikalar tetbiq edir Bu istifadecilerin daha cox vaxt serf etmesine sebeb olur Melumat yuklenmesi Information overload Sonsuz miqdarda melumat ve mezmun arasinda istifadecilerin diqqetini secmek cetinlesir bu da fokuslanma ve qerarverme qabiliyyetini zeifledir Psixoloji tesirler Sosial media platformalarinin heddinden artiq istifadesi narahatliq depressiya ve ozune inamsizliq kimi psixoloji problemlere sebeb ola biler Melumatin keyfiyyeti Diqqet ucun reqabet neticesinde daha cox sensasiya yaradan lakin keyfiyyetsiz ve ya yanlis melumat yayila biler Diqqet iqtisadiyyatinda ugur ucun ne lazimdir 1 Ferdilesdirilmis mezmun Alqoritmler istifadecilerin maraqlarina uygun mezmun teqdim etmelidir 2 Guclu istifadeci tecrubesi Platformalar istifadecilerin diqqetini saxlayacaq qeder rahat ve intuitiv olmalidir 3 Sosial tesir Insanlar digerlerinin ne izlediyine ve neyi beyendiyine maraq gosterir Alternativ yanasmalar span Diqqete deyer vermek Bezi platformalar istifadecilerin diqqetine hormet eden modelleri tetbiq edir meselen pullu abune ile reklamdan qacinmaq Reqemsal detox Insanlar diqqetini daha yaxsi idare etmek ucun sosial media ve reqemsal texnologiyalardan fasile goturur Tenzimleme Bezi hokumetler ve teskilatlar diqqet iqtisadiyyatinda manipulyasiyani mehdudlasdirmaq ucun tenzimleme tedbirleri teklif edir Yekun span Diqqet iqtisadiyyati texnologiya ve reqemsal platformalarin yukselisi ile iqtisadiyyatin esas dinamikalarindan birine cevrilmisdir Bu konsepsiya yalniz iqtisadi deyil hem de sosial ve psixoloji tesirlere malikdir Diqqet iqtisadiyyatinin geleceyi istifadecilerin diqqetini daha etik ve balansli bir sekilde celb etmek ve yonlendirmek qabiliyyetinden asili olacaq Hemcinin bax span Istinadlar span Xarici kecidler span Normativ yoxlamaMicrosoft 2779655701 Kateqoriyalar DiqqetIqtisadi sosiologiya
