Deni Mukvege

Deni Mukvege (fr. Denis Mukengere Mukwege;) 1 mart 1955, Bukavu) — Konqolu ginekoloq və Əllincilər (ing. Pentecostalism) pastorudur. Silahlı üsyançılar tərəfindən təcavüzə uğramış qadınların müalicəsi ilə məşğul olduğu Bukavudakı Panzi Xəstəxanasını qurdu və orada işləyir.

Deni Mukvege
fr. Denis Mukwege
Mukveqe 2014-cü ildə
Doğum tarixi	1 mart 1955(1955-03-01) (68 yaş)
Doğum yeri	Bukavu, Konqo Demokratik Respublikası
Vətəndaşlığı	KDR
İxtisası	tibb elmləri doktoru
Təhsili	Brundi Universiteti Anje Universiteti Brüssel Dövlət Universiteti
Fəaliyyəti	ginekoloq
Elmi dərəcəsi	doktor^[d] (2015)
Mükafatları	Nobel Sülh Mükafatı (2018) "Fəxri Legion" ordeni (2009) Saxarov mükafatı Doğru Yaşam mükafatı
Üzvlüyü	Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

2018-ci ildə Mukveqe və İraqlı hüquq müdafiəçisi Nadiya Murad ilə "cinsi zorakılığın müharibə və silahlı qarşıdurma silahı olaraq istifadəsinə son qoyulması istiqamətində ki səylərinə görə" Nobel sülh mükafatına layiq görüldü.

Deninin Konqo münaqişəsi qurbanları üçün ədalət tələb etməsinə davam etməsi, həyatına və Panzi xəstəxanasına qarşı təhdid almasına səbəb oldu. Bu ölüm təhdidlərini əsasən Deninin öz ölkəsi,Ruanda və Uqanda da daxil olmaqla bu ölkələrdəki sosial media platformalarından alırdı. Bildirildiyinə görə, təhdidlər Deninin BMT-nin on illik hesabatında adı hallanan cinayətkarların beynəlxalq məhkəməyə çıxarılması üçün artan çağırışlarından sonra ortaya çıxdı. 2012-ci ildə Mukveqenin həyatına edilən sui-qəsd cəhdi, nəticədə onun və ailəsinin təhlükəsizliyi ilə əlaqədar olaraq ölkəni tərk etməsi ilə nəticələndi.

Mukvege, İkinci Konqo müharibəsindən bəri təcavüz qurbanı olan minlərlə qadını 17 saatlıq iş günləri ilə gündə on əməliyyata girirdi. The Globe and Mail in nəşrinə görə, Mukveqe "çox güman ki, təcavüz xəsarətlərinin bərpası üzrə dünyanın aparıcı mütəxəssisi" dir. 2013-cü ildə "Müharibə dövründə cinsi zorakılıqdan sağ çıxan qadınları sağaltmaqda və bunun səbəbləri haqqında danışmaqda göstərdiyi cəsarətli əməyinə görə" Doğru Yaşam mükafatına layiq görülmüşdür. Doktor Mukveqe,hə ölkə daxilində, həm də beynəlxalq səviyyədə Konqo Demokratik Respublikasında cinsi şiddətin geniş yayılmış müharibə silahı olaraq istifadəsinə beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini çəkmək və günahkarların ədalətə cəlb edilməsini tələb etməsi, insan haqları və cinsiyyət mövzusunda tanınmış bir fəal olması ilə nəticələndi.

Erkən həyatı və təhsili

Deni Mukvege Əllincilər nazirinin ailəsində dünyaya göz açmış 3-cü uşaqdır. Demək olar ki, infeksiya səbəbiylə dünyasını dəyişəcək olacaq uşaq İsveçin Əllincilər missioneri və mama-ginekoloqu Majken Berqman tərəfindən xilas edilir. Mukveqe, Konqoda qadınların doğuş zamanı yaşadıqları çətinlikləri bildiyi üçün tibbi öyrənmək qərarına gəlir. O,ixtisaslaşdırılmış səhiyyə xidmətlərindən istifadə edə bilməyən və atasının duası ilə xəstə insanları sağaltmaq istəyirdi.

1983-cü ildə Burundi Universitetində tibb təhsilini başa vurduqdan sonra Mukvege Bukavu yaxınlığındakı kənddə Lemera Xəstəxanasında uşaq həkimi olaraq çalışır. Doğru qulluq göstərilmədiyi üçün doğuşdan sonra tez-tez ağrılar, əziyyət çəkən qadın xəstələri gördükdən sonra, 1989-cu ildə magistr təhsilini Fransadakı Anje Universitetində ginekologiya və mamalıq ixtisası üzrə almaq qərarına gəlir. Onun təhsili əsasən İsveçin Əllincilər missioner cəmiyyəti tərəfindən maliyyələşdirilirdi.

24 sentyabr 2015-ci ildə Mukveqe Brüssel Dövlət Universitetindən Konqo Demokratik Respublikasının Şərq bölgəsindəki travmatik fistulalar mövzusundakı tezisinə görə doktorluq dərəcəsini aldı.

Karyerası

Fransada təhsilini başa vurduqdan sonra (1989) Mukveqe Lemera xəstəxanasına işə qayıtdı. Birinci Konqo müharibəsinin əvvəlində Lemera xəstəxanasına hücum edildi, xəstələri və iş yoldaşları öldürüldü. Doktor Mukveqe, 1999 -da Panzi Xəstəxanasını qurduğu Bukavuya qaçdı. Xəstəxananın inşası əsasən İsveç xristian yardım təşkilatları və İsveç Beynəlxalq İnkişaf Əməkdaşlıq Agentliyi tərəfindən maliyyələşdirilmişdir.

Panzi Xəstəxanası qurulduğu gündən bəri ümumilikdə ginekoloji zədəsi və travması olan 82 mindən çox xəstəni müalicə etmişdir. Bu yaralanmaların təxminən 60 faizi cinsi zorakılığın müharibə silahı olaraq istifadə edilməsindən qaynaqlanır və əksər xəstələr münaqişə bölgələrindən gəlir. Mukveqe, xəstələrinin bəzən çılpaq, ümumiyyətlə dəhşətli vəziyyətdə xəstəxanaya necə gəldiklərini izah edirdi. 1990-cı illərin sonlarında fərqli silahlı qruplar arasındakı qarşıdurma zamanı fərqli silahlı qrupların genital zədələnməni müharibə silahı olaraq istifadə etdiyini müşahidə edəndə, Mukvege özünü cinsi şiddət qurbanları olan qadınlara kömək etmək üçün özünü rekonstruktiv əməliyyata həsr etdi. Alman Tibbi Missiya İnstitutu (DIFAEM) Mukveqenin vəsait və dərmanlarla işini dəstəkləyir.

 

Doktor Mukvege qadın pasientləri ilə birgə.

2008-ci ildə Panzi Xəstəxanasının işini "hüquqi yardım, psixo-sosial dəstək və sosial-iqtisadi proqramlar" ilə dəstəkləmək məqsədi ilə qeyri-kommersiya Panzi Vəqfi DRC yaradıldı. Daha sonra Amerika Birləşmiş Ştatlarında pul toplamağı təşviq etmək və Panzi Xəstəxanasına və Vəqflərinə investisiyanı təşviq etmək üçün Panzi Foundation USA quruldu. 2016-cı ildə Panzi Xəstəxanası və Vəqflərinin məqsədlərini dünyada tanıtmaq və "hər yerdə müharibə dövründə cinsi zorakılığa son qoyulmasını müdafiə etmək" üçün Mukveqe Vəqfi yaradıldı. Panzi Vəqfinin tətbiq etdiyi vahid qayğı yanaşması, təşkilatın həmtəsisçisi olaraq doktor Mukveqe inanclarını əks etdirir.

BMT-dəki çıxışı

2012-ci ilin sentyabrında Mukveqe Birləşmiş Millətlər Təşkilatında çıxış edərək Konqo Demokratik Respublikasında baş verən kütləvi zorlamanı pislədi və Konqo hökumətini tənqid etdi. Konqo Demokratik Respublikası davam edən münaqişə nəticəsində qadınlara qarşı törədilən cinsi zorakılığın miqyasına görə "dünyada qadın olmaq üçün ən pis yer" və "dünyanın ən çox qadın zorlanan paytaxtı" adlandırılıb. BMT, cinsi zorakılığın Konqo Demokratik Respublikasında dünyanın hər hansı digər ölkəsindən daha qabarıq olduğunu bəyan edib.

Sui-qəsd cəhdi və geri dönüşü

 

Mukvege 2013-cü ildə Panzidəki ofisində.

25 oktyabr 2012-ci ildə dörd silahlı şəxs Mukvege evdə olmadığı zaman onun iqamətgahına hücum edərək, qızlarını girov saxlayır, ona sui-qəsd etmək üçün onun qayıtmasını gözləyir. Qayıdandan sonra mühafizəçisi və yaxın dostu işə qarışdı və sui-qəsdçilər tərəfindən güllələnərək öldürüldü.Güllə açılarkən Mukege yerə yıxıldığı zaman onu qaçırdılar. Sui-qəsd cəhdindən sonra Mukvege Avropa getdi və onun yoxluğu Panzi Xəstəxanasına çox böyük dağıdıcı təsir göstərdi.

Mukvege 14 yanvar 2013-cü ildə Bukavuya qayıtdı, burada əhali onu Kavumu Hava Limanından şəhərə qədər olan 20 mil məsafədə səmimi qarşıladı. Ananas və soğan sataraq onun geri dönüş biletini ödəmək üçün pul toplayan xəstələri onu xüsusilə isti qarşıladılar.

Digər fəaliyyətləri

 

Mukvege 2018-ci ildə Londonda Münaqişələrdə Cinsi Zorakılığın Qarşısının Alınması Təşəbbüsü Film Festivalında Lord Əhməd ilə.

13 yaşında Mukvege atasının yolunu davam etdirmək və Əllincilər nazir olmaq qərarına gəldi və bu, onun üçün fərqli bir təcrübə oldu. Daha sonra o: “Mən müxtəlif dillərdə danışmağa başladım. Bütün varlığım tək olmadığıma əmin idi. Təcrübə o qədər böyük idi ki, o an həyatımın həmişəlik dəyişdiyini bildim." Həkim kimi işləməkdən başqa, o, Bukavuda 700 üzvü olan Əllincilər kilsəsində qismən də olsa xidmət göstərir. Mukvege dəfələrlə İsa Məsihə olan inancını Panzidəki işi üçün əsas motivasiya adlandırır.

Panzi Xəstəxanası Konqolu Pentikostal hərəkatı CEPAC tərəfindən idarə olunur və İsveç Pentikostal hərəkatı tərəfindən davamlı olaraq dəstəklənir. Panzi Xəstəxanası Konqolu Pentikostal hərəkatı KEPAK tərəfindən idarə olunur və İsveç Əllincilər hərəkatı tərəfindən davamlı olaraq dəstəklənir. Deni deyirdi:

Bu yerdən insanlar sevimli ölkəm üçün dua edirdilər və bu gecə sizin dualarınızın nəticəsi olaraq burada dayanmaq mənim üçün bir şərəfdir. Mənim camaatım Konqolu Pentikostal hərəkat Kepak-a aiddir və bir milyona yaxın üzvü olan bu cəmiyyət, sizin dualarınızın nəticəsidir. Panzi xəstəxanası dualarınızın meyvəsidir. Kilsə duaya əsaslanmalıdır. Müqəddəs Kitab bizə dua etməyimizi söyləyir və buna görə də mən ölkəmdə və başqa yerlərdə xeyir-dua alanların hamısının nümayəndəsi olmaq istəyirəm. Sizlərə ürəkdən təşəkkür edirəm.

Doktor Mukvege, müharibə silahı olaraq cinsi təcavüz qurbanı olan və Panzi Xəstəxanasında müalicə olunan qadınlara dəstək olmaq üçün Eve Ensler və Kristin Skuler Deşriver ilə birlikdə Xoşbəxtlik şəhərini qurdu. Sevinc şəhəri xəstənin təcavüzdən aldığı zehni və emosional travmanın sağalmasına kömək etmək üçün çalışır, eyni zamanda onlara həyatda yaşamaları üçün mənəvi güc verirdi. Xoşbəxtlik şəhəri zərər çəkənin maliyyə məsələləri və daxili qərarları haqqında fikirlərini dəyişdirdiyini və gücləndirdiyini sübut etdi. Xoşbəxtlik şəhəri 2011-ci ildə qapılarını açdı və 2016-cı ildə Xoşbəxtlik şəhəri haqqında Netflixdə sənədli filmi yayımlandı.

Birləşmiş Krallıq 2021-ci ildə Böyük Yeddiliyin 47-ci sammitinə sədrlik edəndə, Mukvege Birləşmiş Krallığın Qadınlar və Bərabərlik naziri Liz Truss tərəfindən Sarah Sandsın sədrliyi ilə yeni yaradılmış Gender Bərabərliyi Məsləhət Şurasına (GEAC) təyin edildi.

Nəşrləri

• (fr. ) Colette Braeckman: L'homme qui répare les femmes. Violences sexuelles au Congo. Le combat du docteur Mukwege. Bruxelles, André Versaille, 2012. ISBN 978-2-87495194-7.
• Denis Mukwege: "Dr. Mukwege Fights Back", The New York Times, 2 November 2012.
• (fr. ) Denis Mukwege, Guy-Bernard Cadière: Panzi. Editions Du Moment, 2014. ISBN 978-2354172817, 2354172818
• (fr. ) Denis Mukwege: Plaidoyer pour la vie. Editions Archipel, 2016. ISBN 978-2-80982053-9.
• (fr. ) Denis Mukwege, Guy-Bernard Cadière, Julien Oeuillet: Réparer les femmes: Un combat contre la barbarie. Mardaga, 2019. ISBN 978-2804707309, 280470730X

Mükafatları

• Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan Hüquqları mükafatı (Nyu-York, dekabr 2008)
• Olaf Palme mükafatı (İsveç, 2008)
• İlin Afrikalısı (Nigeriya, yanvar 2009),Daily Trust tərəfindən verilib
• "Fəxri Legion" ordeni Fransa hökuməti tərəfindən (Kinşasa, noyabr 2009) Fransa səfiri Pyer Jakemo tərəfindən verilib.
• Van Heuven Goedhart mükafatı (iyun 2010) Hollandiya Qaçqın Vəqfi (Stichting Vluchteling) tərəfindən verilib (Stichting Vluchteling)
• Vallenberq medalı (Miçiqan Universiteti, oktyabr, 2010)
• Kral Baudoin Beynəlxalq İnkişaf mükafatı (Brüssel, 24 may 2011) Belçika Kralı II Albert tərəfindən verilib.
• Vətəndaş Cəmiyyətində liderlik üçün Klinton Qlobal Vətəndaş mükafatı (Nyu-York, sentyabr 2011) Prezident Bill Clinton tərəfindən verilib.
• 2011-ci ildə Deutscher Medienpreis (Alman Media Mükafatı) (Baden-Baden, Almaniya, fevral 2012)
• Fransanın "Fəxri Legion" ordeni (Panzi, iyul 2013).
• Vətəndaş cəsarəti mükafatı (oktyabr 2013)
• İnsan Hüquqları üzrə Birinci mükafat (avqust 2013)
• Doğru Həyat mükafatı (sentyabr 2013)
• İki Fransa prezidenti Jak Şirak və Fransua Ollandın iştirakı ilə Şirak Fondu tərəfindən "Münaqişələrin qarşısının alınması mükafatı" (Paris, oktyabr 2013)
• Böyük Britaniyanın Xarici İşlər üzrə Dövlət Katibi Uilyam Heyq ilə birlikdə Sülh və Təhlükəsizlikdə Qadınları İnkişaf etdirməyə görə Corctoun Universitetində Hillari Klinton mükafatı (Vaşinqton, fevral 2014)
• Case Western Reserve Universitetinin İnamori Etika və Mükəmməllik Mərkəzindən Inamori Etika mükafatı (oktyabr 2014)
• Médecins du Monde və Sent-Pyer Universiteti Xəstəxanasından alınan Həmrəylik mükafatı (Brüssel, oktyabr 2014)

 

Mukvege 2014-cü ildə Strasburqda Saxarov mükafatının təqdimat mərasimində.

• Avropa Parlamentindən alınan fikir azadlığına görə Saxarov mükafatı (Strasburq, noyabr 2014)
• Qulbenkian mükafatı (Lissabon, İyul 2015)
• Qadınlar üçün Qadınlar Beynəlxalq "Sülh üçün Çempion mükafatı" (Nyu-York, noyabr 2015)
• Qadınlar üçün Qadınlar Beynəlxalq "Sülh üçün Çempion mükafatı" (Nyu-York, noyabr 2015)
• Pensilvaniya Universiteti Tibb bacısı Məktəbi Renfild Fondunun Qlobal Qadın Sağlamlığı mükafatı (Filadelfiya, mart 2016)
• Fortune Magazine 2016-cı ilin 35-ci Dünyanın Ən Böyük lideri (mart 2016)
• Nyu-Yorkdakı Ruzvelt İnstitutu və Franklin Delano Ruzvelt Stixtinq (Middelburq, Hollandiya, aprel 2016) tərəfindən İstəkdən Azadlıq mükafatına görə Dörd Azadlıq mükafatı laureatı
• Skandinaviya İnsan Hüquqları üzrə Hüquqşünaslar və Komitəsi tərəfindən Skandinaviya İnsan Ləyaqəti mükafatı laureatı (Stokholm, oktyabr 2016)
• Seul Sülh mükafatı (Seul, Koreya, oktyabr 2016)
• Time jurnalının 100 ən nüfuzlu insanı (2016)
• Nadiya Murad ilə Nobel Sülh mükafatı, (oktyabr 2018)
• Mukveqe, 2018-ci ildə New African jurnalı tərəfindən ən nüfuzlu 100 Afrikalıdan biri seçildi.

Sənədli filmlər

• Angèle Diabang Brener 2014: Congo, un médecin pour sauver les femmes (fransız dilində).
• Terri Mişel və Kolett Brekman 2015: Qadınları sağaldan Adam: Hippokratın qəzəbi.

İstinadlar

1. Denis Mukwege // Encyclopædia Britannica (ing.).
2. Denis Mukwege // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.). / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
3. "English pronunciation of Denis Mukwege", You tube, 29 October 2014, 11 August 2020 tarixində , İstifadə tarixi: 17 September 2021.
4. "Denis Mukwege: winner of Sakharov Prize 2014". European Parliament/News. 21 October 2014. 24 September 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 22 October 2014.
5. "Denis Mukwege, Laureate of the 2013 Prize for conflict prevention". Fondation Chirac. 10 October 2013. 31 October 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 22 October 2014.
6. "Doctor and Advocate: One Surgeon's Global Fight for the Rights of Rape Survivors". Pacific Standard. 19 March 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 19 March 2018.
7. "Announcement" (PDF). The Nobel Peace Prize. 2018-10-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-09-17.
8. "Two Years Ago He Won the Nobel Peace Prize. Now, He's Under Threat for Standing Up for Victims of Sexual Violence". Time. 19 June 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 7 October 2020.
9. "Dr. Denis Mukwege". Dr. Denis Mukwege Foundation (ingilis). 19 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 12 December 2020.
10. Nolen, Stephanie. "Where repairing rape damage is an expertise" 2020-09-14 at the Wayback Machine, The Globe and Mail, 22 October 2008.
11. "Denis Mukwege". The Right Livelihood Award (ingilis). 22 May 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 7 January 2020.
12. "Inget pris i världen förändrar Mukwege" (isveç). Dagen. İstifadə tarixi: 8 December 2018.
13. "Denis Mukwege". UA Talents (fransız). Université d'Angers. 6 October 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 5 October 2018.
14. Boisdron, D. . Honoris causa (fransız). Univ. Angers. 25 January 2018. 6 October 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 October 2018.
15. "A fate shaped by injustice – one man's mission to help the women of DR Congo". UN News (interview). 18 March 2016. 19 September 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 19 March 2018.
16. (ingilis). UPanzi Foundation. 9 December 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 December 2018.
17. Mukwege, Denis. "A glimpse of hope in the heart of Africa: towards the full implementation of the Addis Ababa Framework Agreement". Peacebuilding. 2 (2). 4 May 2014: 221–223. doi:10.1080/21647259.2014.910385.
18. Mukwege, Denis. "Etiologie, classification et traitement des fistules traumatiques uro-génitales et génito-digestives basses dans l'est de la RDC" (fransız). Université libre de Bruxelles. 24 September 2015. 18 February 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 21 September 2021.
19. "Pentecostal Nobel Peace Prize Winner Denis Mukwege Gives Glory to God" (ingilis). PCPJ. 9 December 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 8 December 2018.
20. Difäm: Projektpartner Dr. Denis Mukwege erhält den Menschenrechtspreis der Vereinten Nationen. Entwicklungspolitik Online (alman), 10 December 2008, 21 February 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 1 January 2009.
21. "The Foundation". Mukwege Foundation. 27 January 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 18 June 2020.
22. Mukwege, Dr. Denis. . Panzi Hospital. 25 September 2012. 10 October 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 October 2014.
23. Cowell, Alan; Gettleman, Jeffrey. "Denis Mukwege, Congolese Gynecologist, Is Awarded Sakharov Prize". The New York Times. 22 October 2014. 25 May 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 22 October 2014.
24. Wilén, Nina; Ingelaere, Bert. "Analysis | War-torn Congo has been called the 'rape capital of the world.' Here is how fighters think about sexual violence". Washington Post (ingilis). ISSN 0190-8286. 28 June 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 12 December 2020.
25. Bartlett, Karen. "What a good man can do: Life is hell for the women caught up in the conflict in the Congo. But one remarkable doctor is helping a few survivors to build themselves a future, finds Karen Bartlett". The Times.
26. Kristof, Nicholas. "An Attack on One of My Heroes, Dr. Denis Mukwege". The New York Times. 26 October 2012. 27 October 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 22 October 2012.
27. Congo-Kinshasa: A Red Armband for Dr Mukwege, Africa: Allafrica.com, 2012, 22 October 2014 tarixində , İstifadə tarixi: 16 November 2012
28. "Congolese gynaecologist wins EU Sakharov Prize". 20 April 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 23 October 2014.
29. Åkerlund, Berthil. Denis Mukwege: en levnadsberättelse [Denis Mukwege: a life story]. Weyler. 2018. səh. 97. ISBN 9789185849826.
30. Nobel de la paix : le médecin congolais Denis Mukwege récompensé 2021-11-03 at the Wayback Machine (in French)
31. "Congolese Pentecostals see Denis Mukwege, Nobel Prize-winning doctor, as a 'blessing'". Religion News Service (ingilis). 18 October 2018. 5 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 8 December 2018.
32. Quattrochi, John; Biaba, Rosalie; Nordås, Ragnhild; Østby, Gudrun; Alldén, Susanne; Cikara, Aline; Namegabe, Esther; Amisi, Christina. "Effects of an empowerment program for survivors of sexual violence on attitudes and beliefs: evidence from the Democratic Republic of Congo". International Journal for Equity in Health. 18 (1). 18 September 2019. doi:10.1186/s12939-019-1049-4. ISSN 1475-9276.
33. "V-Day - City of Joy". www.cityofjoycongo.org. 13 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 12 December 2020.
34. G7 Gender Equality Advisory Council membership announced 2022-04-10 at the Wayback Machine Government of the United Kingdom, press release of April 9, 2021.
35. "United Nations Human Rights Prize 2008". 14 February 2008. 4 May 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 1 February 2009.
36. "DR Congo doctor is 'top African'". BBC News. 10 December 2008. 20 June 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 1 February 2009.
37. "Qui est Denis Mukwege, l'homme qui répare les femmes ?". Blog du SEL (fransız). 29 January 2016. 31 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 October 2018.
38. "The King Baudouin International Development Prize, A Prestigious and Original Accolade". 24 May 2011. 3 December 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 May 2011.
39. . 4 October 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 November 2012.
40. . Deutscher Medienpreis (alman). 28 July 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 October 2018.
41. "Dr Denis Mukwege, un Médecin Contre le Viol, Arme de Guerre à l'est de la RD Congo". La Tribune Franco-Rwandaise. 30 November 2013. 1 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 21 March 2019.
42. "Dr. Denis Mukwege Honored for work as a physician and advocate for women survivors of wartime violence in the Democratic Republic of the Congo". Civil Courage Prize. 2020-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-01.
43. . 6 December 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 December 2013.
44. "'Alternative Nobel Prize' awarded for courageous work healing women victim of war-time sexual violence". Deutsche Welle. 26 September 2013. 4 April 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 1 October 2021.
45. "Clinton presents Advancing Women in Peace and Security Awards". 26 February 2014. 23 August 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 1 October 2021.
46. Farkas, Karen. "Human rights activist to receive the Inamori Ethics Prize at Case Western Reserve University: Higher Education Roundup". The Plain Dealer. 10 September 2014. 6 December 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 5 October 2018.
47. . 16 October 2014. 6 June 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 September 2015.
48. "DR Congo doctor Denis Mukwege wins Sakharov prize". BBC News. 21 October 2014. 22 October 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 22 October 2014.
49. "Médico distinguido por tratar mulheres violentadas no Congo". Notícias ao Minuto. 17 July 2015. 1 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 17 July 2015.
50. "Read Dr. Denis Mukwege's Speech Accepting the 2015 Champion of Peace Award". womenforwomen.org. 15 July 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 October 2018.
51. . 18 January 2016. 26 July 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 October 2021.
52. . Fortune. 24 March 2016. 5 October 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 October 2018.
53. Wulfhorst, Ellen. "Champions for refugees, violence victims cited by Fortune for…". Reuters. 23 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 5 October 2018.
54. "The Four Freedom Awards". Forward with Roosevelt. 18 April 2016. 24 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 5 October 2018.
55. Lee, Kyung-min. "Congolese gynecologist wins Seoul Peace Prize". The Korea Times. 2 September 2016. 16 February 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 October 2018.
56. Biden, Jill. "Denis Mukwege". Time. Time. 18 June 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 18 June 2020.
57. Callimachi, Rukmini; Gettleman, Jeffrey; Kulish, Nicholas; Mueller, Benjamin. "Nobel Peace Prize Awarded to Denis Mukwege and Nadia Murad for Fighting Sexual Violence". The New York Times. 5 October 2018. 5 October 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 5 October 2018.
58. Magazine, Ladybrille. "New African releases its list of 100 Most influential Africans". Ladybrille® Magazine (ingilis). 30 November 2018. 20 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 January 2021.
59. "The Man Who Mends Women: The Wrath of Hippocrates (2015)". 2019-12-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-21 – www.filmaffinity.com vasitəsilə.

Xarici keçidlər

• "Лауреат премии Сахарова Дени Муквеге: «Женщин нельзя использовать как мишень в вооружённых конфликтах»". Euronews. 26 ноября 2014. İstifadə tarixi: 30 ноября 2014.