Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Cənub nalburunu (lat. Rhinolophus euryale) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yarasalar dəstəsinin nalburunlar fəsiləsinin nalburun cinsinə aid heyvan növü.
| Cənub nalburunu | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: Fəsiləüstü: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Cənub nalburunu | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Statusu
3 (1994 - 2000-ci illərdə BTMİ-nın Qırmızı Siyahısındə «həssas» - VU A2c növ kimi qiymətləndirilmişdir). Nadir, azsaylı, periferik növ olmaqla məhdud ərazilərdə yayılmışdır. Qafqazda ekspert dəyərləndirmələrinə görə «nəsli kəsilmək təhlükəsi» (EN) statusuna malikdir.
Yayılması
Areal R. euryale Şimal-şərqi Afrika, Cənubi Avropa, Qafqaz, Kiçik, Ön və Orta Asiyanın d.s-dən 1500 m qədər aşağı meşəlik ərazilərini əhatə edir. Qafqazda qeyri bərabər yayılmaqla d.s-dən 1250 m aşağı qeydə alınmışdır. Azərbaycanda təsadüfi fərdlər 4 məntəqədə, Kiçik Qafqazda, daha dəqiq Ordubad Milli Parkında və Dağlıq Qarabağda tapılmışdır.
Məskunlaşdığı yerlər və həyat tərzi
Azərbaycanda arid landşafta malik ərazilərdə məskunlaşmışdır. Areal daxilində cənub nalburunu oturaq növdür. Mağaralar, süni yeraltı sığınacaqlar və çardaqlar əsas sığınacaq yerləridir. Çox vaxt digər nalburunlar, adi uzun qanadla (Miniopterus schreibersii) itiqulaq gecə şəbpərəsi (Myotis blythii) və üçrəng gecə şəbpərəsi (M.emarginatus) ilə birgə yaşayırlar. Biologiyası az öyrlənilmişdir. İyul ayının əvvəlində balalaması məlumdur. Onlarla və yüzlərlə fərddən ibarət dəstələrə rast gəlinir. Əsasən isti sığınacaqlarda (yeraltı sığınacaqlar, mağaraların isti guşələri, çardaqlar) məskunlaşırlar. Dişi fərdrər açıq asılı vəziyyətdə olur. 2-dən 70-ə qədər fərddən ibarət kiçik qruplarla qışlayır. Bütün bunlar onların vəhşi heyvanlar və təsadüfi müsafirlər tərəfindən məhv olunması ehtimalını yüksəldir.
Sayı
Azərbaycanda Kiçik Qafqazın 4 məntəqəsində tək-tək növləri tapılmışdır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Arealın məhdudlaşmasına, digər ölkələrdə olduğu kimi antropogen təsir nəticəsində məskunlaşdığı ərazilərin keyfiyyətinin itirilməsi, sığınacaqların ətrafında, uçuş yollarında və qidalanma yerlərində mühitin korlanması, kənd və meşə təsərrüfatlarında zəhərli kimyəvi maddələrdən istifadə olunması nəticəsində əsas yem bazası olan həşəratların məhvi öz təsirini göstərir.
Mühafizə tədbirləri
Azərbaycanda «Nadir, azsaylı, periferik və məhdud yayılma ərazisinə malik» növ kimi Qırmızı Kitaba daxil edilmişdir. Məskunlaşdığı ərazilər Bern Konvensiyasına (Əlavə II) uyğun olaraq mühafizə olunur. Bəzi məskunlaşma əraziləri XMOTƏ-ndə (Ordubad MP, Şahbuz və Daşaltı DTQ)
Saylarının, növün vəziyyətinə dair monitorinqlər keçirilməklə müəyyən edilməsi vacibdir. XMOTƏ-də pəncəqanadlıların mühafizəsinin gücləndirilməsi. Əsas məskunlaşdığı ərazilərin, xüsusilə yeraltı sığınacaqların qorunması.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cenub nalburunu lat Rhinolophus euryale heyvanlar aleminin xordalilar tipinin memeliler sinfinin yarasalar destesinin nalburunlar fesilesinin nalburun cinsine aid heyvan novu Cenub nalburunuElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Sinif MemelilerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Yarimsinif Vehsi heyvanlarKlad EuteriyalarInfrasinif PlasentalilarMaqndeste Desteustu LavrazioterilerKlad Deste YarasalarYarimdeste Fesileustu Fesile NalburunlarYarimfesile Cins NalburunNov Cenub nalburunuBeynelxalq elmi adiRhinolophus euryale Johann Heinrich Blasius 1853Sekil axtarisiITIS 631428NCBI 109476EOL 328769FW 94476Statusu3 1994 2000 ci illerde BTMI nin Qirmizi Siyahisinde hessas VU A2c nov kimi qiymetlendirilmisdir Nadir azsayli periferik nov olmaqla mehdud erazilerde yayilmisdir Qafqazda ekspert deyerlendirmelerine gore nesli kesilmek tehlukesi EN statusuna malikdir YayilmasiAreal R euryale Simal serqi Afrika Cenubi Avropa Qafqaz Kicik On ve Orta Asiyanin d s den 1500 m qeder asagi meselik erazilerini ehate edir Qafqazda qeyri beraber yayilmaqla d s den 1250 m asagi qeyde alinmisdir Azerbaycanda tesadufi ferdler 4 menteqede Kicik Qafqazda daha deqiq Ordubad Milli Parkinda ve Dagliq Qarabagda tapilmisdir Meskunlasdigi yerler ve heyat terziAzerbaycanda arid landsafta malik erazilerde meskunlasmisdir Areal daxilinde cenub nalburunu oturaq novdur Magaralar suni yeralti siginacaqlar ve cardaqlar esas siginacaq yerleridir Cox vaxt diger nalburunlar adi uzun qanadla Miniopterus schreibersii itiqulaq gece sebperesi Myotis blythii ve ucreng gece sebperesi M emarginatus ile birge yasayirlar Biologiyasi az oyrlenilmisdir Iyul ayinin evvelinde balalamasi melumdur Onlarla ve yuzlerle ferdden ibaret destelere rast gelinir Esasen isti siginacaqlarda yeralti siginacaqlar magaralarin isti guseleri cardaqlar meskunlasirlar Disi ferdrer aciq asili veziyyetde olur 2 den 70 e qeder ferdden ibaret kicik qruplarla qislayir Butun bunlar onlarin vehsi heyvanlar ve tesadufi musafirler terefinden mehv olunmasi ehtimalini yukseldir SayiAzerbaycanda Kicik Qafqazin 4 menteqesinde tek tek novleri tapilmisdir Mehdudlasdirici amillerArealin mehdudlasmasina diger olkelerde oldugu kimi antropogen tesir neticesinde meskunlasdigi erazilerin keyfiyyetinin itirilmesi siginacaqlarin etrafinda ucus yollarinda ve qidalanma yerlerinde muhitin korlanmasi kend ve mese teserrufatlarinda zeherli kimyevi maddelerden istifade olunmasi neticesinde esas yem bazasi olan heseratlarin mehvi oz tesirini gosterir Muhafize tedbirleriAzerbaycanda Nadir azsayli periferik ve mehdud yayilma erazisine malik nov kimi Qirmizi Kitaba daxil edilmisdir Meskunlasdigi eraziler Bern Konvensiyasina Elave II uygun olaraq muhafize olunur Bezi meskunlasma erazileri XMOTE nde Ordubad MP Sahbuz ve Dasalti DTQ Saylarinin novun veziyyetine dair monitorinqler kecirilmekle mueyyen edilmesi vacibdir XMOTE de penceqanadlilarin muhafizesinin guclendirilmesi Esas meskunlasdigi erazilerin xususile yeralti siginacaqlarin qorunmasi IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2004 Mammal Species of the World ing A Taxonomic and Geographic Reference D E Wilson D M Reeder 3 Baltimore JHU Press 2005 35 2142 p ISBN 978 0 8018 8221 0Hemcinin bax