fbpx
Wikipedia

Cəfər bəy Rüstəmbəyli

Cəfər bəy Rüstəmbəyli (18901938, Bakı) — Azərbaycan dövlət və siyasi xadimi, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin sənaye və ticarət nazirinin müavini (1920).

Cəfər bəy Rüstəmbəyli
Rüstəmbəyov Cəfər bəy Mustafa bəy oğlu
Şəxsi məlumatlar
Təhsili Xarkov Universiteti
Doğum tarixi 1890
Doğum yeri Ərəş qəzası, Məmmədli kəndi, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 1938
Vəfat yeri Bakı

Həyatı

Cəfər bəy Mustafa bəy oğlu Rüstəmbəyli 1890-cı ildə Ərəş qəzasının Məmmədli kəndində doğulmuşdu. Orta təhsilini Gəncədə klassik gimnaziyada başa çatdırdıqdan sonra 1909-cu ildə Kiyev Universitetinin tibb fakültəsinə daxil olmuşdu. 1905–1910-cu illərdə eser (sosialist-revolyusiner) partiyasının üzvü olmuş, 1911-ci ildə hərbi həkim kimi səfərbər edilmişdir. Cəfər bəy Rüstəmbəyli I Dünya müharibəsinin başlanması ilə əlaqədar xidmətə çağırılmış, əvvəlcə 58-ci piyada polkunda, sonra isə 1917-ci ilə qədər lazaretdə (hərbi xəstəxanada) həkim işləmişdir. 1917-ci ildən 18 fevral 1918-ci ilədək Krımda şəhər lazaretində həkim vəzifəsində çalışmışdır.

Cəfər bəy Rüstəmbəyli "Əksinqilab, spekulyasiya, sabotaj və vəzifə cinayətləri ilə mübarizə" üzrə Azərbaycan Fövqəladə Komissiyasında yazdığı izahatnamədə qeyd edir ki, almanlar 1919-cu ilin yanvarında Krımı tərk etdikdən sonra Denikinin qoşunları dərhal oranı zəbt edərək, səfərbərlik elan etmişdir. Denikinin basqınlarından sonra Rüstəmbəyli da daxil olmaqla, Krımın müsəlman ziyalıları könüllülər ordusuna və onun elan etdiyi səfərbərliyə qarşı təşviqata başlamışdılar. Krımın müsəlman ziyalıları Könüllülər ordusuna qarşı apardıqları təşviqata görə, Denikin casuslarının yoxlanışlarına məruz qalmış, onlardan bəziləri saxlanılaraq aradan götürülmüş, bəziləri isə Krımdan qaçmağa nail olmuşdular. Cəfər bəy Krımdan Bakıya gəlmişdir. Bakıya qayıtdıqdan sonra buradakı tanışları onu, Azərbaycanın xeyrinə olaraq Krım hökuməti nəzdində Azərbaycanın nümayəndəliyi vəzifəsini qəbul etməyə vadar etmişlər. Rüstəmbəyli AzFK-dakı ifadəsində həmçinin qeyd edirdi ki, onun Kubandakı rolu Azərbaycan vətəndaşlarının Denikinin elan etdiyi səfərbərlikdən azad olunması üçün onlara şəxsiyyət vəsiqələrinin verilməsindən vəKubankazaklarının dağıstanlılaraqarşı göndərilməsi ilə bağlı Kuban hökumətinə yazılı və şifahi etirazların göndərilməsindən ibarətolmuşdur. Lakin onun ifadəsində həmçinin təəssüflə qeyd edilirdi ki, etirazlarım səhradakı tənha insanın eşidilməyən, cavabsız çağırışlarına bənzəyirdi. Çünki oradakı operativ hissəyə Denikinin qərargahı rəhbərlik edirdi və o, Dağıstan və Azərbaycana ədavətlə yanaşırdı".

Azərbaycan hökumətinin 1918-ci il 23 oktyabr tarixli qərarı ilə Krım hökuməti nəzdində diplomatik nümayəndəliyin təşkil edilməsi xarici işlər nazirinə tapşırılmışdı. Həmin tapşırıq yerinə yetirildikdən sonra Nazirlər Şurasının sədri və xarici işlər naziri Fətəli xan Xoyskinin 1919-cu il aprelin 3-də imzaladığı əmrlə Cəfər bəy Rüstəmbəyli martın 19-dan etibarən ayda 4 min rubl məvaciblə Azərbaycanın Kubanda diplomatik nümayəndəsi təyin edilmiş və ona yol xərcləri üçün təhtəlhesab 50 min rubl ayrılmışdır. Cəfər bəy Rüstəmbəylinin hökumətin qərarı ilə Azərbaycan Respublikasının Kuban və Krımda diplomatik nümayəndə və ticarət müvəkkili təyin edilməsi haqqında məlumat 23 mart 1919-cu il tarixli 61№-li "Azərbaycan" qəzetində də dərc edilmişdir. Qeyd edirik ki, "Könüllülər ordusu"nun müstəqil Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzündən qorunmasında və Qafqazda baş verə biləcək qırğın və yanğının qarşısının alınmasında Azərbaycan hökumətinin, onun ordusunun və diplomatiyasının böyük rolu və xidməti olmuşdur. Bu sahədə Azərbaycanın Kuban, Krım və Don hökumətləri nəzdindəki diplomatik nümayəndəsi Cəfər bəy Rüstəmbəylinin rolu və xidməti də danılmazdır.

24 sentyabr 1919-cu il tarixli "Azərbaycan" qəzetində dərc olunmuş məlumatda bildirilirdi ki, Azərbaycan Respublikasının Kuban və Don hökumətləri nəzdindəki diplomatik nümayəndəsi Cəfər bəy Rüstəmbəyli Azərbaycanın maraqlarını müdafiə etmək üçün Cənubi Rusiya Silahlı Qüvvələrinin ali baş komandanlığında Azərbaycan Respublikasının nümayəndəsi təyin edilir. Denikin bolşeviklərə qarşı apardığı mübarizədə nə Azərbaycanı, nə də Gürcüstanı müttəfiq qismində özünə tərəf çəkməyə nail ola bilmədi. Buna cavab olaraq Denikin 1919-cu il, noyabrın 19-da Zaqafqaziyanın iqtisadi blokadaya alınması haqqında əmr imzaladı. Bu addımı general Denikinin diplomatik təzyiqinin sonluğu kimi qiymətləndirmək də mümkündür. Denikinin Azərbaycana və Gürcüstana qarşı elan etdiyi iqtisadi blokada nəticəsiz qaldı. Denikin nə hərbi-siyasi yolla, nədə ki, iqtisadi blokada metodu ilə həmin dövlətləri istila edə bilmədi. Cəfər bəy Rüstəmbəyli ağqvardiyaçılar tərəfindən həbs olunma təhlükəsi qarşısında qaldığı üçün 1919-cu ilin noyabrın sonlarında Novorossiysk vasitəsilə Bakıya qayıtmalı oldu.

Cəfər bəy Rüstəmbəyli Fövqəladə Komissiyada yazdığı izahatnaməsində qeyd edirdi ki, o, 1920-ci ilin fevralında ticarət, sənaye və ərzaq naziri Məhəmməd Həsən Hacinskinin təklifi ilə həmin nazirlikdə nazir müavini təyin edilmişdir. Arxiv sənəd materiallarının araşdırılması zamanı müəyyən edilmişdir ki, həqiqətən də Cəfər bəy Rüstəmbəyli hökumətin 11 fevral 1920-ci il tarixli qərarı ilə ticarət, sənaye və ərzaq nazirinin müavini vəzifəsinə təyin edilmişdir. Həmin məlumat Cümhuriyyət hökumətinin rəsmi mətbu orqanı olan 18 fevral 1920-ci il tarixli 12№-li "Вестник Правительства Азербайджанской Республики" qəzetində dərc edilmişdir.

1920-ci ilin əvvəllərində Rusiyada gedən vətəndaş müharibəsinin bütün cəbhələrində köklü dəyişikliklər baş verdi. Yanvar ayında Krasnoyarskda Kolçakın 60 minlik ordusu təslim oldu. Sovet ordusu yanvarın 2-də Tsaritsanı, 8-də isə Rostovu ələ keçirərək Cənub cəbhəsində Denikinin qoşunlarını sıxışdırmağa nail oldu. Yuxarıda adı çəkilən generalların bolşeviklərə qalib gələ bilməyəcəyi artıq açıq-aşkar bəlli idi. Lakin qonşu Rusiyada vətəndaş müharibəsi hələ davam edirdi. Oradakı qeyri-stabil vəziyyət yenə Azərbaycan hökumətini narahat edirdi. Həmin vaxtlar "Azərbaycan "qəzetində qeyd edilirdi: "Biz çox məmnun olardıq ki, tezliklə Rusiyada hüquq qaydası hökm sürsün, lakin elə hüquq qaydası ki, bizim üzərimizə nə ağ, nə qırmızı, də ki, qara at üzərində işğalçı göndərməsin".

Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Cəfər bəy Rüstəmbəyli sovet hakimiyyətinə qarsı millətçi əhval-ruhiyyəli ziyalıların bazası əsasında 1924-cü ildə yaranmış Azərbaycan Milli Mərkəzinin üzvü olmuşdur. Həmin Mərkəzə türk ziyalıları, o cümlədən Müsavat hökumətinin üzvləri, keçmiş nazirlər və əksinqilabi Müsavat və İttihad partiyasının nümayəndələri rəhbərlik edirdilər. Milli Mərkəzin əsas məqsədi sovet hakimiyyətini yıxaraq, müstəqil Azərbaycan Demokratik Respublikasını yaratmaq olmuşdur. 1931-ci il, 5 sentyabr tarixdə Azərbaycan milli mərkəzinin 53 nəfər üzvünə qarşı ittiham irəli sürülmüşdür. Azərbaycan milli mərkəzinin üzvlərinin, o cümlədən Cəfər bəy Rüstəmbəylinin çox acı taleyi olmuşdur. Onların bəziləri güllələnmiş, bəziləri həbs olunmuş, bəziləri isə doğma yurd-yuvalarından sürgün edilərək məşəqqətli həyat tərzi keçirmişlər. Cümhuriyyət dövrünün bir sıra tanınmış ictimai-siyasi xadimləri kimi Cəfər bəyRüstəmbəyli da qırmızı terrorun qurbanı olaraq, 1938-ci ildə güllələnmişdir.

 
Mustafa bəy Rüstəmbəyov

Ailəsi

  • Atası Mustafa bəy Rüstəm bəy oğlu Rüstəmbəyov (d. Qəbələ, Çocuq Pirəlli k. — ö. 1920, Bakı) Qəbələ bəyi olmuşdur.1920-də bolşeviklər onu oğlu Hacı bəylə birlikdə güllələyib. Məhəmmədəmin Rəsulzadə özünün "Azərbaycan Cümhuriyyəti" kitabının sonunda verdiyi "Azərbaycan qurbanlarından bir listə"dəki istiqlal şəhidləri sırasında "Ağdaş əyanından" Rüstəmbəyli Mustafa bəyin də adını çəkib. Qəbələnin Kiçik Pirəlli kəndindəki evi hal-hazırda da sağlam vəziyətdədir. Mustafa bəyin Qəbələnin Mamaylı kəndində doğulmuş Rüstəmbəyli Şəfi bəydən başqa, Cəfər bəy, Hacı bəy və Baxış bəy adlı oğulları da olub.
  • Qardaşı Şəfi bəy Rüstəmbəyli - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü.

İstinadlar

  1. [1]
  2. Azərbaycan ordusu və diplomatiyasının şanlı tarixi. Cəfər bəy Rüstəmbəyovu tanıyaq
  3. Ə.B.Haqverdiyev. "Ağac kölgəsi" hekayəsi.

Həmçinin bax

cəfər, bəy, rüstəmbəyli, 1890, 1938, bakı, azərbaycan, dövlət, siyasi, xadimi, azərbaycan, xalq, cümhuriyyətinin, sənaye, ticarət, nazirinin, müavini, 1920, rüstəmbəyov, cəfər, bəy, mustafa, bəy, oğluazərbaycan, xalq, cümhuriyyətinin, ticarət, sənaye, nazirini. Cefer bey Rustembeyli 1890 1938 Baki Azerbaycan dovlet ve siyasi xadimi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin senaye ve ticaret nazirinin muavini 1920 Cefer bey RustembeyliRustembeyov Cefer bey Mustafa bey ogluAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin 1 ci Ticaret ve senaye Nazirinin muaviniSexsi melumatlarTehsili Xarkov Universiteti 1 Dogum tarixi 1890Dogum yeri Eres qezasi Memmedli kendi Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 1938Vefat yeri Baki Mundericat 1 Heyati 2 Ailesi 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxHeyati RedakteCefer bey Mustafa bey oglu Rustembeyli 1890 ci ilde Eres qezasinin Memmedli kendinde dogulmusdu Orta tehsilini Gencede klassik gimnaziyada basa catdirdiqdan sonra 1909 cu ilde Kiyev Universitetinin tibb fakultesine daxil olmusdu 1905 1910 cu illerde eser sosialist revolyusiner partiyasinin uzvu olmus 1911 ci ilde herbi hekim kimi seferber edilmisdir Cefer bey Rustembeyli I Dunya muharibesinin baslanmasi ile elaqedar xidmete cagirilmis evvelce 58 ci piyada polkunda sonra ise 1917 ci ile qeder lazaretde herbi xestexanada hekim islemisdir 1917 ci ilden 18 fevral 1918 ci iledek Krimda seher lazaretinde hekim vezifesinde calismisdir 2 Cefer bey Rustembeyli Eksinqilab spekulyasiya sabotaj ve vezife cinayetleri ile mubarize uzre Azerbaycan Fovqelade Komissiyasinda yazdigi izahatnamede qeyd edir ki almanlar 1919 cu ilin yanvarinda Krimi terk etdikden sonra Denikinin qosunlari derhal orani zebt ederek seferberlik elan etmisdir Denikinin basqinlarindan sonra Rustembeyli da daxil olmaqla Krimin muselman ziyalilari konulluler ordusuna ve onun elan etdiyi seferberliye qarsi tesviqata baslamisdilar Krimin muselman ziyalilari Konulluler ordusuna qarsi apardiqlari tesviqata gore Denikin casuslarinin yoxlanislarina meruz qalmis onlardan bezileri saxlanilaraq aradan goturulmus bezileri ise Krimdan qacmaga nail olmusdular Cefer bey Krimdan Bakiya gelmisdir Bakiya qayitdiqdan sonra buradaki tanislari onu Azerbaycanin xeyrine olaraq Krim hokumeti nezdinde Azerbaycanin numayendeliyi vezifesini qebul etmeye vadar etmisler Rustembeyli AzFK daki ifadesinde hemcinin qeyd edirdi ki onun Kubandaki rolu Azerbaycan vetendaslarinin Denikinin elan etdiyi seferberlikden azad olunmasi ucun onlara sexsiyyet vesiqelerinin verilmesinden veKubankazaklarinin dagistanlilaraqarsi gonderilmesi ile bagli Kuban hokumetine yazili ve sifahi etirazlarin gonderilmesinden ibaretolmusdur Lakin onun ifadesinde hemcinin teessufle qeyd edilirdi ki etirazlarim sehradaki tenha insanin esidilmeyen cavabsiz cagirislarina benzeyirdi Cunki oradaki operativ hisseye Denikinin qerargahi rehberlik edirdi ve o Dagistan ve Azerbaycana edavetle yanasirdi Azerbaycan hokumetinin 1918 ci il 23 oktyabr tarixli qerari ile Krim hokumeti nezdinde diplomatik numayendeliyin teskil edilmesi xarici isler nazirine tapsirilmisdi Hemin tapsiriq yerine yetirildikden sonra Nazirler Surasinin sedri ve xarici isler naziri Feteli xan Xoyskinin 1919 cu il aprelin 3 de imzaladigi emrle Cefer bey Rustembeyli martin 19 dan etibaren ayda 4 min rubl mevacible Azerbaycanin Kubanda diplomatik numayendesi teyin edilmis ve ona yol xercleri ucun tehtelhesab 50 min rubl ayrilmisdir Cefer bey Rustembeylinin hokumetin qerari ile Azerbaycan Respublikasinin Kuban ve Krimda diplomatik numayende ve ticaret muvekkili teyin edilmesi haqqinda melumat 23 mart 1919 cu il tarixli 61 li Azerbaycan qezetinde de derc edilmisdir Qeyd edirik ki Konulluler ordusu nun musteqil Azerbaycan Respublikasina qarsi tecavuzunden qorunmasinda ve Qafqazda bas vere bilecek qirgin ve yanginin qarsisinin alinmasinda Azerbaycan hokumetinin onun ordusunun ve diplomatiyasinin boyuk rolu ve xidmeti olmusdur Bu sahede Azerbaycanin Kuban Krim ve Don hokumetleri nezdindeki diplomatik numayendesi Cefer bey Rustembeylinin rolu ve xidmeti de danilmazdir 24 sentyabr 1919 cu il tarixli Azerbaycan qezetinde derc olunmus melumatda bildirilirdi ki Azerbaycan Respublikasinin Kuban ve Don hokumetleri nezdindeki diplomatik numayendesi Cefer bey Rustembeyli Azerbaycanin maraqlarini mudafie etmek ucun Cenubi Rusiya Silahli Quvvelerinin ali bas komandanliginda Azerbaycan Respublikasinin numayendesi teyin edilir Denikin bolseviklere qarsi apardigi mubarizede ne Azerbaycani ne de Gurcustani muttefiq qisminde ozune teref cekmeye nail ola bilmedi Buna cavab olaraq Denikin 1919 cu il noyabrin 19 da Zaqafqaziyanin iqtisadi blokadaya alinmasi haqqinda emr imzaladi Bu addimi general Denikinin diplomatik tezyiqinin sonlugu kimi qiymetlendirmek de mumkundur Denikinin Azerbaycana ve Gurcustana qarsi elan etdiyi iqtisadi blokada neticesiz qaldi Denikin ne herbi siyasi yolla nede ki iqtisadi blokada metodu ile hemin dovletleri istila ede bilmedi Cefer bey Rustembeyli agqvardiyacilar terefinden hebs olunma tehlukesi qarsisinda qaldigi ucun 1919 cu ilin noyabrin sonlarinda Novorossiysk vasitesile Bakiya qayitmali oldu Cefer bey Rustembeyli Fovqelade Komissiyada yazdigi izahatnamesinde qeyd edirdi ki o 1920 ci ilin fevralinda ticaret senaye ve erzaq naziri Mehemmed Hesen Hacinskinin teklifi ile hemin nazirlikde nazir muavini teyin edilmisdir Arxiv sened materiallarinin arasdirilmasi zamani mueyyen edilmisdir ki heqiqeten de Cefer bey Rustembeyli hokumetin 11 fevral 1920 ci il tarixli qerari ile ticaret senaye ve erzaq nazirinin muavini vezifesine teyin edilmisdir Hemin melumat Cumhuriyyet hokumetinin resmi metbu orqani olan 18 fevral 1920 ci il tarixli 12 li Vestnik Pravitelstva Azerbajdzhanskoj Respubliki qezetinde derc edilmisdir 1920 ci ilin evvellerinde Rusiyada geden vetendas muharibesinin butun cebhelerinde koklu deyisiklikler bas verdi Yanvar ayinda Krasnoyarskda Kolcakin 60 minlik ordusu teslim oldu Sovet ordusu yanvarin 2 de Tsaritsani 8 de ise Rostovu ele kecirerek Cenub cebhesinde Denikinin qosunlarini sixisdirmaga nail oldu Yuxarida adi cekilen generallarin bolseviklere qalib gele bilmeyeceyi artiq aciq askar belli idi Lakin qonsu Rusiyada vetendas muharibesi hele davam edirdi Oradaki qeyri stabil veziyyet yene Azerbaycan hokumetini narahat edirdi Hemin vaxtlar Azerbaycan qezetinde qeyd edilirdi Biz cox memnun olardiq ki tezlikle Rusiyada huquq qaydasi hokm sursun lakin ele huquq qaydasi ki bizim uzerimize ne ag ne qirmizi de ki qara at uzerinde isgalci gondermesin Azerbaycanda sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra Cefer bey Rustembeyli sovet hakimiyyetine qarsi milletci ehval ruhiyyeli ziyalilarin bazasi esasinda 1924 cu ilde yaranmis Azerbaycan Milli Merkezinin uzvu olmusdur Hemin Merkeze turk ziyalilari o cumleden Musavat hokumetinin uzvleri kecmis nazirler ve eksinqilabi Musavat ve Ittihad partiyasinin numayendeleri rehberlik edirdiler Milli Merkezin esas meqsedi sovet hakimiyyetini yixaraq musteqil Azerbaycan Demokratik Respublikasini yaratmaq olmusdur 1931 ci il 5 sentyabr tarixde Azerbaycan milli merkezinin 53 nefer uzvune qarsi ittiham ireli surulmusdur Azerbaycan milli merkezinin uzvlerinin o cumleden Cefer bey Rustembeylinin cox aci taleyi olmusdur Onlarin bezileri gullelenmis bezileri hebs olunmus bezileri ise dogma yurd yuvalarindan surgun edilerek meseqqetli heyat terzi kecirmisler Cumhuriyyet dovrunun bir sira taninmis ictimai siyasi xadimleri kimi Cefer beyRustembeyli da qirmizi terrorun qurbani olaraq 1938 ci ilde gullelenmisdir Mustafa bey RustembeyovAilesi RedakteAtasi Mustafa bey Rustem bey oglu Rustembeyov d Qebele Cocuq Pirelli k o 1920 Baki Qebele beyi olmusdur 1920 de bolsevikler onu oglu Haci beyle birlikde gulleleyib Mehemmedemin Resulzade ozunun Azerbaycan Cumhuriyyeti kitabinin sonunda verdiyi Azerbaycan qurbanlarindan bir liste deki istiqlal sehidleri sirasinda Agdas eyanindan Rustembeyli Mustafa beyin de adini cekib Qebelenin Kicik Pirelli kendindeki evi hal hazirda da saglam veziyetdedir Mustafa beyin Qebelenin Mamayli kendinde dogulmus Rustembeyli Sefi beyden basqa Cefer bey Haci bey ve Baxis bey adli ogullari da olub 3 Qardasi Sefi bey Rustembeyli Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu Istinadlar Redakte 1 Azerbaycan ordusu ve diplomatiyasinin sanli tarixi Cefer bey Rustembeyovu taniyaq E B Haqverdiyev Agac kolgesi hekayesi Hemcinin bax RedakteSefi bey RustembeyliMenbe https az wikipedia org w index php title Cefer bey Rustembeyli amp oldid 6132160, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.