Cümə məscidi Azərbaycanın Quba rayonunun ərazisində yerləşən tarixi memarlıq abidəsi Cümə məscidi41 21 49 şm e 48 30 43

Cümə məscidi — Azərbaycanın Quba rayonunun ərazisində yerləşən tarixi-memarlıq abidəsi.

Cümə məscidi



Ölkə	Azərbaycan
Yerləşir	Quba şəhəri
Sifarişçi	Qazi Nəsrullah əfəndinin oğlu Qazi İsmayıl əfəndi
Tikilmə tarixi	1792-1802
Sahəsi	400 m²

Azərbaycandakı tarixi abidələrin milli qeydiyyatı
İstinad nöm.	4615
Kateqoriya	Məscid
Əhəmiyyəti	Yerli əhəmiyyətli
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Zəngin memarlıq üslubuna malik olan ən qədim məscidlərdən biri olan Cümə məscidi 1802-ci ildə Qazi Nəsrullah əfəndinin oğlu Qazi İsmayıl əfəndinin maddi yardımı ilə tikilmişdir. Binanın tikilisi 1792-ci ildə başlanmış və müəyyən fasilələrlə 10 ilə başa çatdırılmışdır. Bu məscid təkcə Qubada deyil, ölkənin bütün şimal-şərq bölgəsində ən qədim dini mərkəzlərdən biri olub.

Bu məscid təkcə Qubada deyil, şimal-şərqi Azərbaycanda ən qədim dini mərkəzlərdən biri olmuşdur. Məscid və onun nəzdində olan mədrəsə 1924-cü ilədək fəaliyyət göstərmiş, qırmızı imperiya dövründə onun fəaliyyəti qadağan edilmişdir.1933-cü ildə mədrəsə, minarə, sonralar isə digər tikililər dağıdılmışdır. Məscidin dağıdılacağını bilən rayon əhalisi, gecə ilə dəyirman daşlarını və çuvallarla buğdalarını gətirib məscidi dəyirmana çevirib ki, onu dağıdılmaqdan xilas etsinlər. Bir müddətdən sonra bura anbar kimi istifadə olunub. Daha sonra isə burada xalça muzeyi fəaliyyət göstərib.

Azərbaycan müstəqillik yoluna qədəm qoyduqdan sonra məscid yenidən dindarların istifadəsinə verilmiş və dini qurum kimi ədliyyə nazirliyində qeydiyyatdan keçmişdir. Qısa müddət ərzindən məscidin ətrafına şəbəkəli hasar çəkilmiş, su-konalzasiya xətləri qoşulmuş, dəstəmazxana və mədrəsənin tikintisi də başa çatmişdır və digər abadlıq işləri də görülmüşdür. Türkiyənin Dini İşlər Nazirliyinin Azərbaycandakı nümayəndəliyi məscidə 5 min dollar dəyərində minbər bağışlayıb. Həmin qurum, qubalı dindarların xahişlərini nəzərə alaraq, burada hündürlüyü 50 metr olan minarə də inşa etdirib.

Memarlıq

Məscid səkkiztinli prizma şəklində olub içəri tərəfdən hündürlüyü 28 m, sahəsi 400 m²-dir.

Məscidin tikintisində istifadə olunan zığ kərpiclər, rayonun 8-10 kilometrliyində yerləşən İqrığ kəndində hazırlanıb. Quba camaatı həmin kənddən kərpicləri əlləri ilə bir-birinə ötürə-ötürə məscid tikilən yerə gətirib. Məscidin tikintisində, əsasən un, yumurta və əhəngdən istifadə olunub. Məscidin mehrab hissəsi (yəni qiblə olan tərəfi) Mədinə şəhərində olan Quba məscidində olduğu kimi işlənib.

Qalereya

Tavanı
Çılçıraq
İnteryeri
Minarəsi
Namaz qılınan xalça

İstinadlar

"Quba əhalisindən misilsiz qəhrəmanlıq". Sputnik (az.). 28 parel 2017. 2019-01-07 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyun 2018. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
"Quba şəhəri, Cümə məscidi". Dini Qurumlar üzrə Dövlət Komitəsi. (az.). 2017-07-21 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyun 2018. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
Zeynalova, Ülkər. (az.). Bakı. 2019. səh. 256. Archived from the original on 2022-06-17. İstifadə tarixi: 2022-06-17. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)

Xarici keçidlər

Vikianbarda Quba Cümə məscidi ilə əlaqədar mediafayllar var

[sputnik-1] "Quba əhalisindən misilsiz qəhrəmanlıq". Sputnik (az.). 28 parel 2017. 2019-01-07 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyun 2018. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)

[diniqurum-2] "Quba şəhəri, Cümə məscidi". Dini Qurumlar üzrə Dövlət Komitəsi. (az.). 2017-07-21 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyun 2018. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)

[:0-3] Zeynalova, Ülkər. (az.). Bakı. 2019. səh. 256. Archived from the original on 2022-06-17. İstifadə tarixi: 2022-06-17. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)