Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Böyük qısaqanad uzunbığ (lat. Necydalis major) — Sərtqanadlılar dəstəsinin uzunbığlar fəsiləsinə aid böcək növü. Nadir növdür. Mənfi təsirlərə həssasdır.
| Böyük qısaqanad uzunbığ | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Tipüstü: Ranqsız: Ranqsız: Tip: Klad: Yarımtip: Sinif: Ranqsız: Yarımsinif: Budaq: İnfrasinif: Ranqsız: Dəstə: ???: Böyük qısaqanad uzunbığ | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Təsviri
Bədəni yığcam formaya malik olub, 21 –32 mm uzunluqdadır. Rəngi qaradır, qırmızımtıl – boz rəngdə olub zirvədə qaradır. Qanadüstlükləri qısadır və örtmür, qanadlar qarıncıq boyu açıqda yerləşmişdir. erkək fərdlərdə birinci yarısına qədər, dişilərdə isə tamamilə qırmızımtıl – sarı rəngdədir. Ətrafları qırmızımtıl – sarı rəngdə, arxa zirvələri isə qaradır. Qarıncığın birinci buğumu qırmızımtıldır.
Yayılması
, Qafqazın Qara dəniz sahilləri, Cənubi Qafqaz, Bütün Sibir, Saxalin, Qərbi Avropa, Yaponiya, Azərbaycanda Quba – Xaçmaz bölgəsinin rayonlarında yayılmışdır.
Həyat tərzi
Qarışıq və enliyarpaqlı meşələrdə yayılmışdır. Böcəklər iyun – iyulda fəal olurlar. Enliyarpaqlı ağaclarn gövdələrində, qabıq altında, xüsusilə də rast gəlinir. Böcəklər gizli həyat tərzi keçirirlər. Çiçəklər üzərində az rast gəlinirlər. Təhlükə anında böcəklər iri zarqanadlı cücülərin davranışını təqlid edirlər. Böcəyin bədən forması mimikriyaya nümunə olaraq bu oxşarlığı tamamlayır. Yumurtalarını qurumuş ağacların qabıq və oduncaqlarında olan yarıqlara qoyurlar. Yumurtanın inkişafı 3 həftəyə başa çatır. Sürfəsi söyüd, titrək qovaq, qovaq ağaclarının oduncaqlarnda inkişaf edir. , yayın əvvəllərində baş verir. 2 ildən çox davam edir.
Sayı
2003-cü ildə İ.Q.Kərimova tərəfindən Şabran rayonunun Qalaalty kəndində, əsasən enliyarpaqlı ağaclardan ibarət qarışıq tipli meşədə cəmi 1 fərd qeydə alınmışdır. Son illərdə rast gəlinməmişdir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Böcəyin qeydə alındığı yerlərdə qanunsuz turizm obyektlərinin tikilməsi ilə əlaqədar olaraq ağaclar amansızcasına qırılır, meşə tullantıları ilə çirkləndirilir. Böcəyin yumurtalarını qoyduğu qurumuş ağaclar ərazidən çıxarılır.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Latviya, Litva və Rusiya Federasiyasının Qırmızı kitabına daxil edilmişdir.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Meşələrdə ağacların qırılması, qoca, qurumaqda olan ağacların kəsilərək ərazidən çıxarılması qadağan edilməlidir. Böcəyin yasayis ərazilərinə hər il m təşkil edilməlidir.
Yarımnövləri
İstinadlar
- Плавильщиков Н.Н. Жуки-дровосеки. Ч. 2 // Фауна СССР. Насекомые жесткокрылые. — М.—Л.: Издательство АН СССР, 1940. — Т. 22. — 784 с. — (Новая серия № 22).
- Данилевский М. Л. и Мирошников А. И. Жуки-дровосеки Кавказа (Coleoptera: Cerambycidae). Определитель. — Краснодар, 1985. — С. 297. — 419 с.
- Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II cild, Bakı, 2013
Ədəbiyyat
- Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II cild, Bakı, 2013
- Данилевский М. Л. и Мирошников А. И. Жуки-дровосеки Кавказа (Coleoptera: Cerambycidae). Определитель. — Краснодар, 1985. — С. 297. — 419 с.
- Плавильщиков Н.Н. Жуки-дровосеки. Ч. 2 // Фауна СССР. Насекомые жесткокрылые. — М.—Л.: Издательство АН СССР, 1940. — Т. 22. — 784 с. — (Новая серия № 22).
- Керимова И.Г. Материалы к фауне жуков — усачей (Cerambycidae) Азербайджана\\ I Международная научно-практическая конференция Беккеровских чтений, 27 мая — 29 мая, "ТриАС", 2010, с. 401–404;
- Черепанов А.И. Усачи Северной Азии (Prioninae, Disteniinae, lepturinae, Aseminae). Новосибирск: Наука, Сибирское отделение, 1979, с. 396–399.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boyuk qisaqanad uzunbig lat Necydalis major Sertqanadlilar destesinin uzunbiglar fesilesine aid bocek novu Nadir novdur Menfi tesirlere hessasdir Boyuk qisaqanad uzunbigElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Ranqsiz IlkagizlilarTipustu TuleyenlerRanqsiz PanarthropodaRanqsiz Tip BugumayaqlilarKlad Yarimtip AltiayaqlilarSinif HeseratlarRanqsiz Yarimsinif QanadlilarBudaq Infrasinif YeniqanadlilarRanqsiz Ranqsiz Tam cevrilme ile inkisaf eden heseratlarDeste Sertqanadlilar Boyuk qisaqanad uzunbigBeynelxalq elmi adiNecydalis majorSekil axtarisiNCBI 558728TesviriBedeni yigcam formaya malik olub 21 32 mm uzunluqdadir Rengi qaradir qirmizimtil boz rengde olub zirvede qaradir Qanadustlukleri qisadir ve ortmur qanadlar qarinciq boyu aciqda yerlesmisdir erkek ferdlerde birinci yarisina qeder disilerde ise tamamile qirmizimtil sari rengdedir Etraflari qirmizimtil sari rengde arxa zirveleri ise qaradir Qarincigin birinci bugumu qirmizimtildir Yayilmasi Qafqazin Qara deniz sahilleri Cenubi Qafqaz Butun Sibir Saxalin Qerbi Avropa Yaponiya Azerbaycanda Quba Xacmaz bolgesinin rayonlarinda yayilmisdir Heyat terziQarisiq ve enliyarpaqli meselerde yayilmisdir Bocekler iyun iyulda feal olurlar Enliyarpaqli agaclarn govdelerinde qabiq altinda xususile de rast gelinir Bocekler gizli heyat terzi kecirirler Cicekler uzerinde az rast gelinirler Tehluke aninda bocekler iri zarqanadli cuculerin davranisini teqlid edirler Boceyin beden formasi mimikriyaya numune olaraq bu oxsarligi tamamlayir Yumurtalarini qurumus agaclarin qabiq ve oduncaqlarinda olan yariqlara qoyurlar Yumurtanin inkisafi 3 hefteye basa catir Surfesi soyud titrek qovaq qovaq agaclarinin oduncaqlarnda inkisaf edir yayin evvellerinde bas verir 2 ilden cox davam edir Sayi2003 cu ilde I Q Kerimova terefinden Sabran rayonunun Qalaalty kendinde esasen enliyarpaqli agaclardan ibaret qarisiq tipli mesede cemi 1 ferd qeyde alinmisdir Son illerde rast gelinmemisdir Mehdudlasdirici amillerBoceyin qeyde alindigi yerlerde qanunsuz turizm obyektlerinin tikilmesi ile elaqedar olaraq agaclar amansizcasina qirilir mese tullantilari ile cirklendirilir Boceyin yumurtalarini qoydugu qurumus agaclar eraziden cixarilir Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerLatviya Litva ve Rusiya Federasiyasinin Qirmizi kitabina daxil edilmisdir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerMeselerde agaclarin qirilmasi qoca qurumaqda olan agaclarin kesilerek eraziden cixarilmasi qadagan edilmelidir Boceyin yasayis erazilerine her il m teskil edilmelidir YarimnovleriIstinadlarPlavilshikov N N Zhuki drovoseki Ch 2 Fauna SSSR Nasekomye zhestkokrylye M L Izdatelstvo AN SSSR 1940 T 22 784 s Novaya seriya 22 Danilevskij M L i Miroshnikov A I Zhuki drovoseki Kavkaza Coleoptera Cerambycidae Opredelitel Krasnodar 1985 S 297 419 s Azerbaycanin Qirmizi Kitabi II cild Baki 2013EdebiyyatAzerbaycanin Qirmizi Kitabi II cild Baki 2013 Danilevskij M L i Miroshnikov A I Zhuki drovoseki Kavkaza Coleoptera Cerambycidae Opredelitel Krasnodar 1985 S 297 419 s Plavilshikov N N Zhuki drovoseki Ch 2 Fauna SSSR Nasekomye zhestkokrylye M L Izdatelstvo AN SSSR 1940 T 22 784 s Novaya seriya 22 Kerimova I G Materialy k faune zhukov usachej Cerambycidae Azerbajdzhana I Mezhdunarodnaya nauchno prakticheskaya konferenciya Bekkerovskih chtenij 27 maya 29 maya TriAS 2010 s 401 404 Cherepanov A I Usachi Severnoj Azii Prioninae Disteniinae lepturinae Aseminae Novosibirsk Nauka Sibirskoe otdelenie 1979 s 396 399