Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boz meşə torpaqlar — bütöv zona əmələ gətirməyən torpaq tipləri. Bu torpaqlar Şimali Amerikanın Atlantik okeanı sahili ərazilərində və Avrasiyanın Avropadan Baykalətrafı rayona qədər ərazilərində yayılmışdır. Keçmiş SSRİ ərazisinin 3 %-i bu torpaqların payına düşür.
İqlimi
Boz torpaqlar kontinental iqlim şəraitində inkişaf etmişdir. Soyuq və kontinental iqlim Avrasiyada qərbdən şərqə doğru çoxalır. Qərbdə havanın orta illik temperaturu +7 °C, yanvarın orta temperaturu −6°C-yə yaxın, şaxtasız keçən günlərin sayı 250-yə çatır. Şərqdə bu göstəricilər müvafiq olaraq −4,5 °C, −28 C-yə yaxın və 180 gün təşkil edir. Uraldan qərbdə boz torpaqların formalaşdığı zonada yağıntıların illik miqdarı 500–600 mm, Şərqdə Baykal ətrafında 300 mm-ə yaxın olur. Yay temperaturu eyni olub, +19°C-dən +20°C-yə qədər dəyişir..
Genetik xüsusiyyətləri
Meşə döşənəyi kül elementləri ilə zəngindir. Bu torpaqların meşə döşənəyi, töküntülər ağac və otdan ibarətdir. Adətən qalınlığı 1–2 sm olur; humus horizontu boz və ya tünd rəngdə olur. Boz meşə torpaqlarında humus adətən 3 %-dən 8 %-ə qədə, dəyj5jr Bunun mənbəyi meşə və ot töküntüləridir. Enliyarpaq meşə töküntülərlə tərkibində çoxlu miqdarda kül elementləri, xüsusilə kalsium üstünlük təşki, edir. Əlverişli iqlim şəraitində torpaq forması və mikrob canlılar yaxşı inikişaf edir. Meşə döşənəyinin miqdarı 150–300 s/ha təşkil edir. Meşə töküntüsünün meşə döşənəyinə olan nisbəti 4 : 7-dir. Su məhlulunda рН-ın miqdarı boz-meşə torpaqların humus horizontunda A2 və В hoizontlarına nisbətən çoxdur. Fulvo turşuların profil boyu yuyulması nəticəsində aşağı qatlarda mühit reaksiyası turşuluğa doğru dəyişir. Lakin C horizontunda turşuluğun azalması torpaqəmələgətirən süxurların hesabına baş verir.
Humus qatında kalsiumun miqdarının çoxluğu bitki qalıqları ilə bağlıdır. Uducu kompleks əsaslarla doymuşdur. Çimli-podzol torpaqlardan fərqli olaraq, profildə dəmir və digər metallar zəif ifadə olunmuşdur.
İstinadlar
- Quliyev İ. Ə. Ümumi torpaqşünaslıq və torpaq coğrafiyası. Bakı: 2014
Xarici keçidlər
- Azərbaycan torpaqları
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boz mese torpaqlar butov zona emele getirmeyen torpaq tipleri Bu torpaqlar Simali Amerikanin Atlantik okeani sahili erazilerinde ve Avrasiyanin Avropadan Baykaletrafi rayona qeder erazilerinde yayilmisdir Kecmis SSRI erazisinin 3 i bu torpaqlarin payina dusur IqlimiBoz torpaqlar kontinental iqlim seraitinde inkisaf etmisdir Soyuq ve kontinental iqlim Avrasiyada qerbden serqe dogru coxalir Qerbde havanin orta illik temperaturu 7 C yanvarin orta temperaturu 6 C ye yaxin saxtasiz kecen gunlerin sayi 250 ye catir Serqde bu gostericiler muvafiq olaraq 4 5 C 28 C ye yaxin ve 180 gun teskil edir Uraldan qerbde boz torpaqlarin formalasdigi zonada yagintilarin illik miqdari 500 600 mm Serqde Baykal etrafinda 300 mm e yaxin olur Yay temperaturu eyni olub 19 C den 20 C ye qeder deyisir Genetik xususiyyetleriMese doseneyi kul elementleri ile zengindir Bu torpaqlarin mese doseneyi tokuntuler agac ve otdan ibaretdir Adeten qalinligi 1 2 sm olur humus horizontu boz ve ya tund rengde olur Boz mese torpaqlarinda humus adeten 3 den 8 e qede deyj5jr Bunun menbeyi mese ve ot tokuntuleridir Enliyarpaq mese tokuntulerle terkibinde coxlu miqdarda kul elementleri xususile kalsium ustunluk teski edir Elverisli iqlim seraitinde torpaq formasi ve mikrob canlilar yaxsi inikisaf edir Mese doseneyinin miqdari 150 300 s ha teskil edir Mese tokuntusunun mese doseneyine olan nisbeti 4 7 dir Su mehlulunda rN in miqdari boz mese torpaqlarin humus horizontunda A2 ve V hoizontlarina nisbeten coxdur Fulvo tursularin profil boyu yuyulmasi neticesinde asagi qatlarda muhit reaksiyasi tursuluga dogru deyisir Lakin C horizontunda tursulugun azalmasi torpaqemelegetiren suxurlarin hesabina bas verir Humus qatinda kalsiumun miqdarinin coxlugu bitki qaliqlari ile baglidir Uducu kompleks esaslarla doymusdur Cimli podzol torpaqlardan ferqli olaraq profilde demir ve diger metallar zeif ifade olunmusdur IstinadlarQuliyev I E Umumi torpaqsunasliq ve torpaq cografiyasi Baki 2014Xarici kecidlerAzerbaycan torpaqlari