fbpx
Wikipedia

Bob Marli

Robert Nesta "Bob" Marli (6 fevral 1945, Nayn Mayl, Yamayka - 11 may 1981, Mayami) — Yamaykalı musiqiçi və Rastafari hərəkatının üzvü. Reqqi musiqisinin tanınmasında əvəzsiz rolu olmuş Bob Marley "I shot the sheriff", "Bad Boys", "No Woman, No Cry", "One Love" və s. hitlərin müəllifidir. Məhz reqqi musiqisi onun beynəlxalq müvəffəqiyyətinin sayəsində Yamayka xaricində geniş şöhrət əldə etmişdir.

Bob Marley
Nesta Robert Marli
Ümumi məlumatlar
Doğum adı Robert Nesta Marley
Doğum tarixi
Doğum yeri Yamayka, Nayn Mayl
Vəfat tarixi (36 yaşında)
Vəfat yeri ABŞ, Mayami
Dəfn yeri
  • Nine Mile[d]
Vətəndaşlığı
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti Müğənni
Fəaliyyət illəri 1962–1981
Janr reqqi, ska[d]
Musiqi aləti gitara
Səs tembri tenor
bobmarley.com​ (ing.)
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Yamaykalı musiqiçi, gitaraçı, vokalçı və bəstəkar Bob Marli - əsl adı Robert Nesta Marli 1945-ci il fevralın 6-sı anadan olub. Bobun ölümündən 30 il keçməsinə baxmayaraq o indiyədək Reqqi janrının ən yaxşı nümayəndəsi sayılır. Reqqini Yamayka sərhədlərindən kənarda bütün dünyaya məhz Bob Marli tanıdıb.

Bob Marli Yamaykanın Nayn-Mayls kəndində anadan olub. Onun atası Böyük Britaniya zabiti Norval Marli avropalı idi. Daha sonra o Yamaykada işlədiyi zaman 18 yaşlı Sedella Bukerlə tanış olur və onlar evlənirlər. Lakin Bob doğulandan sonra Norval ailəni tərk edir. Buna baxmayaraq oğluna arabir baş çəkir və onlara maddi dəstək göstərirdi.

1950-ci illərin sonu Marli anası ilə Yamaykanın paytaxtı Kinqstona köçür. Onlar Trençtaun adlı kasıb rayonda məskunlaşırlar. Orada Marli Banni təxəllüslü Nevil Livinqstonla tanış olur və bir yerdə musiqi ilə maraqlanmağa başlayırlar. Məktəbi bitirdikdən sonra Marli dülgər işləyir. Lakin boş zamanlarında öz musiqi bacarığını təkmilləşdirmək üçün məşqlər edirdi. Bu iki gəncə Yamaykanın o zamanlar məşhur musiqiçisi olan Co Hiqqs kömək göstərir. Marli və Banniyə pulsuz vokal dərsləri keçirdi. Tezliklə onlar Piter Makintoşla tanış olurlar. Piter bir müddət sonra Piter Toş kimi tanınmağa başlayır.

16 yaşı olarkən Bob Marli Co Hiqqslə yazdığı ilk parça Judge Not ilə debüt edir. 1963-cü ildə Hiqqsin köməyi ilə Marli vokal qrupu The Wailersi yaradır. Qrup üzvləri isə Piter Toş, Banni Livinqston, Cunior Breytueyt, Çerri Qrin və Beverli Kelso olur. 1964-cü ildə qrupun ilk singlı "Simmer Down Yamayka" hit paradlarının zirvəsini fəth edir. 80 min nüsxə satılır. 1965-ci ildə qrup üzvləri arasında seçim olur və kollektiv trio kimi yollarına davam edir. Lakin bir neçə singldan sonra 1965-ci ildə qrup dağılır. Anası ilə ABŞ-na köçən Bob Marli bir müddət maşınqayırma zavodunda işlədikdən sonra geri Yamaykaya qayıdır və öz qrupu The Wailersi yenidən yaradır. Qrup bir neçə janrda mahnılar ifa edirdi. Ska, kalipso, fyujn. Lakin adadan qıraqda heç bir popularlıq qazana bilmirdi. 1971-ci ildə Bob Marli amerikalı musiqiçi Con Neşlə müqavilə imzalayır və ona 2 mahnı bəstələyir. “Guava Jelly” və “Stirt it Up” əsl hitə çevrilir. 1972-ci ildə The Wailers nəhayət ki beynəlxalq musiqi şirkəti olan İsland Recordsla müqavilə bağlayır, Yamaykadan kənarda işıq üzü görən ilk albom “Catch A Fire”i satışa çıxarırlar. Qrupun şöhrəti getdikcə artırdı. Bu işdə onlara The Wailersin “İ Shot The Sheriff” parçasını oxuyan məşhur musiqiçi Erik Kleptonda çox kömək göstərirdi. 1973-cü ildə qrup Amerika turnesinə çıxır. Lakin Toş və Livinqston solo karyeraya başlayaraq kollektivdən ayrılırlar.

Bob Marli The Wailersin tərkibinə qadınlardan ibarət trio “İ-THREE”-ni daxil edir. Onların arasında Bobun həyat yoldaşı Rita Marlidə var idi. Qrupun adını dəyişib Bob Marli And The Wailers edir və Hiqqslə birgə Afrika, Avropa, Şimali və Cənubi Amerika turnesinə yola düşür. 1970-ci illərin ortaları Bob Marli və onun qrupu artıq bütün dünyada reqqi janrının lideri sayılırdı. Bütün yeni mahnıları reytinq cədvəllərinin zirvəsini fəth etmişdi.

Yamaykada Bob Marli əsl əfsanəyə çevrildi. Onun siyasi və dini baxışları auditoriya tərəfindən dəstəklənirdi. 1976-ci ildə siyasi qalmaqal nəticəsində onu yaralayırlar. Ağır yara almasına baxmayaraq nəzərdə tutulan bütün konsertlərdə iştirak etdi. Və buna açıqlama olaraq “dünyada çox qəddarlıqlar var lakin bir günü belə hədər yerə sərf etməyə ixtiyarımız yoxdur” şüarını irəli sürdü. 1977-ci ildə futbolda aldığı zədədən sonra Bob Marlinin ayaq barmağında bədxassəli melanoma xəstəliyi aşkar olunur. Lakin dini baxışlarına görə o barmağının kəsilməsinə qarşı çıxır. Bədən bütöv qalmalı idi və heç bir üzv ondan ayrıla bilməzdi. Həm də barmağı kəsilsə səhnədə şou göstərə və futbol oynaya bilməyəcəkdi.

Bob Marli 1980-ci ildə müstəqilliyini bərpa edən Zimbabvedə konsert verir. Artıq bu müddət ərzində Marli Afrika birliyinin simvoluna çevrilmişdi. Ardınca uğurlu Almaniya qastrolları oldu. Lakin Amerika turnesi Bob Marlinin Nyu York parkında qaçışa çıxdığı zaman özündən getməsi nəticəsində təxirə salındı. Səbəbsə xərçəng xəstəliyinin irəliləməsi idi. Bir müddət müalicə alan Marlinin artıq sağalmağına şansı qalmamışdı.

Bob Marli Yamaykada şərəf ordeni ilə təltif olunur və son günlərini vətənində keçirməyi arzulayırdı. Lakin Almaniyadan üçüşü məcburi enişlə Mayamidə başa vururlar. Müalicələrə baxmıyaraq Bob Marli 1981-ci il 11 may tarixində xəstəxanada dünyasını dəyişir. Onun sonuncu sözləri isə “Həyatı pul ilə almaq olmur” idi. Bob Marlini Yamaykada dəfn edirlər. Yanına isə onun gitarası Gibson Les Paul, futbol topu və Efiopiya şahzadəsinin ona hədiyə etdiyi incil ilə üzüyünü qoyurlar.

Bob, The Wailers'dən ayrıldıqdan sonra üç qadın reqqi musiqiçidən ibarət olan The I-Threes qrupuna musiqi sahəsində kömək etmişdir. Qrupun üzvlərindən biri olan Judy Mowatt təcrübəli musiqiçi üçün bu sözləri demişdir; "Bob Marli'nin musiqi infrastrukturu o qədər inkişaf edib ki, o özü musiqi ensiklopediyası kimidir"

1978-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən, Afrika insanına edilən yardımlara, mahnılarıyla dəstək verdiyi üçün Bob Marli'yə "Sülh Medalı" təqdim edilmişdi.

Həyatının son vaxtları

1977-ci ildə futbol oynayarkən ayağının baş barmağından yara alan Marli'də dəri xərçəngi aşkar edildi. Onun baş barmağı kəsilməli idi. Marli, Rastafari dini inancına görə "Bədən bütöv qalmalıdır" ifadəsini əsas gətirərək amputasiyadan imtina etdi. Çünkü Rastafari dini inancına görə bədən, məzara tək parça halında girməlidir.

Rasta amputasiyanı qəbul etmir. Mən imkan verməyəcəm ki, insan bədənini hissələrə bölsünlər.

1980-ci ildə Marli, Böyük Britaniyadan yeni müstəqillik əldə etmiş Zimbabvedə çıxış etdi. O vaxtlar Marli, xüsusilə müstəmləkə ölkələrində Afrika birliyinin rəmzi idi. Almaniya'dakı qastrol səfərləri uğurla davam edirdi. Marli, Madison Square Garden'də iki konsert verdikdən sonra Nyu-York'un mərkəzi parkında yürüş edərkən şüurunu itirdiyi üçün Amerika turnesi ləğv edildi. Bob Marli, Münhendə xərçəng xəstəlikləri üzrə mütəxəssis Jozef İsselsin yanında müalicə kursu keçdi. Ancaq müalicə vaxtı Marli'nin badamcıq vəziləri alındığı üçün ona hər gün qan köçürülürdü. Bu müalicə nəticəsiz qaldı. 4 may 1980-ci ildə Bob Marli Kinqston'da Efiopiya pravoslav kilsəsində xristian dinini qəbul edir və Berxane Sellasie (amxar dilində — Müqəddəs Üçlüyün İşığı) adını götürdü. Sonradan o müvəffəqiyyətinə görə Yamayka Hörmət Ordeni ilə mükafatlandırılır. 1981-ci ildə vəziyyəti ağırlaşan Marli son günlərini yaşamaq üçün Almaniya'dan ölkəsi Yamayka'ya təyyarə ilə səfər edərkən yolda vəziyyəti daha da kritik hal aldı. Təyyarə təcili tibbi yardım üçün Mayamiyə eniş edir. Mayami (Florida)'dakı Cedars of Lebanon xəstəxanasında 11 may 1981-ci ilin səhər saatlarında 36 yaşında vəfat edən reqqi ustası ölüm ayağında olarkən böyük oğlu Ziggy'nin qulağına son sözlərini pıçıldayır: "Pulla həyat almaq olmur". Ölmədən əvvəlki ay Marli'yə ölkə mədəniyyətinə verdiyi töhfələrinə görə Yamaykanın ən böyük mükafatı "Merit" verilmişdi, ancaq almağa ömrü çatmadı.

Aforizmləri

  • Sən deyirsən, yağışı sevirsən, amma çətir istifadə edib altında gedirsən. Sən söyləyirsən ki, günəşi sevirsən, lakin o parlayanda kölgə axtarırsan. Sən deyirsən ki, küləyi sevirsən, ancaq o gələndə pəncərəni bağlayırsan. Bax elə ona görə də mən qorxuram - siz mənə "mən səni sevirəm" deyəndə.
  • Atam mənə dedi ki, mənə etdiyini övladından çəkərsən. Atama dedim ki, atana etməsəydin məndən çəkməzdin.
  • Əslində hər kəs sevdiyi insana baxırmış kimi həyata baxsa, bəlkə də həyat bu qədər acı verməkdən vazkeçərdi insanlara.
  • Bəlkə də ilk əvvəl səhv insanlarla tanışmasaydıq, doğru insanı tapdığımızda onların dəyərini anlaya bilməzdik.
  • Kişi, ya da qadın ikisinin də bildikləri doğrudur, amma qadının təxmin etdiyi hər şey, kişinin əmin olduğu şeydən daha doğrudur.
  • Hər şeyinlə sevərsən, bütün gücünlə bəlkə də, amma yenə itirərsən. Niyəmi? Çünki hər "sevirəm" deyəni adam zənn edərsən.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • Bob Marli Sözləri Azərbaycanca

marli, robert, nesta, marli, fevral, 1945, nayn, mayl, yamayka, 1981, mayami, yamaykalı, musiqiçi, rastafari, hərəkatının, üzvü, reqqi, musiqisinin, tanınmasında, əvəzsiz, rolu, olmuş, marley, shot, sheriff, boys, woman, love, hitlərin, müəllifidir, məhz, reqq. Robert Nesta Bob Marli 6 fevral 1945 Nayn Mayl Yamayka 11 may 1981 Mayami Yamaykali musiqici ve Rastafari herekatinin uzvu Reqqi musiqisinin taninmasinda evezsiz rolu olmus Bob Marley I shot the sheriff Bad Boys No Woman No Cry One Love ve s hitlerin muellifidir Mehz reqqi musiqisi onun beynelxalq muveffeqiyyetinin sayesinde Yamayka xaricinde genis sohret elde etmisdir Bob MarleyNesta Robert MarliUmumi melumatlarDogum adi Robert Nesta MarleyDogum tarixi 6 fevral 1945Dogum yeri Yamayka Nayn MaylVefat tarixi 11 may 1981 36 yasinda Vefat yeri ABS MayamiDefn yeri Nine Mile d Vetendasligi YamaykaMusiqici melumatlariFealiyyeti MugenniFealiyyet illeri 1962 1981Janr reqqi ska d Musiqi aleti gitaraSes tembri tenorbobmarley com ing Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Heyatinin son vaxtlari 3 Aforizmleri 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidlerHeyati RedakteYamaykali musiqici gitaraci vokalci ve bestekar Bob Marli esl adi Robert Nesta Marli 1945 ci il fevralin 6 si anadan olub Bobun olumunden 30 il kecmesine baxmayaraq o indiyedek Reqqi janrinin en yaxsi numayendesi sayilir Reqqini Yamayka serhedlerinden kenarda butun dunyaya mehz Bob Marli tanidib Bob Marli Yamaykanin Nayn Mayls kendinde anadan olub Onun atasi Boyuk Britaniya zabiti Norval Marli avropali idi Daha sonra o Yamaykada islediyi zaman 18 yasli Sedella Bukerle tanis olur ve onlar evlenirler Lakin Bob dogulandan sonra Norval aileni terk edir Buna baxmayaraq ogluna arabir bas cekir ve onlara maddi destek gosterirdi 1950 ci illerin sonu Marli anasi ile Yamaykanin paytaxti Kinqstona kocur Onlar Trenctaun adli kasib rayonda meskunlasirlar Orada Marli Banni texelluslu Nevil Livinqstonla tanis olur ve bir yerde musiqi ile maraqlanmaga baslayirlar Mektebi bitirdikden sonra Marli dulger isleyir Lakin bos zamanlarinda oz musiqi bacarigini tekmillesdirmek ucun mesqler edirdi Bu iki gence Yamaykanin o zamanlar meshur musiqicisi olan Co Hiqqs komek gosterir Marli ve Banniye pulsuz vokal dersleri kecirdi Tezlikle onlar Piter Makintosla tanis olurlar Piter bir muddet sonra Piter Tos kimi taninmaga baslayir 16 yasi olarken Bob Marli Co Hiqqsle yazdigi ilk parca Judge Not ile debut edir 1963 cu ilde Hiqqsin komeyi ile Marli vokal qrupu The Wailersi yaradir Qrup uzvleri ise Piter Tos Banni Livinqston Cunior Breytueyt Cerri Qrin ve Beverli Kelso olur 1964 cu ilde qrupun ilk singli Simmer Down Yamayka hit paradlarinin zirvesini feth edir 80 min nusxe satilir 1965 ci ilde qrup uzvleri arasinda secim olur ve kollektiv trio kimi yollarina davam edir Lakin bir nece singldan sonra 1965 ci ilde qrup dagilir Anasi ile ABS na kocen Bob Marli bir muddet masinqayirma zavodunda isledikden sonra geri Yamaykaya qayidir ve oz qrupu The Wailersi yeniden yaradir Qrup bir nece janrda mahnilar ifa edirdi Ska kalipso fyujn Lakin adadan qiraqda hec bir popularliq qazana bilmirdi 1971 ci ilde Bob Marli amerikali musiqici Con Nesle muqavile imzalayir ve ona 2 mahni besteleyir Guava Jelly ve Stirt it Up esl hite cevrilir 1972 ci ilde The Wailers nehayet ki beynelxalq musiqi sirketi olan Island Recordsla muqavile baglayir Yamaykadan kenarda isiq uzu goren ilk albom Catch A Fire i satisa cixarirlar Qrupun sohreti getdikce artirdi Bu isde onlara The Wailersin I Shot The Sheriff parcasini oxuyan meshur musiqici Erik Kleptonda cox komek gosterirdi 1973 cu ilde qrup Amerika turnesine cixir Lakin Tos ve Livinqston solo karyeraya baslayaraq kollektivden ayrilirlar Bob Marli The Wailersin terkibine qadinlardan ibaret trio I THREE ni daxil edir Onlarin arasinda Bobun heyat yoldasi Rita Marlide var idi Qrupun adini deyisib Bob Marli And The Wailers edir ve Hiqqsle birge Afrika Avropa Simali ve Cenubi Amerika turnesine yola dusur 1970 ci illerin ortalari Bob Marli ve onun qrupu artiq butun dunyada reqqi janrinin lideri sayilirdi Butun yeni mahnilari reytinq cedvellerinin zirvesini feth etmisdi Yamaykada Bob Marli esl efsaneye cevrildi Onun siyasi ve dini baxislari auditoriya terefinden desteklenirdi 1976 ci ilde siyasi qalmaqal neticesinde onu yaralayirlar Agir yara almasina baxmayaraq nezerde tutulan butun konsertlerde istirak etdi Ve buna aciqlama olaraq dunyada cox qeddarliqlar var lakin bir gunu bele heder yere serf etmeye ixtiyarimiz yoxdur suarini ireli surdu 1977 ci ilde futbolda aldigi zededen sonra Bob Marlinin ayaq barmaginda bedxasseli melanoma xesteliyi askar olunur Lakin dini baxislarina gore o barmaginin kesilmesine qarsi cixir Beden butov qalmali idi ve hec bir uzv ondan ayrila bilmezdi Hem de barmagi kesilse sehnede sou gostere ve futbol oynaya bilmeyecekdi Bob Marli 1980 ci ilde musteqilliyini berpa eden Zimbabvede konsert verir Artiq bu muddet erzinde Marli Afrika birliyinin simvoluna cevrilmisdi Ardinca ugurlu Almaniya qastrollari oldu Lakin Amerika turnesi Bob Marlinin Nyu York parkinda qacisa cixdigi zaman ozunden getmesi neticesinde texire salindi Sebebse xerceng xesteliyinin irelilemesi idi Bir muddet mualice alan Marlinin artiq sagalmagina sansi qalmamisdi Bob Marli Yamaykada seref ordeni ile teltif olunur ve son gunlerini veteninde kecirmeyi arzulayirdi Lakin Almaniyadan ucusu mecburi enisle Mayamide basa vururlar Mualicelere baxmiyaraq Bob Marli 1981 ci il 11 may tarixinde xestexanada dunyasini deyisir Onun sonuncu sozleri ise Heyati pul ile almaq olmur idi Bob Marlini Yamaykada defn edirler Yanina ise onun gitarasi Gibson Les Paul futbol topu ve Efiopiya sahzadesinin ona hediye etdiyi incil ile uzuyunu qoyurlar Bob The Wailers den ayrildiqdan sonra uc qadin reqqi musiqiciden ibaret olan The I Threes qrupuna musiqi sahesinde komek etmisdir Qrupun uzvlerinden biri olan Judy Mowatt tecrubeli musiqici ucun bu sozleri demisdir Bob Marli nin musiqi infrastrukturu o qeder inkisaf edib ki o ozu musiqi ensiklopediyasi kimidir 1978 ci ilde Birlesmis Milletler Teskilati terefinden Afrika insanina edilen yardimlara mahnilariyla destek verdiyi ucun Bob Marli ye Sulh Medali teqdim edilmisdi Heyatinin son vaxtlari Redakte1977 ci ilde futbol oynayarken ayaginin bas barmagindan yara alan Marli de deri xercengi askar edildi Onun bas barmagi kesilmeli idi Marli Rastafari dini inancina gore Beden butov qalmalidir ifadesini esas getirerek amputasiyadan imtina etdi Cunku Rastafari dini inancina gore beden mezara tek parca halinda girmelidir Rasta amputasiyani qebul etmir Men imkan vermeyecem ki insan bedenini hisselere bolsunler 1980 ci ilde Marli Boyuk Britaniyadan yeni musteqillik elde etmis Zimbabvede cixis etdi O vaxtlar Marli xususile mustemleke olkelerinde Afrika birliyinin remzi idi Almaniya daki qastrol seferleri ugurla davam edirdi Marli Madison Square Garden de iki konsert verdikden sonra Nyu York un merkezi parkinda yurus ederken suurunu itirdiyi ucun Amerika turnesi legv edildi Bob Marli Munhende xerceng xestelikleri uzre mutexessis Jozef Isselsin yaninda mualice kursu kecdi Ancaq mualice vaxti Marli nin badamciq vezileri alindigi ucun ona her gun qan kocurulurdu Bu mualice neticesiz qaldi 4 may 1980 ci ilde Bob Marli Kinqston da Efiopiya pravoslav kilsesinde xristian dinini qebul edir ve Berxane Sellasie amxar dilinde Muqeddes Ucluyun Isigi adini goturdu Sonradan o muveffeqiyyetine gore Yamayka Hormet Ordeni ile mukafatlandirilir 1981 ci ilde veziyyeti agirlasan Marli son gunlerini yasamaq ucun Almaniya dan olkesi Yamayka ya teyyare ile sefer ederken yolda veziyyeti daha da kritik hal aldi Teyyare tecili tibbi yardim ucun Mayamiye enis edir Mayami Florida daki Cedars of Lebanon xestexanasinda 11 may 1981 ci ilin seher saatlarinda 36 yasinda vefat eden reqqi ustasi olum ayaginda olarken boyuk oglu Ziggy nin qulagina son sozlerini picildayir Pulla heyat almaq olmur Olmeden evvelki ay Marli ye olke medeniyyetine verdiyi tohfelerine gore Yamaykanin en boyuk mukafati Merit verilmisdi ancaq almaga omru catmadi Aforizmleri RedakteSen deyirsen yagisi sevirsen amma cetir istifade edib altinda gedirsen Sen soyleyirsen ki gunesi sevirsen lakin o parlayanda kolge axtarirsan Sen deyirsen ki kuleyi sevirsen ancaq o gelende pencereni baglayirsan Bax ele ona gore de men qorxuram siz mene men seni sevirem deyende Atam mene dedi ki mene etdiyini ovladindan cekersen Atama dedim ki atana etmeseydin menden cekmezdin Eslinde her kes sevdiyi insana baxirmis kimi heyata baxsa belke de heyat bu qeder aci vermekden vazkecerdi insanlara Belke de ilk evvel sehv insanlarla tanismasaydiq dogru insani tapdigimizda onlarin deyerini anlaya bilmezdik Kisi ya da qadin ikisinin de bildikleri dogrudur amma qadinin texmin etdiyi her sey kisinin emin oldugu seyden daha dogrudur Her seyinle seversen butun gucunle belke de amma yene itirersen Niyemi Cunki her sevirem deyeni adam zenn edersen Hemcinin bax Redakte Vikisitatda Bob Marli ile elaqedar sitatlar var Xarici kecidler RedakteBob Marli Sozleri AzerbaycancaMenbe https az wikipedia org w index php title Bob Marli amp oldid 5906886, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.