Bioinformatika (ing.bioinformatics) — ümumi biologiya, molekulyar biologiya, kibernetika, genetika, kimya, kompüter elmləri, riyaziyyat və statistikanı birləşdirən fənlərarası sahə. Böyük miqdarda məlumatın analizini tələb edən geniş miqyaslı bioloji problemlər hesablama nöqteyi-nəzərindən bioinformatik tərəfindən həll olunur . Bioinformatika əsasən kompüter metodlarının öyrənilməsini və inkişafını əhatə edir və bioloji məlumatların əldə edilməsi, təhlili, saxlanması, təşkili və görselləşdirilməsinə yönəlib.
İnsan X xromosom xəritəsi (NCBI veb saytından). İnsan genomunun yığılması bioinformatikanın ən böyük inkişaflarından biridir.
Hesablama biologiyası termini tez-tez oxşar bir kontekstdə xatırlanır. Bu sahə sosial, davranış və bioloji sistemlərin alqoritmlərinin və riyazi modelləşdirilməsinin inkişafına yönəlmişdir. Bioinformatika hesablama biologiyasında əsasən bioloji məlumatların statistik işlənməsinə yönəlmiş bir sahə hesab olunur. Müxtəlif tərəflərdən yanaşma fərqləri: bioinformatika, bioloji problemləri həll etmək üçün hesablama sistemləri və alətlərindən istifadə etməkdə ixtisaslaşmış bioloqlardır və hesablama bioloqları bu cür hesablamalar üçün alətlər hazırlayan kompüter alimləri, riyaziyyatçılar, statistiklər və mühəndislərdir.
Bioinformatika geniş mənada elektron mikroqrafların öyrənilməsi, bioloji ədəbiyyatda açar sözlərin axtarışı və s. daxil olmaqla hər cür bioloji məlumatla işləməyi nəzərdə tutur. Bioinformatikanı məlumatlarla işləmək üçün bir sıra yanaşma və metodlar kimi qəbul etsək, texniki problemlərin növlərindən asılı olaraq:
Məlumatla daha səmərəli işləmək üçün alqoritmlərin və proqramların hazırlanması
Məlumatların saxlanması və ötürülməsi və ya verilənlər bazaları ilə iş
Bununla yanaşı, bioinformatik analiz metodları da xüsusi bioloji suallara cavab tapmağı əhatə edən bir çox elmi sahə ilə ayrılmaz şəkildə bağlıdır. Bu vəziyyətdə əsas istiqamətləri tədqiq olunan obyektlər əsasında ayırmaq olar:
Siyahıda göstərilən bölmələrin hər biri üçün öz standart məlumat növlərinizi, onların işlənməsi metodlarını, bioinformatik alqoritmləri və verilənlər bazalarını seçə bilərsiniz.
Haqqında
Bioinformatika bir çox biologiyanın vacib bir hissəsinə çevrilmişdir. Bioinformatik analiz metodları bu sahənin inkişafından əvvəl praktiki olaraq mümkün olmayan çox sayda eksperimental məlumatları şərh etməyə imkan verir. Məsələn, eksperimental molekulyar biologiya tez-tez görüntü və siqnal işlənməsi kimi bioinformatik metodlardan istifadə edir. Genetika və genomika sahəsində bioinformatika genomların funksional şərhinə, mutasiyaların aşkarlanmasına və analizinə kömək edir. Mühüm vəzifə gen ekspresyonunu və tənzimləmə yollarını öyrənməkdir. Bundan əlavə, bioinformatika vasitələri, molekulyar təkamül prinsiplərinin öyrənilməsi üçün bir şərt olan genomik məlumatları müqayisə etməyə imkan verir.
Ümumiyyətlə, bioinformatika sistem biologiyasının vacib bir hissəsi olan biyokimyəvi yolların və şəbəkələrin analizinə və kataloqlaşdırılmasına kömək edir. Struktur biologiyada molekulyar qarşılıqlı təsirlərin yanında DNT, RNT və protein strukturlarının modelləşdirilməsinə kömək edir.
Bioloji məlumatların işlənməsindəki son inkişaflar, biyomedikal sahəsində əhəmiyyətli dəyişikliklərə səbəb oldu. Bioinformatikanın inkişafı sayəsində elm adamları həm irsi, həm də qazanılmış xəstəliklərin altında yatan molekulyar mexanizmləri müəyyənləşdirmək imkanına malikdirlər ki, bu da effektiv müalicələrin inkişafına və xəstəliklərin diaqnozu üçün daha dəqiq testlərə kömək edir. Xəstələrdə dərmanların təsirini və mənfi təsirlərini proqnozlaşdırmağa imkan verən tədqiqat istiqaməti farmakogenetik adlanır və eyni zamanda bioinformatik metodlara əsaslanır.
Tarixi
Bioloji sistemlərdə məlumatların ötürülməsində, saxlanılmasında və işlənməsində mühüm rolun tanınmasına əsaslanan Pauline Hogeweg, 1970-ci ildə biotik sistemlərdəki informasiya proseslərinin öyrənilməsi kimi təyin edərək "bioinformatika" terminini tətbiq etdi. Bu tərif bioinformatikanı biofizika ilə (bioloji sistemlərdəki fiziki proseslərin öyrənilməsi) və ya biokimya ilə (bioloji sistemlərdə kimyəvi proseslərin öyrənilməsi) paraleldir.
Struktur bioinformatika
Struktur bioinformatika, zülalların məkan quruluşunu proqnozlaşdırmaq üçün alqoritmlərin və proqramların hazırlanmasını əhatə edir. Struktur Bioinformatikada Tədqiqat Mövzuları:
Makromolekulların rentgen struktur analizi (XRD)
X-şüa difraksiyası məlumatlarına əsasən qurulmuş bir makromolekul modelinin keyfiyyət göstəriciləri
Makromolekulun səthinin hesablanması üçün alqoritmlər
Bir protein molekulunun hidrofobik nüvəsini tapmaq üçün alqoritmlər
Zülalların struktur sahələrini tapmaq üçün alqoritmlər
Protein strukturlarının məkan uyğunluğu
SCOP və CATH sahələrinin struktur təsnifatları
Molekulyar dinamika
İstinadlar
Can (2014). "Introduction to bioinformatics". miRNomics. Methods in Molecular Biology. Totowa, NJ: Humana Press. Editors Malik Yousef and Jens Allmer. 51–71. ISBN978-1-62703-748-8.
↑ Nair (2007). Computational biology & bioinformatics. 2 (Communications of the Computer Society of India).
Кунин (2012). Суп из гвоздя (Лента.ru).
Гельфанд (2015). Биоинформатика как дисциплина (Постнаука).
Manisekhar S. R., Siddesh G. M., Manvi S. S. Introduction to Bioinformatics // Statistical Modelling and Machine Learning Principles for Bioinformatics Techniques, Tools, and Applications. – Springer, Singapore, 2020. – С. 3-9.
Hogeweg P. The roots of bioinformatics in theoretical biology. (англ.) // Public Library of Science for Computational Biology. — 2011. — Vol. 7, no. 3. — P. e1002021. — doi:10.1371/journal.pcbi.1002021. — PMID 21483479.
Hesper B., Hogeweg P. (1970). Bioinformatica: een werkconcept. 1. Kameleon. 28–29.
Ədəbiyyat
Jonathan Pevsner (2013) Bioinformatics and Functional Genomics
Jean-Michel Claverie Ph.D. (2007) Bioinformatics For Dummies. 2nd edition.
Дурбин Р, Эдди Ш, Крог А, Митчисон Г. «Анализ биологических последовательностей». — М.-Ижевск: НИЦ «Регулярная и хаотичная динамика», 2006. — 480 с. — ISBN 5-93972-559-7
Бородовский М., Екишева С. «Задачи и решения по анализу биологических последовательностей». — М.-Ижевск: НИЦ «Регулярная и хаотичная динамика», 2008. — 420 с. — ISBN 978-5-93972-644-3
Сетубал Ж, Мейданис Ж. «Введение в вычислительную молекулярную биологию». — М.-Ижевск: НИЦ «Регулярная и хаотичная динамика», 2007. — 420 с. — ISBN 978-5-93972-623-8
В. А. Таланов, Математические модели синтеза пептидных цепей и методы теории графов в расшифровке генетическиех текстов
Avqust 12, 2021
bioinformatika, bioinformatics, ümumi, biologiya, molekulyar, biologiya, kibernetika, genetika, kimya, kompüter, elmləri, riyaziyyat, statistikanı, birləşdirən, fənlərarası, sahə, böyük, miqdarda, məlumatın, analizini, tələb, edən, geniş, miqyaslı, bioloji, pr. Bioinformatika ing bioinformatics umumi biologiya molekulyar biologiya kibernetika genetika kimya komputer elmleri riyaziyyat ve statistikani birlesdiren fenlerarasi sahe Boyuk miqdarda melumatin analizini teleb eden genis miqyasli bioloji problemler hesablama noqteyi nezerinden bioinformatik terefinden hell olunur 1 Bioinformatika esasen komputer metodlarinin oyrenilmesini ve inkisafini ehate edir ve bioloji melumatlarin elde edilmesi tehlili saxlanmasi teskili ve gorsellesdirilmesine yonelib 2 Insan X xromosom xeritesi NCBI veb saytindan Insan genomunun yigilmasi bioinformatikanin en boyuk inkisaflarindan biridir Hesablama biologiyasi termini tez tez oxsar bir kontekstde xatirlanir Bu sahe sosial davranis ve bioloji sistemlerin alqoritmlerinin ve riyazi modellesdirilmesinin inkisafina yonelmisdir Bioinformatika hesablama biologiyasinda esasen bioloji melumatlarin statistik islenmesine yonelmis bir sahe hesab olunur 2 Muxtelif tereflerden yanasma ferqleri bioinformatika bioloji problemleri hell etmek ucun hesablama sistemleri ve aletlerinden istifade etmekde ixtisaslasmis bioloqlardir ve hesablama bioloqlari bu cur hesablamalar ucun aletler hazirlayan komputer alimleri riyaziyyatcilar statistikler ve muhendislerdir Bioinformatika genis menada elektron mikroqraflarin oyrenilmesi bioloji edebiyyatda acar sozlerin axtarisi ve s daxil olmaqla her cur bioloji melumatla islemeyi nezerde tutur 3 Bioinformatikani melumatlarla islemek ucun bir sira yanasma ve metodlar kimi qebul etsek texniki problemlerin novlerinden asili olaraq 4 Melumatla daha semereli islemek ucun alqoritmlerin ve proqramlarin hazirlanmasi Melumatlarin saxlanmasi ve oturulmesi ve ya verilenler bazalari ile isBununla yanasi bioinformatik analiz metodlari da xususi bioloji suallara cavab tapmagi ehate eden bir cox elmi sahe ile ayrilmaz sekilde baglidir Bu veziyyetde esas istiqametleri tedqiq olunan obyektler esasinda ayirmaq olar Sira Bioinformatika Ifade tehlili Struktur Bioinformatika Huceyre Teskilatini arasdirmaq Sistem biologiyasiSiyahida gosterilen bolmelerin her biri ucun oz standart melumat novlerinizi onlarin islenmesi metodlarini bioinformatik alqoritmleri ve verilenler bazalarini sece bilersiniz Mundericat 1 Haqqinda 1 1 Tarixi 2 Struktur bioinformatika 3 Istinadlar 4 EdebiyyatHaqqinda RedakteBioinformatika bir cox biologiyanin vacib bir hissesine cevrilmisdir Bioinformatik analiz metodlari bu sahenin inkisafindan evvel praktiki olaraq mumkun olmayan cox sayda eksperimental melumatlari serh etmeye imkan verir Meselen eksperimental molekulyar biologiya tez tez goruntu ve siqnal islenmesi kimi bioinformatik metodlardan istifade edir Genetika ve genomika sahesinde bioinformatika genomlarin funksional serhine mutasiyalarin askarlanmasina ve analizine komek edir Muhum vezife gen ekspresyonunu ve tenzimleme yollarini oyrenmekdir Bundan elave bioinformatika vasiteleri molekulyar tekamul prinsiplerinin oyrenilmesi ucun bir sert olan genomik melumatlari muqayise etmeye imkan verir Umumiyyetle bioinformatika sistem biologiyasinin vacib bir hissesi olan biyokimyevi yollarin ve sebekelerin analizine ve kataloqlasdirilmasina komek edir Struktur biologiyada molekulyar qarsiliqli tesirlerin yaninda DNT RNT ve protein strukturlarinin modellesdirilmesine komek edir Bioloji melumatlarin islenmesindeki son inkisaflar biyomedikal sahesinde ehemiyyetli deyisikliklere sebeb oldu Bioinformatikanin inkisafi sayesinde elm adamlari hem irsi hem de qazanilmis xesteliklerin altinda yatan molekulyar mexanizmleri mueyyenlesdirmek imkanina malikdirler ki bu da effektiv mualicelerin inkisafina ve xesteliklerin diaqnozu ucun daha deqiq testlere komek edir 5 Xestelerde dermanlarin tesirini ve menfi tesirlerini proqnozlasdirmaga imkan veren tedqiqat istiqameti farmakogenetik adlanir ve eyni zamanda bioinformatik metodlara esaslanir Tarixi Redakte Bioloji sistemlerde melumatlarin oturulmesinde saxlanilmasinda ve islenmesinde muhum rolun taninmasina esaslanan Pauline Hogeweg 1970 ci ilde biotik sistemlerdeki informasiya proseslerinin oyrenilmesi kimi teyin ederek bioinformatika terminini tetbiq etdi 6 7 Bu terif bioinformatikani biofizika ile bioloji sistemlerdeki fiziki proseslerin oyrenilmesi ve ya biokimya ile bioloji sistemlerde kimyevi proseslerin oyrenilmesi paraleldir Struktur bioinformatika RedakteStruktur bioinformatika zulallarin mekan qurulusunu proqnozlasdirmaq ucun alqoritmlerin ve proqramlarin hazirlanmasini ehate edir Struktur Bioinformatikada Tedqiqat Movzulari Makromolekullarin rentgen struktur analizi XRD X sua difraksiyasi melumatlarina esasen qurulmus bir makromolekul modelinin keyfiyyet gostericileri Makromolekulun sethinin hesablanmasi ucun alqoritmler Bir protein molekulunun hidrofobik nuvesini tapmaq ucun alqoritmler Zulallarin struktur sahelerini tapmaq ucun alqoritmler Protein strukturlarinin mekan uygunlugu SCOP ve CATH sahelerinin struktur tesnifatlari Molekulyar dinamikaIstinadlar Redakte Can 2014 Introduction to bioinformatics miRNomics Methods in Molecular Biology Totowa NJ Humana Press Editors Malik Yousef and Jens Allmer 51 71 ISBN 978 1 62703 748 8 1 2 Nair 2007 Computational biology amp bioinformatics 2 Communications of the Computer Society of India Kunin 2012 Sup iz gvozdya Lenta ru Gelfand 2015 Bioinformatika kak disciplina Postnauka Manisekhar S R Siddesh G M Manvi S S Introduction to Bioinformatics Statistical Modelling and Machine Learning Principles for Bioinformatics Techniques Tools and Applications Springer Singapore 2020 S 3 9 Hogeweg P The roots of bioinformatics in theoretical biology angl Public Library of Science for Computational Biology 2011 Vol 7 no 3 P e1002021 doi 10 1371 journal pcbi 1002021 PMID 21483479 Hesper B Hogeweg P 1970 Bioinformatica een werkconcept 1 Kameleon 28 29 Edebiyyat RedakteJonathan Pevsner 2013 Bioinformatics and Functional Genomics Jean Michel Claverie Ph D 2007 Bioinformatics For Dummies 2nd edition Durbin R Eddi Sh Krog A Mitchison G Analiz biologicheskih posledovatelnostej M Izhevsk NIC Regulyarnaya i haotichnaya dinamika 2006 480 s ISBN 5 93972 559 7 Borodovskij M Ekisheva S Zadachi i resheniya po analizu biologicheskih posledovatelnostej M Izhevsk NIC Regulyarnaya i haotichnaya dinamika 2008 420 s ISBN 978 5 93972 644 3 Setubal Zh Mejdanis Zh Vvedenie v vychislitelnuyu molekulyarnuyu biologiyu M Izhevsk NIC Regulyarnaya i haotichnaya dinamika 2007 420 s ISBN 978 5 93972 623 8 V A Talanov Matematicheskie modeli sinteza peptidnyh cepej i metody teorii grafov v rasshifrovke geneticheskieh tekstovMenbe https az wikipedia org w index php title Bioinformatika amp oldid 5834407, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
