| Əmirçoban bəy Usmiyev | |
|---|---|
| Əmirçoban bəy Camav bəy oğlu Usmiyev-Qaytaqskiy | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1836 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1914 (77–78 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Rütbəsi | |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri | |
Əmirçoban bəy Camav bəy oğlu Usmiyev (1836, Yengikənd, Rusiya imperiyası – 1914, Dərbənd, Dağıstan vilayəti) — Qaytaq usmiləri nəslindən olan qumuq knyazı, Rusiya İmperator Ordusunun zabiti, general-mayor.
Həyatı
| ]Əmirçoban bəy 1836-cı ildə Dağıstanda, Qaytaq usmiləri nəslindən olan zadəgan qumuq ailəsində anadan olmuşdur. O, Qaytaqın irsi hökmdarı (usmi) və XIX əsrin əvvəllərində Dağıstanın aparıcı siyasi xadimlərindən biri olan [rus.] (Tuti Bikənin qardaşı Ustar xanın oğludur) nəvəsi idi. 1813-cü ildə Rusiya ilə Qacar imperiyası arasında imzalanmış Gülüstan müqaviləsindən sonra Dağıstan əraziləri Rusiya imperiyasının nəzarətinə keçdi. Adil xan bu müqaviləyə qarşı çıxan Dağıstan feodal hökmdarlarının koalisiyasına başçılıq edirdi. Rusiyaya qarşı mövqeyinə görə, 1820-ci ildə Qafqazdakı komandan general Yermolov tərəfindən Adil xan hakimiyyətdən kənarlaşdırıldı, əmlakı müsadirə edildi və usmi titulu ləğv edildi, beləliklə, Qaytaq usmiliyi mövcudluğunu dayandırdı.
Lakin Əmirçoban bəyin atası Camav bəy Usmiyev Rusiya ordusunda xidmətinə davam etmiş və Süvari general-mayoru rütbəsinə qədər yüksəlmişdir. 1830-cu ildə Camav bəyə Yuxarı Qaytaqın idarə edilməsi tapşırılmış, 1843-cü ildən isə Dərbənd qəzasının tərkibində Qaytaq İdarəsinin yaradılması ilə 1857-ci ildə vəfatına qədər bu inzibati vahidə rəhbərlik etmişdir. Rusiyaya göstərdiyi xidmətlərə görə, 1831-ci ildə Camav bəyə atasından əvvəl müsadirə edilmiş torpaqlar və əmlak geri qaytarılmışdır.
Hərbi xidməti
| ]Əmirçoban bəy 1854-cü ildə Qafqazda yerli xalqlardan təşkil olunan nizamsız Rusiya hərbi dəstəsi olan milisdə xidmətə başlamışdır. O, Dağıstan Milis Alayının tərkibində 1853–1856-cı illər Krım müharibəsində və 1858–1859-cu illər Qafqaz müharibəsində iştirak etmişdir. Xidmətdə göstərdiyi səylər və hərbi uğurları sayəsində karyerasında sürətlə irəliləmişdir. Hərbi fərqlənməsinə görə, 1859-cu ildə milis praporşiki (zabit rütbəsi), 1867-ci ildə isə podporuçik rütbəsi almışdır.
1869–1871-ci illərdə Əmirçoban bəy Dağıstan vilayət rəisinin yanında xüsusi tapşırıqlar üzrə məmur vəzifəsində çalışmışdır. 1874-cü ildə o, Əlahəzrət İmperatorun Leyb-Qvardiyası Kazak Alayına daxil olmuş və burada kornetdən polkovnik rütbəsinə qədər yüksəlmişdir. Kazak alayının tərkibində 1877–1878-ci illər Rusiya-Osmanlı müharibəsində iştirak etmiş, daha sonra Qafqaz Hərbi Dairəsinin qoşunlarında xidmət etmişdir.
1907-ci ildə Əmirçoban bəy Utsmiyevə general-mayor rütbəsi verilmişdir. Uzun illər ərzində xidmətinə görə o, bir çox mükafatlara, o cümlədən 3-cü dərəcəli Qılınclı və Bantlı "", 2-ci dərəcəli "" və 3-cü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordenlərinə layiq görülmüşdür. General-mayor Əmirçoban bəy 1911-ci ildə istefaya çıxmışdır.
Vəfatı
| ]General-mayor Əmirçoban bəy Usmiyev 1914-cü ildə vəfat etmişdir. Şəxsi vəsiyyətinə əsasən, o, Dərbəndin şimal qəbiristanlığında, qohumu Tuti Bikənin türbəsinin yanında dəfn edilmişdir. Onun qəbirüstü üçmetrlik sərdabəsi zəngin oymaqlı naxışlar və Qurandan iqtibaslarla bəzədilmişdir.
Ailəsi
| ]Əmirçoban bəyin Yengikənd, , Başlı və Dərbənddə yaşayan doqquz arvadı olmuşdur. Lakin yalnız onlardan biri, Ümxani, ona babasının şərəfinə Camav bəy adını verdiyi bir oğul dünyaya gətirmişdir. Təəssüf ki, uşaq iki yaşında vəfat etmiş, buna görə də Əmirçoban bəy qardaşı oğlu Əbdülcəlili övladlığa götürmüşdür. Əbdülcəlil general-leytenant Ərəblinskinin böyük qızı Ürvyət xanımla evlənmişdir. Sonradan Əbdülcəlil məşhur Bakı milyonçusu Hacı Zeynalabdin Tağıyevin bacanaq olmuş, onun qızlarından biri isə Dağıstanın böyük balıq sənayeçisi Həmdulla Abdullayevə ərə getmişdir. Əbdülcəlil bəyin nəsli hazırda Bakı, Moskva, Sankt-Peterburq və Almaniyada yaşayır.
Bəzi tədqiqatçılar, Cəfərqulu ağa Bakıxanovun qızı olan Ayna xanım Bakıxanovanın da Əmirçoban bəyin doqquz arvadından biri olması ehtimalını irəli sürürlər, lakin bu barədə birbaşa sübutlar yoxdur. Bu ehtimal, onların təqribən eyni yaşda olmaları, hər ikisinin uşaqsız olması və Ayna xanımın ölüm şəhadətnaməsinin Usmiyevlərin əsas mülklərinin yerləşdiyi Qaytaq-Tabasaran dairəsinin rəisi tərəfindən verilməsi kimi dolayı faktlara əsaslanır.
İstinadlar
| ]- Гусейнов, Гусейн-Бала. "Генерал Амир-Чопан Уцмиев". "Дагестанская правда" (rus). 18 sentyabr 2015.
- АЛИЕВ, К. "КАЙТАГСКИЕ УЦМИИ: ВЫДАЮЩИЕСЯ ЛЮДИ РОДА". "Ёлдаш" (rus). 8 sentyabr 2016.
- regionplus.az. "ВЫСШАЯ НАГРАДА ГЕНЕРАЛА БАКЫХАНОВА".
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Emircoban bey UsmiyevEmircoban bey Camav bey oglu Usmiyev QaytaqskiySexsi melumatlarDogum tarixi 1836 1836 Dogum yeri Yengikend Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1914 1914 77 78 yasinda Vefat yeri Derbend Dagistan vilayeti Rusiya imperiyasiDefn yeri Qirxlar qebiristanligiVetendasligi Rusiya imperiyasiHerbi fealiyyetiRutbesi general mayorDoyusler Krim muharibesi Qafqaz muharibesi Rusiya Osmanli muharibesi 1877 1878 Teltifleri Emircoban bey Camav bey oglu Usmiyev 1836 Yengikend Rusiya imperiyasi 1914 Derbend Dagistan vilayeti Qaytaq usmileri neslinden olan qumuq knyazi Rusiya Imperator Ordusunun zabiti general mayor Heyati span Emircoban bey 1836 ci ilde Dagistanda Qaytaq usmileri neslinden olan zadegan qumuq ailesinde anadan olmusdur O Qaytaqin irsi hokmdari usmi ve XIX esrin evvellerinde Dagistanin aparici siyasi xadimlerinden biri olan rus Tuti Bikenin qardasi Ustar xanin ogludur nevesi idi 1813 cu ilde Rusiya ile Qacar imperiyasi arasinda imzalanmis Gulustan muqavilesinden sonra Dagistan erazileri Rusiya imperiyasinin nezaretine kecdi Adil xan bu muqavileye qarsi cixan Dagistan feodal hokmdarlarinin koalisiyasina basciliq edirdi Rusiyaya qarsi movqeyine gore 1820 ci ilde Qafqazdaki komandan general Yermolov terefinden Adil xan hakimiyyetden kenarlasdirildi emlaki musadire edildi ve usmi titulu legv edildi belelikle Qaytaq usmiliyi movcudlugunu dayandirdi Lakin Emircoban beyin atasi Camav bey Usmiyev Rusiya ordusunda xidmetine davam etmis ve Suvari general mayoru rutbesine qeder yukselmisdir 1830 cu ilde Camav beye Yuxari Qaytaqin idare edilmesi tapsirilmis 1843 cu ilden ise Derbend qezasinin terkibinde Qaytaq Idaresinin yaradilmasi ile 1857 ci ilde vefatina qeder bu inzibati vahide rehberlik etmisdir Rusiyaya gosterdiyi xidmetlere gore 1831 ci ilde Camav beye atasindan evvel musadire edilmis torpaqlar ve emlak geri qaytarilmisdir Herbi xidmeti span Emircoban bey 1854 cu ilde Qafqazda yerli xalqlardan teskil olunan nizamsiz Rusiya herbi destesi olan milisde xidmete baslamisdir O Dagistan Milis Alayinin terkibinde 1853 1856 ci iller Krim muharibesinde ve 1858 1859 cu iller Qafqaz muharibesinde istirak etmisdir Xidmetde gosterdiyi seyler ve herbi ugurlari sayesinde karyerasinda suretle irelilemisdir Herbi ferqlenmesine gore 1859 cu ilde milis praporsiki zabit rutbesi 1867 ci ilde ise podporucik rutbesi almisdir 1869 1871 ci illerde Emircoban bey Dagistan vilayet reisinin yaninda xususi tapsiriqlar uzre memur vezifesinde calismisdir 1874 cu ilde o Elahezret Imperatorun Leyb Qvardiyasi Kazak Alayina daxil olmus ve burada kornetden polkovnik rutbesine qeder yukselmisdir Kazak alayinin terkibinde 1877 1878 ci iller Rusiya Osmanli muharibesinde istirak etmis daha sonra Qafqaz Herbi Dairesinin qosunlarinda xidmet etmisdir 1907 ci ilde Emircoban bey Utsmiyeve general mayor rutbesi verilmisdir Uzun iller erzinde xidmetine gore o bir cox mukafatlara o cumleden 3 cu dereceli Qilincli ve Bantli Muqeddes Anna 2 ci dereceli Muqeddes Stanislav ve 3 cu dereceli Muqeddes Vladimir ordenlerine layiq gorulmusdur General mayor Emircoban bey 1911 ci ilde istefaya cixmisdir Vefati span General mayor Emircoban bey Usmiyev 1914 cu ilde vefat etmisdir Sexsi vesiyyetine esasen o Derbendin simal qebiristanliginda qohumu Tuti Bikenin turbesinin yaninda defn edilmisdir Onun qebirustu ucmetrlik serdabesi zengin oymaqli naxislar ve Qurandan iqtibaslarla bezedilmisdir Ailesi span Emircoban beyin Yengikend Basli ve Derbendde yasayan doqquz arvadi olmusdur Lakin yalniz onlardan biri Umxani ona babasinin serefine Camav bey adini verdiyi bir ogul dunyaya getirmisdir Teessuf ki usaq iki yasinda vefat etmis buna gore de Emircoban bey qardasi oglu Ebdulcelili ovladliga goturmusdur Ebdulcelil general leytenant Ereblinskinin boyuk qizi Urvyet xanimla evlenmisdir Sonradan Ebdulcelil meshur Baki milyoncusu Haci Zeynalabdin Tagiyevin bacanaq olmus onun qizlarindan biri ise Dagistanin boyuk baliq senayecisi Hemdulla Abdullayeve ere getmisdir Ebdulcelil beyin nesli hazirda Baki Moskva Sankt Peterburq ve Almaniyada yasayir Bezi tedqiqatcilar Ceferqulu aga Bakixanovun qizi olan Ayna xanim Bakixanovanin da Emircoban beyin doqquz arvadindan biri olmasi ehtimalini ireli sururler lakin bu barede birbasa subutlar yoxdur Bu ehtimal onlarin teqriben eyni yasda olmalari her ikisinin usaqsiz olmasi ve Ayna xanimin olum sehadetnamesinin Usmiyevlerin esas mulklerinin yerlesdiyi Qaytaq Tabasaran dairesinin reisi terefinden verilmesi kimi dolayi faktlara esaslanir Istinadlar span Gusejnov Gusejn Bala General Amir Chopan Ucmiev Dagestanskaya pravda rus 18 sentyabr 2015 ALIEV K KAJTAGSKIE UCMII VYDAYuShIESYa LYuDI RODA Yoldash rus 8 sentyabr 2016 regionplus az VYSShAYa NAGRADA GENERALA BAKYHANOVA Kateqoriyalar 1836 ci ilde dogulanlarRusiya imperiyasinda dogulanlar1914 cu ilde vefat edenlerDerbendde vefat edenlerRusiya imperiyasinda defn olunanlarIII dereceli Muqeddes Vladimir ordeninin kavalerleri2 ci dereceli Muqeddes Stanislav ordeninin kavalerleriIII dereceli Muqeddes Anna ordeni kavalerleriElifba sirasina gore herbi xadimlerQumuqlarUsmiyevlerGizli kateqoriya Vikipediya Dil kecidi sablonu istifade edilmis sehifeler
