fbpx
Wikipedia

Benqal körfəzi

Benqal körfəziHind okeanının şimal-şərqində yerləşən körfəz. Sahillərində Hindistan, Banqladeş, MyanmaŞri-Lanka yerləşir. Qərbdən Hindustan yarımadasıyla, şərqdə Myanma sahilləri və Andaman və Nikobar adalarının ada qövsələri ilə məhdudlaşdırılıb. Körfəzin şimal qurtaracağında tarixi Benqaliya vilayəti yerləşir, elə körfəzin adı da bu vilayətə görə adlanıb. Dünyanın ən böyük körfəzidir.

Benqal körfəzi
benq. বঙ্গোপসাগর
Ümumi məlumatlar
Sahəsi 2 172 000 km²
Uzunluğu 2 090 km
Eni 1 610 km
Dərin yeri 4 694 m
Orta dərinliyi 2 600 m
Yerləşməsi
14°56′16″ şm. e. 87°27′33″ ş. u.
Ölkələr
Yerləşməsi Hind okeanı
Benqal
körfəzi
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Benqal körfəzinə Krişna, Qodaveri, Qanq, Brahmaputra, Çauveri, Mahandi , İravadi və Menqxna çayları tökülür.

Körfəzin şimal-şərqində isə "Cox's Bazar" adlı dünyanın ən uzun çimərliyi yerləşir (120 km), bu istirahət zonası eyni adlı şəhərdədir.

Hidroloji, hidrokimyəvi və başqa parameterlərə görə Benqal körfəzi dənizlərə aid olunur

Etimologiyası

Qədim hind mətnlərinə əsasən, körfəz Mahodbahi adlanırdı. Antik xəritələrdə körfəz ya Sinus Qanqetikus yada Qanqetikus Sinus (tərcüməsi — Qanqın körfəzi) yazılırdı. Çola dövləti körfəz ətrafı əraziləri zəbt edəndə isə bura Çola gölü kimi tanınırdı. Sonralar isə Benqaliya vilayətinin şərəfinə körfəz indiki adla adlandı.

Çayları

 
«Cox's Bazar» -ın səhər tezdən görüntüsü

Körfəzə Hind sub-qitəyə aid çoxlu çaylar axır. Onlardan ən şimalda Qanq yerləşir (onun əsas qolu Padma adlanır). Brahmaputra çayı Assamı keçərək, Banqladeşin ərazisinə daxil olur, və orada onu Camuna adlandırılar. Camuna körfəzinə axmaqdan qabaq o, Padma və Meqxna çayları ilə birləşir. Qanq, Brahmaputra və Meqhnanın ortaq deltasında iri Sundarban manqrov meşəsi formalaşıb. Bu meşə Banqladeşin və Qərbi Benqaliyanın ərazisinə dahildi. Brahmaputra 2 948 m ölçüsü ilə dünyanın ən uzun 28-ci çayıdı, çay başlanğıcını Tibetdə götürür və burada Tsanqpo adı ilə tanınır. Qanqın başqa qolu olan və sahilində Kəlkətə şəhəri yerləşən Huqli çayı isə Benqal körfəzinə bilavasitə Hindistanın ərazisində tökülür.

Qanq və Brahmaputra hər il körfəzə təxminən 1000 million ton bərk hissəciklər gətirilər. Bu iki çayın yığıntıları ümumi delta və 16,5 km-ə qədər qalınlığla Banqladeşdən ekvatora istiqamətində uzanan və tərkibində son 17 milyon il ərzində toplaşan ən azı 1 130 trilyon ton sedimenti olan sualtı çöküntüləri formalaşdırıblar. Əgər bu sayda sedimentlər hər il daxil olmasaydı, Benqal körfəzi indikindən daha dərin ola bilərdi. Dünya okeanın çatan orqanikanın 8%-ını bu iki çay təşkil edir. Körfəzə yüksək miqdarda karbon tökülür, bu da zəngin nefttəbii qaz ehtiyatlarının yaranmasına səbəb olub.

Benqaliyadan cənubda körfəzə Mahanadı, Qodovari, Krişna və Kaveri çayları tökülür. Həmdə buraya çoxlu kiçik çaylar da tökülür. İravadi çayı şimaldan cənuba axır və Benqal körfəzinin Andaman dənizinə tökülür. Həmçinin onun deltasında böyük manqrov meşəsi yerləşir.

Dəniz limanları

Dünyanın ən iri limanlarından bəziləri Körfəzin sahillərində yerləşir: Çittaqonq (Banqladeş), Visakhapatnam və Çennai (ikisi də Hindistana məxsusdu). Həmçinin böyük limanlardan Monqla, KəlkətəYanqon adlarını çəkmək olar.

 
Visakhapatnam limanı

Adalar

Körfəzin sahilində çoxlu adalar yerləşir, onlardan ən böyükləri Andaman, Nikobar və Myey adalarıdı. Myanma sahilləri yaxınlığında yerləşən Çeduba ada qrupunda fəaliyyət göstərən çoxlu palçıq vulkanları yerləşir. Böyük Andaman Andaman adalarının əsas arxipelaqıdır.

572 sayında olan Andaman və Nikobar adalarının yalnız 37-sində (6,5%) insanlar toplum şəklində məskunlaşıb.

Okeanoqrafiya

Benqal körfəzi Hind okeanın kənar dənizi sayılır.

Tektonikası

Benqal körfəzi böyük Hind-Avstraliya plitəsinin hissəsi olan və yavaş-yavaş şimal istiqamətində hərəkət edən Hind plitəsində yerləşir. Plitə Yava çökəkliyində Birman plitəsi ilə toqquşur. AndamanNikobar adaları Birma plitəsinin bir hissəsidir. Toqquşma zonasında iki plitənin sürtünməsi təzyiqi və temperaturu yüksəldir, bu isə vulkanların yaranması ilə nəticələnir. Subduksiya zonasında yığılmış gərginliyin artması 2004-cü ildə Hind okeanında baş verən zəlzələ və sunaminin səbəbi olmuşdur.

 
Körfəzin coğrafi vəziyyəti      Hind plitəsi qırmızı rənglə boyanıb     Hind-Avstraliya plitəsi narıncı rənglə boyanıb

Dəniz bioloqiyası

Benqal körfəzi dünyanın ən böyük 64 dəniz eksosistemlərin biri sayılır. Bioloji müxtəlifliyi mərcan rifləri, manqrov meşələri və çayların dəhnələrindən ibarətdir

 
Zeytun tısbağası

Dəniz sakinlərindən burada barrakudalar, zolaqlı tuneslər, sarıüzgəc tuneslər, balinaların və s. adlarını çəkmək olar. Hindistanın "Qahirmatxa" adlı dəniz qoruğunda zeytun dəniz tısbağaların yumurta qoyduğu yerlərin qorunması təmin olunur

Böyük Nikobar biosfer qoruğunda dəniz faunasının bir çox təmsilçiləri qorunur, məsələn: yallı timsah, dəri kürəkli tısbağa və s.

Sundarban milli qoruğunda Qanqın deltasında olan manqrov meşələlərin qorunması üçün tədbirlər görülür.

Fiziki okeanoqrafiya, Benqal körfəzinin klimatı

Yanvardan oktyabra qədər hava kütlələrinin şimal tərəfə və saat əqrəbinin fırlanma istiqamətində hərəkəti müşahidə olunur, və bu təbiət hadisəsi Şərq-Hind cari hərəkatı adlanır. Bunun nəticəsində şimal-qərb istiqamətində hərəkət edən mussonlar əmələ gəlir. Bu külək may ayından AndamanNikobar adalarının üzərinə əsir, iyunun sonunda isə Hindistanın şimal-şərq sahillərinə.

Qalan başqa vaxtlarda isə hava kütlələrinin istiqaməti saat əqrəbinə əks istiqamətdə hərəkət edir, bu sirkulyasiyanın adı Şərq-Hind şırnaqlı qış hərəkəti adlanır. Sentyabrdan dekabra qədər davam edən mussonlar Hindistanın şərginə əhəmiyyətli təsir göstərir.

İstinadlar

  1. "tökülən çaylar".
  2. "Dünyanın ən uzun çimərliyi".
  3. The long stretch of sand glistening like silver dust 
  4. Tsunami 2007-09-27 at the Wayback Machine URL access 21 January 2007
  5. 17 Bay of Bengal  14 iyun 2007-ci il. URL accessed 21 January 2007
  6. Zipcode Zoo Bodianus neilli (Bay of Bengal Hogfish)  30 may 2008-ci il.URL accessed 21 January 2007
  7. Glossary of Physical Oceanography Ba-Bm  18 oktyabr 2007-ci il. URL accessed 21 January 2007

benqal, körfəzi, hind, okeanının, şimal, şərqində, yerləşən, körfəz, sahillərində, hindistan, banqladeş, myanma, şri, lanka, yerləşir, qərbdən, hindustan, yarımadasıyla, şərqdə, myanma, sahilləri, andaman, nikobar, adalarının, qövsələri, ilə, məhdudlaşdırılıb,. Benqal korfezi Hind okeaninin simal serqinde yerlesen korfez Sahillerinde Hindistan Banqlades Myanma ve Sri Lanka yerlesir Qerbden Hindustan yarimadasiyla serqde Myanma sahilleri ve Andaman ve Nikobar adalarinin ada qovseleri ile mehdudlasdirilib Korfezin simal qurtaracaginda tarixi Benqaliya vilayeti yerlesir ele korfezin adi da bu vilayete gore adlanib Dunyanin en boyuk korfezidir Benqal korfezibenq বঙ গ পস গরUmumi melumatlarSahesi 2 172 000 km Uzunlugu 2 090 kmEni 1 610 kmDerin yeri 4 694 mOrta derinliyi 2 600 mYerlesmesi14 56 16 sm e 87 27 33 s u Olkeler Hindistan HindistanBanqlades BanqladesMyanma MyanmaSri Lanka Sri LankaYerlesmesi Hind okeaniBenqalkorfezi Vikianbarda elaqeli mediafayllarBenqal korfezine Krisna Qodaveri Qanq Brahmaputra Cauveri Mahandi Iravadi ve Menqxna caylari tokulur 1 Korfezin simal serqinde ise Cox s Bazar adli dunyanin en uzun cimerliyi yerlesir 120 km 2 bu istirahet zonasi eyni adli seherdedir Hidroloji hidrokimyevi ve basqa parameterlere gore Benqal korfezi denizlere aid olunur Mundericat 1 Etimologiyasi 2 Caylari 3 Deniz limanlari 4 Adalar 5 Okeanoqrafiya 5 1 Tektonikasi 5 2 Deniz bioloqiyasi 5 3 Fiziki okeanoqrafiya Benqal korfezinin klimati 6 IstinadlarEtimologiyasi RedakteQedim hind metnlerine esasen korfez Mahodbahi adlanirdi Antik xeritelerde korfez ya Sinus Qanqetikus yada Qanqetikus Sinus tercumesi Qanqin korfezi yazilirdi Cola dovleti korfez etrafi erazileri zebt edende ise bura Cola golu kimi taninirdi Sonralar ise Benqaliya vilayetinin serefine korfez indiki adla adlandi Caylari Redakte Cox s Bazar in seher tezden goruntusuKorfeze Hind sub qiteye aid coxlu caylar axir Onlardan en simalda Qanq yerlesir onun esas qolu Padma adlanir Brahmaputra cayi Assami kecerek Banqladesin erazisine daxil olur ve orada onu Camuna adlandirilar Camuna korfezine axmaqdan qabaq o Padma ve Meqxna caylari ile birlesir Qanq Brahmaputra ve Meqhnanin ortaq deltasinda iri Sundarban manqrov mesesi formalasib Bu mese Banqladesin ve Qerbi Benqaliyanin erazisine dahildi Brahmaputra 2 948 m olcusu ile dunyanin en uzun 28 ci cayidi cay baslangicini Tibetde goturur ve burada Tsanqpo adi ile taninir Qanqin basqa qolu olan ve sahilinde Kelkete seheri yerlesen Huqli cayi ise Benqal korfezine bilavasite Hindistanin erazisinde tokulur Qanq ve Brahmaputra her il korfeze texminen 1000 million ton berk hissecikler getiriler Bu iki cayin yigintilari umumi delta ve 16 5 km e qeder qalinligla Banqladesden ekvatora istiqametinde uzanan ve terkibinde son 17 milyon il erzinde toplasan en azi 1 130 trilyon ton sedimenti olan sualti cokuntuleri formalasdiriblar Eger bu sayda sedimentler her il daxil olmasaydi Benqal korfezi indikinden daha derin ola bilerdi Dunya okeanin catan orqanikanin 8 ini bu iki cay teskil edir Korfeze yuksek miqdarda karbon tokulur bu da zengin neft ve tebii qaz ehtiyatlarinin yaranmasina sebeb olub Benqaliyadan cenubda korfeze Mahanadi Qodovari Krisna ve Kaveri caylari tokulur Hemde buraya coxlu kicik caylar da tokulur Iravadi cayi simaldan cenuba axir ve Benqal korfezinin Andaman denizine tokulur Hemcinin onun deltasinda boyuk manqrov mesesi yerlesir Deniz limanlari RedakteDunyanin en iri limanlarindan bezileri Korfezin sahillerinde yerlesir Cittaqonq Banqlades Visakhapatnam ve Cennai ikisi de Hindistana mexsusdu Hemcinin boyuk limanlardan Monqla Kelkete ve Yanqon adlarini cekmek olar Visakhapatnam limaniAdalar RedakteKorfezin sahilinde coxlu adalar yerlesir onlardan en boyukleri Andaman Nikobar ve Myey adalaridi Myanma sahilleri yaxinliginda yerlesen Ceduba ada qrupunda fealiyyet gosteren coxlu palciq vulkanlari yerlesir Boyuk Andaman Andaman adalarinin esas arxipelaqidir 572 sayinda olan Andaman ve Nikobar adalarinin yalniz 37 sinde 6 5 insanlar toplum seklinde meskunlasib 3 Okeanoqrafiya RedakteBenqal korfezi Hind okeanin kenar denizi sayilir Tektonikasi Redakte Benqal korfezi boyuk Hind Avstraliya plitesinin hissesi olan ve yavas yavas simal istiqametinde hereket eden Hind plitesinde yerlesir Plite Yava cokekliyinde Birman plitesi ile toqqusur Andaman ve Nikobar adalari Birma plitesinin bir hissesidir Toqqusma zonasinda iki plitenin surtunmesi tezyiqi ve temperaturu yukseldir bu ise vulkanlarin yaranmasi ile neticelenir Subduksiya zonasinda yigilmis gerginliyin artmasi 2004 cu ilde Hind okeaninda bas veren zelzele ve sunaminin sebebi olmusdur 4 Korfezin cografi veziyyeti Hind plitesi qirmizi rengle boyanib Hind Avstraliya plitesi narinci rengle boyanib Deniz bioloqiyasi Redakte Benqal korfezi dunyanin en boyuk 64 deniz eksosistemlerin biri sayilir Bioloji muxtelifliyi mercan rifleri manqrov meseleri ve caylarin dehnelerinden ibaretdir Zeytun tisbagasi Deniz sakinlerinden burada barrakudalar zolaqli tunesler sariuzgec tunesler balinalarin ve s adlarini cekmek olar Hindistanin Qahirmatxa adli deniz qorugunda zeytun deniz tisbagalarin yumurta qoydugu yerlerin qorunmasi temin olunurBoyuk Nikobar biosfer qorugunda deniz faunasinin bir cox temsilcileri qorunur meselen yalli timsah deri kurekli tisbaga ve s Sundarban milli qorugunda Qanqin deltasinda olan manqrov meselelerin qorunmasi ucun tedbirler gorulur 5 6 Fiziki okeanoqrafiya Benqal korfezinin klimati Redakte Yanvardan oktyabra qeder hava kutlelerinin simal terefe ve saat eqrebinin firlanma istiqametinde hereketi musahide olunur ve bu tebiet hadisesi Serq Hind cari herekati adlanir Bunun neticesinde simal qerb istiqametinde hereket eden mussonlar emele gelir Bu kulek may ayindan Andaman ve Nikobar adalarinin uzerine esir iyunun sonunda ise Hindistanin simal serq sahillerine Qalan basqa vaxtlarda ise hava kutlelerinin istiqameti saat eqrebine eks istiqametde hereket edir bu sirkulyasiyanin adi Serq Hind sirnaqli qis hereketi adlanir Sentyabrdan dekabra qeder davam eden mussonlar Hindistanin sergine ehemiyyetli tesir gosterir 7 Istinadlar Redakte tokulen caylar Dunyanin en uzun cimerliyi The long stretch of sand glistening like silver dust Arxivlesdirilib Tsunami Arxivlesdirilib 2007 09 27 at the Wayback Machine URL access 21 January 2007 17 Bay of Bengal Arxivlesdirilib 14 iyun 2007 ci il URL accessed 21 January 2007 Zipcode Zoo Bodianus neilli Bay of Bengal Hogfish Arxivlesdirilib 30 may 2008 ci il URL accessed 21 January 2007 Glossary of Physical Oceanography Ba Bm Arxivlesdirilib 18 oktyabr 2007 ci il URL accessed 21 January 2007Menbe https az wikipedia org w index php title Benqal korfezi amp oldid 5721619, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.