Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi — Bakı şəhərinin özünüidarə orqanı vəya bələdiyyə.
| Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Növü | bələdiyyə |
| Təsis tarixi | 18 sentyabr 1918 |
| Ləğv olunma tarixi | 28 aprel 1920 |
| Əvvəlki orqan | Bakı Şəhər Duması |
| Sonrakı orqan | Bakı Şəhər Xalq Deputatları Soveti |
| İdarə heyəti | |
| Qasım Qasımzadə | |
| Quruluşu | |
| Üzvlərin sayı | 80 |
| Qeydlər | |
| 18 sentyabr 1918 tarixindən 28 aprel 1920 tarixinədək fəaliyyət göstərmişdir. | |
Tarixi
Rusiya senatının 1877-ci il 24 may tarixli qərarına əsasən 1878-ci ildə Bakı Şəhər Duması yaradılmışdı. Fevral inqilabından sonra ləğv edilmiş, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918, sentyabr) isə fəaliyyəti bərpa olunmuşdu.
1918-ci il iyulun 30-da Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi.
Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri Qasım Qasımzadə 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir.
Bələdiyyənin yeni tərkibi əvvəlki Duma tərkibindən fərqlənirdi. Beləki Sosialist blokunun 25 deputatından yalnız 8-i (6-sı Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası, 2-si Sosialist İnqilabçılar Partiyası) fəaliyyət göstərirdi. Boş qalan yerlərdən 6-sı Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası, 11-i isə Sosialist İnqilabçılar Partiyasından seçilməli idi. Həmçinin Daşnaksutyunun 18 yeri, isə 2 yeri boş idi. Bu yerlər həmin fraksiyalara veriləcəkdi. Bu təqdirdə deputat sayı 113-ə yüksələcək və tərkib belə olacaqdı: Müsavat və bitərəf azərbaycanlılar qrupu 43, Daşnaktsutyun 18, Sosialist İnqilabçılar Partiyası 13, Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası 12, Sosial Demokrat Hnçak Partiyası 8, Xalq Azadlığı Partiyası 7, Birlik qrupu 4, Yəhudi qrupu 2, 2 və bitərəf ruslar 2.
Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına Bakı Şəhər Dumasının tərkibi tamamlanmışdı.Bakı Şəhər Dumasının 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi. Bu dövrdə deputatlarının artıq yarıdan çoxu azərbaycanlılar idi.
1919-cu il yanvarın 27-də isə şəhərlərin, o cümlədən Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi deputatlarının səlahiyyəti, aprelin 1 -dən gec olmayaraq, yeni seçkilər keçirilməsi şərti ilə uzadıldı. İdarənin fəaliyyətinə nəzarət qubernatora və daxili işlər nazirinə həvalə olunmuşdu.
Tərkib
Mənbə:
Duma üzvləri
- Abram Benyaminoviç Roxlin
- Aleksey Mitrofanoviç Ammosov
- Aleksey Petroviç Deliçın
- Pavel Makaroviç Qara Mirzə
- Mixail Froloviç Podşibyakin
- Boris Konstantinoviç Finkelşteyn
- İosif Xaimoviç Anşeles
- Eruxim Zalmanoviç Blyumşteyn
- Nikolay İvanoviç Drujinin
- Anton İvanoviç Neşeretov
- Aleksandr İsidoroviç Okinşeviç
- İzrail Mark Mixayloviç Abezquz
- Bençion Volf Vladimir Sauloviç Beynşal
- Miron Yakovleviç Şor
- Hacı ağa Babayev
- Kərbəlayi Hüseyn Hacıyev
- Mahmud Quliyev
- Ağa Zeynal Tağıyev
- İosif Feodroviç Blinov
- Venedikt Arseneviç Badayev
- Astvaçatur Qeorqiyeviç Vaçyanç
- Tiqran Asaturoviç Zaxaryan
- Stepan Serqeeviç Taqianosov
- Qayk Boqdanoviç Ter-Mikaelyan
- Əliağa Həsənov
- Qasım Qasımzadə
- Əbülfəz Qarayev
- Heybətqulu Məmmədbəyov
- Sultan Məcid Qənizadə
- Mir Yaqub Mehdiyev
- İlyas Cəfərov
- Stepan Vasilyeviç Mamanov
- Pyotr Yakovleviç Osadko
Yeni seçilən üzvlər
- Yakov Petroviç Kaplan
- Lev Veniaminoviç Perçixin
- Məlik bəy Sultanov
- Məhəmməd xan Təkinski
- Qasım Cəfərov
- Ağabala Quliyev
- Abbas Eyvazov
- Muxtar Əliyev
- Əli Abbas Aşurov
- Əsəd bəy Əmirov
- Arseniy Nikolayeviç Saparov
- Vladimir Vasilyeviç Smirnov
- Arşak Arutyunoviç Paronyan
- Mixail Norsesoviç Atabəyov
- Qeqam İosifoviç Konstanyanç
- Bəhram bəy Mirzə Cəfər bəy oğlu Axundov
- Əlisgəndər Hacı Baba oğlu Cəfər
- Abbasqulu Məmmədibrahim oğlu Kazımzadə
- Kitabulla Vahab oğlu Axundov
- Əliheydər Allahverdiyev
- Abbasəli Kərimov
- Qulamrza Mirzə Rəsul oğlu Şərifzadə
- Əhməd bəy İsa bəy oğlu Hacınski
- İsmayıl Kərbəlayi Dadaş oğlu Tağıyev
- Tağı Əliyeviç Nağıyev
- Yusif Mirzə Məlik Məmməd oğlu Mikayılov
- Həsən ağa Həsənov
- Əsədulla Əhmədov
- Məmməd Cavad Sadıxov
- Məmməd Əli Salayev
- Hacı Qasımov
- Fətulla Ağaəlizadə
- Qara bəy Qarabəyov
- Ələskər Hacıyev
- Nəcəf Əmiraslanov
- Əliabbas Zeynalov
- Mövsüm Səlimov
- Aleksandr Konstantinoviç Leontoviç
- Abram Nikitiç Dastakyan
- Yakop Osipoviç Qukasov
- Qleb Lıvoviç Lopatinski
- Yakop Nikolaeviç Smirnov
- Konstantin Aleksandroviç İreçki
- Yusif Əhmədzadə
Struktur
Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi şəhər başçısının rəhbərlik etdiyi idarə 7 şöbədən (təsərrüfat, tikinti, maliyyə, torpaq, məktəb, tibb-sanitariya, su kəməri) ibarət idi.
Maliyyə
Maliyyə böhranı və ağır həyat şəraiti şəhər idarəsini hökumətdən kömək istəməyə vadar edirdi və hökumət ona dəfələrlə subsidiya və yardımlar ayırmışdı. 1919-cu il yanvarın 25-də səpmə yatalağa qarşı mübarizə üçün 2 milyon 200 min manat, fevralın 26-da isə şəhər təsərrüfatının ehtiyaclarına sərf olunmaqdan ötrü 4 milyon manat ayrılmışdı. 1919-cu il iyulun 27-də Parlament gətirilən və aparılan yüklərdən pud hesabı ilə şəhərlərin xeyrinə rüsum alınması barədə qərar qəbul etmiş, noyabrın 17-də isə "Bakı Şəhər Özünüidarəsi tərəfindən pud hesabı ilə rüsumlar yığılması qaydası"nı təsdiq etmişdi. Bu qaydaya əsasən, ixrac olunan neftin və neft qalıqlarının hər pudundan 10 qəpik, ağ neftdən və sürtkü yağlarından 20 qəpik rüsum alınırdı.
Şəhər təsərrüfatı bundan əvvəlki hərc-mərclik dövründə başlı-başına qalmış və dağılmışdı. Ona görə də Bakı şəhər özünüidarəsi çoxlu strukturlarının və qanunla təsbit edilmiş hüquqlarının olmasına, Hökumətin ona xeyli maddi yardım göstərməsinə, xəzinədən bir sıra borclar verilməsinə baxmayaraq, səmərəli fəaliyyət göstərə bilməmişdi.
Həmçinin bax
Mənbə
Ədəbiyyat
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I cild. Bakı: "Lider". 2004. səh. 235. ISBN .
- Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты. Azərbaycan Nəşriyyatı. 1998. 560.
İstinadlar
- Qanunverici aktlar, 1998. səh. 316
- AXCE, I cild,, 2004. səh. 235
- Qanunverici aktlar, 1998. səh. 677
Xarici keçidlər
- Azərbaycanda yerli özünü idarəetmə instutu olan Bələdiyyələrin 140 illik tarixi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baki Seher Ictimai Ozunuidaresi Baki seherinin ozunuidare orqani veya belediyye Baki Seher Ictimai OzunuidaresiUmumi melumatlarNovu belediyyeTesis tarixi 18 sentyabr 1918Legv olunma tarixi 28 aprel 1920Evvelki orqan Baki Seher DumasiSonraki orqan Baki Seher Xalq Deputatlari SovetiIdare heyetiQasim QasimzadeQurulusuUzvlerin sayi 80Qeydler18 sentyabr 1918 tarixinden 28 aprel 1920 tarixinedek fealiyyet gostermisdir TarixiEsas meqale Baki Seher Dumasi Rusiya senatinin 1877 ci il 24 may tarixli qerarina esasen 1878 ci ilde Baki Seher Dumasi yaradilmisdi Fevral inqilabindan sonra legv edilmis Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovrunde 1918 sentyabr ise fealiyyeti berpa olunmusdu 1918 ci il iyulun 30 da Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumeti Ictimai Ozunuidarelerinin fealiyyetinin berpa olunmasi haqqinda qerar qebul etdi Sentyabrin 18 de ise Baki Seher Ictimai Ozunuidaresi Rusiya Muveqqeti hokumetinin 1917 ci il 9 iyun tarixli qanunu esasinda secilmis terkibde berpa edildi Seher dumasina terkibini oz mulahizesine gore artirib 80 nefere catdirmaq hemcinin seher idaresi iscilerinin sayini artirmaq huququ verildi Dumanin 19 sentyabrda seher bascisi sedrliyi ile iclasi kecirilmis iclasda kecmis deputatlar haqqinda melumat toplamaq ucun xususi komissiya yarandi Sentyabrin 21 de kecirilen iclasa bu komissiyanin sedri Qasim Qasimzade 1917 ci ilde secilen 105 Duma uzvden 34 nun 10 u azerbaycanli 24 u qeyri milletler seherde oldugunun melumatini verdi Komissiya Dumanin terkibini yeni deputatlar hesabina berpa etmek ucun 46 neferin 33 u azerbaycanli 13 u qeyri millet namizedliyi aciq ses verme yolu ile qebul edilmisdir Belediyyenin yeni terkibi evvelki Duma terkibinden ferqlenirdi Beleki Sosialist blokunun 25 deputatindan yalniz 8 i 6 si Rusiya Sosial Demokrat Fehle Partiyasi 2 si Sosialist Inqilabcilar Partiyasi fealiyyet gosterirdi Bos qalan yerlerden 6 si Rusiya Sosial Demokrat Fehle Partiyasi 11 i ise Sosialist Inqilabcilar Partiyasindan secilmeli idi Hemcinin Dasnaksutyunun 18 yeri ise 2 yeri bos idi Bu yerler hemin fraksiyalara verilecekdi Bu teqdirde deputat sayi 113 e yukselecek ve terkib bele olacaqdi Musavat ve biteref azerbaycanlilar qrupu 43 Dasnaktsutyun 18 Sosialist Inqilabcilar Partiyasi 13 Rusiya Sosial Demokrat Fehle Partiyasi 12 Sosial Demokrat Hncak Partiyasi 8 Xalq Azadligi Partiyasi 7 Birlik qrupu 4 Yehudi qrupu 2 2 ve biteref ruslar 2 Seher Ozunuidaresinin fealiyyeti berpa edilerken deputatlarin xeyli hissesi olmadigindan anarxiya zamani qacib dagilismisdilar hokumetin icazesi ile Dumanin ozunun daxil etdiyi sexsler hesabina Baki Seher Dumasinin terkibi tamamlanmisdi Baki Seher Dumasinin 36 uzvu terefinden Duma evezine ise dusecek Baki Seher Ictimai Ozunuidaresinin 46 yeni uzvu secilmis butun 80 uzvun siyahisi 22 sentyabr 1918 ci ilde hokumet terefinden tesdiqlenmisdi Bu dovrde deputatlarinin artiq yaridan coxu azerbaycanlilar idi 1919 cu il yanvarin 27 de ise seherlerin o cumleden Baki Seher Ictimai Ozunuidaresi deputatlarinin selahiyyeti aprelin 1 den gec olmayaraq yeni seckiler kecirilmesi serti ile uzadildi Idarenin fealiyyetine nezaret qubernatora ve daxili isler nazirine hevale olunmusdu TerkibMenbe Duma uzvleri Abram Benyaminovic Roxlin Aleksey Mitrofanovic Ammosov Aleksey Petrovic Delicin Pavel Makarovic Qara Mirze Mixail Frolovic Podsibyakin Boris Konstantinovic Finkelsteyn Iosif Xaimovic Anseles Eruxim Zalmanovic Blyumsteyn Nikolay Ivanovic Drujinin Anton Ivanovic Neseretov Aleksandr Isidorovic Okinsevic Izrail Mark Mixaylovic Abezquz Bencion Volf Vladimir Saulovic Beynsal Miron Yakovlevic Sor Haci aga Babayev Kerbelayi Huseyn Haciyev Mahmud Quliyev Aga Zeynal Tagiyev Iosif Feodrovic Blinov Venedikt Arsenevic Badayev Astvacatur Qeorqiyevic Vacyanc Tiqran Asaturovic Zaxaryan Stepan Serqeevic Taqianosov Qayk Boqdanovic Ter Mikaelyan Eliaga Hesenov Qasim Qasimzade Ebulfez Qarayev Heybetqulu Memmedbeyov Sultan Mecid Qenizade Mir Yaqub Mehdiyev Ilyas Ceferov Stepan Vasilyevic Mamanov Pyotr Yakovlevic Osadko Yeni secilen uzvler Yakov Petrovic Kaplan Lev Veniaminovic Percixin Melik bey Sultanov Mehemmed xan Tekinski Qasim Ceferov Agabala Quliyev Abbas Eyvazov Muxtar Eliyev Eli Abbas Asurov Esed bey Emirov Arseniy Nikolayevic Saparov Vladimir Vasilyevic Smirnov Arsak Arutyunovic Paronyan Mixail Norsesovic Atabeyov Qeqam Iosifovic Konstanyanc Behram bey Mirze Cefer bey oglu Axundov Elisgender Haci Baba oglu Cefer Abbasqulu Memmedibrahim oglu Kazimzade Kitabulla Vahab oglu Axundov Eliheyder Allahverdiyev Abbaseli Kerimov Qulamrza Mirze Resul oglu Serifzade Ehmed bey Isa bey oglu Hacinski Ismayil Kerbelayi Dadas oglu Tagiyev Tagi Eliyevic Nagiyev Yusif Mirze Melik Memmed oglu Mikayilov Hesen aga Hesenov Esedulla Ehmedov Memmed Cavad Sadixov Memmed Eli Salayev Haci Qasimov Fetulla Agaelizade Qara bey Qarabeyov Elesker Haciyev Necef Emiraslanov Eliabbas Zeynalov Movsum Selimov Aleksandr Konstantinovic Leontovic Abram Nikitic Dastakyan Yakop Osipovic Qukasov Qleb Livovic Lopatinski Yakop Nikolaevic Smirnov Konstantin Aleksandrovic Irecki Yusif EhmedzadeStrukturBaki Seher Ictimai Ozunuidaresi seher bascisinin rehberlik etdiyi idare 7 sobeden teserrufat tikinti maliyye torpaq mekteb tibb sanitariya su kemeri ibaret idi MaliyyeMaliyye bohrani ve agir heyat seraiti seher idaresini hokumetden komek istemeye vadar edirdi ve hokumet ona defelerle subsidiya ve yardimlar ayirmisdi 1919 cu il yanvarin 25 de sepme yatalaga qarsi mubarize ucun 2 milyon 200 min manat fevralin 26 da ise seher teserrufatinin ehtiyaclarina serf olunmaqdan otru 4 milyon manat ayrilmisdi 1919 cu il iyulun 27 de Parlament getirilen ve aparilan yuklerden pud hesabi ile seherlerin xeyrine rusum alinmasi barede qerar qebul etmis noyabrin 17 de ise Baki Seher Ozunuidaresi terefinden pud hesabi ile rusumlar yigilmasi qaydasi ni tesdiq etmisdi Bu qaydaya esasen ixrac olunan neftin ve neft qaliqlarinin her pudundan 10 qepik ag neftden ve surtku yaglarindan 20 qepik rusum alinirdi Seher teserrufati bundan evvelki herc merclik dovrunde basli basina qalmis ve dagilmisdi Ona gore de Baki seher ozunuidaresi coxlu strukturlarinin ve qanunla tesbit edilmis huquqlarinin olmasina Hokumetin ona xeyli maddi yardim gostermesine xezineden bir sira borclar verilmesine baxmayaraq semereli fealiyyet gostere bilmemisdi Hemcinin baxBaki Seher DumasiMenbeEdebiyyat Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild Baki Lider 2004 seh 235 ISBN 9952 417 14 2 Azerbajdzhanskaya Demokraticheskaya Respublika 1918 1920 zakonodatelnye akty Azerbaycan Nesriyyati 1998 560 Istinadlar Qanunverici aktlar 1998 seh 316 AXCE I cild 2004 seh 235 Qanunverici aktlar 1998 seh 677Xarici kecidlerAzerbaycanda yerli ozunu idareetme instutu olan Belediyyelerin 140 illik tarixi