fbpx
Wikipedia

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası

Azərbaycan Respublikasının KonstitusiyasıAzərbaycan Respublikasının əsas qanunu. 1995-ci il noyabrın 12-də ümumxalq referendumu ilə qəbul olunmuşdur.

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası
Növ konstitusiya
İmzalanıb 12 noyabr 1995
Cari nəşr 26 sentyabr 2016
Elektron versiya Vikimənbədə

Tarixi

Azərbaycan Respublikasının 1995-ci ildə qəbul olunmuş Konstitusiyası müstəqil Azərbaycanın ilk Konstitusiyası idi. Məlum olduğu kimi, 19181920-ci illərdə 23 ay mövcud olmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətin əsas Qanununu qəbul edə bilməmişdi. Beləliklə, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya quruluşunun tarixi əsasən SSRİ-nin tərkibində olduğu dövrə düşür.

Azərbaycan SSR konstitusiyaları

Azərbaycanın birinci Konstitusiyası 1921-ci ilin mayın 19-da I Ümumazərbaycan Sovetlər qurultayında qəbul edilmişdir. 1921-ci il Azərbaycan SSR-in Konstitusiyasından sonra respublikada baş verən ictimai siyasi dəyişikliklər nəticə etibarilə 1925, 1927, 1937, 1978 və 1995-ci illərdə yeni konstitusiyaların qəbulunu zəruri etmişdir. Azərbaycan SSR Konstitusiyasının 1921-ci il SSR Konstitusiyasına uyğunlaşdırılmış yeni redaksiyası 1925-ci il martın 14-də IV Ümumazərbaycan Sovetlər qurultayında qəbul olunmuşdur. Azərbaycan SSR-in 1978-ci ilin aprelin 21-də qəbul edilmiş son Konstitusiyası da əvvəlki Konstitusiyalar kimi SSRİ Konstitusiyasına uyğunlaşdırılmış şəkildə idi. 1978-ci ildə qəbul edilmiş, 1980-ci illərin ikinci yarısından etibarən çoxsaylı əlavə və dəyişikliklərə məruz qalmış və bunun nəticəsində ilkin redaktəyə nisbətən əhəmiyyətli şəkildə dəyişiklikliyə uğrayan Azərbaycan SSR-in Konstitusiyası, 1995-ci il Azərbaycan Respublikası Əsas Qanunu qəbul edilənədək qüvvədə olmuşdur.

1995-ci il konstitusiyası

Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra yeni Konstitusiyanın hazırlanması zərurəti yarandı. Bunun üçün Prezident Heydər Əliyev başda olmaqla xüsusi komissiya yaradılmış, Konstitusiya layihəsi ümumxalq müzakirəsinə verilmişdi.

Yeni Konstitusiya 1995-ci il noyabrın 12-də ümumxalq səsverməsi yolu ilə qəbul edilmiş və 27 noyabr 1995-ci ildə ümumxalq səsverməsinin nəticələri nəşr edildiyi andan qüvvəyə minmişdir. Konstitusiyalı quruluşun əsaslarını möhkəmləndirərək, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası Azərbaycanı — respublika idarəetmə formasına malik, unitar, demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət kimi müəyyən edir. Konstitusiya özündə ümumbəşəri dəyərləri təsbit etməklə aşağıdakı prinsipləri müəyyən etdi:

  1. İnsan, onun hüquq və azadlıqları ali dəyərlərdir (insan və vətəndaşın hüquq və azadlıqlarının tanınması, riayət olunması və müdafiəsi dövlətin vəzifəsidir);
  2. Suverenliyin daşıyıcısı və hakimiyyətin yeganə mənbəyi Azərbaycan xalqıdır;
  3. Sosial siyasət insanın layiqli həyatını və sərbəst inkişafını təmin edən şəraitin yaranmasına istiqamətlənib;
  4. Dövlət, xüsusi və bələdiyyə mülkiyyət formaları eyni qaydada tanınır və müdafiə olunur;
  5. Dövlət hakimiyyəti qanunverici, icraedici və məhkəmə hakimiyyəti bölgüsü əsasında həyata keçirilir;
  6. Yerli özünüidarəetmə demokratik hüquqi dövlətin əsas elementlərindən biri kimi tanınır və ona təminat verilir;
  7. İdeoloji və siyasi müxtəliflik, çoxpartiyalılıq tanınır. Heç bir ideologiya dövlət və ya məcburi xarakterli ola bilməz;
  8. Beynəlxalq hüququn hamılıqla qəbul edilmiş prinsip və normaları, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr onun qanunvericilik sisteminin tərkib hissəsidir.

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası ali hüquqi qüvvəyə, birbaşa təsirə malikdir və Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində tətbiq olunur. Azərbaycan Respublikasında qəbul olunan qanunlar və qanun qüvvəli aktlar Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına zidd olmamalıdır

Müstəqil Azərbaycanın ilk Konstitusiyası Azərbaycan Respublikasının dövlət quruculuğunun əsaslarını qoymuşdur. Azərbaycanın yeni Konstitusiyası 5 bölmədən, 12 fəsildən və 158 maddədən ibarətdir:

  • Birinci bölmə. Əsas müddəalar;
    • I fəsil. Xalq hakimiyyəti.
    • II fəsil. Dövlətin əsasları.
  • İkinci bölmə. Əsas hüquqlar, azadlıqlar və vəzifələr;
    • III fəsil. Əsas insan və vətəndaş hüquqları və azadlıqları.
    • IV fəsil. Vətəndaşların əsas vəzifələri.
  • Üçüncü bölmə. Dövlət hakimiyyəti;
    • V fəsil. Qanunvericilik hakimiyyəti.
    • VI fəsil. İcra hakimiyyəti.
    • VII fəsil. Məhkəmə hakimiyyəti.
    • VIII fəsil. Naxçıvan Muxtar Respublikası.
  • Dördüncü bölmə. Yerli Ozünüidarəetmə;
    • IX fəsil. Bələdiyyələr.
  • Beşinci bölmə. Hüquq və qanun;
    • X fəsil. Qanunvericilik sistemi.
    • XI fəsil. Azərbaycan Respublikasının konstitusiyasında dəyişikliklər.
    • XII fəsil. Azərbaycan Respublikasının konstitusiyasına əlavələr.

Keçirilmiş referendumlar

2002-ci il avqustun 24-də, 2009-cu il martın 18-də və 2016-cı il sentyabrın 26-da keçirilən referendumlarda qüvvədə olan Konstitusiyaya əlavə və dəyişikliklər qəbul olunmuşdur.

2002-ci il referendumu

1995-ci ildə qəbul olunmuş konstitusiyada dəyişikliklərin edilməsi ilə bağlı ilk referendum 2002-ci ildə keçirildi. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 22 iyun 2002-ci il tarixli 722 saylı fərmanına əsasən "Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında dəyişikliklər edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası referendum aktının yeni layihəsi 24 avqust 2002-ci ilə təyin olunmuş ümumxalq səsverməsinə (referenduma) çıxarıldı. Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Referendum Komissiyasının səlahiyyətlərini həyata keçirən Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyası, ümumxalq səsverməsinin göstərilən tarixdə keçirilməsini təmin etdi.

2009-ci il referendumu

Azərbaycan Respublikası konstitusiyasında dəyişikliklərin edilməsi ilə bağlı ikinci referendum 2009-cu ildə keçirilmişdir. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 26 dekabr 2008-ci il tarixli qərarı ilə Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına əlavələr və dəyişikliklər edilməsi ilə əlaqədar 2009-cu il martın 18-nə təyin edilmiş ümumxalq səsverməsinin (referendumun) hazırlanması və keçirilməsi ilə bağlı Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq müvafiq tədbirlər görülmüşdür. Referenduma hazırlıq və onun keçirilməsi prosesi sistemli, mütəşəkkil, Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən təsdiq edilmiş təqvim planı əsasında aparılmışdır. Bu işlərə əsasən seçki təşkilatçılarının beynəlxalq qurumlarla yanaşı və onların təklifi ilə respublikanın aidiyyəti üzrə müxtəlif orqanları da cəlb edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Aparatı, Mərkəzi Seçki KomissiyasıATƏT-in Bakı ofisi respublikanın Bakı, GəncəŞirvan şəhərlərində ölkənin bütün yerli icra hakimiyyəti başçılarının və dairə seçki komissiyaları sədrlərinin iştirakı ilə referendum prosesinə müdaxilənin yolverilməzliyinə dair regional məlumat sessiyaları keçirmişlər.

Referendum təyin edildikdən sonra aktiv seçki hüququna malik olan 600 mindən çox vətəndaşı əhatə edən referendum üzrə təşviqat qruplarının 9-u Mərkəzi Seçki Komissiyasında, 124-ü isə dairə seçki (referendum) komissiyalarında qeydə alınmışdır. Səsvermənin lazımi səviyyədə keçirilməsi üçün bütün zəruri tədbirlər görülmüş, seçki (referendum) məntəqələri kifayət qədər kabinə və səsvermə qutuları ilə təmin edilmişdir. Səsvermə seçicilərin 70,83%-nin iştirakı ilə keçmişdir.

2016-ci il referendumu

 
Səsvermə bülleteni

18 iyul 2016-cı il tarixində Azərbaycan Respublikası Prezidenti "Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında dəyişikliklər edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Referendum Aktı layihəsi barədə sərəncam imzaladı. Layihəyə görə Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 42 maddəsinə 29 dəyişiklik təklif edilirdi.

Həmin tarixlə Prezident sərəncamı ilə "Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında dəyişikliklər edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Referendum Aktının layihəsi rəy verilməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə göndərildi.

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya günü

1996-cı il fevralın 6-da Prezident Heydər Əliyev sərəncamı ilə noyabrın 12-i Konstitusiya günü elan edildi. Azərbaycanda 12 noyabr Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Günü kimi qeyd olunur.

İstinadlar

  1. Azərbaycan Konstitusiyasının inkişaf mərhələləri
  2. e-qanun.az
  3. "Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında dəyişikliklər edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Referendum Aktı
  4. Azərbaycan Konstitusiyası
  5. Azərbaycan Respublikasının prezidentinin rəsmi internet səhifəsi
  6. http://www.president.az/articles/20628
  7. Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi

Xarici keçidlər

Həmçinin bax

azərbaycan, respublikasının, konstitusiyası, azərbaycan, respublikasının, əsas, qanunu, 1995, noyabrın, ümumxalq, referendumu, ilə, qəbul, olunmuşdur, növ, konstitusiyaimzalanıb, noyabr, 1995cari, nəşr, sentyabr, 2016elektron, versiya, vikimənbədə, mündəricat,. Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi Azerbaycan Respublikasinin esas qanunu 1995 ci il noyabrin 12 de umumxalq referendumu ile qebul olunmusdur Azerbaycan Respublikasinin KonstitusiyasiNov konstitusiyaImzalanib 12 noyabr 1995Cari nesr 26 sentyabr 2016Elektron versiya Vikimenbede Mundericat 1 Tarixi 1 1 Azerbaycan SSR konstitusiyalari 1 2 1995 ci il konstitusiyasi 2 Kecirilmis referendumlar 2 1 2002 ci il referendumu 2 2 2009 ci il referendumu 2 3 2016 ci il referendumu 3 Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiya gunu 4 Istinadlar 5 Xarici kecidler 6 Hemcinin baxTarixi RedakteAzerbaycan Respublikasinin 1995 ci ilde qebul olunmus Konstitusiyasi musteqil Azerbaycanin ilk Konstitusiyasi idi Melum oldugu kimi 1918 1920 ci illerde 23 ay movcud olmus Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovletin esas Qanununu qebul ede bilmemisdi Belelikle Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiya qurulusunun tarixi esasen SSRI nin terkibinde oldugu dovre dusur Azerbaycan SSR konstitusiyalari Redakte Azerbaycanin birinci Konstitusiyasi 1921 ci ilin mayin 19 da I Umumazerbaycan Sovetler qurultayinda qebul edilmisdir 1921 ci il Azerbaycan SSR in Konstitusiyasindan sonra respublikada bas veren ictimai siyasi deyisiklikler netice etibarile 1925 1927 1937 1978 ve 1995 ci illerde yeni konstitusiyalarin qebulunu zeruri etmisdir Azerbaycan SSR Konstitusiyasinin 1921 ci il SSR Konstitusiyasina uygunlasdirilmis yeni redaksiyasi 1925 ci il martin 14 de IV Umumazerbaycan Sovetler qurultayinda qebul olunmusdur Azerbaycan SSR in 1978 ci ilin aprelin 21 de qebul edilmis son Konstitusiyasi da evvelki Konstitusiyalar kimi SSRI Konstitusiyasina uygunlasdirilmis sekilde idi 1978 ci ilde qebul edilmis 1980 ci illerin ikinci yarisindan etibaren coxsayli elave ve deyisikliklere meruz qalmis ve bunun neticesinde ilkin redakteye nisbeten ehemiyyetli sekilde deyisiklikliye ugrayan Azerbaycan SSR in Konstitusiyasi 1995 ci il Azerbaycan Respublikasi Esas Qanunu qebul edilenedek quvvede olmusdur 1995 ci il konstitusiyasi Redakte Azerbaycan musteqillik elde etdikden sonra yeni Konstitusiyanin hazirlanmasi zerureti yarandi Bunun ucun Prezident Heyder Eliyev basda olmaqla xususi komissiya yaradilmis Konstitusiya layihesi umumxalq muzakiresine verilmisdi Yeni Konstitusiya 1995 ci il noyabrin 12 de umumxalq sesvermesi yolu ile qebul edilmis ve 27 noyabr 1995 ci ilde umumxalq sesvermesinin neticeleri nesr edildiyi andan quvveye minmisdir Konstitusiyali qurulusun esaslarini mohkemlendirerek Azerbaycan Respublikasi Konstitusiyasi Azerbaycani respublika idareetme formasina malik unitar demokratik huquqi dunyevi dovlet kimi mueyyen edir Konstitusiya ozunde umumbeseri deyerleri tesbit etmekle asagidaki prinsipleri mueyyen etdi 1 Insan onun huquq ve azadliqlari ali deyerlerdir insan ve vetendasin huquq ve azadliqlarinin taninmasi riayet olunmasi ve mudafiesi dovletin vezifesidir Suverenliyin dasiyicisi ve hakimiyyetin yegane menbeyi Azerbaycan xalqidir Sosial siyaset insanin layiqli heyatini ve serbest inkisafini temin eden seraitin yaranmasina istiqametlenib Dovlet xususi ve belediyye mulkiyyet formalari eyni qaydada taninir ve mudafie olunur Dovlet hakimiyyeti qanunverici icraedici ve mehkeme hakimiyyeti bolgusu esasinda heyata kecirilir Yerli ozunuidareetme demokratik huquqi dovletin esas elementlerinden biri kimi taninir ve ona teminat verilir Ideoloji ve siyasi muxteliflik coxpartiyaliliq taninir Hec bir ideologiya dovlet ve ya mecburi xarakterli ola bilmez Beynelxalq huququn hamiliqla qebul edilmis prinsip ve normalari Azerbaycan Respublikasinin terefdar cixdigi beynelxalq muqavileler onun qanunvericilik sisteminin terkib hissesidir Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi ali huquqi quvveye birbasa tesire malikdir ve Azerbaycan Respublikasinin butun erazisinde tetbiq olunur Azerbaycan Respublikasinda qebul olunan qanunlar ve qanun quvveli aktlar Azerbaycan Respublikasi Konstitusiyasina zidd olmamalidirMusteqil Azerbaycanin ilk Konstitusiyasi Azerbaycan Respublikasinin dovlet quruculugunun esaslarini qoymusdur Azerbaycanin yeni Konstitusiyasi 5 bolmeden 12 fesilden ve 158 maddeden ibaretdir 2 Birinci bolme Esas muddealar I fesil Xalq hakimiyyeti II fesil Dovletin esaslari Ikinci bolme Esas huquqlar azadliqlar ve vezifeler III fesil Esas insan ve vetendas huquqlari ve azadliqlari IV fesil Vetendaslarin esas vezifeleri Ucuncu bolme Dovlet hakimiyyeti V fesil Qanunvericilik hakimiyyeti VI fesil Icra hakimiyyeti VII fesil Mehkeme hakimiyyeti VIII fesil Naxcivan Muxtar Respublikasi Dorduncu bolme Yerli Ozunuidareetme IX fesil Belediyyeler Besinci bolme Huquq ve qanun X fesil Qanunvericilik sistemi XI fesil Azerbaycan Respublikasinin konstitusiyasinda deyisiklikler XII fesil Azerbaycan Respublikasinin konstitusiyasina elaveler Kecirilmis referendumlar Redakte2002 ci il avqustun 24 de 2009 cu il martin 18 de ve 2016 ci il sentyabrin 26 da kecirilen referendumlarda quvvede olan Konstitusiyaya elave ve deyisiklikler qebul olunmusdur 3 2002 ci il referendumu Redakte 1995 ci ilde qebul olunmus konstitusiyada deyisikliklerin edilmesi ile bagli ilk referendum 2002 ci ilde kecirildi Azerbaycan Respublikasi prezidentinin 22 iyun 2002 ci il tarixli 722 sayli fermanina esasen Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasinda deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi referendum aktinin yeni layihesi 24 avqust 2002 ci ile teyin olunmus umumxalq sesvermesine referenduma cixarildi Azerbaycan Respublikasi Merkezi Referendum Komissiyasinin selahiyyetlerini heyata keciren Azerbaycan Respublikasinin Merkezi Secki Komissiyasi umumxalq sesvermesinin gosterilen tarixde kecirilmesini temin etdi 2009 ci il referendumu Redakte Azerbaycan Respublikasi konstitusiyasinda deyisikliklerin edilmesi ile bagli ikinci referendum 2009 cu ilde kecirilmisdir Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 26 dekabr 2008 ci il tarixli qerari ile Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasina elaveler ve deyisiklikler edilmesi ile elaqedar 2009 cu il martin 18 ne teyin edilmis umumxalq sesvermesinin referendumun hazirlanmasi ve kecirilmesi ile bagli Azerbaycan Respublikasi Merkezi Secki Komissiyasi terefinden qanunvericiliyin teleblerine uygun olaraq muvafiq tedbirler gorulmusdur Referenduma hazirliq ve onun kecirilmesi prosesi sistemli mutesekkil Merkezi Secki Komissiyasi terefinden tesdiq edilmis teqvim plani esasinda aparilmisdir Bu islere esasen secki teskilatcilarinin beynelxalq qurumlarla yanasi ve onlarin teklifi ile respublikanin aidiyyeti uzre muxtelif orqanlari da celb edilmisdir Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Icra Aparati Merkezi Secki Komissiyasi ve ATET in Baki ofisi respublikanin Baki Gence ve Sirvan seherlerinde olkenin butun yerli icra hakimiyyeti bascilarinin ve daire secki komissiyalari sedrlerinin istiraki ile referendum prosesine mudaxilenin yolverilmezliyine dair regional melumat sessiyalari kecirmisler Referendum teyin edildikden sonra aktiv secki huququna malik olan 600 minden cox vetendasi ehate eden referendum uzre tesviqat qruplarinin 9 u Merkezi Secki Komissiyasinda 124 u ise daire secki referendum komissiyalarinda qeyde alinmisdir Sesvermenin lazimi seviyyede kecirilmesi ucun butun zeruri tedbirler gorulmus secki referendum menteqeleri kifayet qeder kabine ve sesverme qutulari ile temin edilmisdir Sesverme secicilerin 70 83 nin istiraki ile kecmisdir 4 2016 ci il referendumu Redakte Sesverme bulleteni 18 iyul 2016 ci il tarixinde Azerbaycan Respublikasi Prezidenti Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasinda deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Referendum Akti layihesi barede serencam imzaladi 5 Layiheye gore Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasinin 42 maddesine 29 deyisiklik teklif edilirdi Hemin tarixle Prezident serencami ile Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasinda deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Referendum Aktinin layihesi rey verilmesi ucun Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiya Mehkemesine gonderildi 6 Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiya gunu Redakte1996 ci il fevralin 6 da Prezident Heyder Eliyev serencami ile noyabrin 12 i Konstitusiya gunu elan edildi 7 Azerbaycanda 12 noyabr Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiya Gunu kimi qeyd olunur Istinadlar Redakte Azerbaycan Konstitusiyasinin inkisaf merheleleri e qanun az Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasinda deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Referendum Akti Azerbaycan Konstitusiyasi Azerbaycan Respublikasinin prezidentinin resmi internet sehifesi http www president az articles 20628 Azerbaycan Respublikasinin Emek MecellesiXarici kecidler Redakte Vikimenbede Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi ile elaqeli melumatlar var Hemcinin bax RedakteAzerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasinda deyisiklikler edilmesi haqqinda Referendum 2016 Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiya gunuMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi amp oldid 5974629, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.