fbpx
Wikipedia

Azərbaycan Prezidentinin İşlər İdarəsinin Siyasi Sənədlər Arxivi

Siyasi Sənədlər Arxivi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
İşlər İdarəsinin Siyasi Sənədlər Arxivi
Ölkə: Azərbaycan
Yaradılıb: 21 iyun 2007
Tabeçilik: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi
Ünvan: Bakı şəhəri, Azadlıq prospekti, 161 , AZ 1130
Rəhbərlik
Rəhbər: Elmira Ələkbərova
Sayt
http://arxiv.gov.az/

presarchive.gov.az

Tarixi

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Siyasi Sənədlər Arxivi 1991-ci ilədək, Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsi yanında partiya arxivi adlanırdı. Siyasi Sənədlər Arxivi partiya strukturunda fəaliyyət göstərirdi. 1991-ci ildən etibarən arxiv Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti yanında baş Arxiv İdarəsinin tabeliyinə verilmiş və bu tabeçilik 2007-ci ilin iyun ayınadək davam etmişdir. 2007 ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə  Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin tabeliyində fəaliyyət göstərir.

Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra 1920–ci ilin dekabrın 6–da Azərbaycan İnqilab Komitəsinin sədri Nəriman Nərimanovun imzaladığı Dekretlə Azərbaycanda vahid Dövlət arxiv fondu və Mərkəzi dövlət arxivinin yaranması başlanmışdır. 1921–ci il avqustun 29-da Azərbaycan tarixinə aid sənədlərin toplanması üçün komissiyanın – Azistpartın- Mərkəzi Dövlət arxivi bazasında yaranması qərara alındı. 1921–ci ilin dekabrın 26–da məsələ AK(b)P MK-nın bürosunda müzakirəedilərək Azistpartın kolleqiyasının - tərkibi təsdiq edildi. Bununla əlaqədar MK–nın məlumatında bildirilirdi ki, yeni yaranmış arxivin məqsədi partiyanın, fəhləhərəkatının, Azərbaycanda inqilab və əksinqilabın, Yaxın Şərqdə azadlıq hərəkatının tarixinə dair sənədlərin toplanması, işlənməsi və saxlanılmasıdır. AK(b)P MK bütün üzvlərinə köhnə qəzet, kitab və broşüralar, tarixi sənədlər, vərəqələr, iclasların protokolları, hesabatlar, xatirələr və memuarlar, yaxın və uzaq tarixi işıqlandıran bütün materialları toplayıb Azistparta təhvil vermələri haqqında müraciət etmişdi. Qocaman partiya üzvlərindən inqilabi fəaliyyətləri haqqında xatirələr vəhəlak olmuş inqilab xadimləri haqqında bioqrafik məlumatlar yazıb arxivə təqdim etmək xahiş olunurdu. Sənədlərin komplektasiyası haqqında Azistpartın xüsusi təlimatları işlənilib hazırlanmışdı. Qısa müddət ərzində Mərkəzi Arxivdə toplanmış sənədlər sistemləşdirilərək burada siyasi şöbə yaradılmışdı. Mərkəzi arxiv sənədlərin toplanması ilə, Azistpart isə bu sənədlərin elmi istifadəsi ilə məşğul olurdu. Bununla bərabər, Azistpart yeni yaradılmış İnqilab muzeyinin və qocaman bolşeviklər cəmiyyətinin işlərini də istiqamətləndirirdi. Sənədlərin toplanmasını təşkil etmək üçün Azistpart Bakının neft mədənlərində, fabrik və zavodlarda, iri idarəvə müəssisələrdə «köməkçi» özəklər yaratmışdı. Azərbaycanın qəzalarında bu məqsədlə müvəkkil olunmuş şəxslərdən ibarət şəbəkələr fəaliyyət göstərirdi. Bütün bu işlərin sayəsində az vaxt ərzində Azistpart çox qiymətli sənədlər əldə edə bilmişdi:Bakı quberniyasının və Qafqaz canişinliyinin ayrı–ayrı şöbələrinin və idarələrinin hesabatlarını, məxfi məlumatlarını, siyasi partiyalarının və ictimai hərakatlarının təşəkkülünə və tarixinə aid sənədlərini, onların proqramlarını, neft sənayesi sahiblərinin Bakıda keçirilən qurultaylarının sənədlərini, Xəzər, Azov və Qara dəniz arasında çəkilən neft kəmərinin çəkilişi haqqında sənədlərini, Bakı partiya komitəsinin sənədlərini, vərəqə və bəyannamələrini (proklamasiyalarını), partiya qurultaylarının, plenumlarının və müşavirələrinin fotoşəkillərini, müxtəlif partiya xadimlərinin fotoşəkillərini və s. sənədləri toplanmışdılar. Bunların arasında 1898–1907–ci illəri əhatə edən sosial-demokrat hərəkatına aid sənədlər, 1905–1907–ci illər inqilabına aid sənədlər, İranda demokratik və kommunist hərəkatına, «Ədalət» partiyasına, «Hümmət» təşkilatına, Bakıda keçirilmiş Şərq xalqlarının Iqurultayına dair sənədlər də var idi. Bundan başqa Nobel qardaşlarının Bakıdakı fəaliyyətini əks etdirən fond yaradılmışdı. İranın, Türkiyənin, İngiltərənin, Fransanın, Almaniyanın və Əfqanıstanın siyasi vəziyyəti haqqında bir çox sənədlər toplanmışdı. Görkəmli siyasi və dövlət xadimləri N.Nərimanov, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, R.Axundov, S.Ağamalıoğlu və başqalarının həyat və fəaliyyətinə aid sənədlərə böyük yer verilmişdi. Bu sənədlər əsasında sonralar İnstitutda adları sadalanan şəxslər haqqındaəsərlər də hazırlanmışdı. Bakıda Azərbaycan Dövlət Bankının açılması haqqında və digər qiymətli sənədlər əldə edilmişdi. Toplanmış materiallar arasında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə aid olan sənədlər xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bunların arasında Azərbaycan diplomatiyasını səciyyələndirən Xarici İşlər Nazirliyinin Türkiyə, ABŞ, Rusiya, İtaliya, İngiltərə, Almaniya və başqa ölkələrlə bağladığı müqavilələr, diplomatik münasibətlərə aid olan məktublar, notalar və məlumatlar xüsusi yer tutur. Azistpart elmi araşdırmalarla da məşğul olurdu. Onun ilk dövrdə hazırlayıb nəşr etdirdiyi ədəbiyyat əsasən memuar xarakterli idi. Sonrakı fəaliyyətindəAzistpart, tədricən məcmuə və xatirələr əvəzinə diqqətini elmi–tədqiqat işləri üzərində cəmləşdirməyə başladı. Bu tədqiqatlar əsasən siyasi tarixə, eləcədə digər aktual problemlərə həsr olunurdu. Bunların arasında «Bakıda inqilab və vətəndaş müharibəsi» ( Ratqauzer Y.), «İnqilis müdaxiləsi və müsavat «vətənpərvərləri» ( Rayevski A.) elmi əsərlər də var idi. Bu əsərlərdə o dövrdəki sovet ideoloqiyası baxımından yazılmasına baxmayaraq bir çox dəyərli və öz aktuallığını bu günə kimi saxlayan maraqlı məlumatlar vardır. Azistpart səkkiz illik fəaliyyəti dövründə (1921–1928–ci illər) 23 elmi iş hazırlayıb nəşr etdirmişdir.

1928-ci ildə Azistpartın adı dəyişdirilərək Azərbaycan Kommunist Partiyasının sinfi mübarizəsinin öyrənilməsi İnstitutu adlandırıldı. Bir ildən sonra, yəni 1929–cu ildə elmi–tədqiqat müəssisənin adı yenidən dəyişərək AKP MK yanında Marksizm – Leninizm İnstitutunun Azərbaycan filialı adlandırılmağa başlandı. Partiya arxivi İnstitutun tərkib hissəsi kimi fəaliyyət göstərirdi. Bundan sonra, bu elmi–tədqiqat İnstitutunun adında bir neçə dəfə dəyişikliklər baş vermişdir. Belə ki, 1939–cu ildən Engelsin adı da İnstitutun adına əlavə olunub ( Marks – Engels – Lenin İnstitutu), 1954–1956–cı illərdə bu ada Stalin sözü də əlavə edilmişdi.

1956–cı ildən Partiya Tarixi İnstitutu – Sov.İKP MK yanında Marksizm – Leninizm İnstitutunun Azərbaycan filialı adlandırıldı, Partiya arxivi isə bu İnstitutun tərkib hissəsi idi. Bu dövr İnstitut və Partiya arxivi üçün çox əhəmiyyətli illər olmuşdur. Stalinin ölümündən sonra bütün ölkədə olduğu kimi Azərbaycanda da abu–hava dəyişdi, şəxsiyyətə pərəstiş və onun nəticələri aradan qaldırıldı, siyasi mülayimləşmə, ictimai–siyasi həyatda demokratikləşmə, şəxsiyyətə pərəstiş qurbanlarının bəraət qazanması prosesləri getdi. Bütün bunlar Partiya arxivinin və İnstitutun işinə müsbət təsir göstərirdi. İllərdən bəri xüsusi fondlarda saxlanılan məxfi sənədlərin bir hissəsi açılıb, tarixçi – tədqiqatçıların sərəncamına verildi. Tarixin bir çox problemlərinə yeni baxışla yanaşma meylləri yarandı. Nəticədə bir çox yeni fundamental elmi əsərlər, arxivdə yeni kolleksiyalar yarandı. 1956–cı ildə Gürcüstanın partiya arxivindən Azərbaycan arxivinə N. Nərimanova aid 56 iş gətirildi, ona həsr olunan ilk kolleksiya yarandı. Hal–hazırda kolleksiyada 200-dən çox arxiv işi saxlanılır.

1946–cı ildən İnstitut və Partiya arxivi öz elmi əsərlərini elmi məcmuə şəklində nəşr etdirməyə başladı. Azərbaycan KP MK yanında Partiya Tarixi İnstitutununəsərlərinin həmən ildə üç cildi hazırlandı. 1947-ci ildə – 4, 5, 6, 7, 8–ci cildlər, 1948–ci ildə – 9, 10, 11,12–ci cildlər, 1949-cu ildə daha dörd cild nəşr olundu. Sonralar «Əsərlərin» ildə bir cildi nəşr olunurdu. Cəmi 31 cild nəşr olunub, axırıncı cild 1983–cü ildə çapdan çıxıb. «Əsərlər»də Azərbaycanın siyasi tarixinə aid qiymətli məqalələr çap olunurdu.960–cı illərdə İnstitutun və Partiya arxivinin işində bir çox çətinliklər yaranmışdı. Çox qiymətli və nadir sənədlər rütubətli zirzəmilərdə çox pis şəraitdəsaxlanılırdı. Bir çox sənədlər məhv olub gedirdi. İnstitutun rəhbərliyi həyacan siqnalı vurur, çoxlu müraciətlər edirdi. Lakin respublika rəhbərliyində buna mahal qoyulmurdu.

1969–cu il iyulun 14–də Azərbaycan Partiya təşkilatına yeni rəhbər - Heydər Əliyev gəldi. Məhz bu illərdən Respublikada quruculuq, dinamik inkişaf vəyüksəliş dövrü başlandı. 1969–1982–ci illər bütün Azərbaycanda olduğu kimi, Partiya Tarixi İnstitutu üçün də çox uğurlu illər oldu. Hakimiyyətə gəlişindən cəmi iki həftə sonra, yəni iyulun 29–da H.Əliyevin şəxsi qayğı və təşəbbüsü ilə MK Katibliyinin iclasında Partiya Tarixi İnstitutu və Partiya arxivi üçün yeni binanın layihəsinin hazırlanması haqqında məsələ müzakirə edildi, bu haqda xüsusi Qərar qəbul olundu. Respublikanın Dövlət Tikinti İdarəsinə tapşırıldı ki, 1 dekabr 1969–cu ilə kimi yeni İnstitut binasının layihə və işçi çertyojlarını işləyib hazırlasın. Beləliklə, indiki Siyasi Sənədlər Arxivi yerləşdiyi bu binanın təməli, sözün əsl mənasında H.Əliyev tərəfindən qoyuldu. İki ildən sonra 23 iyul 1971–ci ildə H.Əliyevin iştirakı ilə Partiya Arxivinin vəziyyəti və sənədlərin saxlanılması haqqında məsələ MK–nın bürosunda yenidən müzakirəyə çıxardıldı və təxirəsalınmaz tədbirlərin görülməsi haqqında xüsusi Qərar qəbul olundu. 1977–ci ilin mart ayının 11–də təkrarən MK–nın bürosunda Partiya arxivinin işinin yaxşılaşdırılması haqqında Partiya Arxivinə öz diqqətini heç vaxt əsirgəməyən Heydər Əliyev tədbirlər məsələsini müzakirəyəçıxartdı. O vaxtlar MK–nin elm və tədris müəssisələri şöbəsində çalışan və hal–hazırda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının rəhbəri olan akademik Ramiz Mehdiyev arxivin işi haqqında məruzə etdi. Arxivin işinin yaxşılaşdırılması, İnstitutun yüksək ixtisaslı kadrlarla gücləndirilməsi və başqa tədbirlər Qərarda əks olunmuşdu. Elə həmin il İnstitut və onun arxivi üçün tikilən binada işlər başa çatdırıldı və həmin vaxtdan etibarən Arxiv sənədləri yeni, müasir, geniş və münasib otaqlarda təmiz və lazımi şəraitdə saxlanılmağa başlanıldı. İnstitut respublikanın ictimai siyasi həyatında böyük fəallıqla çalışır, görkəmli xadimlərin yubileylərini təşkil edirdi.

Belə tədbirlərdən biri də 1982–ci ildə keçirildi. Həmin ilin yanvar ayında görkəmli ictimai və dövlət xadimi Əziz Əliyevin 85–illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiya keçirildi. Sessiyada Əziz Əliyevin ailəüzvləri: qızı - akademik Zərifə Əliyeva və onun digər evladları, nəvəsi, hal–hazırda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti olan cənab İlham Əliyev iştirak etdilər.1982–ci ildə Partiya Tarixi İnstitutunun və Partiya Arxivinin 60–illiyi respublikada geniş qeyd olundu. Müvəffəqiyyətli işinə, elmi və təbliğatçılıq fəaliyyətindəki nailiyyətlərinə görə İnstitut Qırmızı Əmək Bayrağı Ordeni ilə təltif edildi. Bu yüksək mükafatı kollektivə respublikanın rəhbəri Heydər Əliyev özü şəxsən təqdim etdi.

H. Əliyev İnstituta gələrək, əməkdaşlarla ətraflı söhbət etdi, nəşr olunmuş əsərlərlə tanış oldu. 1982–ci il oktyabrın 26–da təntənəli yubiley iclasında Heydər Əliyev öz nitqində respublikada siyasi tarix elminin təşəkkülü və inkişafında, azərbaycanlıların mübarizə tarixinin və digər aktual problemlərin elmi cəhətdən işlənib hazırlanmasında İnstitutun böyük rolunu xüsusi qeyd etdi. H.Əliyev çıxışında dedi: «Biz Partiya arxivlərini toplayan və mühafizə edən, Partiya tarixi elminin təməlini qoyan, onu qurub – yaradan, Azərbaycan xalqının səadəti uğrunda mübarizəsinin misilsiz sənədlərini sətir – sətir toplayıb nəsillər üçün saxlayan fədakar alimlərə, sadə təvazökar əməkçilərə böyük ehtiramımızı, səmimi minnətdarlığımızı ifadə edirik». («Kommunist» qəz., 28 oktyabr 1982–ci il ). SSRİ-nin dağılması ərəfəsində 1991–ci ilin oktyabrında Partiya tarixi İnstitutu ləğv edildi, onun Partiya arxivi və kitabxanası Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti yanında Baş Arxiv İdarəsinin tabeliyinə verildi və bu tabeçilik 21 iyun 2007-ci ilədək davam etdi. 2007–ci il 21 iyun tarixli Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev cənablarının sərəncamı ilə SPİHDA Milli Arxiv idarəsinin tabeliyindən çıxarılıb Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin tabeliyinə verildi.

Həmin vaxtdan etibarən arxivin əsaslı təmirinə başlanıldı, arxivin maddi-texniki bazası kökündən dəyişdirildi, arxivdə ilk dəfə olaraq Elmi araşdırmalar şöbəsi, sənədlərin bərpası və cildlənməsi məqsədilə xüsusi şöbə yaradıldı. Kitabxanada elektron və avtomatlaşdırma sisteminə başlanıldı, 2 oxu zalı, yeməkxana, akt zalı vəs. istifadəyə verildi, server otağı yarandı, internet şəbəkəsinə daxil olmaq imkanı əldə edildi. Arxiv işçiləri keyfiyətli mebel, qiymətli avadanlıqlar, lazımi inventarla təmin edildilər.

2009-cu ilin iyulunda Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin yeni qayğısı və diqqəti nəticəsində, arxiv işçilərinin təklifi və xahişi əsasında arxivin adı dəyişdirilərək «Siyasi Sənədlər Arxivi» adlandırılmağa başlandı. Bütün bu qayğı və diqqət isə arxiv işçilərinin məsuliyyət hisslərini bir daha artırır, onları daha yaxşı işləməyə sövq edir.

Xronologiya

  • 1921-ci ildə dekabrın 26 –da Oktyabr inqilabı tarixi, Kommunist partiyası, kommunist hərəkatının tarixinə dair materialların toplanması,  tədqiqi və Komissiyasının arxiv işinin aparılması üçün “İstpartın” Azərbaycan bürosunun yaradılması haqqında AK(b)P MK-nin büro qərarı imzalanmışdır.
  • 1928 ci ildə Azərbaycanda sinfi mübarizə və kommunist partiyası tarixinin öyrənilməsi İnstitutu yaradılmışdır.
  • 1929-1939 cu illərdə AK(b)P MK yanında Marksizm-leninizm İnstitutunun Azərbaycan filialının - Marks, Engels, Lenin institutunun partiya arxivi fəaliyyətə başladı.
  • 1940-1945 ci illərdə AK(b)P MK yanında partiya arxivi yaranır.
  • 1945-1954 cü illərdə AK(b)P MK yanında Marksizm-leninizm İnstitutunun Azərbaycan filialının - Marks, Engels, Lenin institutunun partiya arxivinə çevrilir.
  • 1954-1956 cı illərdə Azərbaycan KP MK yanında Marks, Engels, Lenin, Stalin institutunun partiya arxivi olmuşdur.
  • 1956-1991 ci illərdə Azərbaycan KP MK yanında partiya tarixi institutunun – Sov.İKP MK yanında MLİ filialının partiya arxivi olub.
  • 1991 ci ildə Azərbaycan KP MK-nın Tarixi siyasi tədqiqatlar İnstitutu adlanıb.
  • 1991 ci ildə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin yanında Baş Arxiv İdarəsinin tabeliyinə verilmişdir.
  • 1994 cü ildə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin yanında Milli Arxiv İdarəsinin Azərbaycan Respublikası Siyasi Partiyalar və İctimai Hərəkatlar Dövlət Arxivi  adlandırılır.
  • 2007 ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə  Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin tabeçiliyinə verilib.
  • 2009-cu ildən  Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Siyasi sənədlər Arxivi adlanır.

Fəaliyyəti

Siyasi Sənədlər Arxivinin əsas fəaliyyəti aşağıdakılardan ibarətdir:

-Arxiv Fondunda saxlanılan dövlət əhəmiyyətli sənədlərin mühafizəsini təmin etmək;

-Planlı və elmi cəhətdən əsaslandırılmış qaydada arxivin sənədlərini düzgün komplektləşdirmək;

-Arxivin uçotu və elmi-məlumat aparatı sistemini inkişaf etdirmək və təkmilləşdirmək;

-Arxiv sənədlərinin elmi cəhətdən araşdırılmasını, hərtərəfli istifadəsini və nadir sənədlərin nəşr edilməsini təmin etmək;

-Arxivşünaslıq, sənədşünaslıq, arxeoqrafiya, komplektləşdirmə mənbəyi olan sənədlər üzrə elmi-tədqiqat işləri aparmaq;

-Qabaqcıl dünya arxivlərinin iş təcrübəsini öyrənmək və onlardan istifadə  etmək;

-Oxucuların və tədqiqatçıların sifarişi ilə onlara müqavilə yolu ilə ödənişli xidmətlər göstərmək - (mövzulara uyğun) arxiv sənədləri toplamaq, kitabxana xidmətindən istifadə edib oxucuların sifarişini yerinə yetirmək, sifariş yolu ilə onların kserosurətlərini çıxartmaq.

-Arxivdə toplanmış Milli Arxiv Fondu sənədlərini qorumaq, saxlanılan sənədlərin ekspertizasını keçirmək, onların dövlət uçotunu aparmaq, eləcə də onların bərpasını, cildlənməsini, zərərvericilərdən qorunmasını və təmizlənməsini təmin etmək;

-Arxivin oxu zalında tədqiqatçıların, elmi kitabxanasında isə oxucuların normal işləmələri üçün lazımı şərait yaradaraq, onlara yüksək səviyyəli xidmət göstərmək;

-Arxiv sənədlərinin uçotu və elmi-məlumat sisteminin yaradılmasını və inkişafını, o cümlədən, informasiya axtarışının avtomatlaşdırılması işini təşkil etmək;

-Arxiv Dövlət İdarələrinin, ictimai təşkilatların, müəssisələrin sorğularını icra edir, müəyyən olunmuş qaydada onlara sənədlərin surətini, vətəndaşlara isə sosial-hüquq xarakterli arayışlar verir;

-Arxiv qanunla müəyyən olunmuş qaydada, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin razılığı ilə xarici təşkilatların və vətəndaşların sorğularını icra edir;

-Qiymətli sənədlərin, eləcədə müxtəlif mövzularda sənədlərin sərgilərini təşkil edir;

-Arxiv sənədləri haqqında televiziyada, radioda, eləcədə mətbuatda çıxış edir;

-Müəyyən olunmuş qaydada, arxiv sənədlərinin tərkib və məzmunu haqqında məqalə və publikasiyalar hazırlayır;

-Arxiv elmi axtarışlar və elmi tədqiqatlar aparır;

-Azərbaycan Respublikası tərəfindən işlənib hazırlanacaq ümumsahə normativ və metodiki sənədlərin tərtibində iştirak edir;

-Arxivin beynəlxalq əlaqələrinin genişlənməsini təmin edir, bu məqsədlə elmi simpoziumlarda, konfranslarda iştirak edir, elmi konfranslar keçirir və s.

azərbaycan, prezidentinin, işlər, idarəsinin, siyasi, sənədlər, arxivi, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediya. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Mundericat 1 Tarixi 2 Xronologiya 3 Fealiyyeti Siyasi Senedler ArxiviAzerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresinin Siyasi Senedler ArxiviOlke AzerbaycanYaradilib 21 iyun 2007Tabecilik Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler IdaresiUnvan Baki seheri Azadliq prospekti 161 AZ 1130RehberlikRehber Elmira ElekberovaSaythttp arxiv gov az presarchive gov azTarixi RedakteAzerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresinin Siyasi Senedler Arxivi 1991 ci iledek Azerbaycan Kommunist Partiyasinin Merkezi Komitesi yaninda partiya arxivi adlanirdi Siyasi Senedler Arxivi partiya strukturunda fealiyyet gosterirdi 1991 ci ilden etibaren arxiv Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabineti yaninda bas Arxiv Idaresinin tabeliyine verilmis ve bu tabecilik 2007 ci ilin iyun ayinadek davam etmisdir 2007 ci ilde Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ile Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresinin tabeliyinde fealiyyet gosterir Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra 1920 ci ilin dekabrin 6 da Azerbaycan Inqilab Komitesinin sedri Neriman Nerimanovun imzaladigi Dekretle Azerbaycanda vahid Dovlet arxiv fondu ve Merkezi dovlet arxivinin yaranmasi baslanmisdir 1921 ci il avqustun 29 da Azerbaycan tarixine aid senedlerin toplanmasi ucun komissiyanin Azistpartin Merkezi Dovlet arxivi bazasinda yaranmasi qerara alindi 1921 ci ilin dekabrin 26 da mesele AK b P MK nin burosunda muzakireedilerek Azistpartin kolleqiyasinin terkibi tesdiq edildi Bununla elaqedar MK nin melumatinda bildirilirdi ki yeni yaranmis arxivin meqsedi partiyanin fehleherekatinin Azerbaycanda inqilab ve eksinqilabin Yaxin Serqde azadliq herekatinin tarixine dair senedlerin toplanmasi islenmesi ve saxlanilmasidir AK b P MK butun uzvlerine kohne qezet kitab ve brosuralar tarixi senedler vereqeler iclaslarin protokollari hesabatlar xatireler ve memuarlar yaxin ve uzaq tarixi isiqlandiran butun materiallari toplayib Azistparta tehvil vermeleri haqqinda muraciet etmisdi Qocaman partiya uzvlerinden inqilabi fealiyyetleri haqqinda xatireler vehelak olmus inqilab xadimleri haqqinda bioqrafik melumatlar yazib arxive teqdim etmek xahis olunurdu Senedlerin komplektasiyasi haqqinda Azistpartin xususi telimatlari islenilib hazirlanmisdi Qisa muddet erzinde Merkezi Arxivde toplanmis senedler sistemlesdirilerek burada siyasi sobe yaradilmisdi Merkezi arxiv senedlerin toplanmasi ile Azistpart ise bu senedlerin elmi istifadesi ile mesgul olurdu Bununla beraber Azistpart yeni yaradilmis Inqilab muzeyinin ve qocaman bolsevikler cemiyyetinin islerini de istiqametlendirirdi Senedlerin toplanmasini teskil etmek ucun Azistpart Bakinin neft medenlerinde fabrik ve zavodlarda iri idareve muessiselerde komekci ozekler yaratmisdi Azerbaycanin qezalarinda bu meqsedle muvekkil olunmus sexslerden ibaret sebekeler fealiyyet gosterirdi Butun bu islerin sayesinde az vaxt erzinde Azistpart cox qiymetli senedler elde ede bilmisdi Baki quberniyasinin ve Qafqaz canisinliyinin ayri ayri sobelerinin ve idarelerinin hesabatlarini mexfi melumatlarini siyasi partiyalarinin ve ictimai herakatlarinin tesekkulune ve tarixine aid senedlerini onlarin proqramlarini neft senayesi sahiblerinin Bakida kecirilen qurultaylarinin senedlerini Xezer Azov ve Qara deniz arasinda cekilen neft kemerinin cekilisi haqqinda senedlerini Baki partiya komitesinin senedlerini vereqe ve beyannamelerini proklamasiyalarini partiya qurultaylarinin plenumlarinin ve musavirelerinin fotosekillerini muxtelif partiya xadimlerinin fotosekillerini ve s senedleri toplanmisdilar Bunlarin arasinda 1898 1907 ci illeri ehate eden sosial demokrat herekatina aid senedler 1905 1907 ci iller inqilabina aid senedler Iranda demokratik ve kommunist herekatina Edalet partiyasina Hummet teskilatina Bakida kecirilmis Serq xalqlarinin Iqurultayina dair senedler de var idi Bundan basqa Nobel qardaslarinin Bakidaki fealiyyetini eks etdiren fond yaradilmisdi Iranin Turkiyenin Ingilterenin Fransanin Almaniyanin ve Efqanistanin siyasi veziyyeti haqqinda bir cox senedler toplanmisdi Gorkemli siyasi ve dovlet xadimleri N Nerimanov Mehemmed Emin Resulzade R Axundov S Agamalioglu ve basqalarinin heyat ve fealiyyetine aid senedlere boyuk yer verilmisdi Bu senedler esasinda sonralar Institutda adlari sadalanan sexsler haqqindaeserler de hazirlanmisdi Bakida Azerbaycan Dovlet Bankinin acilmasi haqqinda ve diger qiymetli senedler elde edilmisdi Toplanmis materiallar arasinda Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetine aid olan senedler xususi ehemiyyet kesb edir Bunlarin arasinda Azerbaycan diplomatiyasini seciyyelendiren Xarici Isler Nazirliyinin Turkiye ABS Rusiya Italiya Ingiltere Almaniya ve basqa olkelerle bagladigi muqavileler diplomatik munasibetlere aid olan mektublar notalar ve melumatlar xususi yer tutur Azistpart elmi arasdirmalarla da mesgul olurdu Onun ilk dovrde hazirlayib nesr etdirdiyi edebiyyat esasen memuar xarakterli idi Sonraki fealiyyetindeAzistpart tedricen mecmue ve xatireler evezine diqqetini elmi tedqiqat isleri uzerinde cemlesdirmeye basladi Bu tedqiqatlar esasen siyasi tarixe elecede diger aktual problemlere hesr olunurdu Bunlarin arasinda Bakida inqilab ve vetendas muharibesi Ratqauzer Y Inqilis mudaxilesi ve musavat vetenperverleri Rayevski A elmi eserler de var idi Bu eserlerde o dovrdeki sovet ideoloqiyasi baximindan yazilmasina baxmayaraq bir cox deyerli ve oz aktualligini bu gune kimi saxlayan maraqli melumatlar vardir Azistpart sekkiz illik fealiyyeti dovrunde 1921 1928 ci iller 23 elmi is hazirlayib nesr etdirmisdir 1928 ci ilde Azistpartin adi deyisdirilerek Azerbaycan Kommunist Partiyasinin sinfi mubarizesinin oyrenilmesi Institutu adlandirildi Bir ilden sonra yeni 1929 cu ilde elmi tedqiqat muessisenin adi yeniden deyiserek AKP MK yaninda Marksizm Leninizm Institutunun Azerbaycan filiali adlandirilmaga baslandi Partiya arxivi Institutun terkib hissesi kimi fealiyyet gosterirdi Bundan sonra bu elmi tedqiqat Institutunun adinda bir nece defe deyisiklikler bas vermisdir Bele ki 1939 cu ilden Engelsin adi da Institutun adina elave olunub Marks Engels Lenin Institutu 1954 1956 ci illerde bu ada Stalin sozu de elave edilmisdi 1956 ci ilden Partiya Tarixi Institutu Sov IKP MK yaninda Marksizm Leninizm Institutunun Azerbaycan filiali adlandirildi Partiya arxivi ise bu Institutun terkib hissesi idi Bu dovr Institut ve Partiya arxivi ucun cox ehemiyyetli iller olmusdur Stalinin olumunden sonra butun olkede oldugu kimi Azerbaycanda da abu hava deyisdi sexsiyyete perestis ve onun neticeleri aradan qaldirildi siyasi mulayimlesme ictimai siyasi heyatda demokratiklesme sexsiyyete perestis qurbanlarinin beraet qazanmasi prosesleri getdi Butun bunlar Partiya arxivinin ve Institutun isine musbet tesir gosterirdi Illerden beri xususi fondlarda saxlanilan mexfi senedlerin bir hissesi acilib tarixci tedqiqatcilarin serencamina verildi Tarixin bir cox problemlerine yeni baxisla yanasma meylleri yarandi Neticede bir cox yeni fundamental elmi eserler arxivde yeni kolleksiyalar yarandi 1956 ci ilde Gurcustanin partiya arxivinden Azerbaycan arxivine N Nerimanova aid 56 is getirildi ona hesr olunan ilk kolleksiya yarandi Hal hazirda kolleksiyada 200 den cox arxiv isi saxlanilir 1946 ci ilden Institut ve Partiya arxivi oz elmi eserlerini elmi mecmue seklinde nesr etdirmeye basladi Azerbaycan KP MK yaninda Partiya Tarixi Institutununeserlerinin hemen ilde uc cildi hazirlandi 1947 ci ilde 4 5 6 7 8 ci cildler 1948 ci ilde 9 10 11 12 ci cildler 1949 cu ilde daha dord cild nesr olundu Sonralar Eserlerin ilde bir cildi nesr olunurdu Cemi 31 cild nesr olunub axirinci cild 1983 cu ilde capdan cixib Eserler de Azerbaycanin siyasi tarixine aid qiymetli meqaleler cap olunurdu 960 ci illerde Institutun ve Partiya arxivinin isinde bir cox cetinlikler yaranmisdi Cox qiymetli ve nadir senedler rutubetli zirzemilerde cox pis seraitdesaxlanilirdi Bir cox senedler mehv olub gedirdi Institutun rehberliyi heyacan siqnali vurur coxlu muracietler edirdi Lakin respublika rehberliyinde buna mahal qoyulmurdu 1969 cu il iyulun 14 de Azerbaycan Partiya teskilatina yeni rehber Heyder Eliyev geldi Mehz bu illerden Respublikada quruculuq dinamik inkisaf veyukselis dovru baslandi 1969 1982 ci iller butun Azerbaycanda oldugu kimi Partiya Tarixi Institutu ucun de cox ugurlu iller oldu Hakimiyyete gelisinden cemi iki hefte sonra yeni iyulun 29 da H Eliyevin sexsi qaygi ve tesebbusu ile MK Katibliyinin iclasinda Partiya Tarixi Institutu ve Partiya arxivi ucun yeni binanin layihesinin hazirlanmasi haqqinda mesele muzakire edildi bu haqda xususi Qerar qebul olundu Respublikanin Dovlet Tikinti Idaresine tapsirildi ki 1 dekabr 1969 cu ile kimi yeni Institut binasinin layihe ve isci certyojlarini isleyib hazirlasin Belelikle indiki Siyasi Senedler Arxivi yerlesdiyi bu binanin temeli sozun esl menasinda H Eliyev terefinden qoyuldu Iki ilden sonra 23 iyul 1971 ci ilde H Eliyevin istiraki ile Partiya Arxivinin veziyyeti ve senedlerin saxlanilmasi haqqinda mesele MK nin burosunda yeniden muzakireye cixardildi ve texiresalinmaz tedbirlerin gorulmesi haqqinda xususi Qerar qebul olundu 1977 ci ilin mart ayinin 11 de tekraren MK nin burosunda Partiya arxivinin isinin yaxsilasdirilmasi haqqinda Partiya Arxivine oz diqqetini hec vaxt esirgemeyen Heyder Eliyev tedbirler meselesini muzakireyecixartdi O vaxtlar MK nin elm ve tedris muessiseleri sobesinde calisan ve hal hazirda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Administrasiyasinin rehberi olan akademik Ramiz Mehdiyev arxivin isi haqqinda meruze etdi Arxivin isinin yaxsilasdirilmasi Institutun yuksek ixtisasli kadrlarla guclendirilmesi ve basqa tedbirler Qerarda eks olunmusdu Ele hemin il Institut ve onun arxivi ucun tikilen binada isler basa catdirildi ve hemin vaxtdan etibaren Arxiv senedleri yeni muasir genis ve munasib otaqlarda temiz ve lazimi seraitde saxlanilmaga baslanildi Institut respublikanin ictimai siyasi heyatinda boyuk fealliqla calisir gorkemli xadimlerin yubileylerini teskil edirdi Bele tedbirlerden biri de 1982 ci ilde kecirildi Hemin ilin yanvar ayinda gorkemli ictimai ve dovlet xadimi Eziz Eliyevin 85 illik yubileyine hesr olunmus elmi sessiya kecirildi Sessiyada Eziz Eliyevin aileuzvleri qizi akademik Zerife Eliyeva ve onun diger evladlari nevesi hal hazirda Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti olan cenab Ilham Eliyev istirak etdiler 1982 ci ilde Partiya Tarixi Institutunun ve Partiya Arxivinin 60 illiyi respublikada genis qeyd olundu Muveffeqiyyetli isine elmi ve tebligatciliq fealiyyetindeki nailiyyetlerine gore Institut Qirmizi Emek Bayragi Ordeni ile teltif edildi Bu yuksek mukafati kollektive respublikanin rehberi Heyder Eliyev ozu sexsen teqdim etdi H Eliyev Instituta gelerek emekdaslarla etrafli sohbet etdi nesr olunmus eserlerle tanis oldu 1982 ci il oktyabrin 26 da tenteneli yubiley iclasinda Heyder Eliyev oz nitqinde respublikada siyasi tarix elminin tesekkulu ve inkisafinda azerbaycanlilarin mubarize tarixinin ve diger aktual problemlerin elmi cehetden islenib hazirlanmasinda Institutun boyuk rolunu xususi qeyd etdi H Eliyev cixisinda dedi Biz Partiya arxivlerini toplayan ve muhafize eden Partiya tarixi elminin temelini qoyan onu qurub yaradan Azerbaycan xalqinin seadeti ugrunda mubarizesinin misilsiz senedlerini setir setir toplayib nesiller ucun saxlayan fedakar alimlere sade tevazokar emekcilere boyuk ehtiramimizi semimi minnetdarligimizi ifade edirik Kommunist qez 28 oktyabr 1982 ci il SSRI nin dagilmasi erefesinde 1991 ci ilin oktyabrinda Partiya tarixi Institutu legv edildi onun Partiya arxivi ve kitabxanasi Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabineti yaninda Bas Arxiv Idaresinin tabeliyine verildi ve bu tabecilik 21 iyun 2007 ci iledek davam etdi 2007 ci il 21 iyun tarixli Azerbaycan Respublikasi Prezidenti Ilham Eliyev cenablarinin serencami ile SPIHDA Milli Arxiv idaresinin tabeliyinden cixarilib Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresinin tabeliyine verildi Hemin vaxtdan etibaren arxivin esasli temirine baslanildi arxivin maddi texniki bazasi kokunden deyisdirildi arxivde ilk defe olaraq Elmi arasdirmalar sobesi senedlerin berpasi ve cildlenmesi meqsedile xususi sobe yaradildi Kitabxanada elektron ve avtomatlasdirma sistemine baslanildi 2 oxu zali yemekxana akt zali ves istifadeye verildi server otagi yarandi internet sebekesine daxil olmaq imkani elde edildi Arxiv iscileri keyfiyetli mebel qiymetli avadanliqlar lazimi inventarla temin edildiler 2009 cu ilin iyulunda Prezidentimiz cenab Ilham Eliyevin yeni qaygisi ve diqqeti neticesinde arxiv iscilerinin teklifi ve xahisi esasinda arxivin adi deyisdirilerek Siyasi Senedler Arxivi adlandirilmaga baslandi Butun bu qaygi ve diqqet ise arxiv iscilerinin mesuliyyet hisslerini bir daha artirir onlari daha yaxsi islemeye sovq edir Xronologiya Redakte1921 ci ilde dekabrin 26 da Oktyabr inqilabi tarixi Kommunist partiyasi kommunist herekatinin tarixine dair materiallarin toplanmasi tedqiqi ve Komissiyasinin arxiv isinin aparilmasi ucun Istpartin Azerbaycan burosunun yaradilmasi haqqinda AK b P MK nin buro qerari imzalanmisdir 1928 ci ilde Azerbaycanda sinfi mubarize ve kommunist partiyasi tarixinin oyrenilmesi Institutu yaradilmisdir 1929 1939 cu illerde AK b P MK yaninda Marksizm leninizm Institutunun Azerbaycan filialinin Marks Engels Lenin institutunun partiya arxivi fealiyyete basladi 1940 1945 ci illerde AK b P MK yaninda partiya arxivi yaranir 1945 1954 cu illerde AK b P MK yaninda Marksizm leninizm Institutunun Azerbaycan filialinin Marks Engels Lenin institutunun partiya arxivine cevrilir 1954 1956 ci illerde Azerbaycan KP MK yaninda Marks Engels Lenin Stalin institutunun partiya arxivi olmusdur 1956 1991 ci illerde Azerbaycan KP MK yaninda partiya tarixi institutunun Sov IKP MK yaninda MLI filialinin partiya arxivi olub 1991 ci ilde Azerbaycan KP MK nin Tarixi siyasi tedqiqatlar Institutu adlanib 1991 ci ilde Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin yaninda Bas Arxiv Idaresinin tabeliyine verilmisdir 1994 cu ilde Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin yaninda Milli Arxiv Idaresinin Azerbaycan Respublikasi Siyasi Partiyalar ve Ictimai Herekatlar Dovlet Arxivi adlandirilir 2007 ci ilde Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ile Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresinin tabeciliyine verilib 2009 cu ilden Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresinin Siyasi senedler Arxivi adlanir Fealiyyeti RedakteSiyasi Senedler Arxivinin esas fealiyyeti asagidakilardan ibaretdir Arxiv Fondunda saxlanilan dovlet ehemiyyetli senedlerin muhafizesini temin etmek Planli ve elmi cehetden esaslandirilmis qaydada arxivin senedlerini duzgun komplektlesdirmek Arxivin ucotu ve elmi melumat aparati sistemini inkisaf etdirmek ve tekmillesdirmek Arxiv senedlerinin elmi cehetden arasdirilmasini herterefli istifadesini ve nadir senedlerin nesr edilmesini temin etmek Arxivsunasliq senedsunasliq arxeoqrafiya komplektlesdirme menbeyi olan senedler uzre elmi tedqiqat isleri aparmaq Qabaqcil dunya arxivlerinin is tecrubesini oyrenmek ve onlardan istifade etmek Oxucularin ve tedqiqatcilarin sifarisi ile onlara muqavile yolu ile odenisli xidmetler gostermek movzulara uygun arxiv senedleri toplamaq kitabxana xidmetinden istifade edib oxucularin sifarisini yerine yetirmek sifaris yolu ile onlarin kserosuretlerini cixartmaq Arxivde toplanmis Milli Arxiv Fondu senedlerini qorumaq saxlanilan senedlerin ekspertizasini kecirmek onlarin dovlet ucotunu aparmaq elece de onlarin berpasini cildlenmesini zerervericilerden qorunmasini ve temizlenmesini temin etmek Arxivin oxu zalinda tedqiqatcilarin elmi kitabxanasinda ise oxucularin normal islemeleri ucun lazimi serait yaradaraq onlara yuksek seviyyeli xidmet gostermek Arxiv senedlerinin ucotu ve elmi melumat sisteminin yaradilmasini ve inkisafini o cumleden informasiya axtarisinin avtomatlasdirilmasi isini teskil etmek Arxiv Dovlet Idarelerinin ictimai teskilatlarin muessiselerin sorgularini icra edir mueyyen olunmus qaydada onlara senedlerin suretini vetendaslara ise sosial huquq xarakterli arayislar verir Arxiv qanunla mueyyen olunmus qaydada Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresinin raziligi ile xarici teskilatlarin ve vetendaslarin sorgularini icra edir Qiymetli senedlerin elecede muxtelif movzularda senedlerin sergilerini teskil edir Arxiv senedleri haqqinda televiziyada radioda elecede metbuatda cixis edir Mueyyen olunmus qaydada arxiv senedlerinin terkib ve mezmunu haqqinda meqale ve publikasiyalar hazirlayir Arxiv elmi axtarislar ve elmi tedqiqatlar aparir Azerbaycan Respublikasi terefinden islenib hazirlanacaq umumsahe normativ ve metodiki senedlerin tertibinde istirak edir Arxivin beynelxalq elaqelerinin genislenmesini temin edir bu meqsedle elmi simpoziumlarda konfranslarda istirak edir elmi konfranslar kecirir ve s Menbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan Prezidentinin Isler Idaresinin Siyasi Senedler Arxivi amp oldid 6069367, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.