Kələzin uzunluğu 76 mm, quyruğu bədənindən iki dəfə uzundur. Onun başı aşkarcasına batıq formadadır. Yaxalığı isə dişvari formada qabarıqdır. Bədənində yerləşən pulçuqları hamar və qabarıqdır. Boğaz nahiyəsi boyunca 20-29 pulсuğa malik olur. Kələzin bədəni boyunca isə ortalama 48-62 pulcuğa sahib olur. Ön ərtaflarda olan pulcuqlar bel nahiyyəsindən kiçik olur.
Rəngi
Kələzin bədəninin yuxarı hissəsi açıq-qəhvəyi, qum rəngi və ya tünd-qonur bəzən isə demək olarki qara olur. Kərtənkələnin bel nahiyyəsini eni boyunca dördbucaqlı xalı tutur ki, onun üzəsi isə qara nöqtələr vardır. Kələzin böyür hissələrində tund 3-4 halqa vardır. Onların daxilindən ağ zolaqlar keçir. Qarın nahiyyəsi ağımtıl, mavi və bəzənsə yaşıl rəngə çalır. Erkəklərdə çütləşmə zamanı göz kənarları açıq göy və ya bənövşəyi rəng alır.
Dişilər iyun ayının ortasından iyul ayının əvvəllərinə qədər yumurta qoyurlar. Dağlıq ərazilərdə isə bu hadisə iyulun ortalarından avqustun əvvələrinə qədər davam edir. Dişilər bu vaxt ərzində 2-dən 5-ə qədər yumurta qoya bilirlər. Çox vaxt 4 yumurta qoyur. İnkubasiya dövrü 55 gün davam edir. Əsasən iyulun sonları və ya sentyabrın əvvəllərində balalar yumurtadan çıxırlar. Balalar 24–27 mm uzunluğa malik olurlar.
Arealı
Azərbaycan kərtənkələsi əsasən Kiçik Qafqaz dağları ərazisində daha geniş yayılmışdır. Azərbaycanın quraq dağlıq razilərində, Kürün yuxarı axarlarında və Gürçüstanın cənub hissələrində yayılmışdır. Bu növə Qafqazdan kənar ərazilərində əsasən Türkiyənin şimal-şərq və İranın (Cənubi Azərbaycan) şimal-qərbi ərazilərində də rast gəlinir. Bu növə daxil olan kərtənkələlər əsasən digər Qayalıq kərtənkələləri kimi qayalıqlarda və daşlıq ərazilərdə rast gəlinir. Dağ çayları yaxınlıqlarında və Dağ meşələri bölgələrində də təsadüf edilir. Yüksəklikdən asılı olaraq fevralın sonları martın əvvəllərindən başlayaraq, sentyabr və ya noyabr aylarına qədər aktiv həyat sürürlər. Əlverişli yerlərdə kələzlərin sayı 1 km yol boyunca 40-60 baş təşkil edir.
Növün təsnifatı
Bu növ üç yarımnövə bölünür ki, onlarında 2-si Ön Qafqaz ərazisində yaşayır:
1. Lacerta raddei raddei Boettger, 1892 — Kiçik Qafqazın dağlıq ərazilərində əsasən Azərbaycan, az miqdarda isə Ermənistan ərazilərində müşahidə edilir (Kiçik Qafqazın cənub aşırımları istisnadır).
2. Lacerta raddei nairensis Darevsky, 1967 — Şərqi Türkiyə, Kür çayının yuxarı axarları və Gürcüstanın cənub hissəsi.
İstinadlar
VIVOS VOCO: İ. S. Darevski, V. V. Qreçko, L.A.Kupriyanova, «Erkəksiz çoxalan kərtənkələlər»
Darevsky,I.S. (1992) Evolution and ecology of parthenogenesis in reptiles. In: Adler,K. (ed.): Herpetology: Current research on the biology of Amphibians and Reptiles., Proc. First World Congress Herpetol. (Oxford, Ohio): 21-39
Engelmann,W.E. et al. (1993) Lurche und Kriechtiere Europas., Neumann Verlag (Radebeul, Germany), 440 pp.
Xarici keçidlər
Azərbaycan kərtənkələsi
September 29, 2021
azərbaycan, kərtənkələsi, darevskia, raddei, ölçü, baxımından, kiçik, olan, kərtənkələ, növü, qayalıq, kərtənkələləri, cinsinə, daxildir, darevskia, raddei, darevskia, raddei, elmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalıla. Azerbaycan kertenkelesi 1 lat Darevskia raddei olcu baximindan kicik olan kertenkele novu Qayaliq kertenkeleleri 2 3 cinsine daxildir Azerbaycan kertenkelesiDarevskia raddeiAzerbaycan kertenkelesi Darevskia raddei Elmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinif SurunenlerDeste PulcuqlularYarimdeste KertenkelelerInfradeste UzunayaqkimilerFesile Esl kertenkelelerCins Qayaliq kertenkeleleriNov Azerbaycan kertenkelesiElmi adiDarevskia raddei Uzzell et Darevsky 1973YarimnovleriDarevskia raddei raddei Boettger 1892 Darevskia raddei nairensis Darevsky 1967 VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiNCBI 122337EOL 792852 Mundericat 1 Xarici gorunus 1 1 Xususiyyetleri 1 2 Rengi 2 Heyat terzi 2 1 Qidalanlasi 2 2 Coxalmasi 3 Areali 4 Novun tesnifati 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerXarici gorunus RedakteXususiyyetleri Redakte Kelezin uzunlugu 76 mm quyrugu bedeninden iki defe uzundur Onun basi askarcasina batiq formadadir Yaxaligi ise disvari formada qabariqdir Bedeninde yerlesen pulcuqlari hamar ve qabariqdir Bogaz nahiyesi boyunca 20 29 pulsuga malik olur Kelezin bedeni boyunca ise ortalama 48 62 pulcuga sahib olur On ertaflarda olan pulcuqlar bel nahiyyesinden kicik olur Rengi Redakte Kelezin bedeninin yuxari hissesi aciq qehveyi qum rengi ve ya tund qonur bezen ise demek olarki qara olur Kertenkelenin bel nahiyyesini eni boyunca dordbucaqli xali tutur ki onun uzesi ise qara noqteler vardir Kelezin boyur hisselerinde tund 3 4 halqa vardir Onlarin daxilinden ag zolaqlar kecir Qarin nahiyyesi agimtil mavi ve bezense yasil renge calir Erkeklerde cutlesme zamani goz kenarlari aciq goy ve ya benovseyi reng alir Heyat terzi RedakteQidalanlasi Redakte Bu novun qidasinin esasini Sertqanadlilar Zerqanadlilar Ikiqanadlilar Kepenekler diger Cuculer hemcinin Horumcekler Coxayaqlilar Molyusklar ve Soxulcanlar Coxalmasi Redakte Disiler iyun ayinin ortasindan iyul ayinin evvellerine qeder yumurta qoyurlar Dagliq erazilerde ise bu hadise iyulun ortalarindan avqustun evvelerine qeder davam edir Disiler bu vaxt erzinde 2 den 5 e qeder yumurta qoya bilirler Cox vaxt 4 yumurta qoyur Inkubasiya dovru 55 gun davam edir Esasen iyulun sonlari ve ya sentyabrin evvellerinde balalar yumurtadan cixirlar Balalar 24 27 mm uzunluga malik olurlar Areali RedakteAzerbaycan kertenkelesi esasen Kicik Qafqaz daglari erazisinde daha genis yayilmisdir Azerbaycanin quraq dagliq razilerinde Kurun yuxari axarlarinda ve Gurcustanin cenub hisselerinde yayilmisdir Bu nove Qafqazdan kenar erazilerinde esasen Turkiyenin simal serq ve Iranin Cenubi Azerbaycan simal qerbi erazilerinde de rast gelinir Bu nove daxil olan kertenkeleler esasen diger Qayaliq kertenkeleleri kimi qayaliqlarda ve dasliq erazilerde rast gelinir Dag caylari yaxinliqlarinda ve Dag meseleri bolgelerinde de tesaduf edilir Yukseklikden asili olaraq fevralin sonlari martin evvellerinden baslayaraq sentyabr ve ya noyabr aylarina qeder aktiv heyat sururler Elverisli yerlerde kelezlerin sayi 1 km yol boyunca 40 60 bas teskil edir Novun tesnifati RedakteBu nov uc yarimnove bolunur ki onlarinda 2 si On Qafqaz erazisinde yasayir 1 Lacerta raddei raddei Boettger 1892 Kicik Qafqazin dagliq erazilerinde esasen Azerbaycan az miqdarda ise Ermenistan erazilerinde musahide edilir Kicik Qafqazin cenub asirimlari istisnadir 2 Lacerta raddei nairensis Darevsky 1967 Serqi Turkiye Kur cayinin yuxari axarlari ve Gurcustanin cenub hissesi Istinadlar Redakte VIVOS VOCO I S Darevski V V Qrecko L A Kupriyanova Erkeksiz coxalan kertenkeleler Darevsky I S 1992 Evolution and ecology of parthenogenesis in reptiles In Adler K ed Herpetology Current research on the biology of Amphibians and Reptiles Proc First World Congress Herpetol Oxford Ohio 21 39 Engelmann W E et al 1993 Lurche und Kriechtiere Europas Neumann Verlag Radebeul Germany 440 pp Xarici kecidler RedakteAzerbaycan kertenkelesiMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan kertenkelesi amp oldid 5327845, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
