Avey monastırı və ya Müqəddəs Sarqis monastırı (erm.Գագա Սուրբ Սարգիս վանք) — Qazax rayonununDaş Salahlı kəndi ərazisində Aveydağ silsiləsinin ən yüksək zirvəsində yerləşən monastır kompleksi. Kompleks Avey dağının zirvəsində, dəniz səviyyəsindən 922 metr, dağ ətəyindən isə 420 metr yüksəklikdə yerləşir. Tikili Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən ölkə əhəmiyyətli tarix-memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmışdır.
V əsr təməli qoyulub X-XI əsrlər hazırkı kilsə binası inşa edilib 1230 - Hovannes Tavuşetsi monastıra köçmüşdür 1851 - monastırda əsaslı yenidənqurma işləri aparılmışdır
Monastır kompleksinə iki kilsə, sovməə, qala divarları və bir neçə köməkçi tikililər daxildir. Kompleksin şimal tərəfindən yerləşən kilsə planda düzbucaqlı formaya malik olmaqla, yarımdairəvi tağ-tavanla örtülmüşdür. Cənub tərəfdə yerləşən günbəzli kilsə xaricdən düzbucaqlı, daxildən isə xaçvari plana malikdir.
Tarixi
Kompleksə daxil olan günbəzli kilsənin girişi
Məbəd erkən xristianlıq dövrü döyüşçü-şəhidi olan Müqəddəs Sarqisin adını daşıyır. Sonradan Mesrop Maştots onun şərəfinə iki monastırın əsasını qoymuşdur ki, bunlardan da biri ErmənistanınAraqatsotn mərzinin Uşi kəndində, digəri isə Qazax rayonununDaş Salahlı kəndində yerləşir. `Bu hadisələr XIII əsr tarixçisi Kirakos Qandzaketsinin“Tarix” əsərində də işıqlandırılmışdır. Həmçinin gürcü xronikalarında da bu hadisə ilə bağlı məlumatlar saxlanmışdır.
Müxtəlif tayfalardan olan barbarlardan təşkil olunmuş atlılar ordası əyaləti mühasirəyə aldı və Müqəddəs Sarqisin xatirəsinə inşa edilmiş məbədi dağıtmaq istədi. Lakin, barbarları öz aralarında dalaşdıran tanrı, bunun olmasına imkan vermədi.
Böyük ordu ilə Qaq rayonuna soxulan Atabəy Eltukuz monastırı yandırmaq istəyirdi, lakin onun bütün ordusu ilan zəhəri ilə zəhərləndi.
Tarixçi Vardan Araveltsi monqolların yürüşündən bəhs edərkən deyir:
...Qaq əyalətində kral Qaqik tərəfindən inşa edilmiş Qaq qalası və Qaq dağının başında isə bütün dünyaya məşhur olan, müqəddəs vardapet Mesrop tərəfindən inşa edilmiş və xeyir-dua verilmiş xaçlı monastır və kilsə yerləşərək sərhədsiz düzlər və geniş sahələrə nəzarət edir.
1230-cu ildə erməni tarixçisi Hovannes Tavuşetsi monastırda məskən salmışdır.
Müqəddəs Sarqis monastırı orta əsrlərdə regionun əsas ziyarətgahlarından biri olmuşdur. Monastır Pasxa bayramında və bazar günlərində ziyarət edilmişdir. Arxiv sənədləri və monastır kilsəsi üzərindəki kitabədən bəlli olur ki, tikilidə 1851-ci ildə Tiflis ermənilərindən olan Yesai Nuriyants tərəfindən həyata keçirilmişdir. Bundan sonra ağa Sarkis Varşamyan növbəti bərpa işləri aparmışdır.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Monastır kompleksinə iki kilsə, sovməə, qala divarları və bir neçə köməkçi tikililər daxildir. Kompleksin şimal tərəfindən yerləşən kilsə planda düzbucaqlı formaya malik olmaqla, yarımdairəvi tağ-tavanla örtülmüşdür. İbadət zalı demək olar ki, kvadrat formasına malikdir, kiçik bemə malik altar apsidası isə planda yarımdairəvi formaya malikdir.
Cənub tərəfdə yerləşən günbəzli kilsə 4.90x5.80 m ölçülərə, xaricdən düzbucaqlı, daxildən isə xaçvari plana malikdir. Xaçın qolları arasında ən uzun ölçüyə malik olan şərq qolu yarımdairəvi sonluğa, digər üç qol isə düzbucaqlı sonluğa malikdir. Planda oval formaya malik olan günbəz (2.7x2x2 m) yarımdairəvi tağların formalaşdırdığı düzbucaqlı üzərində dayanır. Kilsənin daxili plan kompozisiyası, xaçvari plana malik olan Qəbizdərə kilsəsini xatırladır. Xarici fəza həcminə görə isə kilsə günbəzli zal kilsələri ilə yaxınlıq təşkil edir.
Hər iki kilsə iki pilləli binə üzərində və inşa xüsusiyyətlərindən bəlli olduğu kimi ardıcıllıqla inşa edilmişdir. Bunu göstərən əsas amillərdən biri şərq divarında hörgü sıralarının fərqli hündürlüklərə malik olmasıdır.
İstinadlar
Анохин Г. И. Малый Кавказ. — М.: Физкультура и спорт, 1981. — 191 с.
От узловой вершины 1680 м по тропе на лесном водоразделе на северо-восток 4 км до высшей точки Мисхана (1538 м), 4 км до вершины 1424 м, 3 км на восток через лесную поляну, протянувшуюся поперек хребта, до вершины Эльяк (1361 м) на опушке леса, 5 км вдоль опушки леса до вершины Воскеван (1240 м), 9 км на северо-восток до конца леса. Далее только по травянистому водоразделу: на юго-восток 5 км до вершины Сурбсаркис («Святой Саркис» или Гаг, 924 м) с храмом на ней, на север 8 км до вершины Малачал (544 м) и 2 км до восточной окраины сел. Алибайрамлы, откуда на восток по дороге 7 км до пос. Юхарысалахлы, через который идет автострада Кировабад—Тбилиси. Общая протяженность маршрута от вершины 1680 м до пос. Юхарысалахлы 47 км.
"Dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı" (PDF). Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2 avqust 2001. İstifadə tarixi: 20 iyul 2020.
Lilit Hovhannisyan. "Thirsting for a Mate: Tradition and faith meet on St. Sarkis Day". Features (ingilis). ArmeniaNow.com. 2009-02-06. 2013-06-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-14. (#parameter_ignored_suggest)
Араке́л Даврижеци́ - Книга историй, Комментарии
"Ardzagank, " 1886, No. 12, p. 161.
Melik-Ohanjanian K. Yerevan, 1961, p. 252
Melikset-Bek, L. M. Georgian Sources about Armenia and Armenians, vol. 1, Yerevan, 1934
History by Vardan Vardapet. Venice, 1862, p. 123
A Collection of Historiographical Works compiled by Priest Samuel Anetsy. Vagharshapat, 1893, p. 138
Всеобщая история Вардана Великого. — Moskva 1861.
National Archives of Armenia, fund 56, list 1, file 3735, p. 1
Ахундов, Д. А. Архитектура древнего и раннесредневекогого Азербайджана. Баку: Азерб. Государств.изв.-во. 1986.
Noyabr 09, 2021
avey, monastırı, müqəddəs, sarqis, monastırı, Գագա, Սուրբ, Սարգիս, վանք, qazax, rayonunun, daş, salahlı, kəndi, ərazisində, aveydağ, silsiləsinin, yüksək, zirvəsində, yerləşən, monastır, kompleksi, kompleks, avey, dağının, zirvəsində, dəniz, səviyyəsindən, met. Avey monastiri ve ya Muqeddes Sarqis monastiri erm Գագա Սուրբ Սարգիս վանք Qazax rayonunun Das Salahli kendi erazisinde Aveydag silsilesinin en yuksek zirvesinde yerlesen monastir kompleksi Kompleks Avey daginin zirvesinde deniz seviyyesinden 922 metr dag eteyinden ise 420 metr yukseklikde yerlesir 1 Tikili Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyi terefinden olke ehemiyyetli tarix memarliq abidesi kimi qeydiyyata alinmisdir 2 Avey monastiriMuqeddes Sarqis monastiri41 08 29 sm e 45 15 58 s u Olke AzerbaycanSeher QazaxYerlesir Das SalahliAidiyyati Alban Hevari KilsesiErmeni Qriqorian KilsesiEsas tarixler V esr temeli qoyulubX XI esrler hazirki kilse binasi insa edilib1230 Hovannes Tavusetsi monastira kocmusdur1851 monastirda esasli yenidenqurma isleri aparilmisdirAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 283KateqoriyaMebedEhemiyyetiOlke ehemiyyetliAvey monastiriMonastir kilsesinin plani Vikianbarda elaqeli mediafayllarMonastir kompleksine iki kilse sovmee qala divarlari ve bir nece komekci tikililer daxildir Kompleksin simal terefinden yerlesen kilse planda duzbucaqli formaya malik olmaqla yarimdairevi tag tavanla ortulmusdur Cenub terefde yerlesen gunbezli kilse xaricden duzbucaqli daxilden ise xacvari plana malikdir Mundericat 1 Tarixi 2 Memarliq xususiyyetleri 3 Istinadlar 4 EdebiyyatTarixi Redakte Komplekse daxil olan gunbezli kilsenin girisi Mebed erken xristianliq dovru doyuscu sehidi olan Muqeddes Sarqisin adini dasiyir 3 4 Sonradan Mesrop Mastots onun serefine iki monastirin esasini qoymusdur ki bunlardan da biri Ermenistanin Araqatsotn merzinin Usi kendinde digeri ise Qazax rayonunun Das Salahli kendinde yerlesir 5 6 Bu hadiseler XIII esr tarixcisi Kirakos Qandzaketsinin Tarix eserinde de isiqlandirilmisdir Hemcinin gurcu xronikalarinda da bu hadise ile bagli melumatlar saxlanmisdir 7 1130 cu ile aid melumatda deyilir Muxtelif tayfalardan olan barbarlardan teskil olunmus atlilar ordasi eyaleti muhasireye aldi ve Muqeddes Sarqisin xatiresine insa edilmis mebedi dagitmaq istedi Lakin barbarlari oz aralarinda dalasdiran tanri bunun olmasina imkan vermedi 8 1163 cu ile aid melumatda deyilir Boyuk ordu ile Qaq rayonuna soxulan Atabey Eltukuz monastiri yandirmaq isteyirdi lakin onun butun ordusu ilan zeheri ile zeherlendi 9 Tarixci Vardan Araveltsi monqollarin yurusunden behs ederken deyir Qaq eyaletinde kral Qaqik terefinden insa edilmis Qaq qalasi ve Qaq daginin basinda ise butun dunyaya meshur olan muqeddes vardapet Mesrop terefinden insa edilmis ve xeyir dua verilmis xacli monastir ve kilse yerleserek serhedsiz duzler ve genis sahelere nezaret edir 10 1230 cu ilde ermeni tarixcisi Hovannes Tavusetsi monastirda mesken salmisdir Muqeddes Sarqis monastiri orta esrlerde regionun esas ziyaretgahlarindan biri olmusdur Monastir Pasxa bayraminda ve bazar gunlerinde ziyaret edilmisdir Arxiv senedleri ve monastir kilsesi uzerindeki kitabeden belli olur ki tikilide 1851 ci ilde Tiflis ermenilerinden olan Yesai Nuriyants terefinden heyata kecirilmisdir Bundan sonra aga Sarkis Varsamyan novbeti berpa isleri aparmisdir 11 Memarliq xususiyyetleri RedakteMonastir kompleksine iki kilse sovmee qala divarlari ve bir nece komekci tikililer daxildir 12 Kompleksin simal terefinden yerlesen kilse planda duzbucaqli formaya malik olmaqla yarimdairevi tag tavanla ortulmusdur 12 Ibadet zali demek olar ki kvadrat formasina malikdir kicik beme malik altar apsidasi ise planda yarimdairevi formaya malikdir 13 Cenub terefde yerlesen gunbezli kilse 4 90x5 80 m olculere xaricden duzbucaqli daxilden ise xacvari plana malikdir Xacin qollari arasinda en uzun olcuye malik olan serq qolu yarimdairevi sonluga diger uc qol ise duzbucaqli sonluga malikdir Planda oval formaya malik olan gunbez 2 7x2x2 m yarimdairevi taglarin formalasdirdigi duzbucaqli uzerinde dayanir 12 Kilsenin daxili plan kompozisiyasi xacvari plana malik olan Qebizdere kilsesini xatirladir 12 Xarici feza hecmine gore ise kilse gunbezli zal kilseleri ile yaxinliq teskil edir 12 Her iki kilse iki pilleli bine uzerinde ve insa xususiyyetlerinden belli oldugu kimi ardicilliqla insa edilmisdir 12 Bunu gosteren esas amillerden biri serq divarinda horgu siralarinin ferqli hundurluklere malik olmasidir 12 Istinadlar Redakte Anohin G I Malyj Kavkaz M Fizkultura i sport 1981 191 s Ot uzlovoj vershiny 1680 m po trope na lesnom vodorazdele na severo vostok 4 km do vysshej tochki Mishana 1538 m 4 km do vershiny 1424 m 3 km na vostok cherez lesnuyu polyanu protyanuvshuyusya poperek hrebta do vershiny Elyak 1361 m na opushke lesa 5 km vdol opushki lesa do vershiny Voskevan 1240 m 9 km na severo vostok do konca lesa Dalee tolko po travyanistomu vodorazdelu na yugo vostok 5 km do vershiny Surbsarkis Svyatoj Sarkis ili Gag 924 m s hramom na nej na sever 8 km do vershiny Malachal 544 m i 2 km do vostochnoj okrainy sel Alibajramly otkuda na vostok po doroge 7 km do pos Yuharysalahly cherez kotoryj idet avtostrada Kirovabad Tbilisi Obshaya protyazhennost marshruta ot vershiny 1680 m do pos Yuharysalahly 47 km Dunya ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin siyahisi PDF Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyi 2 avqust 2001 Istifade tarixi 20 iyul 2020 Lilit Hovhannisyan Thirsting for a Mate Tradition and faith meet on St Sarkis Day Features ingilis ArmeniaNow com 2009 02 06 2013 06 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 14 parameter ignored suggest Arake l Davrizheci Kniga istorij Kommentarii Ardzagank 1886 No 12 p 161 Melik Ohanjanian K Yerevan 1961 p 252 Melikset Bek L M Georgian Sources about Armenia and Armenians vol 1 Yerevan 1934 History by Vardan Vardapet Venice 1862 p 123 A Collection of Historiographical Works compiled by Priest Samuel Anetsy Vagharshapat 1893 p 138 Vseobshaya istoriya Vardana Velikogo Moskva 1861 National Archives of Armenia fund 56 list 1 file 3735 p 1 1 2 3 4 5 6 7 Mamedova 2004 seh 98 Ahundov D A Arhitektura drevnego i rannesrednevekogogo Azerbajdzhana Baku Azerb Gosudarstv izv vo 1986 214 Edebiyyat RedakteMamedova Gyulchohra Zodchestvo Kavkazskoj Albanii Baku Chashyoglu 2004 Ahundov D A Arhitektura drevnego i rannesrednevekogogo Azerbajdzhana Baku Azerb Gosudarstv izv vo 1986 Menbe https az wikipedia org w index php title Avey monastiri amp oldid 6042251, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
