Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Arşakilər sülaləsi — Bizim eradan əvvəl 250-ci ildən eranın 224-cü ilinədək Parfiyada iqtidarda olmuş, əsilli xanədan.
Tarixi
E.ə. 53-cü ildə Roma sərkərdəsinin Azərbaycana uğursuz yürüşündən sonra Artaşeslər öz hakimiyyətini qısa müddətə bərpa edirlər, lakin E.ə. 36-cı ildə Mark Antoni Azərbaycandan keçib, onu dağıdaraq İrana hücum etdi. Antoni II Artavazdı öldürtdürdü.
63 il ərzində Azərbaycanı ələ keçirmək üçün Roma ilə İran ara-sında müharibələr getmiş və nəhayət, qarşılıqlı sazişə görə hər iki dövlət Ermənistanı öz nüfuz dairəsində saxlamışdı. Azərbaycan Romanın tərkibində qalmış, lakin oranı Parfiya Arşakilər sülaləsinin nümayəndələri idarə etməyə başlamışdı. Sülalənin başcısı İran hökmdarı Vologezin qardaşı Tiridat olmuşdur. 224-cü ildə İranda yeni Sasanilər sülaləsi hakimiyyəti ələ keçirir, lakin Arşakilər sülaləsi Azərbaycanda hakimiyyəti Sasanilərə vermək istəməyərək müharibəyə başlayır. Nəhayət, 297-ci ildə Roma imperiyasının köməyi ilə Arşakilər qələbə qazanır.
Genealogiya
Arşakilər öz başlanığıclarını mifik Kavi Arşandan götürür.. Арриан упоминает также о том, что парфяне возводили свой род к ахеменидскому царю II Artakserks .
Şahları
Şablon:
| şəkil | Ad | Ailə münasibəti | Hökmranlığı | Qeydlər |
|---|---|---|---|---|
| Arşakilər sülaləsi (247 BC – 228 AD) | ||||
 | () | oğlu, nəvəsi (ehtimal ki II Artakserks nəslindəndir) | e.ə. 247–211 | |
 | () | oğlu | e.ə. 211–185 | |
 | III Arşak | oğlan nəvəsi | e.ə. 185–170 | |
 | IV Arşak | oğlu | e.ə. 170–167 | |
 | I Mitridat V Arşak | oğlu | e.ə. 167 –132 | |
 | VI Arşak | I Mitridatın oğlu | e.ə. 132–127 | İskitlərlə döyüşdə öldürüldü. |
 | VII Arşak | oğlu | e.ə. 127–126 | Toxarlarlar ilə döyüşdə öldürüldü. |
| Vologas(?) VIII Arşak | oğlu | e.ə. 126–122 | Midiya, Arran və İberiyanın ilk Arşak kralı | |
| Artaban(?) IX Arşak | oğlu | e.ə. 122–121 | Midiyalılarla döyüşdə öldürüldü. | |
 | X Arşak | oğlu | e.ə. 121–91 | |
 | XI Arşak | oğlu | e.ə. 91–87 | |
| Artaban(?) XII Arşak | ehtimal ki Vologas(?)ın oğlu | e.ə. 91–77? | ||
| XIII Arşak | oğlu | e.ə. 88–67 | ||
 | XIV Arşak | ehtimal ki oğlu | e.ə. 80–75 | |
 | XV Arşak | ehtimal ki Vologas(?) ın oğlu | e.ə. 77–70 | |
| Arşak(?) ya Vardan(?) ya Vonon(?) XVI Arşak | ? | e.ə. 77–66 | ||
 | XVII Arşak | oğlu | e.ə. 70–57 | tərəfindən öldürüldü. |
| ? XVIII Arşak | ehtimal ki XVI Arşakın oğlu | e.ə. 66–63 | ||
 | XIX Arşak | oğlu | e.ə. 65 –54 | tərəfindən öldürüldü. |
 | XX Arşak | oğlu | e.ə. 57–38 | tərəfindən öldürüldü. |
 | XXI Arşak | oğlu | e.ə. 50–38 | Romalılarla döyüşdə öldürüldü |
 | XXII Arşak | oğlu | e.ə. 38–2 | tərəfindən öldürüldü. |
 | XXIII Arşak | ehtimal ki XIII Arşak nəslindəndir | e.ə. 30–25 | |
| Mitridat XXVI Arşak | ehtimal ki XIII Arşak nəslindəndir | e.ə. 12–9 | ||
 | prənsesi | e.ə. 2–e. 4 | ||
 | XXV Arşak | & oğlu | e.ə. 2– e. 4 | |
 | XXVI Arşak | ehtimal ki XIII Arşak nəslindəndir | 4–6 | |
 | XXVII Arşak | oğlu | 8–12 | |
 | XXVIII Arşak | ehtimal ki XIII Arşak nəslindəndir | 10–40 | |
| XXIX Arşak | ehtimal ki nəslindəndir | 35–36 | ||
| XXX Arşak | oğlu | 37 | ||
 | XXXI Arşak | oğlu | 40–51 | |
 | XXXII Arşak | oğlu | 40–46 | tərəfindən öldürüldü. |
 | XXXIII Arşak | ehtimal ki oğlu | 45–51 | |
| Mitridat XXXIV Arşak | oğlu | 49–50 | ||
 | XXXV Arşak | oğlu | 51–77 | |
 | XXXVI Arşak | oğlu | 55–58 | |
 | XXXVII Arşak | ehtimal ki böyük oğlu | 77–89/90 | |
 | XXXVIII Arşak | ehtimal ki kiçik oğlu | 77–115 | |
 | XXXIX Arşak | ehtimal ki or
| 80–81 | |
 | XL Arşak | qardaşı | 89/90–130 | |
 | XLI Arşak | ? | 105–148 | |
 | XLII Arşak | oğlu | 116–117 | |
 | XLIII Arşak | ehtimal ki oğlu | 130–145 | |
| ? XLIV Arşak | ? | 140–140 | ||
 | XLV Arşak | oğlu | 148–191 | |
 | XLVI Arşak | oğlu | 191–208 | |
 | XLVII Arşak | ehtimal ki oğlu | 190–195 | |
 | XLVIII Arşak | oğlu | 208–228 | I Ərdəşir tərəfindən öldürüldü. |
 | XLIX Arşak | oğlu | 213–226 | I Ərdəşir tərəfindən öldürüldü. |
| L Arşak | oğlu | 217–222 | ||
Siyahı:
- I Arşak (e.ə 250-211)
- I Tiridat (e.ə 246-211)
- II Arşak (e.ə 211-185)
- Friapatius (e.ə 185-170)
- I Fraota (e.ə 170-167)
- I Mitridat (e.ə 167-132)
- II Fraota (e.ə 132-127)
- II Artaban (e.ə 122-121)
- II Mitridat (e.ə 121-91)
- I Qotarzes (e.ə 91-87)
- I Orod (e.ə 80-75)
- I Sanatürk (e.ə 77-70)
- III Mitridat (e.ə 65-54)
- II Orod (e.ə 57-38)
- I Pakor (e.ə 50-38)
- IV Fraota (e.ə 38-2)
- II Tiridat (e.ə 30-25)
- Musa (e.ə 2- b.e 4)
- V Fraota (e.ə 2- b.e 4)
- III Orod (4-6)
- I Vanon (8-12)
- III Artaban (10-40)
- III Tiridat (35-36)
- II Qotarzes (40-51)
- I Vardan (40-46)
- II Vanon (45-51)
- I Volagez (51-77)
- II Vardan (55-58)
- II Volagez (77-89)
- II Pakor (77-115)
- IV Artaban (80-81)
- I Osroez (89-130)
- III Volagez (105-148)
- IV Mitridat (115-145)
- Parfamaspatez (116-117)
- II Sanatürk (145-145)
- IV Volagez (148-191)
- V Volagez (191-208)
- II Osroez (190-195)
- VI Volagez (208-228)
- V Artaban (213-226)
İstinadlar
- Луконин В. Г. Древний и раннесредневековый Иран. М.: «Наука», 1987. 295 стр. — стр. 116 и прим. 37
- Arrian. Parthica, fr. −1 — Syncellus, c. 539. Цит. по: Луконин В. Г. Древний и раннесредневековый Иран. М.: «Наука», 1987. 295 стр. — стр. 116
- Assar, 2004.Assar, 2005. Assar, "Moses of Choren & the Early Parthian Chronology", 2006.
- Qashqai, H., "The successors of Mithridates II"
- Assar, G.R.F., "A Revised Parthian Chronology of the Period 165-91 BC" Qashqai, H., "The successors of Mithridates II"
- Assar, G.R.F., "A Revised Parthian Chronology of the Period 165-91 BC"
- Josephus Flavius, Antiquities of the Jews, Book XVI, Ch.8.4
- Tacitus, The Annals, 11.10
- See: Unknown King (III) ( 2013-03-27 at the Wayback Machinetəq. AD 140)
- See: Tiridates III ( 2013-11-01 at the Wayback Machinetəq. AD 224 – 228?)
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Arşakilər Parfiya dövlətinin tarixində (fr.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arsakiler sulalesi Bizim eradan evvel 250 ci ilden eranin 224 cu ilinedek Parfiyada iqtidarda olmus esilli xanedan TarixiE e 53 cu ilde Roma serkerdesinin Azerbaycana ugursuz yurusunden sonra Artasesler oz hakimiyyetini qisa muddete berpa edirler lakin E e 36 ci ilde Mark Antoni Azerbaycandan kecib onu dagidaraq Irana hucum etdi Antoni II Artavazdi oldurtdurdu 63 il erzinde Azerbaycani ele kecirmek ucun Roma ile Iran ara sinda muharibeler getmis ve nehayet qarsiliqli sazise gore her iki dovlet Ermenistani oz nufuz dairesinde saxlamisdi Azerbaycan Romanin terkibinde qalmis lakin orani Parfiya Arsakiler sulalesinin numayendeleri idare etmeye baslamisdi Sulalenin bascisi Iran hokmdari Vologezin qardasi Tiridat olmusdur 224 cu ilde Iranda yeni Sasaniler sulalesi hakimiyyeti ele kecirir lakin Arsakiler sulalesi Azerbaycanda hakimiyyeti Sasanilere vermek istemeyerek muharibeye baslayir Nehayet 297 ci ilde Roma imperiyasinin komeyi ile Arsakiler qelebe qazanir GenealogiyaArsakiler oz baslanigiclarini mifik Kavi Arsandan goturur Arrian upominaet takzhe o tom chto parfyane vozvodili svoj rod k ahemenidskomu caryu II Artakserks SahlariSablon The Parthian Empire at its greatest extentsekil Ad Aile munasibeti Hokmranligi QeydlerArsakiler sulalesi 247 BC 228 AD oglu nevesi ehtimal ki II Artakserks neslindendir e e 247 211 oglu e e 211 185III Arsak oglan nevesi e e 185 170IV Arsak oglu e e 170 167I Mitridat V Arsak oglu e e 167 132VI Arsak I Mitridatin oglu e e 132 127 Iskitlerle doyusde olduruldu VII Arsak oglu e e 127 126 Toxarlarlar ile doyusde olduruldu Vologas VIII Arsak oglu e e 126 122 Midiya Arran ve Iberiyanin ilk Arsak kraliArtaban IX Arsak oglu e e 122 121 Midiyalilarla doyusde olduruldu X Arsak oglu e e 121 91XI Arsak oglu e e 91 87Artaban XII Arsak ehtimal ki Vologas in oglu e e 91 77 XIII Arsak oglu e e 88 67XIV Arsak ehtimal ki oglu e e 80 75XV Arsak ehtimal ki Vologas in oglu e e 77 70Arsak ya Vardan ya Vonon XVI Arsak e e 77 66XVII Arsak oglu e e 70 57 terefinden olduruldu XVIII Arsak ehtimal ki XVI Arsakin oglu e e 66 63XIX Arsak oglu e e 65 54 terefinden olduruldu XX Arsak oglu e e 57 38 terefinden olduruldu XXI Arsak oglu e e 50 38 Romalilarla doyusde oldurulduXXII Arsak oglu e e 38 2 terefinden olduruldu XXIII Arsak ehtimal ki XIII Arsak neslindendir e e 30 25Mitridat XXVI Arsak ehtimal ki XIII Arsak neslindendir e e 12 9prensesi e e 2 e 4XXV Arsak amp oglu e e 2 e 4XXVI Arsak ehtimal ki XIII Arsak neslindendir 4 6XXVII Arsak oglu 8 12XXVIII Arsak ehtimal ki XIII Arsak neslindendir 10 40XXIX Arsak ehtimal ki neslindendir 35 36XXX Arsak oglu 37XXXI Arsak oglu 40 51XXXII Arsak oglu 40 46 terefinden olduruldu XXXIII Arsak ehtimal ki oglu 45 51Mitridat XXXIV Arsak oglu 49 50XXXV Arsak oglu 51 77XXXVI Arsak oglu 55 58XXXVII Arsak ehtimal ki boyuk oglu 77 89 90XXXVIII Arsak ehtimal ki kicik oglu 77 115XXXIX Arsak ehtimal ki or 80 81XL Arsak qardasi 89 90 130XLI Arsak 105 148XLII Arsak oglu 116 117XLIII Arsak ehtimal ki oglu 130 145 XLIV Arsak 140 140XLV Arsak oglu 148 191XLVI Arsak oglu 191 208XLVII Arsak ehtimal ki oglu 190 195XLVIII Arsak oglu 208 228 I Erdesir terefinden olduruldu XLIX Arsak oglu 213 226 I Erdesir terefinden olduruldu L Arsak oglu 217 222Siyahi I Arsak e e 250 211 I Tiridat e e 246 211 II Arsak e e 211 185 Friapatius e e 185 170 I Fraota e e 170 167 I Mitridat e e 167 132 II Fraota e e 132 127 II Artaban e e 122 121 II Mitridat e e 121 91 I Qotarzes e e 91 87 I Orod e e 80 75 I Sanaturk e e 77 70 III Mitridat e e 65 54 II Orod e e 57 38 I Pakor e e 50 38 IV Fraota e e 38 2 II Tiridat e e 30 25 Musa e e 2 b e 4 V Fraota e e 2 b e 4 III Orod 4 6 I Vanon 8 12 III Artaban 10 40 III Tiridat 35 36 II Qotarzes 40 51 I Vardan 40 46 II Vanon 45 51 I Volagez 51 77 II Vardan 55 58 II Volagez 77 89 II Pakor 77 115 IV Artaban 80 81 I Osroez 89 130 III Volagez 105 148 IV Mitridat 115 145 Parfamaspatez 116 117 II Sanaturk 145 145 IV Volagez 148 191 V Volagez 191 208 II Osroez 190 195 VI Volagez 208 228 V Artaban 213 226 IstinadlarLukonin V G Drevnij i rannesrednevekovyj Iran M Nauka 1987 295 str str 116 i prim 37 Arrian Parthica fr 1 Syncellus c 539 Cit po Lukonin V G Drevnij i rannesrednevekovyj Iran M Nauka 1987 295 str str 116 Assar 2004 Assar 2005 Assar Moses of Choren amp the Early Parthian Chronology 2006 Qashqai H The successors of Mithridates II Assar G R F A Revised Parthian Chronology of the Period 165 91 BC Qashqai H The successors of Mithridates II Assar G R F A Revised Parthian Chronology of the Period 165 91 BC Josephus Flavius Antiquities of the Jews Book XVI Ch 8 4 Tacitus The Annals 11 10 See Unknown King III 2013 03 27 at the Wayback Machineteq AD 140 See Tiridates III 2013 11 01 at the Wayback Machineteq AD 224 228 Hemcinin baxParfiya Parflar Alban ArsakileriXarici kecidlerArsakiler Parfiya dovletinin tarixinde fr