Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Arzu-Qəmbər dastanı— İraq-Türkman və Azərbaycan folklorunda ən məşhur dastan
Haqqında
"Arzu-Qəmbər" dastanı xalq məişətini, onun inam və etiqadını, mərasimlərini, adət-ənənələrini parlaq şəkildə əks etdirir. Bu hekayə türkmənlərin İslam dinini qəbul etmələrindən sonra yazılmışdır. “Arzu ilə Qamber” bir türkmən dastanıdır. XVI-XVII yüzilliklər Ağqoyunlu və ya Qaraqoyunlu Türkmən dövlətləri zamanında İraqda tamamlanmışdır . Kimin tərəfindən yazıldığı bilinməyən bu hekayə Osmanlı imperiyasının son dövrlərində Anadolu rəvayəti olaraq daş basması, daha sonra da mətbəə hərfləri ilə basılmışdır. Original mətninə hələlik rast gəlinməyib . Dastan Kərkük ləhcəsinin bariz nümunəsi olduğundan İraq(1964), İran(1967) və Türkiyədə(1971), Bakıda təkrar-təkrar çap olunub ,, . Dastanın Bakı, Şamaxı, Gəncə, Naxçıvan, Qarayazı və s. variantları olsa da, işıq üzü görməmişlər . "Arzu-Qəmbər" xalq nağılları ilə bağlı olan dastanlardandır. Dastanın müqəddiməsi nağıl pişrovu ilə başlayır. Dastanda hadisələr iki sevgilinin - Arzu və Qəmbərin bir-birinə qovuşması uğrunda mübarizəsini əks etdirir. Dastanın qəhrəmanı Qəmbər XVI-XVII yüzilliklər arasında İraqda yaşamış bir türkmən şairidir Dastan çoxvariantlıdır. Buna görə də dastanın məzmununda müəyyən fərqliliklər mövcuddur.
Dastanın variantları
- Suriya variantı
- Xorasan variantı
- Anadolu variantı
- Göyyurd variantı
- Nevşəhər variantı
- Yoğunhisar variantı
- Gəncə variantı
- Bakı variantı
- Qarayazı variantı
- Kərkük variantı (Ə.Tərzibaşının topladığı)
- Axıska variantı (Əhliman Axundov)
- Cengiz Ketenenin İmam Zeynel Abidin kənd sakini,1937-ci il təvəllüdlü Semin Bayatlıdan topladığı variant
- İraq-Türkmən variantı (II) (İbrahim Daquqi)
- Karaim variantı
- Avstriya variantı
- Hollandiya variantı
- Türkiyə əlyazmaları
- Noqay variantı
- Türkmən əlyazmaları
Mənbə
- Azərbaycan dastanları V cilddə. V cild. Bakı, 2005.
- S.P.Pirsultanlı. "Arzu-Qəmbər" dastanının yayılma coğrafiyası və poetikası. Gəncə, 2013
Həmçinin bax
- A.Xürrəmqızı. "Arzu-Qəmbər" dastanının əlyazmaları. Kredo,2015,7 avqust.
- A.Xürrəmqızı. "Arzu-Qəmbər" dastanının nəşr tarixinə dair. Kredo, 2015, 27 iyul
İstinadlar
- Qəzənfər Paşayev. Əta Tərzibaşının folklorşünaslıq fəaliyyəti. Bakı: Təhsil. 2016. səh. 262.
- İbrahim Daquqi. İraq türkmənləri. Ankara. 1970.
- "Arzu-Qənbər" dastanı, Bakı, 1971
- Kərkük folkloru antologiyası. Bakı: Azərnəşr. 1987.
- Azərbaycan folkloru antologiyası. İraq-Türkman cildi(latın qrafikas ilə). Bakı. 2009.
- S.Paşayev. Çoxvariantlı "Arzu-Qəmbər" dastanı və xalq əfsanələri. Bakı: Elm və həyat jurnalı,№ 2. 1969. səh. 203.
- “Arzu-Qəmbər” dastanı. Toplayanı: Sədnik Paşa Pirsultanlı. “Azərbaycan qadını” , 1974, №12
- Afaq Ramazanova."Arzu-Qəmbər" dastanı. Noqay variantı. Dədə Qorqud elmi-ədəbi toplu №2, 2014
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arzu Qember dastani Iraq Turkman ve Azerbaycan folklorunda en meshur dastanHaqqinda Arzu Qember dastani xalq meisetini onun inam ve etiqadini merasimlerini adet enenelerini parlaq sekilde eks etdirir Bu hekaye turkmenlerin Islam dinini qebul etmelerinden sonra yazilmisdir Arzu ile Qamber bir turkmen dastanidir XVI XVII yuzillikler Agqoyunlu ve ya Qaraqoyunlu Turkmen dovletleri zamaninda Iraqda tamamlanmisdir Kimin terefinden yazildigi bilinmeyen bu hekaye Osmanli imperiyasinin son dovrlerinde Anadolu revayeti olaraq das basmasi daha sonra da metbee herfleri ile basilmisdir Original metnine helelik rast gelinmeyib Dastan Kerkuk lehcesinin bariz numunesi oldugundan Iraq 1964 Iran 1967 ve Turkiyede 1971 Bakida tekrar tekrar cap olunub Dastanin Baki Samaxi Gence Naxcivan Qarayazi ve s variantlari olsa da isiq uzu gormemisler Arzu Qember xalq nagillari ile bagli olan dastanlardandir Dastanin muqeddimesi nagil pisrovu ile baslayir Dastanda hadiseler iki sevgilinin Arzu ve Qemberin bir birine qovusmasi ugrunda mubarizesini eks etdirir Dastanin qehremani Qember XVI XVII yuzillikler arasinda Iraqda yasamis bir turkmen sairidir Dastan coxvariantlidir Buna gore de dastanin mezmununda mueyyen ferqlilikler movcuddur Dastanin variantlariSuriya varianti Xorasan varianti Anadolu varianti Goyyurd varianti Nevseher varianti Yogunhisar varianti Gence varianti Baki varianti Qarayazi varianti Kerkuk varianti E Terzibasinin topladigi Axiska varianti Ehliman Axundov Cengiz Ketenenin Imam Zeynel Abidin kend sakini 1937 ci il tevelludlu Semin Bayatlidan topladigi variant Iraq Turkmen varianti II Ibrahim Daquqi Karaim varianti Avstriya varianti Hollandiya varianti Turkiye elyazmalari Noqay varianti Turkmen elyazmalariMenbeAzerbaycan dastanlari V cildde V cild Baki 2005 S P Pirsultanli Arzu Qember dastaninin yayilma cografiyasi ve poetikasi Gence 2013Hemcinin baxA Xurremqizi Arzu Qember dastaninin elyazmalari Kredo 2015 7 avqust A Xurremqizi Arzu Qember dastaninin nesr tarixine dair Kredo 2015 27 iyulIstinadlarQezenfer Pasayev Eta Terzibasinin folklorsunasliq fealiyyeti Baki Tehsil 2016 seh 262 Ibrahim Daquqi Iraq turkmenleri Ankara 1970 Arzu Qenber dastani Baki 1971 Kerkuk folkloru antologiyasi Baki Azernesr 1987 Azerbaycan folkloru antologiyasi Iraq Turkman cildi latin qrafikas ile Baki 2009 S Pasayev Coxvariantli Arzu Qember dastani ve xalq efsaneleri Baki Elm ve heyat jurnali 2 1969 seh 203 Arzu Qember dastani Toplayani Sednik Pasa Pirsultanli Azerbaycan qadini 1974 12 Afaq Ramazanova Arzu Qember dastani Noqay varianti Dede Qorqud elmi edebi toplu 2 2014