fbpx
Wikipedia

Arif Həşimov

Arif Məmməd oğlu Həşimov (28 sentyabr 1949(1949-09-28), Şahbuz, Naxçıvan MSSR) — texnika elmlər doktoru, akademik, "Azərenerji" ASC-nin prezidentin müşaviri və LAYİHƏ-AXTARIŞ ENERGETİKA İnstitutunun direktoru, AMEA Fizika İnstitutunun "Yüksək gərginliklərin fizikası və texnikası" laboratoriyasının rəhbəridir. Əməkdar Elm Xadimi (2005), AMEA-nın həqiqi üzvü (2007) AMEA Fizika İnstitutunun baş direktoru (22.01.2021)

Arif Həşimov
Arif Məmməd oğlu Həşimov
Doğum tarixi 28 sentyabr 1949(1949-09-28) (71 yaş)
Doğum yeri
Vətəndaşlığı SSRİ
Azərbaycan
Milliyyəti azərbaycanlı
Elm sahəsi energetika və elektrofizika
Elmi dərəcəsi texnika elmləri doktoru, akademik
İş yeri AMEA Fizika İnstitutu
Alma-mater Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutu
Təhsili Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun "Energetika" fakültəsi
Elmi rəhbəri Akademik Çingiz Mehdi oğlu Cuvarlı
Üzvlüyü
Mükafatları

Həyatı

Arif Həşimov 28 sentyabr 1949-cu ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şahbuz şəhərindən müəllim ailəsində anadan olmuşdur. 1966-cı ildə Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun Energetika fakültəsinə daxil olmuş, 1971-ci ildə institutu bitirdikdən sonra AMEA Fizika İnstitutunun "Elektrofizika" laboratoriyasında işləməyə başlamışdır. Hazırda laboratoriya "Yüksək gərginliklərin fizikası və texnikası" adlanır və A.M.Həşimov onun rəhbəridir. O, 1980-cı ildə namizədlik, 1993-cü ildə isə doktorluq dissertasiyasını müdafıə etmişdir. Akademik Ç.M.Cuvarlı tərəfindən yaradılmış Azərbaycan yüksək gərginliklər fizikası və texnikası elmi məktəbi A.M.Həşimov tərəfindən əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etdirilmişdir. A.M.Həşimovun iştirakı ilə yerinə yetirilmiş tədqiqatların nəticələri dəfələrlə SSRİ və Azərbaycan Elmlər Akademiyasının elmi hesabatlarına çox əhəmiyyətli nəticələr kimi daxil edilmişdir. O, 2002-ci ildə AMEA-nın Fizika İnstitutunun direktoru vəzifəsinə seçilmiş və bu vəzifəni 01.06.2009-cu ilə qədər icra etmişdir. A.M.Həşimov bir neçə il Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında mühazirələr oxumuş və "Yüksək gərginliklər texnikası və elektrotermiki qurğular kafedrası"nın professoru olmuşdur. Hazırda Azərbaycan Texniki Universitetin professorudur. Azərbaycan MEA Fizika İnstitutunda fəaliyyət göstərən doktoru alimlik dərəcəsi verən şuranın sədri (2002–2008-ci illər) və Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Energetika və Enerjilayihə İnstitutunda elmlər doktoru alimlik dərəcəsi verən ixtisaslaşdırılmış elmi şuranın üzvü (1994–2005-ci illər) olmuşdur. "Energetikanın problemləri" jurnalının baş redaktorunun müavini, "Fizika" jurnalının redaksiya heyətinin üzvüdür.


Elmi nailiyyətlər

Həşimov Arif Məmməd oğlu müasir elmin çox əhəmiyyəti istiqamətlərindən biri olan energetikanın fiziki-texniki problemləri sahəsində elmi-tədqiqat işləri aparır. Elektroenergetika sahəsində A.M.Həşimov dissipativ faktorları nəzərə almaqla paylanmış parametrli elektrik dövrələri nəzəriyyəsinin müasir elektroenergetik sistemin aktual məsələlərinin həllinə tətbiqi ilə inkişafına çox əhəmiyyətli töhfə verilmişdir. Onun iştirakı ilə tipik avtotransformatorların (AT) və blok transformatorların (TR) istifadəsini saxlamaqla torpaqlanma əmsalı 0,8-ə qədər olan elektrik şəbəkələrinin neytralının torpaqlanması nəzəriyyəsi işlənib hazırlanmışdır. İlk dəfə olaraq neytralın buraxıla bilən gərginliyi ilə AT-un orta gərginlik çıxışındakı sinif ardıcıllıqlı gərginlik arasında funksional asıllıq müəyyən edilmişdir ki, bu da blok TR neytralının torpaqlanma dövrəsindəki reaktorların müqaviməti üçün hesabı kəmiyyət kimi qəbul olunmuşdur. A.M.Həşimov 1978-ci ildə yüksək gərginlikli elektrik şəbəkələrinin neytralının rejimləri sahəsindəki kompleks işlərə görə həmmüəlliflər ilə birlikdə Respublika Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür. Müasir kompüterlərin meydana gəlməsinə qədər A.M.Həşimov tərəfindən mürəkkəb elektrik dövrələrində dalğa proseslərinin hesabat alqoritmləri işlənib hazırlanmışdır ki, bunların da qısa qapanma cərəyanlarının, bərpa olunması və ferrorezonans ifrat gərginliklərin məhdudlaşdırılması istiqamətində yeni texniki həllərin riyazi modellərdə tədqiqinin təmin edilməsində çox böyük rolu olmuşdur. Kompleks ədədi hesabatların nəticələri radial xətlərdə ferrorezonans prosesini aradan qaldıran, xəttin tamfazlı olmayan qoşulması və açılmasını aşkar edən qurğuların, gərginlik transformatoru ilə bağlı olan ferrorezonansı aşkar edən və söndürən qurğunun, eyni zamanda, 20 ildən çox bir müddətdə etibarlı işləyən SSRİ-Filyandiya elektrik veriliş xəttindəki 400 kV-luq sabit cərəyan çevirici yarımstansiyanın qoşulmasından yaranan keçid ferrorezonansını aradan qaldıran qurğunun və s. işlənib hazırlanması və tətbiq olunmasında geniş istifadə olunmuşdur. A.M.Həşimov böyük silsilə işləri yüksək və ifrat yüksək gərginlikli elektrik veriliş xətlərinin və paylayıcı qurğuların dayanıqlığınıntəmin edilməsi probleminin, kompleks yanaşma əsasında, həlli istiqamətində ifrat gərginliklərdən effektiv mühafizə sisteminin işlənib hazırlanması üçün ferrorezonans və kommutasiya ifrat gərginliklərinin modelləşdirilməsi məsələlərinə həsr edilmişdir. A.M.Həşimovun iştirakı ilə qısa qapanma cərəyanlarının məhdudlaşdırılması və gərginlik transformatorlarında baş verən ferrorezonans ifrat gərginliyin qarşısının alınmasına dair müvafiq "Rəhbər göstərişlər" hazırlanmışdır. Akademik Ç.M.Cuvarlının rəhbərliyi ilə A.M.Həşimovun tex.e.d., prof. Y.V.Dmitriyevlə apardığı fundamental tədqiqatlar nəticəsində bir fazlı qısa qapanma cərəyanlarının məhdudlaşdırılmasının nəzəri əsasları və texniki vasitələri işlənib hazırlanmış, blok transformatorlarının "ulduz-ulduz" qeyri standart sxem ilə tətbiqinin işə yararlığı və texniki cəhətdən effektivliyi təsdiq olunmuş, Azərbaycan enerji sistemində təcrübi və sənaye bloklarının yaradılmasına imkan vermişdir. Bir sıra tədqiqatların nəticələrini o, "Elektrik şəbəkələrində dalğa proseslərinin ədədi analizi" Novosibirsk, Nauka, 2003(Y.V.Dmitriyev və İ.R.Pivçik ilə birlikdə) adlı monofraqfiyada ümumiləşdirmişdir. Elekrofizika sahəsində A.M.Həşimovun rəhbərliyi ilə bilavasitə iştirakı ilə dielektrik materiallara güclü elektrik sahələrinin və qazboşalmalarının təsiri zamanı materialların səthində və həcmində müşahidə edilən fiziki-kimyəvi proseslərin mexanizmlərinin müəyyənləşdirilməsi və bir sıra proseslərin nəzəri əsaslarının inkişafına zəmin yaradan fundamental tədqiqatlar aparılır, energetika sistemləri, neft, tələbələri təmin edən,fiziki-kimyəvi proseslərə əsaslanan, müasir texnoloji proseslərin işlənib hazırlanması həyata keçirilir. Son illər A.M.Həşimov tərəfindən elektrik enerjisinin generasiyası,çevrilməsi, akkumliyasiya olunması və bərpa olunan mənbələrin enerjisindən istifadə olunması, həmçinin bərpa olunan mənbələrin enerjisindən istifadə olunması, həmçinin bərpa olunan mənbələrin enerjisindən istifadə olunması, həmçinin bərpa olunan mənbələrin enerjisindən kompleks istifadəni nəzərə alan energrtik sistemin işlənib hazırlanması və Respublika üçün yeni olan nanosaniyə depazonunda olan implus gərginlik generatorların işlənib hazırlanması, tədqiqi və tətbiqi, ifratkeçiricili materiallardan istifadə etməklə, elektrik enerjisinin məsafəyə verilməsi problemin həlli, həmçinin elektrik şəbəkələrində ifrat gərginlikləri məhdudlaşdırmaq üçün tezlikdənasılı rezistorların tədqiqi ilə bağlı elmi istiqamələr inkişaf etdirilmişdir. Hazırda "Yüksək gərginliklər fizikası və texnikası" labaratoriyası göstərilən istiqamətlər üzrə nəzəri və təcrübi tədqiqatları A.M.Həşimovun rəhbərliyi ilə aparmaqdır.O, "Energetikanın problemləri" jurnalının əsas yaradıcılarından biri olaraq redaktor müavini, "Fizika" jurnalının isə məsul katibi kimi vəzifələrini yerinə yetirir. A.M. Həşimov "Azərenerji" ASC-nin texniki şurasının üzvüdür. Respublikada energetika sahəsi üzrə əlaqələndirmə şurasının sədr müavini, Sənaye və Energetka Nazirliyində alternativ enerji mənbələrindən istifadə edilməsi üzrə komissiyanın sədr müavini və həmçinin Azərbaycan Milli Ensiklopediyası redaksiya heyətinin üzvüdür. A.M.Həşimov 1 doktorluq dissertasiyasının məsləhətçisi, 7- namizədlik dissertasiyası işinin isə bilavasitə elmi rəhbəri olmuşdur. O, bir neçə elmlər namizədi və doktorluq dissertasiyalarının opponenti olmuşdur. Eyni zamanda, A.M.Həşimov tərəfindən xarici ölkə elmi mərkəzləri (Türkiyə Respublikası,İran İslam Respublikası, MDB ölkələri, Polşa, Norveç, Çin Xalq Respublikası və s.)ilə elmi əməkdaşlıq həyata keçirilir. A.M.Həşimov ABŞ, Türkiyə, İran, Polşa, Kipr Respublikalarında, mDB ölkələrində və s. keçirilən Beynəlxalq konfranslarda dəfələrlə iştirak etmişdir. A.M.Həşimovun təşəbbüsü sayəsində 2000–2008 ci illərdə Respublikamızda və onun hüdudlarından kənarda energetikanın və fizikanın müasir problemlərinə həsr olunmuş ondan yuxarı Beynəlxalq konfrans keçirilmişdir. A.M.Həşimov Azərbaycan, İran,Türkiyə, Polşa, Rumıniya və s. respublikalarında keçirilən konfranslarda sədr, həmsədr olaraq konfransların yüksək səviyyədə keçirilməsini təmin etmişdir. A.M.Həşimov 310-dan yuxarı elmi məqalənin, onlarla patentləşdirilmiş ixtiraların və 5 monoqrafiyanın müəllifidir. A.M.Həşimovun məhsuldar elmi, elmi-təşkilati və pedaqoji fəaliyyəti Respublikada və onun hüdudlarından kənarda yüksək yüksək qiymətləndirilir.

Mükafatları

  • Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı laureatı — 1978
  • Əməkdar elm xadimi — 2005

İstinadlar

  1. (azərb.). science.gov.az. 2011. 2014-08-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-24.

2. "Görkəmli alim, Əməkdar Elm Xadimi, AMEA-nın həqiqi üzvü, texnika elmləri doktoru Arif

Xarici keçidlər

  • (azərb.). azeribalasi.com. 2014-08-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-24.

arif, həşimov, arif, məmməd, oğlu, həşimov, sentyabr, 1949, 1949, şahbuz, naxçıvan, mssr, texnika, elmlər, doktoru, akademik, azərenerji, prezidentin, müşaviri, layihə, axtariş, energetika, institutunun, direktoru, amea, fizika, institutunun, yüksək, gərginlik. Arif Memmed oglu Hesimov 28 sentyabr 1949 1949 09 28 Sahbuz Naxcivan MSSR texnika elmler doktoru akademik Azerenerji ASC nin prezidentin musaviri ve LAYIHE AXTARIS ENERGETIKA Institutunun direktoru AMEA Fizika Institutunun Yuksek gerginliklerin fizikasi ve texnikasi laboratoriyasinin rehberidir Emekdar Elm Xadimi 2005 AMEA nin heqiqi uzvu 2007 AMEA Fizika Institutunun bas direktoru 22 01 2021 Arif HesimovArif Memmed oglu HesimovDogum tarixi 28 sentyabr 1949 1949 09 28 71 yas Dogum yeri Sahbuz Sahbuz rayonu Naxcivan MSSR Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi energetika ve elektrofizikaElmi derecesi texnika elmleri doktoru akademikIs yeri AMEA Fizika InstitutuAlma mater Azerbaycan Neft ve Kimya InstitutuTehsili Azerbaycan Neft ve Kimya Institutunun Energetika fakultesiElmi rehberi Akademik Cingiz Mehdi oglu CuvarliUzvluyu AMEAMukafatlari Mundericat 1 Heyati 2 Elmi nailiyyetler 3 Mukafatlari 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerHeyati RedakteArif Hesimov 28 sentyabr 1949 cu ilde Naxcivan Muxtar Respublikasinin Sahbuz seherinden muellim ailesinde anadan olmusdur 1966 ci ilde Azerbaycan Neft ve Kimya Institutunun Energetika fakultesine daxil olmus 1971 ci ilde institutu bitirdikden sonra AMEA Fizika Institutunun Elektrofizika laboratoriyasinda islemeye baslamisdir Hazirda laboratoriya Yuksek gerginliklerin fizikasi ve texnikasi adlanir ve A M Hesimov onun rehberidir O 1980 ci ilde namizedlik 1993 cu ilde ise doktorluq dissertasiyasini mudafie etmisdir Akademik C M Cuvarli terefinden yaradilmis Azerbaycan yuksek gerginlikler fizikasi ve texnikasi elmi mektebi A M Hesimov terefinden ehemiyyetli derecede inkisaf etdirilmisdir A M Hesimovun istiraki ile yerine yetirilmis tedqiqatlarin neticeleri defelerle SSRI ve Azerbaycan Elmler Akademiyasinin elmi hesabatlarina cox ehemiyyetli neticeler kimi daxil edilmisdir O 2002 ci ilde AMEA nin Fizika Institutunun direktoru vezifesine secilmis ve bu vezifeni 01 06 2009 cu ile qeder icra etmisdir A M Hesimov bir nece il Azerbaycan Dovlet Neft Akademiyasinda muhazireler oxumus ve Yuksek gerginlikler texnikasi ve elektrotermiki qurgular kafedrasi nin professoru olmusdur Hazirda Azerbaycan Texniki Universitetin professorudur Azerbaycan MEA Fizika Institutunda fealiyyet gosteren doktoru alimlik derecesi veren suranin sedri 2002 2008 ci iller ve Azerbaycan Elmi Tedqiqat Energetika ve Enerjilayihe Institutunda elmler doktoru alimlik derecesi veren ixtisaslasdirilmis elmi suranin uzvu 1994 2005 ci iller olmusdur Energetikanin problemleri jurnalinin bas redaktorunun muavini Fizika jurnalinin redaksiya heyetinin uzvudur Elmi nailiyyetler RedakteHesimov Arif Memmed oglu muasir elmin cox ehemiyyeti istiqametlerinden biri olan energetikanin fiziki texniki problemleri sahesinde elmi tedqiqat isleri aparir Elektroenergetika sahesinde A M Hesimov dissipativ faktorlari nezere almaqla paylanmis parametrli elektrik dovreleri nezeriyyesinin muasir elektroenergetik sistemin aktual meselelerinin helline tetbiqi ile inkisafina cox ehemiyyetli tohfe verilmisdir Onun istiraki ile tipik avtotransformatorlarin AT ve blok transformatorlarin TR istifadesini saxlamaqla torpaqlanma emsali 0 8 e qeder olan elektrik sebekelerinin neytralinin torpaqlanmasi nezeriyyesi islenib hazirlanmisdir Ilk defe olaraq neytralin buraxila bilen gerginliyi ile AT un orta gerginlik cixisindaki sinif ardicilliqli gerginlik arasinda funksional asilliq mueyyen edilmisdir ki bu da blok TR neytralinin torpaqlanma dovresindeki reaktorlarin muqavimeti ucun hesabi kemiyyet kimi qebul olunmusdur A M Hesimov 1978 ci ilde yuksek gerginlikli elektrik sebekelerinin neytralinin rejimleri sahesindeki kompleks islere gore hemmuellifler ile birlikde Respublika Dovlet mukafatina layiq gorulmusdur Muasir komputerlerin meydana gelmesine qeder A M Hesimov terefinden murekkeb elektrik dovrelerinde dalga proseslerinin hesabat alqoritmleri islenib hazirlanmisdir ki bunlarin da qisa qapanma cereyanlarinin berpa olunmasi ve ferrorezonans ifrat gerginliklerin mehdudlasdirilmasi istiqametinde yeni texniki hellerin riyazi modellerde tedqiqinin temin edilmesinde cox boyuk rolu olmusdur Kompleks ededi hesabatlarin neticeleri radial xetlerde ferrorezonans prosesini aradan qaldiran xettin tamfazli olmayan qosulmasi ve acilmasini askar eden qurgularin gerginlik transformatoru ile bagli olan ferrorezonansi askar eden ve sonduren qurgunun eyni zamanda 20 ilden cox bir muddetde etibarli isleyen SSRI Filyandiya elektrik verilis xettindeki 400 kV luq sabit cereyan cevirici yarimstansiyanin qosulmasindan yaranan kecid ferrorezonansini aradan qaldiran qurgunun ve s islenib hazirlanmasi ve tetbiq olunmasinda genis istifade olunmusdur A M Hesimov boyuk silsile isleri yuksek ve ifrat yuksek gerginlikli elektrik verilis xetlerinin ve paylayici qurgularin dayaniqliginintemin edilmesi probleminin kompleks yanasma esasinda helli istiqametinde ifrat gerginliklerden effektiv muhafize sisteminin islenib hazirlanmasi ucun ferrorezonans ve kommutasiya ifrat gerginliklerinin modellesdirilmesi meselelerine hesr edilmisdir A M Hesimovun istiraki ile qisa qapanma cereyanlarinin mehdudlasdirilmasi ve gerginlik transformatorlarinda bas veren ferrorezonans ifrat gerginliyin qarsisinin alinmasina dair muvafiq Rehber gosterisler hazirlanmisdir Akademik C M Cuvarlinin rehberliyi ile A M Hesimovun tex e d prof Y V Dmitriyevle apardigi fundamental tedqiqatlar neticesinde bir fazli qisa qapanma cereyanlarinin mehdudlasdirilmasinin nezeri esaslari ve texniki vasiteleri islenib hazirlanmis blok transformatorlarinin ulduz ulduz qeyri standart sxem ile tetbiqinin ise yararligi ve texniki cehetden effektivliyi tesdiq olunmus Azerbaycan enerji sisteminde tecrubi ve senaye bloklarinin yaradilmasina imkan vermisdir Bir sira tedqiqatlarin neticelerini o Elektrik sebekelerinde dalga proseslerinin ededi analizi Novosibirsk Nauka 2003 Y V Dmitriyev ve I R Pivcik ile birlikde adli monofraqfiyada umumilesdirmisdir Elekrofizika sahesinde A M Hesimovun rehberliyi ile bilavasite istiraki ile dielektrik materiallara guclu elektrik sahelerinin ve qazbosalmalarinin tesiri zamani materiallarin sethinde ve hecminde musahide edilen fiziki kimyevi proseslerin mexanizmlerinin mueyyenlesdirilmesi ve bir sira proseslerin nezeri esaslarinin inkisafina zemin yaradan fundamental tedqiqatlar aparilir energetika sistemleri neft telebeleri temin eden fiziki kimyevi proseslere esaslanan muasir texnoloji proseslerin islenib hazirlanmasi heyata kecirilir Son iller A M Hesimov terefinden elektrik enerjisinin generasiyasi cevrilmesi akkumliyasiya olunmasi ve berpa olunan menbelerin enerjisinden istifade olunmasi hemcinin berpa olunan menbelerin enerjisinden istifade olunmasi hemcinin berpa olunan menbelerin enerjisinden istifade olunmasi hemcinin berpa olunan menbelerin enerjisinden kompleks istifadeni nezere alan energrtik sistemin islenib hazirlanmasi ve Respublika ucun yeni olan nanosaniye depazonunda olan implus gerginlik generatorlarin islenib hazirlanmasi tedqiqi ve tetbiqi ifratkeciricili materiallardan istifade etmekle elektrik enerjisinin mesafeye verilmesi problemin helli hemcinin elektrik sebekelerinde ifrat gerginlikleri mehdudlasdirmaq ucun tezlikdenasili rezistorlarin tedqiqi ile bagli elmi istiqameler inkisaf etdirilmisdir Hazirda Yuksek gerginlikler fizikasi ve texnikasi labaratoriyasi gosterilen istiqametler uzre nezeri ve tecrubi tedqiqatlari A M Hesimovun rehberliyi ile aparmaqdir O Energetikanin problemleri jurnalinin esas yaradicilarindan biri olaraq redaktor muavini Fizika jurnalinin ise mesul katibi kimi vezifelerini yerine yetirir A M Hesimov Azerenerji ASC nin texniki surasinin uzvudur Respublikada energetika sahesi uzre elaqelendirme surasinin sedr muavini Senaye ve Energetka Nazirliyinde alternativ enerji menbelerinden istifade edilmesi uzre komissiyanin sedr muavini ve hemcinin Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi redaksiya heyetinin uzvudur A M Hesimov 1 doktorluq dissertasiyasinin meslehetcisi 7 namizedlik dissertasiyasi isinin ise bilavasite elmi rehberi olmusdur O bir nece elmler namizedi ve doktorluq dissertasiyalarinin opponenti olmusdur Eyni zamanda A M Hesimov terefinden xarici olke elmi merkezleri Turkiye Respublikasi Iran Islam Respublikasi MDB olkeleri Polsa Norvec Cin Xalq Respublikasi ve s ile elmi emekdasliq heyata kecirilir A M Hesimov ABS Turkiye Iran Polsa Kipr Respublikalarinda mDB olkelerinde ve s kecirilen Beynelxalq konfranslarda defelerle istirak etmisdir A M Hesimovun tesebbusu sayesinde 2000 2008 ci illerde Respublikamizda ve onun hududlarindan kenarda energetikanin ve fizikanin muasir problemlerine hesr olunmus ondan yuxari Beynelxalq konfrans kecirilmisdir A M Hesimov Azerbaycan Iran Turkiye Polsa Ruminiya ve s respublikalarinda kecirilen konfranslarda sedr hemsedr olaraq konfranslarin yuksek seviyyede kecirilmesini temin etmisdir A M Hesimov 310 dan yuxari elmi meqalenin onlarla patentlesdirilmis ixtiralarin ve 5 monoqrafiyanin muellifidir A M Hesimovun mehsuldar elmi elmi teskilati ve pedaqoji fealiyyeti Respublikada ve onun hududlarindan kenarda yuksek yuksek qiymetlendirilir Mukafatlari RedakteAzerbaycan SSR Dovlet Mukafati laureati 1978 1 Emekdar elm xadimi 2005 1 Istinadlar Redakte 1 2 Arif Memmed oglu Hesimov azerb science gov az 2011 2014 08 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 09 24 2 Gorkemli alim Emekdar Elm Xadimi AMEA nin heqiqi uzvu texnika elmleri doktoru ArifXarici kecidler Redakte Arif Hesimov azerb azeribalasi com 2014 08 31 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 09 24 Menbe https az wikipedia org w index php title Arif Hesimov amp oldid 5891432, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.