Antil adaları

Antil adaları (isp. Antillas) - Karib dənizi və Meksika körfəzi suları ilə yuyulan, Şimali Amerika və Cənubi Amerika arasında yerləşən adalar qrupu.

Antil adaları
ing. Antilles, fr. Antilles, isp. Antillas, nid. Antillen
Ümumi məlumatlar
Adaların sayı	50
Ən böyük adası	Kuba adası
Ümumi sahəsi	228662 km²
Hündür nöqtəsi	3087 m
Əhalisi	42.000.000 nəfər (2009-cu il)
Yerləşməsi
12°11′10″ şm. e. 68°59′22″ q. u.
Ölkələr	Kuba Kuba Haiti Haiti Dominikan Respublikası Dominikan Respublikası Yamayka Yamayka Puerto-Riko Puerto-Riko
Akvatoriya	Karib dənizi
Antil adaları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ümumi məlumat

Arxipelaqın sahəsi 228 662 km², əhalisi 42 mln. təşkil edir. Böyük Antil adalarına (Kuba, Haiti, Yamayka, Puerto-Riko) və Kiçik Antil adalarına (Virginiya adaları, Küləktutan adalar, Küləktutmayan adalar, Trinidad, Tobaqo və Barbados adaları) ayrılır. Antil adalarında Antiqua və Barbuda, Barbados, Haiti, Qrenada, Dominika, Dominikan Respublikası, Kuba, Sent-Vinsent və Qrenadina, Sent-Lüsiya, Sent-Kits və Nevis, Trinidad və Tobaqo, Yamayka dövlətləri, həmçinin Böyük Britaniya, ABŞ, Fransa və Niderlanda məxsus ərazilər yerləşir. Adaların bir hissəsi Venesuelanın tərkibindədir.

Coğrafiyası

Adalar materik və vulkan mənşəlidir. Səthinin çox hissəsi dağlıqdır (maksimum hündürlüyü təqribən 3175 m); düzənliklər, əsasən, Kuba və Haitinin cənub-şərq hissəsində, həmçinin Virginiya və Küləktutmayan adalardadır. Vulkan mənşəli adalar Küləktutan adalar arxipelaqında üstünlük təşkil edir (fəaliyyətdə olan vulkanlar var. Dyabloten, Sufriyer, Montan-Pele və s.). Küləktutmayan adalar Karib And dağları strukturları ilə əlaqədardır. Antil adalarının ərazisi (Kubanın düzən sahələrindən başqa) çox seysmikdir.

İqlimi

İqlimi tropik passatdır. İllik yağıntı 1200–2000 mm, küləktutan yamaclarda 5000 mm, küləktutmayan yamaclarda 700–800 mm-dir. Yayın axırlarında güclü qasırğalar səciyyəvidir.

Bitki örtüyü

Təbii bitki örtüyünə –savannalara və tropik meşələrə az rast gəlinir. Küləktutan yamaclarda həmişəyaşıl meşələr qalmaqdadır.

Böyük Antil adalarının tərkibinə daxil olan adalar:

Ada	Sahə, km²	Əhali, nəf.	Sıxlıq, nəf./km²	Dövlət
Kuba	&&&&&&&&&0110860.&&&&&0110.860	&&&&&&&011242621.&&&&&011.242.621	101,41	Kuba
Haiti	&&&&&&&&&&076480.&&&&&076.480	&&&&&&&019890000.&&&&&019.890.000	260,07	Dominikan Respublikası və   Haiti
Yamayka	&&&&&&&&&&010991.&&&&&010.991	&&&&&&&&02735520.&&&&&02.735.520	248,89	Yamayka
Kayman adaları	&&&&&&&&&&&&0264.&&&&&0264	&&&&&&&&&&054878.&&&&&054.878	207,87	Kayman adaları (Böyük Britaniyanın mülkiyyəti)
Puerto-Riko	&&&&&&&&&&&09104.&&&&&09.104	&&&&&&&&03994259.&&&&&03.994.259	438,74	Puerto-Riko (ABŞ)
Ümumi	207435	37862400	182,53

• Kiçik Antil adalarının tərkibinə əlliyə yaxın ada daxildir. Burada daxil ən iri adalar Trinidad adası və Puerto-Rikodur.

Tərkibinə daxil olan adalar:

Ada	Sahə, km²	Əhali, nəf.	Sıxlıq, nəf./km²	Dövlət
İngiltərə adası	96,0	14 436	150,38	Böyük Britaniya
Aneqada	38,0	200	5,26	Böyük Britaniya
Antiqua adası	281,0	67 000	238,43	Antiqua və Barbuda
Aruba adası	180,0	106 050	589,17	Niderland
Barbados adası	430,0	284 589	661,83	Barbados
Barbuda	161,0	1 500	9,32	Antiqua və Barbuda
Bas-Ter	848,0	186 000	219,34	Fransa
Bekiya adası	18,0	5 000	277,78	Seynt-Vinsent və Qrenadin
Boneyr adası	288,0	13 389	46,49	Niderland
Kanuan adası	13,0	2 000	153,85	Seynt-Vinsent və Qrenadin
Berdcin-Qorda	21,0	1 100	52,38	Böyük Britaniya
Qrand-Ter	589,0	197 000	334,47	Fransa
Dominika	746,0	72 514	97,20	Dominika
Qrenada	310,0	80 000	258,06	Qrenada
Yost-van-Deyk	8,0	260	32,5	Böyük Britaniya
Karriaku adası	34,0	6 000	176,47	Qrenada
Koçe adası	61,0	8 242	135,11	Venesuela
Kürasao	444,0	142 180	320,23	Niderland
La-Dezirat adası	21,1	1 591	75,40	Fransa
Kiçik Martinik	2,4	900	375,00	Qrenada
Marqarita	956,8	436 900	456,63	Venesuela
Mari-Qalat adası	158,0	13 470	85,25	Fransa
Martinika	1128,0	397 730	352,60	Fransa
Mero	4,0	300	75,00	Seynt-Vinsent və Qrenadin
Montserrat adası	102,0	6 409	62,83	Böyük Britaniya
Myostik adası	5,7	500	87,72	Seynt-Vinsent və Qrenadin
Nevis adası	93,0	11 500	123,66	Sent-Kits və Nevis
Orçila adası	40,0	100	2,5	Venesuela
Saba	13,0	1 737	133,62	Niderland
Santa-Krus	213,0	53 234	249,92	ABŞ
Sen-Bartelemi	21,0	8 255	393,10	Fransa
Seynt-Vinsent	346,0	117 000	338,15	Seynt-Vinsent və Qrenadin
Sent-Con	50,8	4 197	82,62	ABŞ
Sent-Kits adası	169,0	39 000	230,77	Sent-Kits və Nevis
Sent-Lüsiya	619,2	172 884	279,21	Sent-Lüsiya
Сен-Мартен	91,9	68 382	744,09	Niderland/Fransa
Sent-Tomas	80,9	51 181	632,65	ABŞ
Sint-Estatius adası	21,0	2 886	137,43	Niderland
Tobaqo	300,0	54 084	180,28	Trinidado və Tobaqo
Tortola	55,7	14 000	251,35	Böyük Britaniya
Trinidad	4821,0	1 250 000	259,28	Trinidado və Tabaqo
Yunion	8,0	5 000	625,00	Seynt-Vinsent və Qrenadin

Mənbə

• Archivo de fotos del Caribe
• Biblioteca digital del Caribe
• Viajes al Caribe 2017-07-20 at the Wayback Machine

İstinadlar

1. Antilles/Greater Antilles and Lesser Antilles/Antilles Map, Map Universal
2. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 545. ISBN 978-9952-441-02-4.