fbpx
Wikipedia

Khmer İmperiyası

Khmer İmperiyası (khm. ចក្រភពខ្មែរ, Çakrphup Khmer və ya khm. អាណាចក្រខ្មែរ, Anaçak Khmer), rəsmi olaraq Anqkor krallığı (khm. អាណាចក្រអង្គរ, Anaçak Anqkor) və ya hindlilər tərəfindən Kambucadeşa (hind ख्मेर साम्राज्य) — IX–XV əsrlərdə indiki Kamboca, Vyetnam, TaylandLaos ərazisində hökmranlıq etmiş feodal khmer buddist dövləti. Keçmiş Bapnom və Çenla krallıqlarının süqutu ilə yaranan imperiya Cənub-şərqi Asiyanın əksəriyyətini və Cənubi Çinin bir hissəsini idarə edirdi.

ចក្រភពខ្មែរ
Çakrphup Khmer
ख्मेर साम्राज्य
Kambucadeşa
Khmer İmperiyası
802–1431
Bayrağı
Cənub-şərqi Asiyanın xəritəsi (900-cu il).
Khmer İmperiyası qırmızı rənglə verilib.
Statusuİmperiya
PaytaxtıMahendraparvata (IX əsrin əvvəlləri)
Hariharalaya (IX əsr)
Koh Ker (928–944)
Yasodharapura (Anqkor) (IX–XV əsrlər)
Rəsmi dilləriQədim khmer dili
Sanskrit dili
Dini
Hinduizm
Mahayana
Txeravada
İdarəetmə formasıMütləq monarxiya
Çakravartin 
• 770—830
II Cayavarman
• 1113—1150
II Suryavarman
• 1181—1218
VII Cayavarman
• 1327—1336
IX Cayavarman
Tarixi 
• Yaranması
802
• II Cayavarmanın taxta çıxması
802
• Siamların səfəri
1431
• Süqutu
1431
Ərazisi
• Ümumi
1,000,000 km2 (1290)
Əhalisi
• Təxmini
2,000,000 (1150)
Sələfi
Xələfi
Çenla krallığı
Kambocanın qaranlıq dövrü
Ayutiya krallığı
Lansanq krallığı
İndi tərkibində

Dövlətin ən böyük irsi onun paytaxtı Anqkor şəhəri idi. Şəhərin Anqkor Vat və Bayon kimi tikililəri Khmer İmperiyasının ucsuz-bucaqsız güc və zənginliyinin, valehedici incəsənət və mədəniyyətinin, memarlıq üslublarının, estetik nailiyyətlərinin və əsrlər boyu qoruyub-saxladığı müxtəlif inanc sistemlərinin rəmzidir. Süni peyklərdən əldə edilən şəkillər Anqkor şəhərinin sənaye inqilabından əvvəlki dünyanın ən böyük şəhəri olduğunu sübut edir.

Khmer İmperiyasının yaranma tarixi 802-ci il götürülür. Həmin il II Cayavarman özünü çakravartin ("dünyanın kralı" və ya "krallar kralı"). Krallıq XV əsrdə Anqkor şəhərinin işğalı ilə süquta uğramışdır.

Tarixi

Dövlət Hind-Çin yarımadasının mərkəzi hissələrində yaşayan khmer tayfaları arasındakı əlaqələrin inkişafının bir nəticəsi olaraq yaranmışdır. Khmer tayfalarının bir hakimiyyət altında birləşmələrinin ən böyük səbəbi Anqkor şəhərinin yerləşdiyi ərazidi. Bu ərazi kənd təsərrüfatının inkişafı üçün münasib idi. Dövlətin qurulmasının başqa bir səbəbi hind sivilizasiyasının sahilyanı ərazilərdən yarımadanın dərinliklərinə yayılması idi.

II Cayavarman (802–850) Kambucadeşa kral sülaləsinin banisi hesab edilir, ancaq khmer tayfaları I İndravarman (877–889) və I Yaşovarman (889–900) hakimiyyəti dövründə birləşmişdir. XI–XII əsrlər imperiyanın ən qüdrətli dövrü idi. Kral I Suryavarman (1002–1050) və II Udayadityavarman (1050–1066) imperiya ərazisində böyük bir suvarma sistemi tikmişdir.

Kral II Suryavarmanın hakimiyyəti dövründə imperiya Çauprahaya çayının vadisində yaşayan monlarla və Tyampa dövləti ilə vuruşmuşdur. Böyükmiqyaslı müharibələr XIII əsrdə imperiyanın tənəzzül dövrünə girməsi ilə nəticələnmişdir. XIII əsrin ikinci yarısında imperiya qərbdə yaşayan tay tayfalarının hücumlarına məruz qalmışdır. İmperiya XV əsrdə Anqkor şəhərinin işğalı ilə süquta uğramışdır.

İnzibati bölgü

Khmer İmperiyasının inzibati bölgüsü barədə çox az məlumat var. İmperiyanın krala xərac verən kiçik-kiçik knyazlıqlardan ibarət olmağı ehtimalı var. Mahal sistemi X əsrin ortalarında yanmışdır. Hər bir mahalda 20–90 nəfərlik srukdan (kənd) və bir məbəddən ibarət idi.

Dil

Khmer cəmiyyəti ikidilli idi. Sanskrit hakimiyyətin və mədəniyyətin, khmer isə adi xalqın dili idi. Buna baxmayaraq, kitabələrdə həm sanskrit, həm də khmer dillərindən istifadə olunurdu.

Hökmdarlar

 
Kambocanın 1993-cü ildə qəbul edilən krallıq bayrağı.
  • 770—830: II Cayavarman
  • 839—877: III Cayavarman
  • 877—889: I İndravarman
  • 889—910: II Yaşovarman
  • 910—923: II Xarşavarman
  • 923—928: II İşanavarman
  • 921—941: IV Cayavarman
  • 941—944: II Xarşavarman
  • 944—968: II Racendravarman
  • 968—1000: V Cayavarman
  • 1001—1002: I Udayadityavarman
  • 1002—1006: Cayaviravarman
  • 1001—1050: I Suryavarman
  • 1049—1066: II Udayadityavarman
  • 1066—1080: III Xarşavarman
    • 1080—1113: Nripatindravarman
    • 1080—1107: VI Cayavarman
  • 1107—1113: I Dharanindravarman
  • 1113—1150: II Suryavarman
  • 1150—1160: II Dharanindravarman
  • 1160—1165: II Yaşovarman
  • 1165—1177: Tribhuvanadityavarman
  • 1181—1218: VII Cayavarman
  • 1218—1243: II İndravarman
  • 1243—1295: VIII Cayavarman
  • 1295—1307: III İndravarman
  • 1307—1327: İndracayavarman
  • 1327—1336: IX Cayavarman

Qalereya

Kambocadakı məbədlər

Tailanddakı məbədlər

Laosdakı məbədlər

İstinadlar

  1. Turchin, Peter; Adams, Conatan M.; Hall, Tomas D. "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of world-systems research. 12 (2). dekabr 2006: 223. ISSN 1076-156X. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2018.
  2. Taaqepera, Reyn. "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". International Studies Quarterly. 41 (3). sentyabr 1997: 493. doi:10.1111/0020-8833.00053. JSTOR 2600793. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2018.
  3. "Angkor". Infopleace. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2018.
  4. Reynolds, Frank. "Angkor". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2018.
  5. "Khmer Empire". Ancient History Encyclopedia. Ancient History Encyclopedia. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2018. (#parameter_ignored); (#first_missing_last)
  6. Demiyan Evans; və b. "A comprehensive archaeological map of the world's largest preindustrial settlement complex at Angkor, Cambodia". PNAS. 104 (36). 9 aprel 2009: 14277–82. doi:10.1073/pnas.0702525104. PMC 1964867. PMID 17717084. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2018.
  7. Cavan, B. Кхмеры. Moskva: Вече. 2009.

Ədəbiyyat

  • Ködes, Corc. The making of South East Asia. University of California Press. 1966. ISBN 0-520-05061-4.
  • Friman, Maykl; Jak, Klod. Ancient Angkor. River Books. 2006. ISBN 974-8225-27-5.
  • Hayam, Çarls. The Civilization of Angkor. Phoenix. 2001. ISBN 978-1-84212-584-7. (#invisible_char)
  • Vittorio, Roveda. Khmer Mythology. River Books. ISBN 974-8225-37-2
  • Daqens, Bruno. Angkor — Heart of an Asian Empire. Thames & Hudson. ISBN 0-500-30054-2
  • Keys, Çarls F. The Golden Peninsula. University of Hawaii Press. 1995. ISBN 978-0-8248-1696-4.
  • Runey, Daun F. Angkor: Cambodia's wondrous khmer temples (5th). Odissey. 2005. ISBN 978-962-217-727-7.
  • Şendler, Devid P. A History of Cambodia. Westview Press. ISBN 0-8133-3511-6
  • Daquan, Çjou. The Customs of Cambodia. The Siam Society. ISBN 974-8359-68-9
  • Mouhot, Henri. Travels in Siam, Cambodia, Laos, and Annam. White Lotus Co, Ltd. ISBN 974-8434-03-6
  • Vikeri, Maykl. Society, economics, and politics in pre-Angkor Cambodia: the 7th–8th centuries. Toyo Bunko. 1998. ISBN 978-4-89656-110-4.
  • Uolker, Bencamin. Angkor Empire: A History of the Khmer of Cambodia. Kalkutta: Signet Press. 1995.
  • Edmonds, İ.Q. The Khmers of Cambodia: The story of a mysterious people.


khmer, imperiyası, ចក, រភពខ, çakrphup, khmer, ចក, រខ, anaçak, khmer, rəsmi, olaraq, anqkor, krallığı, ចក, រអង, គរ, anaçak, anqkor, hindlilər, tərəfindən, kambucadeşa, hind, əsrlərdə, indiki, kamboca, vyetnam, tayland, laos, ərazisində, hökmranlıq, etmiş, feoda. Khmer Imperiyasi khm ចក រភពខ ម រ Cakrphup Khmer ve ya khm អ ណ ចក រខ ម រ Anacak Khmer resmi olaraq Anqkor kralligi khm អ ណ ចក រអង គរ Anacak Anqkor ve ya hindliler terefinden Kambucadesa hind ख म र स म र ज य IX XV esrlerde indiki Kamboca Vyetnam Tayland ve Laos erazisinde hokmranliq etmis feodal khmer buddist dovleti Kecmis Bapnom ve Cenla kralliqlarinin suqutu ile yaranan imperiya Cenub serqi Asiyanin ekseriyyetini 3 ve Cenubi Cinin bir hissesini idare edirdi 4 5 ចក រភពខ ម រ Cakrphup Khmer ख म र स म र ज य KambucadesaKhmer Imperiyasi802 1431BayragiCenub serqi Asiyanin xeritesi 900 cu il Khmer Imperiyasi qirmizi rengle verilib StatusuImperiyaPaytaxtiMahendraparvata IX esrin evvelleri Hariharalaya IX esr Koh Ker 928 944 Yasodharapura Anqkor IX XV esrler Resmi dilleriQedim khmer dili Sanskrit diliDiniHinduizmMahayanaTxeravadaIdareetme formasiMutleq monarxiyaCakravartin 770 830II Cayavarman 1113 1150II Suryavarman 1181 1218VII Cayavarman 1327 1336IX CayavarmanTarixi Yaranmasi802 II Cayavarmanin taxta cixmasi802 Siamlarin seferi1431 Suqutu1431Erazisi Umumi1 000 000 km2 1290 1 2 Ehalisi Texmini2 000 000 1150 Selefi XelefiCenla kralligi Kambocanin qaranliq dovruAyutiya kralligiLansanq kralligiIndi terkibinde Tailand Kamboca Laos Vyetnam CXR Myanma MalayziyaDovletin en boyuk irsi onun paytaxti Anqkor seheri idi Seherin Anqkor Vat ve Bayon kimi tikilileri Khmer Imperiyasinin ucsuz bucaqsiz guc ve zenginliyinin valehedici incesenet ve medeniyyetinin memarliq uslublarinin estetik nailiyyetlerinin ve esrler boyu qoruyub saxladigi muxtelif inanc sistemlerinin remzidir Suni peyklerden elde edilen sekiller Anqkor seherinin senaye inqilabindan evvelki dunyanin en boyuk seheri oldugunu subut edir 6 Khmer Imperiyasinin yaranma tarixi 802 ci il goturulur Hemin il II Cayavarman ozunu cakravartin dunyanin krali ve ya krallar krali Kralliq XV esrde Anqkor seherinin isgali ile suquta ugramisdir Mundericat 1 Tarixi 2 Inzibati bolgu 3 Dil 4 Hokmdarlar 5 Qalereya 6 Istinadlar 7 EdebiyyatTarixi RedakteDovlet Hind Cin yarimadasinin merkezi hisselerinde yasayan khmer tayfalari arasindaki elaqelerin inkisafinin bir neticesi olaraq yaranmisdir Khmer tayfalarinin bir hakimiyyet altinda birlesmelerinin en boyuk sebebi Anqkor seherinin yerlesdiyi erazidi Bu erazi kend teserrufatinin inkisafi ucun munasib idi Dovletin qurulmasinin basqa bir sebebi hind sivilizasiyasinin sahilyani erazilerden yarimadanin derinliklerine yayilmasi idi II Cayavarman 802 850 Kambucadesa kral sulalesinin banisi hesab edilir ancaq khmer tayfalari I Indravarman 877 889 ve I Yasovarman 889 900 hakimiyyeti dovrunde birlesmisdir XI XII esrler imperiyanin en qudretli dovru idi Kral I Suryavarman 1002 1050 ve II Udayadityavarman 1050 1066 imperiya erazisinde boyuk bir suvarma sistemi tikmisdir Kral II Suryavarmanin hakimiyyeti dovrunde imperiya Cauprahaya cayinin vadisinde yasayan monlarla ve Tyampa dovleti ile vurusmusdur Boyukmiqyasli muharibeler XIII esrde imperiyanin tenezzul dovrune girmesi ile neticelenmisdir XIII esrin ikinci yarisinda imperiya qerbde yasayan tay tayfalarinin hucumlarina meruz qalmisdir Imperiya XV esrde Anqkor seherinin isgali ile suquta ugramisdir Inzibati bolgu RedakteKhmer Imperiyasinin inzibati bolgusu barede cox az melumat var Imperiyanin krala xerac veren kicik kicik knyazliqlardan ibaret olmagi ehtimali var Mahal sistemi X esrin ortalarinda yanmisdir Her bir mahalda 20 90 neferlik srukdan kend ve bir mebedden ibaret idi 7 Dil RedakteKhmer cemiyyeti ikidilli idi Sanskrit hakimiyyetin ve medeniyyetin khmer ise adi xalqin dili idi Buna baxmayaraq kitabelerde hem sanskrit hem de khmer dillerinden istifade olunurdu 7 Hokmdarlar Redakte Kambocanin 1993 cu ilde qebul edilen kralliq bayragi 770 830 II Cayavarman 839 877 III Cayavarman 877 889 I Indravarman 889 910 II Yasovarman 910 923 II Xarsavarman 923 928 II Isanavarman 921 941 IV Cayavarman 941 944 II Xarsavarman 944 968 II Racendravarman 968 1000 V Cayavarman 1001 1002 I Udayadityavarman 1002 1006 Cayaviravarman 1001 1050 I Suryavarman 1049 1066 II Udayadityavarman 1066 1080 III Xarsavarman 1080 1113 Nripatindravarman 1080 1107 VI Cayavarman 1107 1113 I Dharanindravarman 1113 1150 II Suryavarman 1150 1160 II Dharanindravarman 1160 1165 II Yasovarman 1165 1177 Tribhuvanadityavarman 1181 1218 VII Cayavarman 1218 1243 II Indravarman 1243 1295 VIII Cayavarman 1295 1307 III Indravarman 1307 1327 Indracayavarman 1327 1336 IX CayavarmanQalereya RedakteKambocadaki mebedler Banteaysrey Preahxan Ta Keo Pximeanakas Cau Say Tevoda Banteay Samre Filler terasi Tailanddaki mebedler Pxanom Runq Prasat Pximay Pranq Sam Yot Prasat Sixorapxum Prasat Muanq Tam Prasat Muanq Sinqh Sdok Kok Txom Laosdaki mebedler Vat PxouIstinadlar Redakte Turchin Peter Adams Conatan M Hall Tomas D East West Orientation of Historical Empires Journal of world systems research 12 2 dekabr 2006 223 ISSN 1076 156X Istifade tarixi 12 noyabr 2018 Taaqepera Reyn Expansion and Contraction Patterns of Large Polities Context for Russia International Studies Quarterly 41 3 sentyabr 1997 493 doi 10 1111 0020 8833 00053 JSTOR 2600793 Istifade tarixi 12 noyabr 2018 Angkor Infopleace Istifade tarixi 12 noyabr 2018 Reynolds Frank Angkor Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Inc Istifade tarixi 11 noyabr 2018 Khmer Empire Ancient History Encyclopedia Ancient History Encyclopedia Istifade tarixi 12 noyabr 2018 parameter ignored first missing last Demiyan Evans ve b A comprehensive archaeological map of the world s largest preindustrial settlement complex at Angkor Cambodia PNAS 104 36 9 aprel 2009 14277 82 doi 10 1073 pnas 0702525104 PMC 1964867 PMID 17717084 Istifade tarixi 12 noyabr 2018 1 2 Cavan B Khmery Moskva Veche 2009 Edebiyyat Redakte Vikianbarda Khmer Imperiyasi ile elaqeli mediafayllar var Kodes Corc The making of South East Asia University of California Press 1966 ISBN 0 520 05061 4 Friman Maykl Jak Klod Ancient Angkor River Books 2006 ISBN 974 8225 27 5 Hayam Carls The Civilization of Angkor Phoenix 2001 ISBN 978 1 84212 584 7 invisible char Vittorio Roveda Khmer Mythology River Books ISBN 974 8225 37 2 Daqens Bruno Angkor Heart of an Asian Empire Thames amp Hudson ISBN 0 500 30054 2 Keys Carls F The Golden Peninsula University of Hawaii Press 1995 ISBN 978 0 8248 1696 4 Runey Daun F Angkor Cambodia s wondrous khmer temples 5th Odissey 2005 ISBN 978 962 217 727 7 Sendler Devid P A History of Cambodia Westview Press ISBN 0 8133 3511 6 Daquan Cjou The Customs of Cambodia The Siam Society ISBN 974 8359 68 9 Mouhot Henri Travels in Siam Cambodia Laos and Annam White Lotus Co Ltd ISBN 974 8434 03 6 Vikeri Maykl Society economics and politics in pre Angkor Cambodia the 7th 8th centuries Toyo Bunko 1998 ISBN 978 4 89656 110 4 Uolker Bencamin Angkor Empire A History of the Khmer of Cambodia Kalkutta Signet Press 1995 Edmonds I Q The Khmers of Cambodia The story of a mysterious people Menbe https az wikipedia org w index php title Khmer Imperiyasi amp oldid 5878076, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.