| Amerika cökəsi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Amerika cökəsi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Amerika cökəsi (lat. Tilia americana) — bitkilər aləminin əməköməciçiçəklilər dəstəsinin əməköməcikimilər fəsiləsinin cökə cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması
| ]Amerikanın cənub-qərbi ştatlarında geniş yayılmışdır. 1752-ci ildə İngiltərəyə gətirilmışdır.
Botaniki təsviri
| ]Hündürlüyü 20-35 (45)m, gövdəsinin diametri 1,2 m-dək olan, şaxələnmiş çətirli, budaqları çox vaxt sallaq, boz və ya açıq qonur qabıqlı, yarpağı tökülən ağacdır. Tumurcuqları hamar, möhkəm, ucu biz, oval, tünd qırmızı rəngli, iki tumurcuq pulcuqludur. Yarpaqları sadə, növbəli, oval və ya ürəkvari formalı, uzunluğu və eni 10-15 sm (bəzən 25 sm-dək), uzun, nazik saplaqlı, kənarı iri dişli və ucu bizdir. Kiçik (diametri 10-14 mm), sarımtıl-ağ, ətirli çiçəkləri 6-20 ədəd sallaq, çətirşəkilli çiçək quruplarına yığılmışdır. Çiçəkləri düz, beş ləçəkli və kasayarpaqlı, çoxsaylı erkəkcikli və beş yuvalı yuxarı yumurtalıqdadır. Çiçəkləmə yayın əvvəli və ya ortası baş verir. Meyvələri yumru, açıq sarı rəngli, diametri 8-10 mm, quru qutucuqlardır.
Ekologiyası
| ]Amerika cökəsi yumşaq iqlimi olan rayonlarda becərilə bilər.
Azərbaycanda yayılması
| ]Respublıkamızda bəzi rayonlarda mədəni şəraitdə rast gəlinir.
İstifadəsi
| ]Yarpaqları və çiçəkləri yeməlidir. Çiçəklərin aktiv maddələrinə flovonoidlər, efir yağları daxildir. Bol nektarı həşaratların müxtəlif növləri tərəfindən istifadə olunur. Taxta əşyaların, qatar korpuslarının düzəldilməsində istifadə edilir. Cökənin çiçəklərindən hazırlanan çay xoş qoxuya malikdir. Tərkibində büzücü təsirə malik olan taminlər vardır.
Sinonimləri
| ]- Tilia americana var. americana
Yarımnövləri
| ]- (Slavin) Rehder
- (Vent.) Loudon
- (Schltdl.) Hardin
- (A. Braun) V. Engl.
- (A. Braun) V. Engl.
İstinadlar
| ]- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 514.
- Amerika cökəsi:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
Həmçinin bax
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Amerika cokesiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperrozidlerKlad RozidlerKlad MalvidlerDeste EmekomeciciceklilerFesile EmekomecikimilerYarimfesile CokekimilerCins CokeNov Amerika cokesiBeynelxalq elmi adiTilia americana L 1753Sekil axtarisiITIS 21536NCBI 66669EOL 584834 Amerika cokesi lat Tilia americana bitkiler aleminin emekomecicicekliler destesinin emekomecikimiler fesilesinin coke cinsine aid bitki novu Tebii yayilmasi span Amerikanin cenub qerbi statlarinda genis yayilmisdir 1752 ci ilde Ingiltereye getirilmisdir Botaniki tesviri span Hundurluyu 20 35 45 m govdesinin diametri 1 2 m dek olan saxelenmis cetirli budaqlari cox vaxt sallaq boz ve ya aciq qonur qabiqli yarpagi tokulen agacdir Tumurcuqlari hamar mohkem ucu biz oval tund qirmizi rengli iki tumurcuq pulcuqludur Yarpaqlari sade novbeli oval ve ya urekvari formali uzunlugu ve eni 10 15 sm bezen 25 sm dek uzun nazik saplaqli kenari iri disli ve ucu bizdir Kicik diametri 10 14 mm sarimtil ag etirli cicekleri 6 20 eded sallaq cetirsekilli cicek quruplarina yigilmisdir Cicekleri duz bes lecekli ve kasayarpaqli coxsayli erkekcikli ve bes yuvali yuxari yumurtaliqdadir Cicekleme yayin evveli ve ya ortasi bas verir Meyveleri yumru aciq sari rengli diametri 8 10 mm quru qutucuqlardir Ekologiyasi span Amerika cokesi yumsaq iqlimi olan rayonlarda becerile biler Azerbaycanda yayilmasi span Respublikamizda bezi rayonlarda medeni seraitde rast gelinir Istifadesi span Yarpaqlari ve cicekleri yemelidir Ciceklerin aktiv maddelerine flovonoidler efir yaglari daxildir Bol nektari hesaratlarin muxtelif novleri terefinden istifade olunur Taxta esyalarin qatar korpuslarinin duzeldilmesinde istifade edilir Cokenin ciceklerinden hazirlanan cay xos qoxuya malikdir Terkibinde buzucu tesire malik olan taminler vardir Sinonimleri span Tilia americana var americanaYarimnovleri span Slavin Rehder Vent Loudon Schltdl Hardin A Braun V Engl A Braun V Engl Istinadlar span Linnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 514 Amerika cokesi The Plant List saytinda takson barede melumat ing Hemcinin bax span Takson eynilesdirmeleriWikidata Q163981 Wikispecies Tilia americana APA 5520 BioLib 39312 BOLD 121613 Calflora 9448 EoL 584834 EPPO TILAM FEIS tilame FNA 242417353 GBIF 3152042 GRIN 36668 iNaturalist 54854 IPNI 286108 2 IRMNG 10195356 ITIS 21536 IUCN 61788230 MichiganFlora 1681 287365 NBN NBNSYS0500000413 NCBI 66669 NZOR b11eb09c fe2c 4d56 9411 ae9c6310c551 PFI 3094 Plant List kew 2518218 PLANTS TIAM POWO urn lsid ipni org names 286108 2 Tropicos 32200184 VASCAN 6640 WisFlora 5230 WFO wfo 0000457477 Kateqoriya CokeGizli kateqoriyalar Vikipediya Kartockasinda yanlis alem gosterilen biologiya meqaleleriVikipediya Vikidatada menbeleri olan meqalelerVikinovlere istinadi olmayan meqalelerTakson sablonu istifade olunan meqalelerTaksonbarda from parametri daxil edilmemis meqaleler25 29 ID olan Taksonbar
