Amazon yağış meşələri

Amazon yağış meşələri — nəm tropik həmişəyaşıl geniş yarpaqlı meşələrin geniş bir bölgəsi - demək olar ki, Amazon hövzəsini əhatə edən geniş, düz, düzənlikdə yerləşən dünyanın ən böyük tropik meşəsi. Meşənin özü 5.5 milyon kvadrat kilometr ərazini tutur - planetdəki qalan tropik meşələrin ümumi sahəsinin yarısı. Doqquz ştatın ərazisini əhatə edir: (Braziliya, Peru, Kolumbiya, Venesuela, Ekvador, Boliviya, Qayana, Surinam, Fransa Qvianası).

Amazon yağış meşələri
Ümumi məlumatlar
Sahəsi	6.700.000 km²
Yerləşməsi
3°09′36″ c. e. 60°01′48″ q. u.
Ölkə	Peru  Ekvador  Kolumbiya  Venesuela  Qayana  Braziliya  Surinam  Fransa  Boliviya
Amazon yağış meşələri
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Amazon hövzəsi xəritəsi

Biomüxtəliflik

Cənubi Amerikanın tropik tropik meşələri (Selva) ən böyük biomüxtəlifliyə malikdir. Oradakı heyvan və bitkilərin müxtəlifliyi Afrika və Asiyanın tropik meşələrindən daha çoxdur. Təsvir olunan hər onuncu heyvan və ya bitki növü Amazon meşələrində yaygındır. Burada ən azı 40.000 bitki növü, 3.000 balıq növü, 1.294 quş növü, 427 məməli növü, 428 amfibi növü, 378 sürünən növü və 96.660 - 128.843 müxtəlif onurğasız növ izah edilmişdir.

16 min ağac növü də daxil olmaqla, Yer üzündə ən böyük bitki növünə sahibdir.

Bölgədəki bütün ağacların demək olar ki yarısı "çox dominant" 227 növə aiddir, bunların çoxu yerli sakinlər tərəfindən yemək üçün istifadə olunur . Ən azı 8000 il əvvəl Amazonda insanlar vəhşi bitkiləri kəsib xurma və meyvə bitkiləri əkirdilər, bunu məhsuldar süni torpaq sahələri ("terra preta" və ya "qara torpaq") göstərir. Amazonun 3348 arxeoloji sahəsinin yaxınlığında, meşələrin növ tərkibi digər yerlərə nisbətən daha çox evcilləşdirilmiş növlər ehtiva edir. Boliviyada Amazon meşələrinin bəzi bölgələrində mədəni mənşəli növlərin sayı 61 %-ə çatır. Terra preta torpaqları ətrafdakı meşələrin təbii torpaqlarından daha məhsuldardır və nəmi daha yaxşı saxlayır, daha yüksək bitki biomüxtəlifliyinə, daha zəngin floristik tərkibə, daha çox quru bitki biokütləsinə sahibdirlər.

•  

  Mangrovların hava kökləri

•  

  Göy ağacadırmanan

•  

  Nəhəng Liana bauqiniya (Bauhinia guianensis)

•  

  Ara popuqayı

İstinadlar

1. http://wwf.panda.org/?270437/Living-Amazon-Report-2016
2. http://wwf.panda.org/knowledge_hub/where_we_work/amazon/
3. "WNF: Places: Amazon". İstifadə tarixi: 4 June 2016.
4. WWF - About the Amazon
5. "Field Museum scientists estimate 16,000 tree species in the Amazon". Field Museum. 2013-10-17. İstifadə tarixi: 2013-10-18.
6. Hyperdominance in the Amazonian Tree Flora, 18 Oct 2013
7. Hundreds of years later, plants domesticated by ancient civilizations still dominate in the Amazon 2, 2017
8. "Inside the Amazon". İstifadə tarixi: 5 November 2020.

Ədəbiyyat

• Goulding, M. (1980). The Fishes and the Forest: Explorations in Amazonian Natural History. Berkeley, CA: University of California Press.

Populyar ədəbiyyat

• Бейтс Генри. Натуралист на реке Амазонке. Рассказ о тропических картинах природы, о нравах животных, о жизни бразильцев и индейцев и о путевых приключениях автора во время его одиннадцатилетних странствий / Пер. с англ. И. М. Шенброта. — М.: Географгиз, 1958. — 430 с.: ил.
• Биокка Этторе. Яноама / Пер. Л. А. Вершинина. — М.: Мысль, 1972. — 206 с.: ил. — Серия «Путешествия. Приключения. Поиск».
• Гэппи Николас. В стране Ваи-Ваи. Через леса к северу от Амазонки / Пер. с англ. Л. Л. Жданова. — М.: Географгиз, 1961. — 344 с.: ил. — Серия «Рассказы о природе».
• Кауэлл Адриан. В сердце леса / Пер. с англ. Н. Высоцкой и В. Эпштейна. — М.: Мысль, 1964. — 230 с.: ил. — Серия «Рассказы о природе».
• Кучиньский Мачей. Сельва / Пер. с польск. Д. С. Гальпериной. — М.: Мысль, 1977. — 144 с.: ил.
• Рондьер Пьер. От Копакабаны до Амазонки (Бразилия сегодня) / Пер. с франц. М. И. Беленького. — М.: Мысль, 1967. — 276 с.: ил. — Серия «Путешествия. Приключения. Поиск».
• Смит Антони. Мату-Гросу. Последняя девственная земля / Пер. с англ. В. В. Новикова. — М.: Мысль, 1977. — 174 с.: ил.
• Фесуненко И. С. Пост Леонардо. — М.: Молодая гвардия, 1975. — 224 с.: ил. — Серия «Бригантина».
• Фидлер Аркадий. Рыбы поют в Укаяли. — М.: Географгиз, 1963. — 240 с.: ил. — Серия «Рассказы о природе».
• Фосетт Перси. Неоконченное путешествие. В поисках древних цивилизаций / Пер. с англ. С. С. Серпинского. — СПб.: Амфора, 2014. — 448 с.: ил. — Серия «Тайны истории».

Xarici keçidlər

 

   

Vikianbarda Amazon yağış meşələri ilə əlaqəli mediafayllar var.

• Journey into Amazonia
• The Amazon: The World's Largest Rainforest
• WWF in the Amazon rainforest
• Amazonia.org.br Good daily updated Amazon information database on the web, held by Friends of The Earth – Brazilian Amazon.
• Sustainable Development in the Extractive Reserve of the Baixo Rio Branco – Rio Jauaperi – Brazilian Amazon.
• Amazon Rainforest News Original news updates on the Amazon.
• Amazon-Rainforest.org Information about the Amazon rainforest, its people, places of interest, and how everyone can help.
• . Podcasts of talks given at Oriel College, University of Oxford, 20–22 March 2007.
• Dead humpback whale calf in the Amazon