Altay (şəhər)

Altay şəhəri (uyğ. قۇمۇل, Altay shehiri; çin 阿勒泰市, Pinyin: Ālètài) — Çinin Sintszyan-Uyğur Muxtar rayonunun İli-Qazax Muxtar dairəsində yerləşən bir şəhərdir.

Altay
47°50′52″ şm. e. 88°08′07″ ş. u.
Ölkə	Çin
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	10.825,67 km²
Mərkəzin hündürlüyü	887 m
Saat qurşağı	UTC+08:00
Əhalisi
Əhalisi	190.064 nəf. (2010)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+86 906
Poçt indeksi	836500
Nəqliyyat kodu	新H
alt.gov.cn
Xəritəni göstər/gizlə Altay
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Verilən digər adlar: Chenghwasze, Altay-Sharasume, Cheng-hua-sze, Sharasume, A-lo-t'ai-chen, Chenghwa, A-shan, A-lo-t'ai, Tulta, Ch'eng-hua, Çenxua, Ç'eng-hua-ssu, A-lo-t'ai-hsien, T'u-lo-t'a, A-le-t'ai, Ch'eng-hua-hsien, A-erh- t'ai, Shara-Sumu və Altay.

Kobdan Hebei-Amban-ın Altay bölgələrindəki köçərilərə nəzarət etməkdə çətinlik çəkdiyindən, 20-ci əsrin əvvəllərində başında müstəqil bir amban ilə yeni bir bölgə yaratmaq təklifi ilə Pekinə üz tutdu. Təklif qəbul edildi və 1908-ci ildə yeni qubernatorun iqamətgahı olaraq Cungar monastırı Şara-sume (Çin. 承 化寺 p p all all all all all p p) yerində bir qala inşa edildi. Monastır və qala ətrafında tədricən bir qəsəbə böyüdü. Chenghua County (承 化 县) 1921-ci ildə yaranmışdır. 1953-cü ildə Atai County (阿泰 у), 1954-cü ildə Altay County (阿勒泰 县) adlandırıldı. 17 noyabr 1984-cü ildə Altay County bir şəhər mahalına çevrildi [1].

2011-ci ilin dekabr ayında Beitun kəndi şəhər rayonundan ayrıldı və Sincan Uyğur Muxtar Vilayətinin hökumətinə tabe oldu, alt rayon səviyyəsində bir şəhər oldu.

Yerləşdiyi bölgə

Qərbdə Burçin rayonu, şimalda Monqolustan, şərq və cənubda Burultokay rayonu ilə həmsərhəddir.

Burada Çemur Çek qəbirlərə rast gəlinir. Mütəxəssislərin fikrincə, burada ucaldılmış daş heykəllər və sarkofaqlar, eramızın VI əsrində yaşamış Göytürk xaqanına aiddir.

İqtisadiyyatı

Yerli əhali heyvandarlıq, maldarlıq, at, qoyun yetişdirməklə məşğuldur. Bitkiçilik buğda, qarğıdalı, şəkər çuğunduru, düyü, kətandan ibarətdir.

Əvvəlcə maşınqayırma ilə yanaşı dəri, yun, pambıq, şəkər, heyvan məhsullarının emalı, taxıl və qida sənayesi ilə əlaqəli olan elektrik sənayesi inkişaf etmişdir. Altay meşə ehtiyatları ilə zəngindir, meşələr arıq, Sibir larch və s.

İqlimi

Şəhərin sərt Kontinental iqlimi vardır.

Altay şəhərinin iqlim cədvəli (1961-1990)
Aylar	Yanvar	Fevral	Mart	Aprel	May	İyun	İyul	Avqust	Sentyabr	Oktyabr	Noyabr	Dekabr
Havanın ortalama ən yüksək dərəcsi	-0.9	-8.1	0.4	13.6	21.7	26.7	28.2	26.9	21.2	11.6	0.5	-7.8
Havanın ortalama mənfi dərəcəsi	-21.8	-20.7	-11.0	1.7	8.7	13.4	15.2	13.4	8.0	0.8	-9.5	-18.7
Ortalama Yağış miqdarı	11.5	9.7	8.7	10.9	18.1	14.2	22.0	13.6	15.4	16.6	19.0	15.6
Ortalama yağışlı günləri	2.9	2.7	2.4	2.5	3.6	3.2	4.1	2.9	3.1	3.5	4.3	4.2
Mənbə: Hong-Kong Gözlemevi

İstinadlar

1. Altay, China Page
2. Duvarları taş veya tuğladan, üstü taş bir kapakla örtülü mezar. Güncel Türkçe Sözlük